Κωνσταντίνος Καβάφης, ο μεγάλος Αλεξανδρινός και η Έλλη Λαμπέτη

Κωνσταντίνος Καβάφης 

ο μεγάλος Αλεξανδρινός 
οι σύγχρονοί του και η απαγγελία της Έλλης Λαμπέτη

Ο Κωνσταντίνος Καβάφης είναι ο αγαπημένος ποιητής των ποιητών. Η παγκόσμια απήχηση του είναι τόσο μεγάλη, που αποκτά διαστάσεις φαινομένου. Ίσως η λιτή, επίπεδη έκφραση για την οποία τον κατηγόρησαν, όταν ζούσε, να αποτελεί ένα από τα μυστικά της επιτυχίας του: η καβαφική ειρωνεία δεν χάνει τη δυναμική της όταν μεταφράζεται σε άλλες γλώσσες. 

Ο Νάσος Βαγενάς στη μελέτη του «Συνομιλώντας με τον Καβάφη» καταδείκνυε την «παρουσία» του Αλεξανδρινού ποιητή στους στίχους εκατόν τριάντα πέντε ποιητών από είκοσι διαφορετικές χώρες. Στην ελληνική ποίηση η επίδραση του Καβάφη είναι καταλυτική, όπως φαίνεται στην έρευνα του Δημήτρη Δασκαλόπουλου για τα ελληνικά καβαφογενή ποιήματα («Ελληνικά καβαφογενή ποιήματα», Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης): περίπου εκατό ποιητές μέχρι τη δεκαετία του '60 γράφουν ποιήματα που είτε παραπέμπουν άμεσα στον ίδιο τον Καβάφη είτε χρησιμοποιώντας ως τίτλο το όνομα του ή πρόσωπα της ποίησής του είτε ακολουθούν «τον καβαφικό τρόπο».

Ωστόσο, ο Καβάφης, όσο ζούσε, δεν γνώρισε αυτή την πανηγυρική αποδοχή. Το 1935, ο Σεφέρης, ώριμος ποιητής μετά την έκδοση του «Μυθιστορήματος», υποστήριζε πως ο Καβάφης ήταν απλώς ένας αιγυπτιώτικος μύθος, προορισμένος να σβήσει έπειτα από λίγα χρόνια. Ο Σεφέρης άρχισε να προσεγγίζει τον Καβάφη, όταν με τον πόλεμο κατέβηκε στην Αίγυπτο εκπροσωπώντας την ελληνική κυβέρνηση. Μοιράζοντας τον χρόνο του στο Κάιρο και την Αλεξάνδρεια, συνδέθηκε φιλικά με τον Τίμο Μαλάνο και εκεί, στο φυσικό περιβάλλον της καβαφικής ποίησης, αρχίζει να συνειδητοποιεί την πρωτοτυπία της. Ο Δημήτρης Δασκαλόπουλος έχει επισημάνει ότι μετά το '55 διακρίνονται τα πρώτα ίχνη επιρροής του Καβάφη στη σεφερική ποίηση, όμως τονίζει ότι, παρ' όλα αυτά, ο μεγάλος Αλεξανδρινός αποτέλεσε για τον Σεφέρη ένα φαινόμενο εντελώς ακατανόητο. Δεν μπορούσε να καταλάβει πώς ο Καβάφης, ο οποίος μέχρι τα σαράντα του έγραφε σαν Φαναριώτης, ξαφνικά εξελίχθηκε σε ποιητικό φαινόμενο. Γενικότερα, η στάση της γενιάς του '30 απέναντι στον Καβάφη ήταν διφορούμενη: ορισμένοι, όπως ο Νικόλαος Κάλας, τον αποδέχτηκαν πλήρως, άλλοι, όπως ο Σεφέρης, ήταν διστακτικοί, ενώ ο Θεοτοκάς ήταν τελείως αρνητικός απέναντι του για μεγάλο διάστημα.

Η ουσιαστική πάντως επιρροή του Καβάφη άρχισε με τη δεύτερη μεταπολεμική γενιά και ανιχνεύεται πολύ πιο έντονα στην πολιτική ποίηση κατά την περίοδο της δικτατορίας.

"Culture" 

Η Έλλη Λαμπέτη

στο Τρίτο πρόγραμμα απαγγέλει Καβάφη