ΤΑΚΗΣ ΚΑΤΣΙΜΑΡΔΟΣ : 13 απαντήσεις στους αρνητές του Πολυτεχνείου

ΙΣΤΟΡΙΑ

13 απαντήσεις στους αρνητές του Πολυτεχνείου

Σαράντα χρόνια από την εξέγερση και τα παλιά παραμύθια για τους δήθεν μύθους του Πολυτεχνείου εκσυγχρονίζονται. Διακινούνται στις ακροδεξιές αγορές κι ιδιαίτερα στο Διαδίκτυο με τις υπερεκατό φασίζουσες ιστοσελίδες. Με προκλητικά ανιστόρητο τρόπο.

Η ιστορική στιγμή της εισβολής του τανκ στον χώρο του Πολυτεχνείου καθώς ξημέρωνε το Σάββατο 17 Νοεμβρίου.

Δεν είναι, όμως, μόνο οι κοινοί πλαστογράφοι και απόγονοι της χούντας, που ευαγγελίζονται την «αληθινή» ιστορία του Πολυτεχνείου. Μαζί με τους αρνητές του συγχρονίζονται αντικειμενικά κι αρκετοί που επιδιώκουν να την ξαναγράψουν. Κομμένη και ραμμένη στα μέτρα του σημερινού συστήματος εξουσίας, χωρίς τους «αριστερούς ηγεμονισμούς» του παρελθόντος. Αρνητές και επίδοξοι αναθεωρητές από άλλες αφετηρίες και για διαφορετικούς λόγους συναντώνται στην απαξίωση του κορυφαίου δημοκρατικού σταθμού της σύγχρονης ιστορίας μας.

Παρατηρώντας προσεκτικά τα κάθε είδους και απόχρωσης επιχειρήματα, με ή χωρίς εισαγωγικά, προκύπτει σαφώς ότι ουσιαστικός στόχος δεν είναι απλώς το χθες, αλλά το σήμερα. Όχι η Ιστορία, αλλά το παρόν με τις όποιες μνήμες, βιώματα και σύμβολα το φορτίζει ο μεγάλος αντιστασιακός Νοέμβρης του 1973.

Τέσσερις δεκαετίες μετά, ο «σκληρός πυρήνας» της εξέγερσης, όπως αποτυπώνεται με το σύνθημα «Ψωμί - Παιδεία - Ελευθερία», βρίσκεται στην ημερήσια διάταξη κι όχι στα ιστορικά εγχειρίδια.

 Μπροστά στην πύλη του Πολυτεχνείου τις ώρες της εξέγερσης. Σκηνές όπως αυτή, θα γίνουν σύμβολα στους αγώνες για Ψωμί - Παιδεία - Ελευθερία.

Πρόκειται για ένα τερατώδες παραμύθι (η εξέγερση του Πολυτεχνείου) του οποίου το μέγεθος το ξεπερνά μόνον ο μύθος του λεγομένου Εβραϊκού Ολοκαυτώματος, καθότι ο μύθος του «Ολοκαυτώματος» έχει παγκόσμια απήχηση, ενώ ο μύθος του πολυτεχνείου επινοήθηκε αποκλειστικώς για εσωτερική κατανάλωση, στο πλαίσιο της παγίας τακτικής της Αριστεράς για την κατασκευή ψευδοηρώων...».

Πρόκειται για απόσπασμα από κείμενο «θεωρητικού» της ακροδεξιάς, που διακινείται με διάφορες παραλλαγές σε δεκάδες χρυσαυγίτικες κι άλλες παρόμοιες ιστοσελίδες για τους «μύθους του Πολυτεχνείου». Αποκαλύπτει με ανατριχιαστικό τρόπο τη σύνδεση της χιτλερικής σκέψης και πρακτικής με τη σημερινή φασιστική Δεξιά. Δυστυχώς, οι παραληρηματικές «αποδείξεις» για τους μύθους δεν διακινούνται μόνο από φασιστοειδείς φορείς.

Από τη μεγαλειώδη πορεία στην πρώτη επέτειο του Πολυτεχνείου. Όλα τα επόμενα χρόνια οι επετειακές εκδηλώσεις θα αποτελούν, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, σταθμούς του δημοκρατικού κινήματος.

Ως προς τον πυρήνα τους τέσσερα είναι τα βασικά «επιχειρήματα» των αρνητών της αιματοβαμμένης εξέγερσης:

Το αναίμακτο

Το «επιχείρημα» στηρίζεται σε μια ταχυδακτυλουργία. Ως Πολυτεχνείο ορίζεται αποκλειστικά το προαύλιο του Ιδρύματος. Μάλιστα κατά τη διάρκεια της στρατιωτικής εισβολής και το γκρέμισμα της πύλης από το τανκς.

Πράγματι, εκεί και τότε, υπήρξαν διαπιστωμένα μόνο τραυματίες. Εκτός από τον τραυματισμό της Πέπης Ρηγοπούλου από το τανκς (συνήθως αποσιωπάται ή αποδίδεται περίπου... σε ατύχημα), στον ευρύτερο χώρο είναι καταγεγραμμένοι πάνω από 1.100 τραυματίες (αναφέρονται ονομαστικά στην πρώτη προκαταρκτική έκθεση Τσεβά).

Αλλά το Πολυτεχνείο δεν ήταν, φυσικά, μόνο το προαύλιο. Εκτεινόταν έξω από τα κάγκελα, στους γύρω δρόμους, σε μια μεγάλη έκταση, παντού όπου εκδηλωνόταν αντιστασιακή δράση. Επιπλέον, η εξέγερση δεν περιορίζεται χρονικά τη νύχτα της 16ης-17ης Νοεμβρίου, αλλά ολόκληρο το διάστημα 14-19 Νοεμβρίου. Με τους απολύτως επιβεβαιωμένους νεκρούς και περίπου τους 2.000 σοβαρά τραυματίες σε νοσοκομεία, κλινικές κ.ά.

Δεν υπήρξαν νεκροί

Με βάση υπερβολές και συγχύσεις για τον αριθμό των θυμάτων αμέσως μετά τα γεγονότα αλλά και αντιφατικές εκτιμήσεις της πρώτης περιόδου της μεταπολίτευσης, επιχειρείται να ελαχιστοποιηθεί ο αριθμός των δολοφονιών. Οι περισσότεροι θεωρούνται «φανταστικοί», «κατασκευασμένοι» ή... κατά λάθος και συμπτωματικά νεκροί.

Σε όλες τις σχετικές πλαστογραφήσεις, ενώ αφειδώς παρέχονται αποσπασματικές και επιλεκτικές πληροφορίες, αγνοείται επιδεικτικά η επιστημονική τεκμηρίωση του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών στη μελέτη «Τεκμηριώνοντας τα γεγονότα του Νοεμβρίου 1973». Σε αυτή:

Έχουν καταγραφεί 24 πλήρως τεκμηριωμένες δολοφονίες.

Εχει καταρτιστεί κατάλογος 16 ανώνυμων περιπτώσεων που «προκύπτουν βασίμως» ως νεκροί, από επίσημες, επώνυμες και σχετικά αξιόπιστες καταθέσεις, με συγκεκριμένα στοιχεία.

Ερευνώνται άλλες 30 επώνυμες περιπτώσεις που εμφανίζονται επίμονα στους περισσότερους καταλόγους από το 1974 μέχρι και σήμερα, χωρίς να έχουν τεκμηριωθεί. Το παραμύθι για «αναίμακτο» Πολυτεχνείο ήταν η εκδοχή της χούντας τις μέρες των γεγονότων και συντηρείται από τους παντοειδείς νεοχουντικούς.

«Φάκελος» Ηλένια

Τη μεγαλύτερη... απόδειξη για τους ανύπαρκτους νεκρούς υποτίθεται ότι συνιστά η περίπτωση της Ηλένιας. Πρόκειται για μια αστεία υπόθεση που έχουν κάνει σημαία οι χουντοδεξιοί και ανεμίζουν με κάθε ευκαιρία παλιοί και νέοι αρνητές του Πολυτεχνείου.

Κάποιος νεαρός στην πρώτη επέτειο της εξέγερσης (1974) είχε αναρτήσει στα κάγκελα του Πολυτεχνείου κι άλλους χώρους φωτογραφία μιας όμορφης κοπέλας με το εξής κείμενο:

«Χάθηκε το βράδυ της σφαγής. Κανένας δεν την ξανάδε. Πήγα σπίτι της, αλλά έχουν χαθεί και οι γονείς της. Όποιος ξέρει για το μαρτυρικό τέλος της ας με πληροφορήσει».

Η υπόθεση προκάλεσε κάποια εντύπωση αρχικώς, αλλά γρήγορα αποδείχτηκε ότι η Ηλένια Ασημακοπούλου (έτσι την ονόμαζε ο «φίλος» που την αναζητούσε) ήταν ανύπαρκτη. Η φωτογραφία προερχόταν από διαφήμιση για αγγλικό σαμπουάν.

Ο νεαρός καταδικάστηκε τον Φεβρουάριο του 1975 για «διασπορά ψευδών ειδήσεων» σε οχτάμηνη φυλάκιση. Επέμενε ότι η Ηλένια ήταν υπαρκτό πρόσωπο, αλλά το δικαστήριο έκρινε ότι ο κατηγορούμενος «παρέστησε ψευδώς φόνον ανυπάρκτου προσώπου. Με προφανή σκοπόν να επιτύχη την συμπάθειαν του αντιθέτου φύλου».

Είτε γι' αυτόν είτε για άλλους λόγους (είναι θέμα φαντασίας στις συνθήκες των χουντοκρατούμενων ακόμη μηχανισμών) η Ηλένια χρησιμοποιήθηκε αμέσως και χρησιμοποιείται ακόμη σήμερα με προβοκατόρικο τρόπο.

Η «ήπια» χούντα

Ανάμεσα στις διάφορες εκδοχές για τον «ήπιο» τρόπο με τον οποίο αντέδρασε η χούντα εξέχουσα θέση κατέχει η «συντεταγμένη έξοδος» των έγκλειστων από τον χώρο του Πολυτεχνείου.

Πλην, όμως, ακόμη και σύμφωνα με την επίσημη τότε αμέσως μετά τα γεγονότα έγιναν 2.060 συλλήψεις κατά τα «έκτροπα».

Οι 868 από αυτές στο Πολυτεχνείο. Μάλιστα, για να αποδειχθεί ότι η εξέγερση ήταν υποκινούμενη αναφερόταν ότι 475 ήταν εργάτες-υπάλληλοι, μόλις 317 φοιτητές (49 του ΕΜΠ) και 74 μαθητές.

Οι περισσότεροι από αυτούς γνώρισαν από πρώτο χέρι την αστυνομική βαρβαρότητα στους χώρους όπου κρατούνταν (στην Ασφάλεια και αλλού).

Στα δικαστικά πορίσματα, σε μαρτυρίες και καταθέσεις κατά τη δίκη των υπευθύνων του Πολυτεχνείου, περιγράφονται σκηνές πρωτοφανούς βίας εναντίον όσων εξέρχονταν από το Πολυτεχνείο. Ακριβώς τότε διαπράχτηκαν και πολλά εν ψυχρώ εγκλήματα.

«Πόλεμο» εναντίον αμάχων είχαν κηρύξει «οι δυνάμεις της τάξεως». Πράγμα που επιβεβαιώνεται και από τον απολογισμό για τη χρήση κάθε είδους όπλων και πυρομαχικών: 24.000 σφαίρες έριξαν οι αστυνομικοί, 2.192 μόνο η φρουρά του υπουργείου Δημόσιας Τάξεως και 30.000 οι στρατιωτικές δυνάμεις (υπολογισμοί στην έρευνα του ΕΙΕ).

 Από την πρώτη πορεία για το Πολυτεχνείο (1975)

«ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ» ΑΠΑΞΙΩΣΗΣ ΚΑΙ ΥΠΟΒΑΘΜΙΣΗΣ

Βάλλεται ως επέτειος και σύμβολο δημοκρατίας

Πολλά τα παραμύθια γύρω από τους «μύθους του Πολυτεχνείου», με στόχο την απαξίωση της εξέγερσης και των δημοκρατικών μηνυμάτων που εκπέμπει διαχρονικά. Ιδού μερικά απ΄ αυτά που βρίσκουν αναγνώστες ακόμη κι ανάμεσα σε καλοπροαίρετους πολίτες.

Κανένας δεν το ήθελε

Απολύτως ανιστόρητη θέση. Η εξέγερση ήταν μεν αυθόρμητη, με την έννοια ότι δεν σχεδιάστηκε, εκπονήθηκε και καθοδηγήθηκε από κομματικά ή άλλα κέντρα. Υπήρξε, όμως, το αποκορύφωμα των αντιδικτατορικών διεργασιών και εκδηλώσεων στα πανεπιστήμια. Δεν έπεσε από τον ουρανό και «προετοιμάστηκε» από το φοιτητικό κίνημα μέσα από καταλήψεις σχολών τους προηγούμενους μήνες (ειδικά της Νομικής τον Φεβρουάριο και Μάρτιο 1973), συλλαλητήρια κ.ά.

Η εξέγερση ήταν τυχαία

Αν και η εκτίμηση αυτή έχει κάποια βάση, δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα. Οι λίγες εκατοντάδες φοιτητές που συγκεντρώθηκαν στις 14 Νοεμβρίου στο κτίριο του ΕΜΠ κι άλλοι τόσοι που έσπευσαν την ίδια μέρα, από το κτίριο της Νομικής, δεν είδαν την... πόρτα ανοικτή και μπήκαν μέσα τυχαία. Είναι αλήθεια ότι οι τελευταίοι «έτρεξαν» από τη Σόλωνος και τη Σίνα προς τη Στουρνάρη και την Πατησίων έπειτα από κάλεσμα «όλοι στο Πολυτεχνείο, γίνονται επεισόδια», αν και δεν σημειώνονταν τέτοια. Για την κατάληψη, όμως, υπήρξε απόφαση του πλήθους των συγκεντρωμένων στο Πολυτεχνείο.

Η χούντα άφησε τα γεγονότα να εξελιχθούν

Το «σενάριο» ότι η δικτατορία άφησε τα γεγονότα να εξελιχθούν ανεμπόδιστα για να τα εκμεταλλευτεί καταλλήλως, δεν τεκμηριώνεται ούτε από τις εξελίξεις ούτε εκ των υστέρων από ντοκουμέντα και μαρτυρίες. Αιφνιδιάστηκε και εκτίμησε αρχικώς ότι μπορούσε να έχει τον έλεγχο. Τουλάχιστον, μέχρι το μεσημέρι της Παρασκευής 16 Νοεμβρίου. Αλλά όταν άρχισε να συνειδητοποιεί ότι ο ξεσηκωμός προσλάμβανε παλλαϊκές διαστάσεις αποφάσισε την καταστολή με στρατιωτική βία.

Έργο προβοκατόρων

Αν και με την έναρξη των γεγονότων υπήρξε μεγάλη σύγχυση, καταφανής αμηχανία και φόβος για τις εξελίξεις ακόμη και σε οργανωμένες αντιδικτατορικές δυνάμεις (συμπεριλαμβανόμενης της ΚΝΕ και του ΚΚΕ), ούτε έργο προβοκατόρων ήταν η κατάληψη ούτε σκοτεινών μηχανισμών. Προβοκάτορες ασφαλώς και έδρασαν μέσα κι έξω από το Πολυτεχνείο.

Ο Ιωαννίδης στο παρασκήνιο

Προφανώς και η ομάδα του διοικητή της ΕΣΑ προσπάθησε να επωφεληθεί από τα γεγονότα και κινήθηκε αναλόγως για την ανατροπή του Παπαδόπουλου. Αλλά η εκμετάλλευση αυτή, βεβαίως, ήταν απότοκο της εξέγερσης κι όχι κάποιο γενεσιουργό αίτιο.

Δεν έριξε τη χούντα

Με τυπικούς όρους αυτό είναι σωστό. Το καθεστώς Παπαδόπουλου έπεσε πράγματι μία εβδομάδα αργότερα από τη χούντα του Ιωαννίδη - Γκιζίκη. Αλλά με ουσιαστικούς όρους η εξέγερση ράγισε ανεπανόρθωτα και διέσπασε την ηγετική ομάδα της χούντας. Η «πολιτικοποίηση» της δικτατορίας, που μεθόδευαν ο «πρόεδρος» και ο δοτός πρωθυπουργός Μαρκεζίνης, υποσχόμενοι εκλογές το 1974, ματαιώθηκε. Η εξέγερση ήταν η αρχή του τέλους της δικτατορίας, που θα σφραγιστεί αργότερα με την προδοσία και την τραγωδία της Κύπρου. Συνήθως, όμως, η επισήμανση ότι το Πολυτεχνείο δεν έριξε τη χούντα χρησιμοποιείται υστερόβουλα, για να μειωθεί η σημασία των αγώνων και οι αχρείαστες θυσίες.

Μια μικρή μειοψηφία

Ανακριβές καθ' όλα. Περίπου 5.000 «ελεύθεροι πολιορκημένοι» επί 56 ώρες, άλλες 5-10.000 δημοκράτες γύρω από τα κάγκελα και σταδιακά 100-150.000 πολίτες σε διαδηλώσεις δεν αποτελούν κάποια μειοψηφία στις συνθήκες της δικτατορίας. Κοινή είναι η διαπίστωση ότι αν δεν εκκενωνόταν το Πολυτεχνείο τα ξημερώματα του Σαββάτου 18 Νοεμβρίου και δεν κηρυσσόταν στρατιωτικός νόμος, σε όλη σχεδόν την Αθήνα και άλλες πόλεις θα πλημμύριζαν οι δρόμοι.

Δεν χρειαζόταν

Σύμφωνα με τη λογική αυτή που διατυπώνεται από διάφορες αφετηρίες, αν δεν είχε γίνει το Πολυτεχνείο: α) θα προχωρούσε η «φιλελευθεροποίηση» του καθεστώτος, θα διεξάγονταν εκλογές και θα υπήρχαν ομαλές εξελίξεις, β) δεν θα επιβαλλόταν η πιο σκληρή χούντα του Ιωαννίδη, δεν θα ακολουθούσε η κυπριακή τραγωδία κ.λπ. Πρόκειται για υποθέσεις οι οποίες ουδεμία σχέση έχουν με την αξιολόγηση μεγάλων ιστορικών σταθμών. Με τα «αν» δεν μιλάμε για Ιστορία, αλλά για μυθιστόρημα. Όσο για τη δεύτερη χούντα αυτή ξέρουμε, πια, ότι προετοιμαζόταν από καιρό και οπωσδήποτε προ Πολυτεχνείου.

Καθεστωτικός μύθος

Οι πολιτικές δυνάμεις της μεταπολίτευσης έπλασαν, δήθεν, τον μύθο του Πολυτεχνείου και τη σχετική τελετουργία της «εθνικής επετείου», για να νομιμοποιούσουν την εξουσία τους. Η σχετική επιχειρηματολογία, παρακάμπτοντας το γεγονός ότι οι πρώτοι γιορτασμοί της επετείου εμποδίστηκαν ουσιαστικά από τις κυβερνήσεις Καραμανλή, προβάλλεται κατά κόρον από ακροδεξιούς και νοσταλγούς της χούντας. Αλλά και από ορισμένες άλλες πλευρές με διάφορες στοχεύσεις. Κυριότερη η απαξίωση των επετειακών εκδηλώσεων για την εξέγερση, μέσω της υποβάθμισης των γεγονότων του Νοεμβρίου. Με τον τρόπο αυτό βάλλεται όχι τόσο ευθέως το Πολυτεχνείο, αλλά ως επέτειος και σύμβολο δημοκρατίας, που «καπηλεύονται, τάχα, οι κομμουνιστές και η Αριστερά. Βάλλεται ακόμη η «μεταπολίτευση» συλλήβδην και γενικώς. Έχει γίνει της μόδας εσχάτως να κατηγορείται για όλα τα δεινά και τη σημερινή κατάσταση της χώρας.

ΤΑΚΗΣ ΚΑΤΣΙΜΑΡΔΟΣ

katsimar@yahoo.gr

ethnos.gr