ΣΤΕΡΓ. Γ. ΣΠΑΝΑΚΗΣ : Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΑΘΗΚΗ ΤΟΥ ΝΙΚΟΥ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗ

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΑ 60 ΧΡΟΝΙΑ 
ΑΠΟ ΤΟΝ ΘΑΝΑΤΟ ΤΟΥ ΝΙΚΟΥ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗ

Στην Κρήτη εορτάζεται φέτος το «ΕΤΟΣ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗ» με αφορμή την συμπλήρωση 60 χρόνων από το θάνατό του μεγάλου συγγραφέα. Οι εκδηλώσεις θα κορυφωθούν στο Δίκταιο ‘Αντρο, τόπο γέννησης του Δία και έμπνευσης του συγγραφέα, τον οποίο επισκεπτόταν συχνά κατά την παραμονή του στο Κράσι, μαζί με την γυναίκα του Γαλάτεια, τον Βάρναλη, και την Έλλη Αλεξίου.

«Η αγάπη του Νίκου Καζαντζάκη για τον Μινωικό Πολιτισμό είναι γνωστή μέσα από τα έργα του. Εκεί ο μεγάλος συγγραφέας περιγράφει το διαχρονικό μεγαλείο του αρχαίου μινωικού πολιτισμού, την κρητική γη και τους ανθρώπους της» αναφέρει ο αναπληρωτής γενικός γραμματέας της γενικής γραμματείας Απόδημου Ελληνισμού Δημήτρης Πλευράκης, ο οποίος έχει εκ μέρους του υπουργείου Εξωτερικών τον συντονισμό των ειδικών αυτών δράσεων και εκδηλώσεων, που πραγματοποιούνται σε συνεργασία με την Περιφέρεια Κρήτης και τους δήμους Ηρακλείου, Αρχανών, Χερσονήσου, Οροπεδίου Λασιθίου και Μαλεβιζίου.

Τόσο στα βιβλία του «Τα παλάτια της Κνωσού», όσο και στην αναφορά στον «Γκρέκο» αλλά κυρίως στην «Οδύσσεια» του, ο Καζαντζάκης τοποθετεί τους ήρωες όπως τον Οδυσσέα, με κεντρικό φόντο την Κρήτη και τον Μινωικό Πολιτισμό, υπογραμμίζει ο κ. Πλευράκης.

Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΑΘΗΚΗ ΤΟΥ ΝΙΚΟΥ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗ

Επειδή γραφτήκανε πολλά και διάφορα για τις πολιτικές πεποιθήσεις του Καζαντζάκη, δίχως κανένα από τα δημοσιεύματα αυτά να έχει υπόψη του το πολιτικό «πιστεύω» του μεγάλου Κρητικού, νομίζω πώς εκτελώ ένα καθήκον στη μνήμη του, δημοσιεύοντας εδώ την «ομολογία της Πίστεως του». Έτσι θα γίνουν γνωστές στον κόσμο πού ενδιαφέρεται να μάθει την αλήθεια οι αντιλήψεις του Καζαντζάκη  για το αστικό καθεστώς, την αστική και την εργατική τάξη, για την οικογένεια, για την Πατρίδα και για τη θρησκεία, πού οι λειτουργοί της τον κατηγόρησαν για άθεο και αρνήθηκαν να τον ενταφιάσουν σαν χριστιανό.

Η πολιτική διαθήκη του Καζαντζάκη, από την αρχή ως το τέλος, δείχνει την αγάπη του στον ελληνικό Λαό και στην Πατρίδα, το σεβασμό του προς την ελληνική οικογένεια και τη θρησκεία. Σκοπός του ήτανε να δημιουργήσει μια ανώτερη ηθική, να φέρει δικαιοσύνη στον κόσμο, να δώσει βαθύτερη έννοια στην Αρετή, στην Τιμή, στον Άνθρωπο. Πόσο έντονα ηχούν οι υποθήκες αυτές του Καζαντζάκη στην ακοή του σημερινού Έλληνα, πού αγαπά και πονάει την Πατρίδα και το Λαό!

Για να γίνει περισσότερο κατανοητή η Πολιτική Διαθήκη του Καζαντζάκη, ανάγκη να ανατρέξουμε στα χρόνια εκείνα πού αναγκάστηκε να τη γράψει.

Βρισκόμαστε στο Ηράκλειο της Κρήτης στα 1924 - 1925. Μόλις είχε τελειώσει ο μακροχρόνιος πόλεμος 1912 — 1922, πού κατάληξε στη Μικρασιατική καταστροφή, υστέρα από την προδοσία και των τότε συμμάχων μας «Αγγλογάλλων». Οι χιλιάδες των έφεδρων ύστερα από δεκάχρονη στρατιωτική υπηρεσία στα διάφορα μέτωπα από το Μπιζάνι, το Κιλκίς, τις Τσουμαγιές, και το Σαγκάριο της Μακράς Ασίας γύρισαν στα σπίτια τους, όσοι γύρισαν, γερασμένοι, αποκαμωμένοι, μαζί με τις χιλιάδες τους ξεριζωμένους αδελφούς της Μικρασίας.

Οι έφεδροι, μπροστά σ' ένα χάος πού ανοιγότανε στα πόδια τους δίχως δουλειά, δίχως περιουσία, δίχως καμιά προστασία από το Κράτος, παρά τους νόμους πού ψηφίστηκαν για την προστασία αυτή, αποφάσισαν να οργανωθούν, για να διεκδικήσουν τα δικαιώματα τους στη ζωή, οργανωμένοι. Έτσι δημιούργησαν τις γνωστές Οργανώσεις Έφεδρων Πολεμιστών στις πόλεις και στα χωριά. Συνηθισμένοι από την στρατιωτική πειθαρχία, κάτω από την οποία πέρασαν τα πιο ζωντανά χρόνια της ζωής τους, οι Έφεδροι πειθάρχησαν στις Οργανώσεις τους, τις περιέβαλαν μ' αγάπη και στοργή και τις έκαμαν πανίσχυρες.

Αυτό, φυσικά, δεν άρεσε καθόλου στο Κράτος.

Γι' αυτό, ταραγμένο από το ξύπνημα των Έφεδρων, χρησιμοποίησε κάθε μέσο για να καταπνίξει το εφεδρικό αυτό ξεσήκωμα. Πράγμα πού δεν δυσκολεύτηκε να κάμει.

Η μπόρα έπιασε και τον Καζαντζάκη, πού τον καιρό εκείνο βρισκότανε στο Ηράκλειο. Η Αστυνομία τον συνέλαβε και τον φυλάκισε, κατηγορώντας τον σαν υπεύθυνο για τα γεγονότα εκείνα. Κλήθηκε στον ανακριτή να δώσει λόγο των πράξεων του, όπου υπόβαλε την «Ομολογία της Πίστεως» του για τις πολιτικές πεποιθήσεις του. Την ομολογία αυτή έδωσε έπειτα στη «Νέα Εφημερίδα» του Ηρακλείου, πού εξέδιδε τότε ο γνωστός δημοκρατικός πολιτευτής Λασιθίου Ιωσήφ Κούνδουρος, η οποία τη δημοσίευσε στην πρώτη σελίδα. Από εκεί την αναδημοσιεύω όπως έχει, τηρώντας και την ορθογραφία της. Οι υπογραμμίσεις είναι του Καζαντζάκη.

ΣΤΕΡΓ. Γ. ΣΠΑΝΑΚΗΣ*

 

Από το βιβλίο «Κρητική Πρωτοχρονία 1962»

Στέργιος Σπανάκης: Μνημειώδες το ιστορικό έργο του

Ο Στέργιος Σπανάκης (1900 – 8 Φεβρουαρίου 1994) ήταν συγγραφέας. Γεννήθηκε στην Κρήτη και ασχολήθηκε με τη μελέτη της Ιστορίας της Κρήτης κατά την Ενετοκρατία. Γεννήθηκε το 1900 στο Τζερμιάδο. Σπούδασε Νομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Διετέλεσε έφορος της «Βικελαίας» Δημοτικής Βιβλιοθήκης Ηρακλείου τα έτη 1926-1946. Δίδαξε μεταξύ άλλων Τουριστική Γεωγραφία Κρήτης στη σχολή των Ξεναγών και στη Σχολή ταχύρρυθμης Εκπαίδευσης των Ξενοδοχοϋπαλλήλων.

Έλαβε μέρος σε πολλά κρητολογικά συνέδρια, με σημαντικότερα αυτά των ετών 1961, 1966 και 1971 , καθώς επίσης και στο 17ο Συνέδριο της Διεθνούς Ομοσπονδίας Δημοσιογράφων για θέματα Τουρισμού (FIJET).

Υπήρξε μέλος της Ένωσης Ελλήνων Συγγραφέων και Δημοσιογράφων Τουρισμού, τακτικό μέλος του Διεθνούς Οργανισμού Φωνολογίας και ιδρυτικό μέλος της Εταιρείας Κρητικών Ιστορικών Μελετών (μέλος του Δ. Σ, κατά τα πρώτα έτη). Για την προσφορά του τιμήθηκε με το βραβείο Ακαδημίας Αθηνών το 1976.

Εργογραφία

• Η Λότζα του Ηρακλείου, περιοδικό Κρητικαί Σελίδες, τόμος Γ΄, 1939.
• Μνημεία της Κρητικής Ιστορίας, τόμοι I, II, III, IV. V.
• Συμβολή στην Ιστορία του Λασιθίου κατά τη Βενετοκρατία, έκδ. Εταιρεία Κρητικών Ιστορικών Μελετών.
• Η Κρήτη, Τουριστικός-Ιστορικός-Αρχαιολογικός Οδηγός, τόμος Α΄ Κεντρική και Ανατολική Κρήτη, τόμος Β΄ Δυτική Κρήτη.
• Υπόμνημα του Μοροζίνι προς το Λουδοβίκο ΙΔ΄ το 1669, Κρητ. Χρονικά, τόμος Α΄ , σελ. 74.
• Άγιος Νικόλαος Μεραμπέλου, περιοδικό «Αμάλθεια», Α΄, σελ. 73.
• Σητεία, η χώρα των Ετεοκρητών και του Κορνάρου, περιοδικό «Αμάλθεια», Β΄, σελ. 73.
• Η Επανάσταση του 1770 και ο Δασκαλογιάννης.
• Δομήνικος Θεοτοκόπουλος, ο μάγος του χρωστήρα.
• Πόλεις και χωριά της Κρήτης στο πέρασμα των αιώνων, δίτομο, (1993)

https://www.timesnews.gr/στέργιος-σπανάκης-μνημειώδες-το-ιστο/