Η διατροφική και θεραπευτική αξία των οσπρίων

Η διατροφική και θεραπευτική αξία των οσπρίων

Τα όσπρια αποτελούν μια ολόκληρη κατηγορία φυσικών τροφών στην οποία περιλαμβάνονται τα φασόλια, οι φακές, η φάβα, τα ρεβίθια, ο αρακάς, τα λούπινα, το λαθούρι, τα κουκιά κ.α. Πρόκειται για τα αποξηραμένα ώριμα σπέρματα συγκεκριμένων φυτών, τα οποία ονομάζονται ψυχανθή. Αποτελούν βασικό στοιχείο της ανθρώπινης διατροφής εδώ και χιλιετηρίδες, ενώ η υψηλή διατροφική τους αξία βοήθησε αποτελεσματικά την επιβίωση και την ανάπτυξη του ανθρωπίνου είδους, ειδικά σε περιόδους που οι οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες απειλούσαν με υποσιτισμό μεγάλα τμήματα του παγκόσμιου πληθυσμού. Χαρακτηριστική είναι η απόδοση τιμής από τον συγγραφέα Ουμπέρτο Έκο στην συνεισφορά των οσπρίων στην διαμόρφωση της ευρωπαϊκής ιστορίας: «Χωρίς τα όσπρια ο Ευρωπαϊκός πληθυσμός δεν θα είχε διπλασιαστεί σε μόλις λίγους αιώνες και δεν θα ήμασταν οι εκατοντάδες εκατομμυρίων που είμαστε σήμερα…».

Για τους λαούς που ζουν στην λεκάνη της Μεσογείου τα όσπρια αποτέλεσαν πάντα την ραχοκοκαλιά της καθημερινής τους διατροφής. Ειδικότερα για μας τους Έλληνες τα όσπρια και πιο συγκεκριμένα τα φασόλια δεν αντιπροσωπεύουν μόνο βασικό διατροφικό στοιχείο, αλλά  επίσης και πολιτισμικό στοιχείο, καθόσον η  παραδοσιακή φασολάδα θεωρείται διαχρονικά το εθνικό φαγητό της χώρας. Δυστυχώς όμως για όλους μας και κυρίως για την υγεία μας, η παραδοσιακή αυτή αντιμετώπιση των οσπρίων έχει τις τελευταίες δεκαετίες αλλάξει και τα όσπρια έχουν αποχωρήσει από το καθημερινό μας τραπέζι και έχουν αντικατασταθεί από άλλες τροφές με πολύ λιγότερη θρεπτική αξία.

Ας δούμε όμως λίγο πιο αναλυτικά την διατροφική αξία των τροφίμων. Τα όσπρια αποτελούν μια εξαιρετική τροφή για τον άνθρωπο, πυκνή σε θρεπτικά συστατικά, πλούσια σε φυτικές ίνες και πρωτεΐνες.

Οι πρωτεΐνες που περιέχουν τα όσπρια αν και είναι κατώτερες σε βιολογική αξία από αυτές του κρέατος είναι εντούτοις πολύ ανώτερες από όλα τα άλλα φυτικά τρόφιμα. Τα όσπρια περιέχουν επίσης υδατάνθρακες βραδείας απορρόφησης και γι αυτό τον λόγο  θεωρούνται τρόφιμα επιλογής για καλή υγεία ακόμα και για τους διαβητικούς. Εκτός όλων αυτών των συστατικών, τα όσπρια είναι επίσης πλούσια σε βιταμίνες Β και Ε, σε άλατα σιδήρου, φωσφόρου, νατρίου, καλίου και ασβεστίου, καθώς επίσης και σε διαιτητικές ίνες.

Η μεγάλη ποσότητα και η ανυπέρβλητη ποιότητα των διαιτητικών ινών των οσπρίων, βοηθούν όχι μόνο στην καλή λειτουργία του εντέρου, αλλά και στην μείωση των επιπέδων της χοληστερόλης, στην πρόληψη των καρδιοπαθειών, καθώς και πολλών μορφών καρκίνου.

Ιδιαίτερα για το θέμα του καρκίνου,  οι επιστημονικές μελέτες που αναδεικνύουν τα οφέλη της Μεσογειακής διατροφής και κατ’ επέκταση της κατανάλωσης οσπρίων έναντι του ενδεχομένου εμφάνισης καρκίνου σε διάφορους ιστούς είναι πάρα πολλές. Απάνθισμα αυτών των δεδομένων, αποτελεί το τελευταίο συμπέρασμα της μεγάλης πολυκεντρικής μελέτης EPIC (Br J Cancer  2011 Apr 26;104(9):1493-9) ότι η «προσήλωση» σε αυτό που ονομάζεται Μεσογειακό μοντέλο διατροφής, θα μπορούσε να μειώσει σημαντικά το ρίσκο για εμφάνιση καρκίνου.

Επίσης, πρόσφατες ιατρικές έρευνες  ασχολούνται με την σχέση ανάμεσα στην κατανάλωση φασολιών και της εμφάνισης του καρκίνου του παχέος εντέρου. Τα  φασόλια περιέχουν μεγάλη ποσότητα από υδατάνθρακες, οι οποίοι δεν χωνεύονται αλλά υφίστανται μια διαδικασία ζύμωσης στο παχύ έντερο, με αποτέλεσμα την δημιουργίας μιας σειράς λιπαρών οξέων, όπως είναι το οξικό, το προπιονικό και το βουτυρικό οξύ, τα οποία όπως δείχνουν όλα τα στοιχεία της έρευνας, επιδρούν  χημειοπροληπτικά  στην εμφάνιση του καρκίνου του παχέος εντέρου.

Η υγιεινή διατροφή συνδέεται με τη γενικότερη ευεξία του οργανισμού, και παίζει ουσιαστικό ρόλο στην πρόληψη κι αντιμετώπιση σοβαρών ασθενειών, όπως είναι ο καρκίνος, με πολλές σύγχρονες έρευνες σε διάφορα είδη τροφών, συμπεριλαμβανομένων και των οσπρίων, να έχουν αναδείξει τις έντονες αντικαρκινικές τους ιδιότητες.  Στο πλαίσιο αυτό, υλοποιείται η καμπάνια «τροφός» από το Σύλλογο Καρκινοπαθών Εθελοντών Φίλων Ιατρών Κ.Ε.Φ.Ι. Αθηνών, με την αιγίδα του Υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης.  Η εκστρατεία «τροφός» περιλαμβάνει μια σειρά από επικοινωνιακές δράσεις, οι οποίες θα προσεγγίσουν το κοινό στους χώρους των ογκολογικών κλινικών, σε φαρμακεία, μέσα από τη διοργάνωση ημερίδων κι εκδηλώσεων, αλλά και μέσω του διαδικτύου και των ΜΜΕ. Ειδικότερα, από 1η Οκτωβρίου λειτουργεί ο διαδικτυακός τόπος http://www.trophos.gr/, ο οποίος παρέχει, ανάμεσα σε άλλα, όλες τις απαραίτητες πληροφορίες για αποτελέσματα ερευνών σχετικά με τις αντικαρκινικές ιδιότητες τροφών, άρθρα, τροφο-λεξικό, καθώς επίσης και forum, όπου οι χρήστες μπορούν να ρωτήσουν έμπειρους διαιτολόγους-διατροφολόγους του δικτύου της medNutrition για θέματα που αφορούν την αντικαρκινική διατροφή.

Η εκστρατεία υλοποιείται με την ευγενική χορηγία των εταιρειών Agrino, Genesis Pharma, Βερόπουλος, ΕΨΑ, Nestlé, Novartis Oncology, Μέλισσα Κίκιζας κι υποστηρίζεται από το δίκτυο διατροφολόγων- διαιτολόγων medNutrition και την Ελληνική Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία.

www.trophos.gr