ΠΑΝΑΓΗΣ ΧΑΡΟΚΟΠΟΣ Ο κοσμοπολίτης Έλληνας της Διασποράς

ΠΑΝΑΓΗΣ ΧΑΡΟΚΟΠΟΣ

Ο κοσμοπολίτης Έλληνας της Διασποράς

Κεφαλονίτης στην καταγωγή, έκανε μεγάλη περιουσία στη Ρουμανία, οραματίστηκε ένα εκπαιδευτικό ίδρυμα με άριστες υποδομές και ίδρυσε το Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο.

ΤΗΣ ΝΙΚΟΛ.   ΤΡΙΓΚΑ

ntriga@24media.gr

Το σημερινό Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο είναι ίσως η γνωστότερη ευεργεσία του. Ο Παναγής Χαροκόπος έδωσε πολλά χρήματα για την πατρίδα του, αλλά σίγουρα θυμούνται όλοι το πανεπιστήμιο το οποίο έλαβε το όνομα του. Ο εθνικός ευεργέτης κατέβαλε όλα τα έξοδα αγοράς για το οικόπεδο, την ανέγερση κτιρίου και τη λειτουργία της «Χαροκοπείου Επαγγελματικής και Οικοκυρικής Σχολής» στην Καλλιθέα. Το οικόπεδο, έκτασης 25.000 τ.μ., αγοράστηκε το 1906. To κτίριο περατώθηκε γύρω στα 1920 και η λειτουργία του ιδρύματος άρχισε το 1929·

Το Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο φέρει το όνομα του εθνικού ευεργέτη Παναγή Χαροκόπου, Έλληνα της Διασποράς, με ευρωπαϊκό προσανατολισμό, ο οποίος οραματίστηκε ένα εκπαιδευτικό ίδρυμα με άριστες κτιριακές υποδομές και εξοπλισμό, σε αρμονία με το φυσικό περιβάλλον, που θα προσέφερε ό,τι πιο σύγχρονο παρείχε η επιστήμη. Έτσι δόθηκε η δυνατότητα για την πλήρη αξιοποίηση των περιουσιακών στοιχείων των διαθετών, αφενός του Παναγή Χαροκόπου και αφετέρου της Ευανθίας Χαροκόπου-Πετρούτση, σύμφωνα με τη βούληση τους.

Ο Παναγής Χαροκόπος γεννήθηκε το 1835 στο Πλατύ της επαρχίας Σάμης στην Κεφαλονιά. Υπήρξε μεγαλέμπορος και εκμισθωτής γαιών στη Ρουμανία. Εκεί διέμεινε για περισσότερα από 40 χρόνια. Παράλληλα με την επιτυχημένη επιχειρηματική του δραστηριότητα επέδειξε και σημαντικότατη κοινωφελή-εθνική δράση. Ήδη από την περίοδο της διαμονής του στη Ρουμανία διέθεσε μεγάλα ποσά για εθνικούς και φιλανθρωπικούς σκοπούς, συμμετέχοντας στη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης της Ομογένειας.

Όταν η ρουμανική κυβέρνηση απαγόρευσε τη χρήση της ελληνικής γλώσσας στις ελληνορθόδοξες εκκλησίες, ο Χαροκόπος ανήγειρε ναό στον περίβολο της ελληνικής πρεσβείας στο Βουκουρέστι, χώρο στον οποίο δεν θα μπορούσε να ισχύσει η απαγόρευση.

Στην Αθήνα εγκαταστάθηκε το 1905, όπου πέθανε το έτος 1911. Οι δωρεές του προς το ελληνικό κράτος υπήρξαν σημαντικές. Μεταξύ άλλων δώρισε ένα από τα τσιφλίκια του στους αγρότες που το καλλιεργούσαν και ίδρυσε με δική του δαπάνη «Γεωργικόν Σταθμόν» στα Φάρσαλα. Με τη διαθήκη του κληροδότησε 5.500.000 χρυσές δραχμές που διατέθηκαν για την ίδρυση «Εργαστηρίου Απόρων Γυναικών και Κορασιών» στην Κεφαλονιά, υπέρ της «Γεωργικής Εταιρείας Αθηνών», υπέρ της «Πολυκλινικής Αθηνών», υπέρ του «Οίκου Τυφλών», υπέρ της «Βιοτεχνικής Εταιρείας» κ.ά. Ο Χαροκόπος μετανάστευσε στη Ρουμανία σε σχετικά μικρή ηλικία, αλλά κατάφερε να αποκτήσει μεγάλη περιουσία ασχολούμενος με το εμπόριο σιτηρών και την καλλιέργεια μεγάλων κτημάτων τα οποία ενοικίαζε. Διετέλεσε, μάλιστα, σύμβουλος του βασιλέως Καρόλου του Α' για γεωργικά θέματα.

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

Όταν επέστρεψε στην Ελλάδα, εγκαταστάθηκε στην Αθήνα και αγόρασε μεγάλες εκτάσεις στη Θεσσαλία. Ασχολήθηκε, επίσης, και με χρηματοοικονομικές δραστηριότητες. Αναμείχθηκε στην πολιτική και εξελέγη βουλευτής με το Κόμμα των Φιλελευθέρων του Ελευθερίου Βενιζέλου το 1910. Συνέβαλε στον εκσυχρονισμό της γεωργίας στη Ρουμανία και την Ελλάδα. Δραστηριοποιήθηκε, επίσης, για την ανάπτυξη της βιοτεχνίας και της βιομηχανίας στην Ελλάδα, και συμμετείχε ενεργά στη διαμόρφωση του χρηματιστικού-τραπεζικού κλάδου της χώρας κατά την πρώτη δεκαετία του 20ού αιώνα.

Μετά την απελευθέρωση της Θεσσαλίας από τους Τούρκους, το 1881, ολόκληρος ο Θεσσαλικός Κάμπος ήταν μοιρασμένος σε μεγάλες ιδιοκτησίες (τσιφλίκια), τις οποίες οι Τούρκοι τσιφλικάδες πούλησαν σε Έλληνες κεφαλαιούχους, διατηρώντας με αυτόν τον τρόπο το ιδιοκτησιακό καθεστώς άθικτο και μετά την απελευθέρωση. Ετσι, ο Παναγής Χαροκόπος αγόρασε έξι μεγάλα αγροκτήματα (τσιφλίκια) 80.000 στρεμμάτων στη Θεσσαλία. Ανέθεσε δε τη διεύθυνση αυτών στον αδελφό του Σπύρο.

Την ίδια χρονιά αγόρασε το τσιφλίκι της Γιάννουλης από τον Ουσαμπενδίν Μπεή Χασάν Βέη, κτηματία και σύμβουλο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, έναντι 8.000 χρυσών λιρών Τουρκίας, δηλαδή 280.000 δραχμές. Το τσιφλίκι, το οποίο μελλοντικά θα αποτελούσε τον περίφημο Πύργο Χαροκόπου, ήταν έκτασης 14.343 τουρκικών στρεμμάτων και συνόρευε με τα χωριά Γιάννουλη, Βέη Τατάρ, Καζακλάρ, Κουλούρι και Καλύβια.

Το 1902, ο Κεφαλονίτης στην καταγωγή Παναγής Χαροκόπος αρχίζει την ανοικοδόμηση του πύργου ο οποίος είναι ένα από τα πλέον εμβληματικά κτίσματα της Λάρισας.

Ο Πύργος Χαροκόπου, όπως είναι γνωστός στην περιοχή, είναι ένα πετρόκτιστο κτίριο στο κέντρο μιας τεράστιας έκτασης, προστατευόμενο από τις γύρω ιδιοκτησίες με ψηλή τοιχοποιία. Αποτελείται από ημιυπόγειο και δύο ορόφους.

Στη στέγη του εξέχει υπερώο στεφανωμένο με φρουριακές επάλξεις και με απέραντη θέα στη γύρω περιοχή. Σε αυτό ο ιδιοκτήτης είχε δημιουργήσει το προσωπικό του γραφείο, γιατί από εκεί ψηλά μπορούσε να ελέγχει τα κτήματα του. Στην πρόσοψη του πύργου υπάρχει και σήμερα μια μαρμάρινη κλίμακα με εννέα σκαλοπάτια, η οποία οδηγεί στο υπερυψωμένο ισόγειο και μέσω της κυρίας εισόδου εισερχόταν ο επισκέπτης σε ένα τεράστιο σαλόνι. Το σπίτι ήταν διακοσμημένο εσωτερικά με παλιά, βαριά και λεπτοδουλεμένα έπιπλα που είχε φέρει ο Παναγής Χαροκόπος από τη Ρουμανία.

ΕΘΝΟΣ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ