Οταν τα social media σώζουν ζωές

Στις περιοχές του πλανήτη όπου η εγκληματικότητα καλπάζει και οι απειλές κρατούν τα στόματα κλειστά, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αποτελούν τη μόνη διέξοδο καταγγελιών και ενημέρωσης

Της ΛΗΔΑΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ

 

Μπορούν τα social media να συμβάλουν στην καταπολέμηση του εγκλήματος ή τουλάχιστον στην προστασία από βιαιότητες; Στις χώρες της Λατινικής Αμερικής, όπου τα βίαια εγκλήματα είναι έξι φορές περισσότερα από οποιαδήποτε άλλη περιοχή του κόσμου, οι κοινωνιολόγοι καταγράφουν μια νέα τάση. Πολίτες οπλισμένοι με smartphones στρέφονται στο Διαδίκτυο για να καταγγείλουν, να προειδοποιήσουν και να αλληλοπροστατευθούν. 

 

Την τελευταία δεκαετία οι αριθμοί δολοφονιών στη Νότια και Κεντρική Αμερική έχουν εκτοξευθεί, φτάνοντας το 2011 στο τετραπλάσιο του διεθνούς μέσου όρου. Παραλλήλως, η πρόσβαση στο Ιντερνετ έχει δεκατριπλασιαστεί, δίνοντας στους πολίτες έναν εναλλακτικό τρόπο να καταγγέλλουν εγκλήματα, να μοιράζονται πληροφορίες για εστίες εγκληματικής δραστηριότητας, να κινητοποιούν τους συμπολίτες τους στη δημιουργία ομάδων κοινοτικής αστυνόμευσης και να διοργανώνουν διαμαρτυρίες ζητώντας από τις αρχές περισσότερη ασφάλεια. 

Βασικό πλεονέκτημα της ηλεκτρονικής καταγγελίας είναι ότι παρέχει τη δυνατότητα της ανωνυμίας. Οι κάτοικοι πολλών περιοχών που μαστίζονται από την εγκληματικότητα διστάζουν να προσφύγουν στις τοπικές αρχές, είτε επειδή φοβούνται ενδεχόμενα αντίποινα, με δεδομένα τα υψηλά ποσοστά αστυνομικής διαφθοράς, είτε επειδή απλώς δεν έχουν εμπιστοσύνη στην αποτελεσματικότητα της αστυνομίας. Επιλέγουν λοιπόν να στείλουν τις πληροφορίες τους σε ειδικά σάιτ που στοχεύουν ακριβώς στην ενημέρωση και προειδοποίηση των πολιτών, ενώ μπορούν παραλλήλως ν' αξιοποιηθούν και από τις αρχές για την έναρξη ερευνών. 

Ανωνυμία

 

Στην Αργεντινή η μη κυβερνητική οργάνωση Ινστιτούτο για την Ασφάλεια και τη Δικαιοσύνη δημιούργησε πριν από λίγα χρόνια το «Χάρτη της Ανασφάλειας», ένα σάιτ που συγκεντρώνει πληροφορίες για εγκλήματα και σταμπάρει τις επικίνδυνες περιοχές στην πόλη και την επαρχία του Μπουένος Αϊρες. Κατά την πρώτη εβδομάδα λειτουργίας του Χάρτη, οι πολίτες κατήγγειλαν πάνω από 2.000 εγκλήματα, συμπεριλαμβανομένων απαγωγών, ενόπλων ληστειών και ανθρωποκτονιών. Αυτές οι πληροφορίες θεωρούνται κρίσιμες για την καταπολέμηση της βίας, καθώς μπορούν να δώσουν πιο συγκεκριμένα στοιχεία για το χρόνο, τον τόπο, τους δράστες και τα θύματα των εγκλημάτων, αλλά και να αναδείξουν συσχετισμούς γεγονότων και μοτίβα μεθοδολογίας των εγκληματικών οργανώσεων. 

Στο Μεξικό, όπου ο εκφοβισμός των παραδοσιακών ΜΜΕ από τα καρτέλ των ναρκωτικών έχει οδηγήσει σχεδόν στην πλήρη απουσία ρεπορτάζ ή ακόμη και απλής αναφοράς στη δράση των συμμοριών, τα μπλογκ έρχονται να σπάσουν τη σιωπή. Το Blog del Narco -οι δημιουργοί του οποίου κάνουν πραγματικό αγώνα για να κρύψουν την ταυτότητά τους από τους εμπόρους ναρκωτικών- καταγράφει την εγκληματική δράση των καρτέλ σε όλη τη χώρα, προσελκύοντας σχεδόν 1.400 μοναδικούς επισκέπτες και 4.000 επισκέψεις ημερησίως. 

Οσο σημαντικές κι αν είναι όμως τέτοιου είδους οριζόντιες πρωτοβουλίες μεταξύ πολιτών για την αλληλοπροστασία τους και όσο χρήσιμα κι αν μπορούν να φανούν τα social media, δεν παύουν να είναι ένα απλό εργαλείο αντίδρασης. Δεν μπορούν να υποκαταστήσουν ούτε την αστυνομική αποτελεσματικότητα ούτε την κρατική μέριμνα για την οικονομική ανάπτυξη των υποβαθμισμένων περιοχών που αποτελούν «λίκνο» της εγκληματικότητας. 

(Πηγές: www.guardian.co.uk-www.igarape.org.br)