Θανάσης Βασιλείου : Το πρόβλημα Γερμανία

 Το πρόβλημα Γερμανία

Γράφει ο Θανάσης Βασιλείου 

Είναι εδώ, ενεργό, με πολλές όψεις και μεταλλάξεις στην ανάγνωσή του. Ας κρατήσουμε ότι το ψυχροπολεμικό κλίμα αποκάθαρε τη Γερμανία από το ναζιστικό τραύμα και την οδήγησε στη χορεία των πολιτισμένων. Ας κρατήσουμε και το ερώτημα: ποιοι ευνοούνται από την αναβίωση του ψυχροπολεμικού κλίματος και την προσπάθεια εξίσωσης των εγκλημάτων φασισμού και κομμουνισμού;

Η ατζέντα κλέβει χρόνο από τα επείγοντα δικά μας, χαρίζει χρόνο στην πλεονασματική Γερμανία, ρίχνει πέπλο στα μείζονα της τρέχουσας πολιτικής και στο μέλλον της Ευρώπης και κυρίως ευνοεί όσους ονειρεύονται την κάθαρση του φασισμού και την αναβίωση του ναζισμού: την επανάληψη της φρίκης.

Κοιτώντας πίσω στον 20ό αιώνα, τους δύο Πολέμους, τη μεταπολεμική φτώχεια, την απελπισία, σκοντάφτουμε σε μια τάση: στη σημασία της αλληλεγγύης και τον ρόλο της πολιτικής στις κοινές υποθέσεις. Πράγματι η Αμερική χρησιμοποίησε την επιρροή της και πρότεινε την εναλλακτική λύση στο τότε ευρωπαϊκό σχέδιο ταπείνωσης και παραγκωνισμού της Γερμανίας: τη δημιουργία των ομόσπονδων Ηνωμένων Πολιτειών της Ευρώπης, όπως είχε πει το 1946 ο Τσόρτσιλ με «… ένα τέλος στην τιμωρία… μια ευλογημένη πράξη άφεσης». Την ίδια χρονιά, στη Στουτγάρδη την άφεση έδωσε ο Tζέιμς Μπαρνς, υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, με την περίφημη «Ομιλία της Ελπίδας»: «Ας δώσουμε πίσω στους Γερμανούς την αξιοπρέπειά τους…»

Οι ευρωπαϊκές δυνάμεις, κυρίως η Γαλλία, φοβόντουσαν επανάληψη της φρίκης των ναζί. Όμως ο εξελισσόμενος Ψυχρός Πόλεμος ήθελε μια οικονομικά και αμυντικά ισχυρή Δυτική Ευρώπη -που θα περιελάμβανε τη Δυτική Γερμανία. Διευθετήθηκε «το πρόβλημα Γερμανία», με την Αμερική να προωθεί το σχέδιο της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης με έμμονο αντισοβιετικό και αντικομμουνιστικό στόχο.

Το πρόγραμμα εγκαινιάστηκε με το Σχέδιο Μάρσαλ το 1948. Και μετά τη Συνθήκη της Ρώμης, το 1957, ορίστηκε η πρώτη εκτελεστική Ευρωπαϊκή Επιτροπή με πρόεδρο έναν Γερμανό, τον Βάλτερ Χολστάιν (Walter Hallstein). Βέβαια, κανείς δεν μαθαίνει σήμερα από τους επίσημους δικτυακούς τόπους της Ε.Ε. ότι ο Χολστάιν, «οραματιστής και πρωτοπόρος» της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, πριν και κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου ήταν ένα εξέχον στέλεχος των επίσημων οργανώσεων των ναζί.

Έχει κάποιο νόημα αυτό το σκάλισμα; Έχει, αλλά χάνεται η ουσία. Γιατί αν η Ε.Ε. ενδιαφέρεται για μια, έστω, φιλελεύθερη τάξη που υπερασπίζεται η Μέρκελ έναντι του προστατευτισμού του Τραμπ, τότε χρειάζεται περισσότερο τη συνεργασία και λιγότερο το νείκος, την αμνησία ή την επιλεκτική μνήμη. Το θεσμικό DNA του ευρωπαϊκού σχεδίου που ευνόησε τη Γερμανία ήταν η συνεργασία των ευρωπαϊκών χωρών, το όνειρο της οικοδόμησης ελεύθερων, αλληλένδετων οικονομικοπολιτικών συστημάτων.

Το κλίμα που κυριάρχησε μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, και βολεύτηκε κάτω από την αντιολοκληρωτική ομπρέλα, διευκόλυνε την επανένωση των Γερμανιών μετά την κατάρρευση του κομμουνισμού δίχως όμως απλουστευτικές αναλογίες φασισμού-κομμουνισμού. Η Ευρώπη έκανε ξανά τα στραβά μάτια στα μεγάλα γερμανικά ελλείμματα της περιόδου του ’90 μέχρι να φτάσουμε στο σημερινό γερμανικό θαύμα και τα εξωτερικά πλεονάσματα για δεκαπέντε συνεχή χρόνια τον 21ο αιώνα.

Η Γερμανία που επωφελήθηκε μέσω της Ευρώπης, σήμερα επιχαίρει αγνώμων με τη δυστυχία των «απείθαρχων» εταίρων της. Τα εντυπωσιακά εξωτερικά πλεονάσματα που αποσπούν οι εταιρείες του ευρωπαϊκού πυρήνα και κυρίως οι γερμανικές (με τον τρόπο που τα αποσπούν και τις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές που καλύπτει το γερμανικό κράτος), οφείλονται στην επέκταση των δαπανών των άλλων (ΗΠΑ, Κίνα, Ασία, Λατινική Αμερική) σε συνδυασμό με τις περικοπές των ευρωπαϊκών δαπανών και της σιδηράς λιτότητας. Το 2016 το γερμανικό εξωτερικό πλεόνασμα, το οποίο υπερέβη τα 300 δισ. δολάρια που αντιστοιχούν σε πάνω από 8% του γερμανικού ΑΕΠ, προέρχεται κατά το ένα τρίτο από ενδοκοινοτικό εμπόριο και κατά τα δύο τρίτα από τον υπόλοιπο κόσμο.

Ομως το γερμανικό πλεόνασμα συνεπάγεται ταυτόχρονα αντίστοιχα ελλείμματα για τους άλλους. Και μπορεί μεν να είναι αόριστο το δόγμα «America First» και οικονομικά αναλφάβητη η επιθυμία του να απαγορεύσει τα γερμανικά αυτοκίνητα, αλλά είναι εύλογες οι ανησυχίες της Ουάσινγκτον για τα γερμανικά πλεονάσματα που δεν ανακυκλώνονται ούτε στη Γερμανία, ούτε στην Ε.Ε., ούτε κάπου αλλού.

Η Κίνα είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της Ευρωπαϊκής Ένωσης μετά τις ΗΠΑ και έχει καταστεί βασική πηγή άμεσων επενδύσεων, με πάνω από 35 δισεκατομμύρια ευρώ στην Ε.Ε. πέρσι. Η κ. Μέρκελ δεν έχει αντιληφθεί τη σοβαρότητα της οργής στην ήπειρο των συγκρούσεων. Το Brexit δεν έχει δείξει ακόμα τις διαστάσεις του. Η ελληνική κρίση βρίσκεται σε εξέλιξη.

Προσφάτως, ξανά, οι επιφανέστεροι οικονομολόγοι απευθυνόμενοι στη Γερμανία τόνισαν το χάσμα πολιτικής και οικονομίας –κυρίως όσον αφορά το μέλλον της Ε.Ε. και του ευρώ. Το μέγεθος και η επιμονή του πλεονασματικού μηχανισμού της Γερμανίας πλήττει τα κοινοτικά συμφέροντα, ηλεκτρίζει το ευρωπαϊκό κοινωνικο-οικονομικό και πολιτικό περιβάλλον, υπονομεύει τις προσπάθειες σταθεροποίησης και οικονομικής ανόρθωσης του ευρωπαϊκού Νότου. Όλα μαζί καθιστούν ξανά πρόβλημα τη Γερμανία, αδέξιο υπερασπιστή του ελεύθερου εμπορίου και της ευρωπαϊκής ιδέας. Ποιος είπε ότι θα πλήξουμε μετά τις γερμανικές εκλογές;

http://www.globalview.gr/2017/08/26/θανάσης-βασιλείου-το-πρόβλημα-γερμαν/