Από
την κρητική παράδοση
Άγιος
Φανούριος
Ο Άγιος Φανούριος έκανε
αρκετά θαύματα στους πιστούς που επικαλούνται το όνομά του κι ένα απ’ αυτά
είναι το ακόλουθο:
Σε μια περίοδο της
ιστορικής ζωής της η Κρήτη ήταν υποδουλωμένη στους Λατίνους (1204 – 1669 μ.Χ.),
που είχαν δικό τους Αρχιεπίσκοπο και γι’ αυτό προσπαθούσαν με κάθε τρόπο να
παρασύρουν τους κατοίκους του νησιού στον Καθολικισμό (Παπισμό). Έτσι οι
Λατίνοι πήρανε σαν καταπιεστικό μέτρο ενάντια στην Ορθοδοξία να μην επιτρέπουν
να χειροτονούνται ιερείς στην Κρήτη, οπότε οι Κρητικοί αναγκάζονταν να
μεταβαίνουν στο νησί Τσιρίγο (Κύθηρα) για να χειροτονηθούν ιερείς από Ορθόδοξο
Αρχιερέα, που έδρευε εκεί.
Κάποια εποχή λοιπόν
ξεκίνησαν απ’ την Κρήτη τρεις διάκονοι για το Τσιρίγο κι αφού χειροτονήθηκαν
εκεί ιερείς, επέστρεφαν τρισευτυχισμένοι στο πολύπαθο τότε απ’ τη σκλαβιά νησί
τους. Κατά κακή τους τύχη Αγαρηνοί πειρατές τους συνέλαβαν στο πέλαγος, τους
μετέφεραν στη Ρόδο, όπου τους πώλησαν σε τρεις διαφορετικούς Αγαρηνούς αφέντες.
Η θέση των τριών ιερέων
ήταν αξιοθρήνητη κι όμως μια γλυκιά προσμονή ήλθε να γλυκάνει το πικρό παράπονό
τους. Μάθανε πως στη Ρόδο ο Άγιος Φανούριος θαυματουργούσε και σ’ αυτόν
στήριξαν τις ελπίδες τους κι ολοένα προσεύχονταν και τον επικαλούνταν ο καθένας
τους ξεχωριστά, για να τους λυτρώσει απ’ την σκληρή αιχμαλωσία στους μιαρούς
Αγαρηνούς. Ζήτησε, λοιπόν, ο κάθε ιερέας, χωρίς να συνεννοηθούν μεταξύ τους,
απ’ τον αφέντη του, να του δώσει άδεια να μεταβεί στην εκκλησία για να
προσκυνήσει την εικόνα του Αγίου Φανουρίου. Πήρανε κι οι τρεις τους μ’ ευκολία
την άδεια, προσκύνησαν μ’ ευλάβεια την εικόνα του Αγίου βρέχοντας τη γη με τα
δάκρυά τους γονατιστοί σαν προσεύχονταν και με όλη τη δύναμη της ψυχής τους
παρακαλούσαν τον Άγιο Φανούριο να μεσολαβήσει για να γλυτώσουν πια απ’ τα χέρια
των Αγαρηνών. Αφού οι ιερείς αναχώρησαν, ανακουφισμένοι απ’ τον πόνο τους, ο
Άγιος Φανούριος παρουσιάστηκε τη νύχτα και στους τρεις αφέντες τους και τους
διέταξε να ελευθερώσουν τους σκλάβους ιερείς τους, διαφορετικά θα τους
τιμωρούσε σκληρά. Οι Αγαρηνοί όμως άρχοντες θεώρησαν την επέμβαση του Αγίου σαν
κάποια μαγεία, γι’ αυτό αλυσόδεσαν τους σκλάβους τους κι άρχισαν να τους
βασανίζουν με χειρότερο τρόπο. Την άλλη όμως νύχτα ο Άγιος Φανούριος επενέβη
πιο αποτελεσματικά, έλυσε τους τρεις ιερείς απ’ τα δεσμά τους και τους υποσχέθηκε,
πως θα τους ελευθέρωνε από τους Αγαρηνούς.
Την άλλη μέρα φανερώθηκε
και πάλι στους Αγαρηνούς και τους απείλησε αυτή τη φορά, πως αν δεν ελευθέρωναν
το πρωί τους ιερείς, θα μεταχειριζόταν σκληρά μέτρα γι’ αυτούς. Το άλλο πρωί οι
Αγαρηνοί αισθάνθηκαν την τιμωρία, γιατί έχασαν όλοι το φως τους και το κορμί
τους έμεινε παράλυτο. Έτσι αναγκάστηκαν τότε να συμβουλευτούν τους συγγενείς
τους, για να συζητήσουν το κακό που τους βρήκε. Όλοι δε οι άρχοντες αποφάσισαν
να καλέσουν τους τρεις ιερείς, μήπως μπορούσαν να τους βοηθήσουν. Οι ιερείς την
μόνη απάντηση που έδωσαν ήταν, πως αυτοί θα παρακαλούσαν τον Θεό τους κι
Εκείνος θα αποφάσιζε.
Την τρίτη νύχτα παρουσιάστηκε πάλι ο Άγιος
Φανούριος στους Αγαρηνούς και τους ανακοίνωσε πως αν δεν έστελναν οι τρεις
άρχοντες γραπτώς στο ναό του τη συγκατάθεση τους για την απελευθέρωση των ιερέων,
δεν θα ξανάβρισκαν πια την υγεία τους. Οι Αγαρηνοί τότε θέλοντας και μη έγραψαν
το γράμμα που ζήτησε ο Άγιος Φανούριος και δήλωναν απερίφραστα, πως παραχωρούσαν,
στους τρεις ιερείς την ελευθερία τους. Αυτές οι δηλώσεις τους κατατέθηκαν στον
ιερό ναό του Αγίου.
Πριν ακόμα επιστρέψει η
αντιπροσωπεία των Αγαρηνών απ’ το ναό, οι τυφλοί και παράλυτοι άπιστοι έγιναν
εντελώς καλά με το θέλημα του Αγίου. Οι πλούσιοι Αγαρηνοί έδωσαν στους τρεις
ιερείς όλα τα έξοδα του ταξιδιού τους κι αυτοί πριν αναχωρήσουν κατέφυγαν στην
εκκλησία, και αφού ευχαρίστησαν τον Άγιο για την απελευθέρωσή τους, αντέγραψαν
πιστά την εικόνα του Αγίου Φανουρίου και την πήραν στην Κρήτη, όπου την
τιμούσαν κάθε χρόνο με δοξολογίες και λιτανείες.
Η λατρεία του Αγίου
Φανουρίου φαίνεται ότι ξεκινά από τη Ρόδο, όπου κατά την παράδοση βρέθηκε η
εικόνα του, όταν έσκαβαν σε ερείπια παλαιού ναού έξω από τα τείχη της πόλης. Ο
Μητροπολίτης Ρόδου Νείλος (1355-1369) διάβασε την επιγραφή “Άγιος Φανούριος”.
Παρίστανε ένα νέο ντυμένο με στρατιωτική ενδυμασία, που κρατούσε σταυρό με
λαμπάδα και ήταν πλαισιωμένος από 12 σκηνές του μαρτυρίου του. Ο Μητροπολίτης
καθιέρωσε ημερομηνία εορτής του Αγίου την ημέρα εύρεσής του και επίσης
ανακαίνισε το εκκλησάκι που βρέθηκε η εικόνα, αφιερώνοντας το στον νεοφανή Άγιο
Φανούριο. Λόγω της εύρεσης της εικόνας του εκεί θεωρείται προστάτης του νησιού
της Ρόδου.
Λόγω της ετυμολογίας του
ονόματός του, και της συγγένειάς του με το ρήμα φαίνω, που σημαίνει φανερώνω,
είναι ιδιαιτέρως δημοφιλής στην λαϊκή παράδοση για την φανέρωση χαμένων
ανθρώπων, ζώων ή πραγμάτων.
Άγιος Φανούριος
Μάρτυρας (27 Αυγούστου)
Γράφει η Αγγελική
Δαμίγου
Πρόκειται για έναν από τους νεοφανείς Αγίους της Εκκλησίας μας. Σχετικά με
τη ζωή του Αγίου και ένδοξου Μεγαλομάρτυρα Φανουρίου, κανένας δεν γνωρίζει την
καταγωγή του, ποιοι ήταν οι γονείς του, ποια εποχή έζησε, σε ποιο τόπο κήρυξε
το λόγο του θεού και επί τίνος αυτοκράτορος εμαρτύρησε. Η φανέρωση μονό της
εικόνας του, που βρέθηκε το 1500 από το μητροπολίτη Νείλο, έκανε γνωστή την
ύπαρξη του Αγίου, αλλά και τα μαρτύρια του.
Όταν οι Αγαρηνοί κατέλαβαν το νησί, ο τότε διοικητής ήθελε να ξαναφτιάξει
τα τείχη της πόλης που είχαν καταστραφεί. Έπρεπε όμως να γκρεμιστούν μερικά
χαμόσπιτα που βρίσκονταν έξω από το κάστρο. Όταν γκρέμισαν τα χαμόσπιτα και
ανέσκαψαν τον γύρω τόπο, ανακάλυψαν καταχωμένη στα ερείπια μια θαυμάσια
εκκλησία που ήταν χαλασμένη μονό από τη μια πλευρά της. Στην εκκλησία αυτή
βρήκαν πολλές εικόνες που όλες ήταν χαλασμένες από την πατίνα του χρόνου και
δεν μπορούσαν να δουν τις μορφές των αγίων. Μονάχα μια εικόνα -ήταν
ολοκαίνουργια, σαν να είχε αγιογραφηθεί εκείνη την ημέρα. Οι εργάτες εκστατικοί
ειδοποίησαν το μητροπολίτη που έτρεξε να δει τον καινούργιο ναό και να θαυμάσει
την εικόνα που έμενε απείραχτη. Πάνω της διάβασε το όνομα «Άγιος Φανούριος».
Η εικόνα ήταν πλαισιωμένη από δώδεκα παραστάσεις που φανέρωναν τα μαρτύρια
που υπέφερε ο Άγιος για να απαρνηθεί την πίστη του στο Χρίστο. Η κεντρική
εικόνα έδειχνε ένα νεαρό στρατιωτικό που στο αριστερό του χέρι κρατούσε το
Σταυρό και στο δεξί μια λαμπάδα αναμμένη. Οι παραστάσεις έδειχναν τον Αγιο
μπροστά σ' έναν αυστηρό ειδωλολάτρη άρχοντα. Ακολουθούσαν άλλες παραστάσεις με
τα φρικτά βασανιστήρια. Οι βασανιστές να τον χτυπούν με πέτρες στο σώμα και
στο κεφάλι. Σε άλλη παράσταση του ξέσχιζαν τις σάρκες. Σε τρίτη τον είχαν βάλει
σε λάκκο άγριων λιονταριών. Όμως εκείνος ατάραχος, με το βλέμμα στραμμένο στον
ουρανό, δεν έδειχνε την παραμικρή φοβία. Αλλά ούτε και τα ζώα τον πλησίαζαν.
Σε άλλη παράσταση ο Άγιος, μόνος στο κελί του, προσεύχεται για να πάρει δύναμη
και να αντιμετωπίσει τα φρικτά του βασανιστήρια.
Άλλες παραστάσεις δείχνουν τους βασανιστές να τον καίνε με λαμπάδες σε διάφορα
μέρη του σώματος κι εκείνος να αρνείται να προσκυνήσει τα είδωλα τους. Στο πρόσωπο
του είναι χυμένη μια θεία αγαλλίαση. Η πίστη του είναι τόσο δυνατή που δεν
υποχωρεί σε κανένα μαρτύριο. Στην τελευταία παράσταση ο Άγιος είναι όρθιος πάνω
σε ξύλα που καίνε. Κι ενώ είναι ζωσμένος με φλόγες που τον κατακαίουν και
καπνούς, η γαλήνη εξακολουθεί να φωτίζει το θείο πρόσωπο του και το βλέμμα του
να είναι στραμμένο στον ουρανό και να προσεύχεται στον Πατέρα και Θεό Του.
Βλέποντας ο μητροπολίτης Νείλος τις δώδεκα τόσο παραστατικές εικόνες του
μαρτυρίου, κατάλαβε ότι είχε μπροστά του τη μορφή ενός μάρτυρα Αγίου που έδωσε
τη ζωή του για την Πίστη στο θεό. Αμέσως έστειλε ανθρώπους του στον άρχοντα της
περιοχής και παρακάλεσε να του παραχωρήσει την εκκλησία αυτή για να την
ανακαινίσει. Ο άρχοντας αρνήθηκε να του κάνει αυτή τη χάρη. Ο ευσεβής όμως
μητροπολίτης δεν έχασε καιρό. Πήγε αμέσως στην Κωνσταντινούπολη και κατόρθωσε
εκεί να πάρει τη σχετική άδεια. Ξανάχτισε το ναό και πλήθη λαού άρχισαν να
συρρέουν σε αυτόν ζητώντας τη βοήθεια και την προστασία του Αγίου.
Ο Άγιος φανερωνόταν στον ύπνο δικαίων αλλά και αδίκων. Στους δίκαιους, που
με πίστη τού ζητούσαν την επέμβαση του σε ένα πρόβλημα τους έδινε τη λύση.
Στους άδικους πάλι φανερωνόταν στον ύπνο τους και τους απειλούσε ότι θα τους
τιμωρήσει για τις αδικίες τους. Λέγεται μάλιστα πως τύφλωσε τρεις φρουρούς που
κρατούσαν αιχμαλώτους εντελώς άδικα δύο διακόνους. Όταν οι φρουροί ελευθέρωσαν
τους διακόνους, τότε ξαναβρήκαν το φως τους. Οι διάκονοι επισκέφθηκαν την
εικόνα του Αγίου από τον οποίο ζήτησαν προστασία, κράτησαν στο νου τους και
την καρδιά τους τη μορφή του και τον ζωγράφισαν.
Ο λαός μας πιστεύει ότι ο Άγιος Φανούριος, αν τον επικαλεστείς με πίστη και
του τάξεις πίτα στο όνομα του, η οποία πρέπει να αποτελείται από εννέα υλικά
και να λειτουργηθεί, σου βρίσκει πράγματα ή πρόσωπα που έχεις χάσει. Η πίτα
αυτή πρέπει να μοιραστεί. Πολλοί συγχωρούν παίρνοντας το κομμάτι τους τη
μητέρα του Αγίου. Άγνωστο για ποιους λόγους. Πολλοί μάλιστα συναξαριστές αναφέρουν
ότι δεν ήταν αμαρτωλή, αλλά ευσεβής. Ίσως δεν έγινε Χριστιανή. Η πίστη ότι ο Άγιος
βρίσκει διάφορα χαμένα πρόσωπα ή πράγματα προήλθε από το ότι ο ίδιος
εισήλθε στο ορθόδοξο εορτολόγιο και τη χορεία των ιερομαρτύρων ύστερα από την
ανεύρεση (φανέρωση) της εικόνας του. Η ίδια η φανέρωση της εικόνας του ήταν το
πρώτο του θαύμα. Ο Άγιος Φανούριος έχει κατακτήσει τις ψυχές πολλών πιστών
και πολλοί τον θεωρούν προστάτη Άγιο τους.
Αγγελική Δαμίγου : Το Συναξάρι των Αγίων
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου