ΜΑΡΙΑΣ ΚΥΡΙΑΚΟΠΟΥΛΟΥ : Η Γερμανία χρωστάει στην Ελλάδα

Η Γερμανία χρωστάει στην Ελλάδα

Της ΜΑΡΙΑΣ ΚΥΡΙΑΚΟΠΟΥΛΟΥ

Πρώην βουλευτού

Το θέμα του κατοχικού δανείου και των γερμανικών αποζημιώσεων - επανορθώσεων είναι πάντα επίκαιρο και η Πολιτεία έχει ιστορικό χρέος να τα απαιτήσει από τη Γερμανία.

Το χρέος αυτό δεν βλέπει το φως της δημοσιότητας εξαιτίας της σκληρής οικονομικής κρίσης. Είναι χρέος διαρκείας απέναντι στον ελληνικό λαό, που έζησε τη ναζιστική βαρβαρότητα, και στην πατρίδα, που ακόμη έχει ανοιχτές πληγές από τα ολοκαυτώματα και τη στέρηση των αρχαιολογικών πολιτιστικών θησαυρών της.

Άλλωστε, σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο το δάνειο είναι απαιτητό και δεν υπόκειται σε παραγραφή. Αυτό είναι δικαίωμα που έχει η χώρα μας για την επιστροφή του αναγκαστικού δανείου που δόθηκε το 1942 στη Γερμανία.

Ανατρέχοντας στα επίσημα πρακτικά της Βουλής, θα διαπιστώσουμε ότι, με εξαίρεση μικρά χρονικά διαστήματα, το θέμα είχε τη δική του δυναμική. Είναι όμως χρήσιμο να δούμε ποιοι ήταν οι σταθμοί διεκδίκησης ιστορικά και πολιτικά, όπως προκύπτουν από τις συζητήσεις στη Βουλή.

• Το 1951 η Ελλάδα ανακοινώνει τη λήξη της εμπόλεμης κατάστασης.

• Το 1952 με τον ν.2023, για τη λύση της εμπόλεμης κατάστασης, η Ελλάδα διατηρεί ρητή επιφύλαξη για τη ρύθμιση των ζητημάτων που προέκυψαν από τον πόλεμο μετά τη μέλλουσα Συνθήκη Ειρήνης.

• Το 1953 υπογράφεται η Συνθήκη του Λονδίνου, την οποία η Ελλάδα κυρώνει το 1956 και η οποία αναστέλλει για όλους τους λαούς τις αξιώσεις τους μέχρι τη διευθέτηση ζητημάτων όπως η ενοποίηση των δύο Γερμανιών (άρθρο 5 παρ. 2).

• Το 1961 η Ελλάδα λαμβάνει μια αποζημίωση για τους διωχθέντες για λόγους φυλετικούς, θρησκείας και κοσμοθεωρίας (πρόκειται για Εβραίους και Έλληνες εκείνης της περιόδου ή όσους διώχθηκαν ως κομμουνιστές). Ασφαλώς, η συγκεκριμένη αποζημίωση δεν αφορούσε ούτε το δάνειο ούτε τις επανορθώσεις.

• Το 1964 ο καθηγητής Άγγελος Αγγελόπουλος μεταβαίνει στη Γερμανία ως ειδικός απεσταλμένος της κυβέρνησης και έχει επαφές με το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας, το οποίο παραδέχεται ότι υπάρχει απαίτηση, αλλά υπάρχει αναστολή λόγω της Συνθήκης του Λονδίνου. Η Ελλάδα υποστηρίζει ότι πρόκειται για ειδική συμβατική υποχρέωση και δεν παραιτείται αυτού του δικαιώματος.

• Το 1965 ο Ανδρέας Παπανδρέου ως αναπληρωτής υπουργός Συντονισμού συναντιέται με τον υπουργό Εθνικής Οικονομίας της Γερμανίας (και στελέχη του υπουργείου Οικονομικών της Γερμανίας), ο οποίος συμφωνεί ότι υπάρχει η υποχρέωση της Γερμανίας προς την Ελλάδα, αλλά δεν μπορεί να ικανοποιηθεί τη συγκεκριμένη περίοδο. Ο καγκελάριος Έρχαρντ αναφέρει ότι μόλις υπάρξει Συμφωνία Ειρήνης θα αποδοθεί το δάνειο.

• Το 1966 το υπουργείο Εξωτερικών σε ρηματική διακοίνωση αναφέρεται στο σύνολο των αξιώσεων (δάνεια, αποζημιώσεις κ.λπ.) από τη Γερμανία και η απάντηση είναι ότι δεν μπορεί να τεθεί λόγω της Συνθήκης του Λονδίνου.

• Το 1990 η Ελλάδα θεωρεί ότι επί της ουσίας υπάρχει Συνθήκη Ειρήνης, δεδομένης της Συνθήκης Δύο συν Τέσσερα της Μόσχας και της Χάρτας των Παρισίων.

• Το 1991 (21/5) ο Ανδρέας Παπανδρέου σε δήλωσή του τονίζει: «Για το θέμα των αποζημιώσεων είναι δικαίωμα κάθε λαού ο οποίος υπέστη τη ναζιστική κατοχή. Η καταβολή του δανείου είναι συμβατική υποχρέωση της Γερμανίας και σε μια τέτοια δύσκολη ώρα για τη χώρα μας, οικονομική, η Γερμανία μπορούσε να βοηθήσει αποφασιστικά κάνοντας το μόνο σωστό, ξεπληρώνοντας σε πρώτη φάση το δάνειο…».

• Το 1995 (15/11) η ελληνική κυβέρνηση (πρωθυπουργός Ανδρέας Παπανδρέου) σε ρηματική διακοίνωση προς την κυβέρνηση της Γερμανίας καλεί σε συνομιλίες και διαπραγματεύσεις για τις απαιτήσεις - επανορθώσεις από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και σε συζήτηση κατά πρώτον για το αναγκαστικό δάνειο του 1942. Τη ρηματική διακοίνωση εγχειρίζει ο έλληνας πρέσβης κ. Μπουρλογιάννης, επισημαίνοντας μεταξύ άλλων στον Χάρτμαν ότι ο Κίνκελ έχει θέσει ζητήματα μη παραγραφής στην Τσεχία και στην Πολωνία των αξιώσεων γερμανών υπηκόων από εθνικοποίηση περιουσιών και τα έχει θέσει μετά την πεντηκονταετία.

• Τα τελευταία χρόνια υπήρξε μια πιο συστηματική δημοσιοποίηση και προβολή όλων εκείνων των ντοκουμέντων (εκθέσεις του Γενικού Λογιστηρίου και του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους) που αποτελούν αποδείξεις των οφειλομένων από το γερμανικό κράτος.

Είναι επίσης γνωστές οι εκτιμήσεις της Επιτροπής που είχε συγκροτηθεί, υπό την προεδρία του Μανώλη Γλέζου, ότι η Γερμανία οφείλει για τις πολεμικές επανορθώσεις και το αναγκαστικό κατοχικό δάνειο τουλάχιστον 162 δισ. ευρώ, χωρίς τους τόκους.

• Αξίζει να αναφέρουμε τη δήλωση (2014) του καθηγητή του Διεθνούς Δικαίου στο Ελεύθερο Πανεπιστήμιο των Βρυξελλών Έρικ Νταβίντ: «Το αίτημα της Ελλάδας είναι δίκαιο… Το πέρας του χρόνου δεν μπορεί να δικαιολογήσει την άρνηση συνειδητοποίησης μιας οδύνης που παραμένει ζωντανή. Εκτός από τον τομέα της ηθικής, της φιλοσοφίας ή της πολιτικής, αν επιστρέψουμε στον νομικό τομέα, τα εγκλήματα πολέμου και τα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας δεν παραγράφονται…».

• Ο Γερμανός Άλμπερτ Ριτσλ, καθηγητής της Οικονομικής Ιστορίας στο London School of Economics, σε συνέντευξή του στο «Spiegel» το 2014 είναι αποκαλυπτικός: «Το οικονομικό μας θαύμα έγινε δυνατόν αποκλειστικά και μόνο επειδή δεν πληρώσαμε αποζημιώσεις…».

• Ας θυμηθούμε και την τοποθέτηση του Ντανιέλ Κον-Μπεντίτ (εκπροσώπου της ΚΟ των Πρασίνων στην Ευρωβουλή): «Και οι Έλληνες πλήρωσαν για τα γερμανικά χρέη. Στο Σύμφωνο του 1953 στο Λονδίνο, που ρυθμίζει το “κούρεμα” των γερμανικών χρεών από τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, συμμετείχε και η Ελλάδα. Επιπλέον, η Γερμανία χρωστά ακόμα στην Ελλάδα αποζημιώσεις ύψους δεκάδων δισ. ευρώ από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Εξίσου μεγάλο σκάνδαλο είναι και η πώληση πανάκριβων οπλικών συστημάτων στην Ελλάδα, που συνέβαλαν στη γιγάντωση του ελληνικού χρέους…».

• Παρά τη διαπίστωση ότι το δάνειο είναι απαιτητό και δεν υπάρχει θέμα παραγραφής, που βρίσκει ένθερμους υποστηρικτές στην Ευρώπη και στον κόσμο, και παρά την άρνηση της Γερμανίας, η ελληνική κυβέρνηση πρέπει να εξαντλήσει κάθε διαπραγματευτική δυνατότητα με τη Γερμανία ώστε αυτή να α­νταποκριθεί στην καθολική απαίτηση της απόδοσης του κατοχικού δανείου και των αποζημιώσεων – επανορθώσεων, που αποτελεί και υποχρέωσή της βάσει του Διεθνούς Δικαίου και της Συμφωνίας.

ΤΟ ΠΑΡΟΝ