Οι προτεραιότητες της Τουρκίας
Ακόμη και αν πάρει τα 157 νησιά για να ελέγξει
το μισό Αιγαίο, από την επόμενη μέρα θα διεκδικεί το υπόλοιπο
Γράφει ο Σάββας Καλεντερίδης
Από το 1973, που άρχισε η
εκμετάλλευση του κοιτάσματος Πρίνος στη Θάσο, έως το 1994 η Τουρκία είχε έναν
μείζονα εθνικό στόχο, τον οποίον με τον έναν ή τον άλλον τρόπο στήριζαν οι ΗΠΑ.
Να μην επεκτείνει η Ελλάδα
τα χωρικά της ύδατα από τα έξι στα 12 μίλια, κάτι που έχει πράξει όμως η
Τουρκία στον Εύξεινο Πόντο και στη Μεσόγειο.
Η Ελλάδα αναγκάστηκε να
πάρει το μήνυμα της Τουρκίας τουλάχιστον δύο φορές, μία τη δεκαετία του '70 και
μία τη δεκαετία του '80, όταν έπειτα από δύο κρίσεις αναγκάστηκε να καθίσει στο
τραπέζι των διαπραγματεύσεων με την Τουρκία και υπό την πίεση των ΗΠΑ να δεχτεί
την πρώτη φορά το γνωστό Πρωτόκολλο της Βέρνης και τη δεύτερη τις συνομιλίες
Ανδρέα - Οζάλ στο Νταβός.
Με το Πρωτόκολλο της Βέρνης
(1977), που υπέγραψαν οι Καραμανλής και Ντεμιρέλ, οι δύο χώρες δεσμεύονταν να
απόσχουν από «προκλητικές ενέργειες» σε συγκεκριμένες περιοχές στο Αιγαίο. Στις
συνομιλίες Ανδρέα Παπανδρέου - Οζάλ στο Νταβός (1988), η Ελλάδα εγκατέλειψε επί
της ουσίας την πολιτική της αναγνώρισης της οριοθέτησης της υφαλοκρηπίδας ως
μόνης «νομικής» διαφοράς και της παραπομπής στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης,
συμφωνώντας να επανεξετασθούν όλα τα θέματα από δύο επιτροπές και το Κυπριακό
να μπει στο «ράφι».
Το Νταβός άνοιξε τον δρόμο
στις διεκδικήσεις της Τουρκίας, για να φθάσουμε στο 1994, τότε που η Ελλάδα,
υπό την απειλή πολέμου της Τουρκίας, δεν προέβη σε επέκταση των χωρικών υδάτων
της στα 12 μίλια, όπως πλέον της έδινε ξεκάθαρα το δικαίωμα η Σύμβαση για το
Δίκαιο της Θάλασσας, που τέθηκε σε ισχύ τον Νοέμβριο του 1994. Ο Βαγγέλης
Βενιζέλος έχει να πει πολλά για το θέμα, αφού σε αυτόν έπεσε ο κλήρος να κάνει
τη σχετική δήλωση μετά τις αφόρητες πιέσεις που είχε ασκήσει ο τότε
επιτετραμένος της πρεσβείας των ΗΠΑ στον Ανδρέα Παπανδρέου.
Στα παραπάνω βλέπουμε την
κλιμάκωση των εθνικών στόχων της Τουρκίας, που ξεκίνησε με την αμφισβήτηση του
δικαιώματος ερευνών στις υπό οριοθέτηση περιοχές του Αιγαίου (Πρωτόκολλο
Βέρνης), επεκτάθηκε η αμφισβήτηση και στα διεθνή ύδατα του Αιγαίου (Νταβός) και
φθάσαμε στην απαγόρευση της επέκτασης των χωρικών υδάτων, υπό την απειλή
πολέμου και ύστερα από ταυτόχρονη πίεση των ΗΠΑ στην Ελλάδα.
Έπειτα από όλα αυτά και αφού
η Άγκυρα επιτύγχανε σταδιακά τους στόχους που έθετε κάθε φορά, ήλθαν τα Ίμια,
όπου η Τουρκία έθεσε για πρώτη φορά ζήτημα αμφισβήτησης της εθνικής μας
κυριαρχίας στα Ίμια και σε άλλα 155 νησιά και βραχονησίδες, για να ακολουθήσει
η Διακήρυξη της Μαδρίτης (1997), όπου υπό την πίεση της εριτίμου κυρίας Μαντλίν
Ολμπράιτ, οι κ. Σημίτης και Ντεμιρέλ υπέγραψαν, μεταξύ άλλων, και το εξής:
Σεβασμός στα νόμιμα, ζωτικά συμφέροντα και ενδιαφέροντα κάθε χώρας στο Αιγαίο,
τα οποία έχουν μεγάλη σημασία για την ασφάλεια και την εθνική κυριαρχία τους.
Αφού η Τουρκία εξασφάλισε
και με υπογραφή Έλληνα πρωθυπουργού ότι έχει «νόμιμα, ζωτικά συμφέροντα και
ενδιαφέροντα» στο Αιγαίο, έκανε επανακαθορισμό των στόχων της, που είναι η
διεκδίκηση των 157 νησιών, με ό,τι αυτό συνεπάγεται, και η διεκδίκηση του
δικαιώματος στην έρευνα και τη διάσωση ανατολικώς του 25ου μεσημβρινού, που
στην ουσία σημαίνει διχοτόμηση του Αιγαίου.
Και για να μην έχουμε καμία
αμφιβολία, ακόμη και αν η Τουρκία πάρει τα 157 νησιά και ελέγξει το μισό
Αιγαίο, ακριβώς από την επόμενη μέρα θα αρχίσει να διεκδικεί το υπόλοιπο μισό,
χωρίς φυσικά να περιοριστεί σε αυτό. Για τη Θράκη δεν λέμε τίποτα, αλλά είναι
επίσης αμφίβολο αν οι διεκδικήσεις της σταματήσουν στον Νέστο ποταμό. Η σκληρή
πραγματικότητα είναι αυτή και όλοι πλέον γνωρίζουν ότι δεν υπάρχει ίχνος
υπερβολής στα παραπάνω.
Όσον αφορά την ιεράρχηση των
στόχων της τουρκικής εθνικής στρατηγικής, από το 1999 τέθηκε ως πρώτη
προτεραιότητα η είσοδος της Τουρκίας στην Ε.Ε., για να εξουδετερώσει το
πλεονέκτημα που είχε αποκτήσει η Ελλάδα έναντι της Τουρκίας από το 1981. Το
διάστημα από το 1999 έως το 2015 οι εθνικοί στόχοι της Τουρκίας στο Αιγαίο και
στη Θράκη για λόγους τακτικής μπήκαν αναγκαστικά στο… ράφι, με την υποσημείωση
ότι η πολεμική της μηχανή συνέχισε να προετοιμάζεται χωρίς καμία επιβράδυνση.
Το 2015, κυρίως λόγω των
εξελίξεων στη Συρία και της δημιουργίας των κουρδικών καντονιών στη Ροζάβα, η
Τουρκία αναγνώρισε ως πρώτη προτεραιότητα της εθνικής στρατηγικής της την
εξάλειψη της κουρδικής απειλής, θέτοντας ως τρίτη την είσοδό της στην Ε.Ε.
Έτσι, τη δεύτερη θέση πήραν
τα ζητήματα που σχετίζονται με τις διεκδικήσεις της Τουρκίας περί τα ενεργειακά
στην κυπριακή ΑΟΖ και στο Αιγαίο, διεκδικήσεις που στηρίζονται στα
αναγνωρισμένα από την Αθήνα «νόμιμα, ζωτικά συμφέροντα και ενδιαφέροντά της στο
Αιγαίο». Αυτές είναι οι προτεραιότητες και οφείλουμε να τις αναλύσουμε με
μεγάλη προσοχή για να μην κάνουν άσχετες δηλώσεις οι κυβερνώντες και να μη
βρεθούμε προ εκπλήξεως ως έθνος.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου