Το δημοψήφισμα για το σύνταγμα του 1968

Το δημοψήφισμα για το σύνταγμα του 1968

Σαν σήμερα στις 29 Σεπτεμβρίου του 1968 έγινε το περιβόητο πρώτο δημοψήφισμα της Απριλιανής χούντας για την ψήφιση του νέου Συντάγματος της χώρας..

Θυμάμαι τον πατέρα μου Αντ. Γραικιώτη που ήταν δικαστής και τον είχαν διορίσει δικαστικό αντιπρόσωπο σε ένα τμήμα των Αθηνών να μας περιγράφει τι συνέβηκε στο τμήμα του.

Η ψηφοφορία ξεκίνησε στο  τμήμα αυτό σύμφωνα με όλες τις τυπικές διαδικασίες κάτι που δεν πολυάρεσε στον εποπτεύοντα στρατιωτικό. Η κάλπη ανοίχτηκε και στην συνέχεια κλείστηκε κανονικά και η ψηφοφορία άρχισε.

Ο πατέρας μου αδέκαστος δικαστής, που δεν χαμπάριαζε από απειλές και φοβίες. ξεκίνησε την διαδικασία δίνοντας σε κάθε ψηφοφόρο όλα τα ψηφοδέλτια μαζί αντί να πηγαίνει ο πολίτης να τα παίρνει και να στοχοποιείται.

Κάποια στιγμή έγινε και μια προσπάθεια υποκλοπής φακέλου που όμως δεν είχε καμιά επιτυχία. Αφού λοιπόν διαπιστώθηκε ότι με την διαδικασία που ακολουθείτο δεν ήταν δυνατό να ελεγχθεί το αποτέλεσμα ξεκίνησαν οι χουντικοί παράγοντες άλλα τεχνάσματα. Του είπαν ότι θα μπορούσε να κάνει διακοπή για φαγητό που θα του έφερναν. Ο πατέρας μου το αρνήθηκε.

Μετά από λίγο μπαίνει στο τμήμα του ένας αστυνομικός και του ανακοινώνει ότι ειδοποιήθηκαν πως στο συγκεκριμένο εκλογικό τμήμα είχε τοποθετηθεί βόμβα και ότι θα έπρεπε να απομακρυνθεί για λόγους ασφαλείας από την αίθουσα προκειμένου συνεργείο να εξασφαλίσει το ότι δεν υπάρχει κίνδυνος και να συνεχιστεί η ψηφοφορία. Ο πατέρας μου τους απάντησε ότι το συνεργείο είναι ευπρόσδεκτο μόνο που δεν σκόπευε να απομακρυνθεί από την κάλπη.

Λίγο πριν την λήξη της ψηφοφορίας του είπαν ότι τον έβλεπαν κουρασμένο και προσφέρθηκαν να τον αντικαταστήσουν με αναπληρωτή κάτι που φυσικά ο πατέρας μου δεν το δέχτηκε.

Κάπως έτσι καρκινοβατώντας πήγαινε η ψηφοφορία μέχρι που τέλειωσε η διαδικασία, βγήκαν τα αποτελέσματα και ένα περίτρανο ΟΧΙ έκανε την εμφάνισή του. Ψάχνοντας ο πατέρας μου την επόμενη μέρα στον ΤΥΠΟ να δει δημοσιευμένο το αποτέλεσμα του τμήματος του δεν το βρήκε πουθενά.

κ.γ.

Το Δημοψήφισμα του 1968 υπήρξε το πρώτο από τα δημοψηφίσματα που διενέργησε η Χούντα των Συνταγματαρχών. Προκηρύχθηκε στις 2 Αυγούστου 1968 (ΦΕΚ Α΄ 170) και διεξήχθη την Κυριακή 29 Σεπτεμβρίου του ίδιου έτους. Το εκλογικό σώμα κλήθηκε να εγκρίνει με «Ναι» ή «Όχι» σχέδιο συντάγματος το οποίο είχε νωρίτερα δημοσιοποιηθεί. Δικαίωμα ψήφου δεν είχαν οι πολιτικοί κρατούμενοι οι οποίοι είχαν συλληφθεί και εκτοπιστεί από τον Απρίλιο του 1967. Κυρίαρχη στη διαφημιστική εκστρατεία της χούντας ήταν η λέξη «ΝΑΙ», η οποία προωθήθηκε από όλα τα μέσα της εποχής, όπως αφίσες, έντυπο υλικό, ραδιοφωνικές και τηλεοπτικές εκπομπές και εφημερίδες.

Τα αποτελέσματα:

 Το «Ναι» στο χουντικό δημοψήφισμα, το «Οχι» στην κηδεία Γ. Παπανδρέου

Το «Ναι» στο χουντικό δημοψήφισμα, το «Όχι» στην κηδεία Γ. Παπανδρέου

Γράφει ο Στέφανος Ρωμαίος

Άμεση δημοκρατία, που θα τη ζήλευαν και στην κατειλημμένη Σορβόννη... υποσχόταν η χούντα. Με συνεχείς ανακοινώσεις παρακινούσε τους πολίτες να εκφράσουν τη γνώμη τους για κάθε άρθρο του Συντάγματος με «επιστολικά δελτάρια» (όπως αυτό επάνω) που δημοσιεύονταν καθημερινά στις εφημερίδες. Ο Παττακός επαίρετο ότι είχαν σταλεί 5.000.000 «θετικές» απαντήσεις, ενώ 5.500.000 ψήφισαν στις κάλπες. 

Στη φωτογραφία  την ώρα που ψηφίζει ο Παττακός

Ο χουντικός γύψος προφυλάσσει την Ελλάδα του 1968 από τους εξεγερσιακούς ανέμους που φυσούν στην Ευρώπη, η δικτατορία όμως πρωτοπορεί παγκοσμίως (στην προπαγάνδα) συγκεντρώνοντας, υποτίθεται, τις γνώμες των πολιτών για το σύνταγμα που ετοίμασε. Το ανατρεπτικό «Εάν...» δεν έφθασε βέβαια ως την Ελλάδα- και η σφαγή του Μεξικού για τα καθ΄ ημάς δεν ήταν παρά ανταρσία αναρχοκομμουνιστών που συνετρίβη.

«Όλοι μαζί, εμπρός εις τον ωραίον αγώνα αναγεννήσεως της Ελλάδος, τον οποίον ήρχισεν η Επανάστασις της 21ης Απριλίου», αυτές είναι οι τελευταίες λέξεις του «διαγγέλματος» του Παπαδόπουλου, μετά το «δημοψήφισμα» για το χουντικό Σύνταγμα, στις 29 Σεπτεμβρίου του 1968. Για να συμπληρώσει η «α.ε., ο αντιβασιλεύς», αντιστράτηγος Ζωιτάκης: «Ζήτω η αθάνατος Ελλάς»!..

Γιατί να μην πανηγυρίζουν; Οι Έλληνες δεν είχαν «αποθεραπευτεί» από την «αρρώστια της πολιτικής» και «γυψωμένοι» από τη χούντα «έβλεπαν» μόνο το ψηφοδέλτιο με το «Ναι» πριν πάνε στην κάλπη... Στο 92,2% το ποσοστό του «Ναι»! Επρόκειτο για δημοψήφισμα με στρατιωτικό νόμο και στρατευμένους επόπτες, υπό την εποπτεία αξιωματικών με στολή εκστρατείας. Τα ψηφοδέλτια με το «Όχι» είχαν τοποθετηθεί σε αρκετή απόσταση από τα αντίστοιχα του «Ναι», ώστε να μη «διαφεύγει την καταγραφή» όποιος τολμούσε να τα «πλησιάσει». Πάνω από ένα εκατομμύριο ψηφοφόροι απείχαν, παρά τις εξοντωτικές ποινές που προβλέπονταν για την αποχή και οι οποίες εφαρμόστηκαν σε πολλούς.

 Γεώργιος Παπαδόπουλος

Η Κυριακή της 29ης Σεπτεμβρίου του 1968 θα μείνει στην Ιστορία ως μία από τις φαρσοκωμωδίες της χούντας, με τις οποίες επεχείρησε να πείσει τους Έλληνες και κυρίως τις εναντίον της ευρωπαϊκές πολιτικές δυνάμεις- και ήταν πάρα πολλές- ότι η δικτατορία θα ήταν «παρένθεση» και σύντομα θα αποκαθίστατο η Δημοκρατία με βάση το νέο «Σύνταγμα».

Στο πλαίσιο της άμβλυνσης των διεθνών αντιδράσεων και επίδειξης ομαλότητας, ο Παπαδόπουλος αμνήστευσε τους κινηματίες του Δεκεμβρίου του 1967 (βασιλικό πραξικόπημα) και όσους είχαν εμπλακεί στην υπόθεση «ΑΣΠΙΔΑ». Για τους ίδιους λόγους αφέθηκε ελεύθερος ο Ανδρέας Παπανδρέου , στον οποίο χορηγήθηκε και διαβατήριο και αναχώρησε για το εξωτερικό.

Έβαλαν και οι Αμερικανοί το «δακτυλάκι» τους: η ψήφιση «δημοκρατικού Συντάγματος» θα δικαιολογούσε και θα εκάλυπτε την απροσχημάτιστη υποστήριξη στη χούντα. Αρχές Δεκεμβρίου του 1967, ο αμερικανός πρεσβευτής Φίλιπς Τάλμποτ κάλεσε στην πρεσβεία τον Χ. Μητρέλια, ο οποίος ήταν πρόεδρος της Επιτροπής για τη σύνταξη του Συντάγματος. Του ζήτησε να τελειώνει ως τις 13 Δεκεμβρίου, οπότε θα άρχιζαν οι συνεδριάσεις του ΝΑΤΟ και η αναγγελία περάτωσης της σύνταξης μέχρι τότε θα ήταν «εθνικώς ανεκτίμητη».

Ο Μητρέλιας, όπως και άλλοι, πίστευε, αφελώς, ότι με την ψήφιση του Συντάγματος οι χουντικοί θα μεταβίβαζαν την εξουσία στους πολιτικούς. Όταν κλήθηκε και από τη βασιλομήτορα Φρειδερίκη να την ενημερώσει, υποστήριξε ότι τη διακυβέρνηση της χώρας έπρεπε να αναλάβει πολιτικός και πρόσθεσε ότι δύο μόνο βλέπει ικανούς για αυτό τον ρόλο, τον Κωνσταντίνο Καραμανλή και τον Σπύρο Μαρκεζίνη . Η συνέχεια από αφήγηση του ίδιου του Μητρέλια, όπως την παραθέτει ο Σπ.Μαρκεζίνης (Σύγχρονη Πολιτική Ιστορία).

Η βασιλομήτωρ Φρειδερίκη

 

«...Ο πρώτος όμως εξ αυτών επιστρέφων θα ήτο δυνατόν να προκαλέσει αντιδράσεις μιας μερίδος της Αριστεράς. Κατέληξα λοιπόν ότι δεν μένει άλλος παρά ο Μαρκεζίνης.“Ναι, μου απάντησε, αλλά ο Μαρκεζίνης έχει πολλές ιδέες”.“Και αυτό είναι κακό;”, αντέταξα... “Προτιμάτε ανθρώπους να σύρονται, αντί αυτοί να κατευθύνουν;”. “Είδατε όμως τι μας έκανε ο Μαρκεζίνης, τον Τσιριμώκο αυτός μας τον έριξε”.“Ναι, απάντησα, αλλά σκεφθήκατε ότι επροτείνατε ως Πρωθυπουργόν πρόσωπον με μακράν παράδοσιν συνεργασίας με την άκραν Αριστεράν;” Η βασιλομήτωρ απάντησε: “Ξεύρετε όμως ότι μόνον έτσι μπορούσαμε να κτυπήσωμεν τον Γ.Παπανδρέου, πάσσαλος, πασσάλω...”. «Τότε ποίον πολιτικόν βλέπετε Σείς;”».

Ιδού η απάντηση της σατανικής βασιλομήτορος:

«Τι τα θέλετε... Εγώ θα ήθελα να πάρω τους πολιτικούς και να τους βάλω σε μια μαούνα και να τους ρίξω εις το Φάληρο»!

Η «επιθυμία» του αμερικανού πρεσβευτή να ολοκληρωθεί η σύνταξη του Συντάγματος στις 13 Δεκεμβρίου του 1967 δεν πραγματοποιήθηκε: την ημέρα εκείνη (συμπτωματικά;) ξέσπασε το περίφημο «βασιλικό πραξικόπημα» και η χούντα κυνηγούσε τον Κωνσταντίνο «από χωρίο εις χωρίον». Ο νεαρός βασιλιάς, που θα «πληρώσει» την ανατροπή του Παπανδρέου και τα Ιουλιανά, θα διαφύγει στο εξωτερικό και θα χάσει για πάντα τον θρόνο του.

Έτσι, η ψήφιση του «Συντάγματος» θα μετατεθεί για τον επόμενο χρόνο. Το τελικό κείμενο διαμορφώθηκε από τους χουντικούς, οι οποίοι πέρασαν τη δική τους «φιλοσοφία περί Δημοκρατίας». Τρία σημεία είναι χαρακτηριστικά:

* Ο Στρατός καθορίζεται ως τέταρτη, ανεξάρτητη εξουσία, που δεν ελέγχεται από την εκλεγμένη κυβέρνηση.

* Ιδρύεται Συνταγματικό Δικαστήριο, το οποίο θα αποφασίζει αμετάκλητα ποιοι πολίτες ή κόμματα μπορούν να μετάσχουν στις εκλογές, με κριτήριο τις πολιτικές τους πεποιθήσεις, και θα μπορεί να αποφασίζει τη διάλυση κομμάτων και να κηρύσσει έκπτωτους τους βουλευτές. Τα μέλη του θα διορίζονται από τη χούντα εφ΄ όρου ζωής.

* Ιδρύεται το Συμβούλιο του Έθνους, στο οποίο θα μετέχουν, υπό την προεδρία του βασιλιά, ο πρωθυπουργός, ο πρόεδρος της Βουλής, οι αρχηγοί των δύο ισχυροτέρων κομμάτων, εφόσον κάποιος δεν είναι πρωθυπουργός, ο πρόεδρος του Συνταγματικού Δικαστηρίου και ο αρχηγός των Ενόπλων Δυνάμεων!

Για «τα μάτια του έξωθεν κόσμου» η χούντα επιχείρησε να εμφανίσει «ανοικτή και δημοκρατική» τη συζήτηση παρακινώντας, με συνεχείς ανακοινώσεις, τους πολίτες να εκφράσουν τη γνώμη τους για κάθε άρθρο του Συντάγματος με «επιστολικά δελτάρια», που δημοσιεύονταν καθημερινά στις εφημερίδες: είχαν το κείμενο του άρθρου και μερικές γραμμές κενές από κάτω για να γράφει ο καθένας τη γνώμη του και να τα ταχυδρομεί. Άμεση δημοκρατία που θα τη ζήλευαν και στην κατειλημμένη Σορβόννη... Ο Παττακός επαίρετο ότι είχαν σταλεί 5.000.000 «θετικές» απαντήσεις- 5.500.000 ψήφισαν στις κάλπες!

 Βαν ντερ Στουλ

Ποια ήταν η πραγματικότητα; Ποια η αλήθεια; Έχει καταχωριστεί στα πρακτικά του Συμβουλίου της Ευρώπης. Είναι η έκθεση καταπέλτης του Βαν ντερ Στουλ (Ιανουάριος 1969). Μερικά χαρακτηριστικά αποσπάσματα:

* Ο δόκτωρ Μίλερ (αντιπρόσωπος του Ηνωμένου Βασιλείου), ο οποίος προσκλήθηκε να παρακολουθήσει το δημοψήφισμα έκανε το εξής σχόλιο: «Ο λαός υπέστη εκβιασμούς για να ψηφίσει το “Ναι”... Αλλά πιστεύω ότι το κακό είχε γίνει από πριν και οφείλεται στο γεγονός ότι δεν επιτράπηκε οργανωμένη αντιπολίτευση στο δημοψήφισμα».

* Δεν έγινε επιτρεπτή η δημοσίευση δυσμενών σχολίων για το σχέδιο Συντάγματος. Καταβλήθηκε κάθε δυνατή προσπάθεια για την απομόνωση των πολιτικών αρχηγών από τον λαό. Μερικοί από αυτούς ήταν φυλακισμένοι, εκτοπισμένοι ή σε κατ΄ οίκον περιορισμό. (Οι Γ. Παπανδρέου και Π.Κανελλόπουλος αφέθησαν ελεύθεροι πέντε ημέρες πριν από το δημοψήφισμα με την απειλή του Παπαδόπουλου ότι «εάν συνεχίσουν τας εσφαλμένας τους ενεργείας» θα προβεί «εις τον εκ νέου περιορισμόν τους»!).

* Σε ορισμένες περιπτώσεις η προσπάθεια δημοσίευσης δυσμενών σχολίων τιμωρήθηκε με εκτόπιση. Η κατάπνιξη κάθε αντίθεσης έφτασε σε τέτοιο σημείο, που μια Αμερικανίδα περιηγήτρια καταδιώχθηκε ως την αμερικανική πρεσβεία επειδή στο αυτοκίνητό της είχε αναγράψει τη λέξη «Όχι». Φαίνεται πως το «Όχι» αυτό υπήρξε το μοναδικό που έκανε την εμφάνισή του στην Αθήνα.

Το μεγάλο «Όχι» θα βροντοφωνήσει ο Λαός μετά ένα μήνα και τέσσερις μέρες, στις 3 Νοεμβρίου του 1968, στην κηδεία του «Γέρου της Δημοκρατίας». Με το ιστορικό αυτό γεγονός κλείνει και η έκθεση του Βαν ντερ Στουλ:

Η κηδεία του Γεωργίου Παπανδρέου

Στις 3 Νοεμβρίου του 1968,στην κηδεία του Γεωργίου Παπανδρέου, η οποία έδωσε αφορμή για την πρώτη μαζική λαϊκή διαδήλωση κατά της δικτατορίας, το σύνθημα που κυριάρχησε ήταν «Όχι»· μια αργοπορημένη διαμαρτυρία κατά του δημοψηφίσματος. Αδιαφορώντας για τον στρατιωτικό νόμο, ένα τεράστιο πλήθος Ελλήνων ανέκραζε: «Πού είναι το ΟΧΙ μας;», «Μπερδέψατε τα Νούμερα», «Θέλουμε Ελευθερία», «Κάτω η Τυραννία», «Είσαι ο Πρωθυπουργός».

http://www.tovima.gr/politics/article/?aid=235986