Η εξαφάνιση των κλαδικών συμβάσεων

Εξαφάνιση των κλαδικών σηματοδοτεί 

η αυριανή (σημερινή) λήξη της μετενέργειας

Προς επιχειρησιακές ή ατομικές συμβάσεις μεταξύ των εργοδοτών και ενώσεων φυσικών προσώπων

Της Χριστινας Κοψινη

Στα χαμηλότερα επίπεδα του βασικού (κλαδικού) μισθού και στη διατήρηση αυστηρά μόνο 4 επιδομάτων, μέσω ατομικών συμβάσεων εργασίας, μεταπίπτουν από αύριο χιλιάδες εργαζόμενοι του ιδιωτικού τομέα καθώς λήγει ο χρόνος της μετενέργειας για ακόμη 10 σημαντικές κλαδικές και ομοιοεπαγγελματικές συμβάσεις εργασίας (Πίνακας 2). 

Ως εκ τούτου η 14η Μαΐου 2012, ημερομηνία κατά την οποία εξαντλείται το τρίμηνο της μετενέργειας, χαρακτηρίζεται «ιστορικής σημασίας καταληκτική ημερομηνία» για την πλήρη εξαφάνιση των κλαδικών. Κατ' αρχάς, η κλαδική σύμβαση έχει κάνει τον κύκλο της όχι μόνο για τις συγκεκριμένες 10 συμβάσεις αλλά και για τους 45 τομείς των οποίων οι συλλογικές ρυθμίσεις έληξαν ή καταγγέλθηκαν πριν από τη 14η Αυγούστου του 2011 (Πίνακας 1). 

Αλλωστε, ήδη για το 41% της αγοράς έχουν λήξει οι συμβάσεις. Ωστόσο, υπάρχουν ακόμη 23 κλάδοι ή επαγγελματικοί τομείς των οποίων η μετενέργεια λήγει από τον Ιούνιο έως και τον Αύγουστο του 2012 και προβλέπονται σκληρές διαπραγματεύσεις (ξενοδοχεία και ΚΤΕΛ). Σε αυτή την κατηγορία εντάσσονται, μεταξύ άλλων, και οι εξής επαγγελματικοί χώροι: τεχνικές μελετητικές της Αθήνας, κινηματογράφοι, εκπαιδευτικοί ΙΕΚ, ξενοδοχεία Ο.Χ., εμπόριο (ΣΕΛΠΕ), εκπαιδευτικοί ιδιωτικών σχολείων, κλινικές, διαγνωστικά κέντρα, ξένες αεροπορικές εταιρείες, μηχανικοί ΣΤΕΒ και ΟΣΕΤΕ. Οι χώροι αυτοί κερδίζουν ελάχιστο χρόνο για να διαπραγματευθούν τους νέους όρους εργασίας είτε με νέα κλαδική σύμβαση είτε με ατομικές συμβάσεις. Αλλά πριν από την εκκίνηση της μιας ή της άλλης διαδικασίας, και καθώς ο χρόνος της μετενέργειας εξαντλείται, ο μισθός επιστρέφει στα επίπεδα του βασικού (κλαδικού μισθού) και τα επιδόματα μειώνονται σε 4 (επίδομα προϋπηρεσίας σε οποιονδήποτε εργοδότη, αλλά όχι οι τριετίες, πενταετίες στον ίδιο εργοδότη· επίδομα τέκνων, αλλά όχι επίδομα γάμου· επίδομα σπουδών και επικίνδυνης εργασίας). Επομένως, για τη δυσμενέστερη αλλαγή (στα επίπεδα των 580 ή 511 ευρώ της εθνικής γενικής), απαιτείται νέα σύμβαση, επιχειρησιακή, κλαδική ή ατομική. Αυτά προκύπτουν από τον μνημονιακό νόμο, από τον οποίο, ως γνωστόν, μόνο τα εργασιακά μετατράπηκαν σε κανόνα άμεσης εφαρμογής. Τι προκύπτει όμως στην πράξη από την άψογη -για δεδομένα του Μνημονίου- εφαρμογή του νόμου 4046/12 και του περίφημου «άρθρου 37»; Ποταμός επιχειρησιακών συμβάσεων οι οποίες συνάπτονται όχι με σωματεία, αλλά κυρίως με ενώσεις φυσικών προσώπων. Τουλάχιστον 700 συμβάσεις με ενώσεις προσώπων θα έχουν συναφθεί μέχρι το τέλος του έτους. Ηδη, από τις 240 συμβάσεις τέτοιου τύπου που έχουν υπογραφεί (όταν οι κλασικές επιχειρησιακές δεν υπερέβαιναν τις 50 τα προηγούμενα χρόνια), προκύπτουν μειώσεις μισθών που ανέρχονται έως και στο 40%. Επί παραδείγματι, εάν η νεοπροσλαμβανόμενη καμαριέρα σε ξενοδοχείο αμειβόταν βάσει της σύμβασής της με 927 ευρώ και τώρα οδηγηθεί στη μείωση των 580 ευρώ της εθνικής γενικής (με την περικοπή του 22%), η καθαρή περικοπή στον μισθό είναι της τάξεως του 37%. Από αυτές τις μειώσεις εξαιρούνται οι επιχειρησιακές των τραπεζών, αφού, όπως αποδεικνύεται και από την πρόσφατη συμφωνία στην Alpha Bank, η ύπαρξη ενός ισχυρού συλλόγου περιορίζει στο ελάχιστο τις μισθολογικές απώλειες.

Yπό μία έννοια, οι μεγάλες μειώσεις γίνονται κυρίως στις μικρές επιχειρήσεις οι οποίες εξαρτώνται πλέον από τις «ενώσεις προσώπων». Διότι η δεύτερη σημαντική τάση που καταγράφεται στα στοιχεία του Εργασίας είναι η υποκατάσταση των σωματείων και των συνδικαλιστικών οργανώσεων με ευκαιριακές «ενώσεις» ακόμη και 3 ατόμων, που συχνά δεν κατέχουν τα στοιχειώδη για τη σύναψη μιας σύμβασης. Πώς αλλιώς να εξηγηθεί ότι στο υπουργείο Εργασίας έχουν κατατεθεί επιχειρησιακές με δραστικές περικοπές ισχύος έως το... 2022, δηλαδή 10 χρόνια μετά, υπερβαίνοντας τη θεσμοθετημένη τριετία, που αποτελεί το όριο για τους στόχους του Μεσοπροθέσμου; Η παράκαμψη κάθε συνδικαλιστικής παρέμβασης, η υποκατάσταση των οργανώσεων από τις ενώσεις προσώπων και η ουσιαστική ακύρωση του ΟΜΕΔ (αφού απαιτείται σύμφωνη γνώμη και των δύο πλευρών για την προσφυγή σε αυτόν) σηματοδοτούν τις πλέον ορατές επιπτώσεις του νόμου.

http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_economyepix_100056_13/05/2012_482082