ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΗ ΛΕΣΧΗ : ΚΑΙ ΜΑΖΙ ΚΑΙ ΜΟΝΟΙ ΣΤΗ ΜΕΛΕΤΗ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΗ ΛΕΣΧΗ

ΚΑΙ ΜΑΖΙ ΚΑΙ ΜΟΝΟΙ ΣΤΗ ΜΕΛΕΤΗ

Στην εποχή της (ιντερνετικής) απομόνωσης, τα φοιτητικά αναγνωστήρια εξακολουθούν να γνωρίζουν μεγάλες δόξες.

ΤΟΥ ΧΡΗΣΤΟΥ ΧΑΤΖΗ  

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: ΚΩΣΤΑΣ ΤΣΙΡΩΝΗΣ

Στο φοιτητικό αναγνωστήριο της Πανεπιστημιακής Λέσχης, ο... Vygotsky δικαιώνεται! Είναι εκείνος ο σπουδαίος Ρώσος ψυχολόγος που πριν από 80 χρόνια, πολύ προτού το Ιντερνέτ και τα άλλα τεχνολογικά επιτεύγματα δώσουν νέους ορισμούς στη μάθηση, είχε γράψει ότι «η κοινωνική αλληλεπίδραση δεν διευκολύνει απλώς τη νοητική ανάπτυξη, τη δημιουργεί». Όντως, όσοι έρχονται εδώ απαρνιούνται την απομόνωση πάνω από τα συγγράμματα και συμμετέχουν σε μια διαδικασία συλλογικής, «παραδοσιακής» μελέτης. Και η επιλογή τους αποδίδει.

Το παν όμως είναι να φτάσεις νωρίς. Έτσι, θα καταφέρεις να επιλέξεις την καταλληλότερη θέση, κάτι που στον συγκεκριμένο μικρόκοσμο έχει μεγάλη σημασία. Και σήμερα το κατάφερα. Μπαίνοντας στο αναγνωστήριο του δεύτερου ορόφου, για να ξεκινήσω για άλλη μια φορά ό,τι αποτελεί τα τελευταία χρόνια τη φοιτητική μου καθημερινότητα, βρίσκω την αίθουσα με τα αναλόγια σκούρου ξύλου να είναι ακόμα αρκετά άδεια. Επιλέγω, κάθομαι και ανοίγω μπροστά μου τις σημειώσεις.

Οι πρώτες σελίδες φεύγουν, άνθρωποι μπαίνουν. Ο χώρος γεμίζει. Το πρώτο μου διάλειμμα συμπίπτει με το τέλος μιας εξαιρετικά δυσνόητης παραγράφου. Κατευθύνομαι προς το κυλικείο - το ζητούμενο είναι να βρω μεν κάποιο φίλο να κουβεντιάσω, όχι όμως και να ξεμυαλιστώ και να αργήσω να επιστρέψω. Αντώνης και Έμμυ κάθονται σε ένα τραπεζάκι και μου γνέφουν. Μόλις πλησιάσω, μου επιτίθενται: «Ρε, ειλικρινά, πώς μπορείς και διαβάζεις με μουσική;». «Δεν έχω πρόβλημα, αν δεν υπάρχουν ελληνικοί στίχοι. Εσείς πώς μπορείτε και διαβάζετε με τόσο κόσμο δίπλα σας;» απαντάω και γελάμε. Ο Αντώνης βρίσκει την ευκαιρία να περιγράψει την τελευταία φορά που επιχείρησε να διαβάσει στο σπίτι. Αν και φοιτητής τής «ρεαλιστικής» Ιατρικής, το κάνει αρκετά ποιητικά: «Έβλεπα τον απέναντι τοίχο και δεν μπορούσα να συγκεντρωθώ καθόλου. Έστρεφα το κεφάλι μου και προσπαθούσα να αντικρίσω φάτσες που διαβάζουν, που ψιθυρίζουν, που χαμογελάνε». Στην παρέα προστίθεται ο Ορέστης. Μπαίνει στο θέμα ισχυριζόμενος ότι ο χώρος του σπιτιού είναι στο μυαλό του συνδεδεμένος με τη χαλάρωση και όχι με την προσπάθεια κατανόησης. Επίσης, είναι γεμάτος με αντικείμενα ικανά να σε αποσπάσουν. Η Έμμυ τα προσδιορίζει: «κινητό τηλέφωνο, σταθερό τηλέφωνο, τηλεόραση, Ιντερνέτ. Όλα ενεργά ανά πάσα στιγμή». Κουνάμε όλοι καταφατικά το κεφάλι και αφήνουμε τη φοιτήτρια Νομικής να ολοκληρώσει την «υπερασπιστική της γραμμή»: «Κι εγώ κάποτε δεν μπορούσα να διανοηθώ ότι θα διαβάζω πλάι σε τόσους ανθρώπους, αλλά το δοκίμασα και πέτυχε. Υπάρχει κίνητρο εδώ, διαβάζεις μία ώρα και μετά βγαίνεις και μιλάς με φίλους. Στο σπίτι τι να πεις; Θα διαβάσω μία ώρα και μετά θα ανοίξω τηλεόραση; Σιγά την πρόκληση». Ο Ορέστης επιχειρεί μια «πολυτεχνειακή» προσέγγιση στο θέμα: «Τα διαλείμματα εδώ, ειδικά όταν είναι ατομικά, ενισχύουν πραγματικά τη διαδικασία διαβάσματος. Σου δίνουν τη δυνατότητα, αν δεν παρασυρθείς σε κάποιον άσχετο συνειρμό, να επανεπεξεργαστείς τα όσα μελέτησες».

Επιστρέφουμε στο αναγνωστήριο. Διαβάζω για το πώς οι νέες τεχνολογίες μπορούν να αλλάξουν την κουλτούρα της μάθησης και ακούω τη μουσική της Καράίνδρου για την ταινία «Το λιβάδι που δακρύζει». Σκέφτομαι πως, αν και δεν έχω δει ποτέ τον Αντώνη, την Έμμυ και τον Ορέστη εκτός Πανεπιστημιακής Λέσχης, τους αισθάνομαι εντελώς οικείους. Οι ώρες περνούν και όλοι επιχειρούμε να γίνουμε σοφότεροι. Διακόσιοι είκοσι άνθρωποι στην αίθουσα του δεύτερου ορόφου και εκατόν τριάντα στην αίθουσα του τετάρτου. Είναι απόγευμα και το αναγνωστήριο διανύει την περίοδο αιχμής του.

Το διάβασμα διαρκεί αρκετές ώρες και διακόπτεται από τη συνεννόηση μας, με νοήματα, για νέο διάλειμμα. Με το που καθόμαστε στο κυλικείο, επανερχόμαστε αυτόματα στον προηγούμενο διάλογο. Στην παρέα έχει προστεθεί και ο Παναγιώτης, φοιτητής Φιλολογίας, που τονίζει τη σημασία τού να μοιράζεσαι προβληματισμούς. «Ακόμη και αν υπάρχει χάσμα γνωστικών αντικειμένων, θα πεις το πρόβλημα σου, θα ακούσεις τα προβλήματα άλλων. Νιώθεις ότι οι υπόλοιποι συμπάσχουν μαζί σου». Η Έμμυ υπερθεματίζει: «Στο σπίτι αισθάνεσαι ότι μόνο εσύ δυσκολεύεσαι. Στο αναγνωστήριο βλέπεις ότι και άλλοι αγκομαχάνε, ιδρώνουν και προσπαθούν. Παρηγοριέσαι».

«Πάντως, ρε παιδιά, υπάρχουν θαμώνες που δεν καταλαβαίνουν από εξεταστικές. Είναι πάντα εκεί», παρατηρεί ο Αντώνης, διακόπτοντας κάπως τη ροή. «Εμένα θα εννοείς. Είμαι ο Χρήστος», ακούμε μια φωνή από το διπλανό τραπέζι και στρέφουμε το βλέμμα σε μία από τις χαρακτηριστικότερες φυσιογνωμίες του αναγνωστηρίου. «Έρχομαι ασταμάτητα στη Λέσχη εδώ και δεκαέξι χρόνια, από το 1993. Είμαι παρών σχεδόν κάθε μέρα. Το αναγνωστήριο είναι το στέκι μου, η συνήθεια μου». Αρχίζουμε να τον ρωτάμε ακατάπαυστα, σχεδόν του παίρνουμε συνέντευξη. Τελειώνει την τρίτη κατά σειρά πανεπιστημιακή σχολή και ετοιμάζεται για νέες κατατακτήριες εξετάσεις. «Το οφείλω στο αναγνωστήριο. Ο χώρος με εμπνέει, με βοηθά να συγκεντρωθώ. Όσο παράξενο και αν ακούγεται, λόγω της πολυκοσμίας που επικρατεί, αυτό ακριβώς συμβαίνει».

«Έχεις απόλυτο δίκιο. Εδώ, οι τριγύρω παραστάσεις σού επιβάλλονται. Βλέπεις τους άλλους να διαβάζουν, και διαβάζεις κι εσύ», λέει ο Ορέστης και δίνει στον νέο συνομιλητή έναυσμα για περαιτέρω ανάλυση: «Μίμηση του προτύπου, που λέει και ο Καναδός ψυχολόγος Bandura. Η επιρροή που ασκεί στη συμπεριφορά μας η παρατήρηση της συμπεριφοράς κάποιου άλλου». Ο Χρήστος τελειώνει το σχόλιο του και επιστρέφει στα βιβλία. Οι υπόλοιποι μένουμε θαμπωμένοι από το πάθος του για γνώση.

Ο χρόνος έχει κυλήσει. Μέχρι τις 21.00, μέχρι δηλαδή το αναγνωστήριο να κλείσει, απομένουν πια λίγα λεπτά. Κάνεις από την παρέα δεν έχει όρεξη για περαιτέρω διάβασμα. Κανείς εκτός από τον Παναγιώτη, που θα κατευθυνθεί προς το αναγνωστήριο της Ιατρικής στο Γουδί. «Πάω για ολονυκτία. Θα ακολουθήσει κανείς;»

Πού να πάω για να διαβάσω;

Τα δημοφιλέστερα φοιτητικά αναγνωστήρια ή, αλλιώς, τα αναγνωστήρια που προσελκύουν φοιτητές σχεδόν όλων των τμημάτων είναι:

• Το αναγνωστήριο της Βιβλιοθήκης του Τμήματος Οικονομικών Επιστημών, Ναβαρίνου 13Α.  

• Το αναγνωστήριο της Πανεπιστημιακής Λέσχης (2ος και 4ος όροφος), Ιπποκράτους 15,  

• Το Παπουλάκειο Αναγνωστήριο Ιατρικής, Γουδί. 

Οι «βετεράνοι» των αναγνωστήριων σάς συμβουλεύουν

• Όσο πιο πρωινό το ξύπνημα, τόσο καλύτερη η θέση που θα σου εξασφαλίσει (έτσι δεν γίνεται πάντα;). Ειδικά τα περιζήτητα ατομικά γραφεία στον 4ο όροφο της Πανεπιστημιακής Λέσχης αποτελούν για τους ξενύχτηδες όνειρο απατηλό.

• Σε περίοδο εξεταστικής, η αναζήτηση θέσης κατά τις μεσημεριανές ώρες (13.00 -16.00) αποτελεί συνήθως δραστηριότητα άρρηκτα συνδεδεμένη με το στοιχείο της υπομονής.

• Όσο πιο καινούργιος ο χώρος του αναγνωστηρίου, τόσο περισσότερα τα «απαγορεύεται». Στον 2ο όροφο της Πανεπιστημιακής Λέσχης επιτρέπεται να συνοδεύσεις το διάβασμα σου με καφέ ή σάντουιτς. Το ίδιο και στο Παπουλάκειο Αναγνωστήριο της Ιατρικής. Στον 4ο όροφο της Πανεπιστημιακής Λέσχης, καθώς και στο Αναγνωστήριο της Βιβλιοθήκης του Τμήματος Οικονομικών Επιστημών η εν λόγω «συνοδεία» περιορίζεται στο νερό.

• Στο χώρο του αναγνωστηρίου του 2ου ορόφου της Πανεπιστημιακής Λέσχης στεγάζεται δανειστική βιβλιοθήκη πανεπιστημιακού ενδιαφέροντος.

“k” 2009