Το μπουρκίνι άναψε φωτιές στην... πατρίδα του μπικίνι

Ο φωτογραφικός φακός αποτυπώνει τη στιγμή που ένοπλοι Γάλλοι αστυνομικοί υποχρεώνουν γυναίκα να βγάλει το μπουρκίνι της σε παραλία της Νίκαιας

ΠΟΛΙΤΙΚΟΣ ΕΜΦΥΛΙΟΣ ΣΤΗ ΓΑΛΛΙΑ ΤΟΥ ΦΟΒΟΥ

Το μπουρκίνι άναψε φωτιές στην... πατρίδα του μπικίνι

Πάνε πολλές δεκαετίες από την τελευταία φορά που οι Αρχές κάποιας δυτικής χώρας ασχολήθηκαν, σε επίπεδο νομοθετικό, με τους... πόντους στα μαγιό που επιτρέπεται να φορούν οι γυναίκες στην παραλία.

Κατ' αντιστοιχία, πάνε επίσης πολλές δεκαετίες από την τελευταία φορά που οι πολιτικοί μιας δυτικής χώρας βρέθηκαν να ερίζουν για το μέγεθος όσων επιτρέπεται να φορούν οι γυναίκες όταν κολυμπούν.

Κι όμως, πίσω στο παρόν, η ιστορία δείχνει πλέον να επαναλαμβάνεται ως υπαρξιακή κρίση εμποτισμένη από χαρακτηριστικά «ιερού πολέμου», καθώς η Γαλλία αναλαμβάνει δράση ενάντια στα «ισλαμικά μαγιό».

Ήταν 1946 όταν ένα γαλλικής έμπνευσης μικροσκοπικό μπανιερό ονόματι μπικίνι έκανε την παρθενική του εμφάνιση στη Γαλλία προκαλώντας σάλο αντιδράσεων. Και είναι 2016, ακριβώς 70 χρόνια μετά, καθώς οι γαλλικές Αρχές αποφασίζουν να εξορίσουν από τις παραλίες ένα άλλου τύπο μαγιό ονόματι μπουρκίνι προκαλώντας ξανά σάλο αντιδράσεων.

Μπικίνι αλλά και μπούρκα μαζί, το μπουρκίνι είναι ένα ολόσωμο μαγιό σχεδιασμένο για μουσουλμάνες. Καλύπτει τα πόδια, τα χέρια, καθώς και το κεφάλι σαν ισλαμική μαντίλα, επιτρέποντας έτσι στις γυναίκες να εμφανίζονται στην παραλία όπως προστάζει η θρησκεία τους, χωρίς δηλαδή να αφήνουν εκτεθειμένο κανένα μέρος του σώματος.

Στην Αυστραλία

Αντίθετα με ό,τι θα περίμενε κανείς, το μπουρκίνι δεν «γεννήθηκε» σε κάποια μουσουλμανική χώρα της Μέσης Ανατολής, αλλά στη μακρινή και εξόχως κοσμική Αυστραλία. Ήταν μια Αυστραλή σχεδιάστρια με καταγωγή από τον Λίβανο, η Αχέντα Ζανέτι, που το λάνσαρε πίσω στο 2007 με την πρόθεση να συμβάλει... στην καλύτερη ενσωμάτωση των μουσουλμάνων στην αυστραλιανή κοινωνία. Οι Αρχές του Σίδνεϊ είχαν τότε την ιδέα να προσλάβουν μουσουλμάνες γυναίκες ως ναυαγοσώστες στις παραλίες, και τα πρώτα μπουρκίνι ήταν οι στολές ακριβώς αυτών των ναυαγοσωστριών.

«Ήθελα να βοηθήσω τις μουσουλμάνες να ταιριάξουν με το αυστραλιανό lifestyle», δηλώνει η Αυστραλολιβανέζα σχεδιάστρια στην εφημερίδα «The Washington Post». Και πράγματι, το νέο ισλαμικό μαγιό έμελλε να τύχει αρχικά πανηγυρικής αποδοχής όχι μόνο εντός της Αυστραλίας αλλά και διεθνώς.

Έκτοτε ωστόσο, έχουν αλλάξει πάρα πολλά, ειδικά στην Ευρώπη και... ειδικότερα στη Γαλλία. Η πατρίδα του μπικίνι βρίσκεται πλέον αντιμέτωπη με μια βαθιά κρίση ταυτότητας, καθώς προσπαθεί να συνέλθει από τα πολλά ισλαμικά τρομοκρατικά χτυπήματα των τελευταίων μηνών. Μόνο τα τελευταία δύο χρόνια έχουν πραγματοποιηθεί στη χώρα τουλάχιστον 14 τρομοκρατικά χτυπήματα που έχουν κοστίσει τη ζωή σε πάνω από 238 ανθρώπους.

Οι επιθέσεις στα γραφεία του περιοδικού Charlie Hebdo τον Ιανουάριο του 2015, στο συναυλιακό χώρο Bataclan τον Νοέμβριο της ίδιας χρονιάς και στη Νίκαια τον περασμένο Ιούλιο ξεχωρίζουν ως οι μεγαλύτερες σε επίπεδο απωλειών αλλά και συμβολισμών. Το γεγονός ότι στη Γαλλία ζουν πάνω από 4,7 εκατ. μουσουλμάνοι (ο δεύτερος μεγαλύτερος μουσουλμανικός πληθυσμός στην Ευρώπη μετά από εκείνον της Γερμανίας) έρχεται να περιπλέξει τα πράγματα. Το γεγονός επίσης ότι οι περισσότεροι εκ των ισλαμιστών τρομοκρατών που πραγματοποίησαν επιθέσεις στη χώρα ήταν Γάλλοι πολίτες γεννημένοι εντός των συνόρων οδηγεί αναπόφευκτα σε μια υπαρξιακή κρίση. Κι όλα αυτά με την τουριστική κίνηση να καταρρέει παράλληλα στη χώρα υπό τον φόβο νέων χτυπημάτων.

Μόνοι κερδισμένοι προς το παρόν οι λαϊκιστές της (άκρας) Δεξιάς (Λεπέν κ.ά.), η εκλογική γιγάντωση των οποίων μεταθέτει την πλάστιγγα των πολιτικών εξελίξεων προς τα δεξιά. Εν έτει 2016 είναι πολλοί εκείνοι στη Γαλλία που ψάχνουν για γρήγορες, εύκολες και επικοινωνιακά ελκυστικές λύσεις απέναντι στα πολύ βαθιά και δύσκολα προβλήματα που αντιμετωπίζει η χώρα.

Ξεκινώντας από τις Κάνες, περίπου 30 πόλεις, δήμοι και κοινότητες σε Νότια Γαλλία, Κορσική κ.α. έσπευσαν τις τελευταίες τρεις εβδομάδες να εξορίσουν από τις παραλίες τους, κάποιες από τις δημοφιλέστερες της Γαλλίας, τα μπουρκίνι ως «σύμβολα ισλαμικού εξτρεμισμού» και «γυναικείας υποδούλωσης» που αντίκεινται στις γαλλικές αξίες και απειλούν τη «δημόσια τάξη».

Αστυνομικοί βρέθηκαν να κάνουν περιπολίες σε παραλίες ζητώντας από τις γυναίκες να... γδυθούν ή να φύγουν και μοιράζοντας πρόστιμα (38 ευρώ για κάθε παράβαση). Πολλοί ήταν εκείνοι που αντέδρασαν προχωρώντας σε καταγγελίες περί ισλαμοφοβίας και παραβίασης ατομικών ελευθεριών.

Οι πολιτικοί

Ο σοσιαλιστής πρωθυπουργός Μανουέλ Βαλς τάχθηκε ωστόσο υπέρ της απαγόρευσης, υποστηρίζοντας ότι το μπουρκίνι δεν συνάδει με τα γαλλικά ιδανικά, για να εισπράξει την αντίδραση της επίσης σοσιαλίστριας υπουργού Παιδείας Ναζά Βαλό-Μπελκασέμ που τον κατηγόρησε ότι ρίχνει λάδι στη φωτιά του ρατσισμού.

Ο πρώην πρόεδρος και νυν προεδρικός υποψήφιος Νικολά Σαρκοζί διακήρυξε από την πλευρά του ότι εάν κερδίσει στις εκλογές του 2017, θα απαγορεύσει το μπουρκίνι «σε ολόκληρη τη γαλλική επικράτεια».

Ωστόσο, το Συμβούλιο της Επικρατείας της Γαλλίας ήρθε την Παρασκευή να του χαλάσει τα σχέδια αποφασίζοντας την αναστολή των μέτρων απαγόρευσης του μπουρκίνι σε ολόκληρη τη Γαλλία, με το αιτιολογικό ότι το ισλαμικό μαγιό δεν συνιστά κίνδυνο για τη δημόσια τάξη.

ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΚΑΦΙΔΑΣ

gskafidas@pegasus.gr

ΑΠΑΓΟΡΕΥΣΕΙΣ ΑΝΑ ΤΟΥΣ ΑΙΩΝΕΣ

Οι γυναικονόμοι της αρχαίας Αθήνας και η «αστυνομία μόδας» στο Ιράν

Θρησκευτικός πουριτανισμός, κοινωνικός συντηρητισμός, πολιτικά παιχνίδια, ακόμη και η... ζήλια μιας Πρώτης Κυρίας μπορούν να έχουν έναν κοινό παρονομαστή: την «αστυνόμευση» της γυναικείας ένδυσης. Ήδη από την αρχαία Αθήνα, όπου οι γυναίκες είχαν ελάχιστα αστικά δικαιώματα, κυκλοφορούσαν στους δρόμους οι λεγόμενοι γυναικονόμοι. Ήταν κάτι σαν περιπολίες ηθών, που αν και δεν ασχολούνταν μόνο με τις γυναίκες, φρόντιζαν να τιμωρήσουν όποια εκπρόσωπο του ασθενούς φύλου συναντούσαν να μην είναι «ευπρεπώς ενδεδυμένη» σε δημόσιο χώρο.

Η αποκάλυψη της γυμνής γυναίκείας σάρκας, εξάλλου, ήταν τεράστιο ζήτημα παγκοσμίως και πολύ πιο πρόσφατα, εμφυσώντας στις γυναίκες ένα αίσθημα ντροπής όταν εξέθεταν σε κοινή θέα λίγα εκατοστά δέρματος παραπάνω, ακόμη κι όταν το ζητούμενο ήταν να κάνουν μπάνιο στη θάλασσα. Αρχικά το «πρόβλημα» αυτό είχε αποφευχθεί με τον διαχωρισμό των παραλιών σε γυναικείες και ανδρικές, ώστε η ελάχιστη θέα γυναικείας σάρκας να μην προκαλεί τους άνδρες. Όταν οι παραλίες έγιναν μεικτές, η αστυνομία άρχισε να επεμβαίνει.

Αστυνομικοί κυκλοφορούσαν με χάρακες και μεζούρες, για να βεβαιωθούν ότι τα βαριά ολόσωμα μαγιό των λουόμενων γυναικών δεν θα ήταν προκλητικά, σύμφωνα με τα ήθη της εποχής. Το ημερολόγιο δεν έγραφε κάποια ημερομηνία του Μεσαίωνα, αλλά τις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα. Η πρώτη γυναίκα που θέλησε να σπάσει αυτό το ταμπού ήταν η Ανέτ Κέλερμαν, κολυμβήτρια, που είχε σπάσει όλα τα παγκόσμια ρεκόρ γυναικών. Το 1905, η Γερμανίδα Κέλερμαν βρέθηκε στη Βρετανία, όπου απαγορευόταν οι γυναίκες να κολυμπούν χωρίς φούστα.

Δημιουργία της

Εκείνη, ενώπιον της βασιλικής οικογένειας, φόρεσε μια δική της δημιουργία, που ήταν ένα ανδρικό μαγιό, του έραψε ένα κολάν και καλύφθηκε από τον λαιμό μέχρι το γόνατο για να μπορέσει να κολυμπήσει πιο ελεύθερα. Οι επικρίσεις ήταν σφοδρές και το 1907 η ίδια συνελήφθη σε παραλία της Βοστόνης γιατί φορούσε ένα από τα μαγιό της χωρίς φούστα. Ο δικαστής όμως αποδέχθηκε ότι αυτό είχε σχεδιαστεί για προπόνηση και το θεώρησε σεμνό, αρκεί να φορούσε φούστα μέχρι τη στιγμή που θα έμπαινε στο νερό. Και στις ΗΠΑ, τις δεκαετίες του 1920 και 1930 αρκετές γυναίκες είχαν προβλήματα με τη Δικαιοσύνη για ανάλογους λόγους.

Η Ελλάδα είχε επίσης προσβληθεί από τον «ιό» του καθωσπρεπισμού την εποχή της δικτατορίας του Θεόδωρου Πάγκαλου, αλλά, όπως λέγεται, εξαιτίας της ζήλιας της Πρώτης Κυρίας απέναντι σε μια όμορφη 20χρονη που φορούσε κοντή φούστα. Σε μια χώρα που μόλις είχε βγει από τη Μικρασιατική Καταστροφή, ο Πάγκαλος απαγόρευσε τις κοντές φούστες και δη όσες το στρίφωμά τους απείχε περισσότερο από 30 εκατοστά από το έδαφος. Η σύζυγός του ικανοποιήθηκε, ωστόσο εξεγέρθηκε ακόμη και το συντηρητικό κομμάτι της κοινωνίας για τον εξευτελισμό των γυναικών, που τις σταματούσαν οι αστυνομικοί στον δρόμο, ο Τύπος έκανε διαρκή αντίσταση και η επίμαχη διάταξη καταργήθηκε.

Στο σημερινό Ιράν, μυστικοί πράκτορες ελέγχουν τις νεαρές γυναίκες που δεν φορούν σωστά το χιτζάμπ, τα ρούχα τους έχουν ζωηρά χρώματα ή φορούν υπερβολικό μέικ απ. Θα πίστευε κανείς ότι τα κίνητρα είναι θρησκευτικά, ωστόσο είναι καθαρά πολιτικά: θέλουν να μπλοκάρουν τη χαλάρωση των κοινωνικών συνηθειών και τη διείσδυση της δυτικής κουλτούρας...

Μαρία Αδαμίδου

http://www.ethnos.gr/diethni/arthro/to_mpourkini_anapse_foties_stin_patrida_tou_mpikini-64470616/