26
ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1912
Η
ΚΑΤΑΛΗΨΗ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
Ο ελληνικός στρατός κατευθύνεται
προς τη Θεσσαλονίκη, την πρωτεύουσα της Μακεδονίας, την οποία πλησιάζει από
βορειοανατολικά και ο βουλγαρικός στρατός. Ήδη από τις 18 του μήνα με το
τορπιλλοβόλο του ο υποπλοίαρχος Νικόλαος Βότσης είχε προβεί στην παράτολμη
ενέργεια της ανατίναξης του Φετχί Μπουλέντ, του θωρηκτού που βρισκόταν στο
λιμάνι της Θεσσαλονίκης για την προστασία της πόλης.
Τον Οκτώβριο του 1912, η
Θεσσαλονίκη ήταν το ζωντανό, πλούσιο και κοσμοπολίτικο κέντρο των Βαλκανίων,
μια πόλη με ακμάζουσα εμπορική και κοινωνική δραστηριότητα, και με ραγδαία
αυξανόμενο πληθυσμό: από 98.000 κατοίκους σύμφωνα με την απογραφή του 1890 σε
157.900 τον Απρίλιο του 1913. Από αυτούς, πάνω από το ένα τρίτο ήσαν Εβραίοι, λίγο
κάτω από το ένα τρίτο μουσουλμάνοι και το υπόλοιπο ορθόδοξοι χριστιανοί/Ελληνες
και Βούλγαροι. Πολλοί από αυτούς, κυρίως έμποροι, ήσαν προστατευόμενοι των
Ευρωπαϊκών Δυνάμεων, που διατηρούσαν προξενεία στην πόλη και είχαν εφοδιάσει
τους προστατευόμενους τους με διαβατήρια.
Πρόξενοι των Μεγάλων
Δυνάμεων, κάτοικοι και Ευρωπαίοι υπήκοοι, όλοι ήθελαν να αποφύγουν την
επερχόμενη καταστροφή που θα προκαλούσε η πολιορκία και η δια των όπλων
κατάληψη της πόλης. Τη Θεσσαλονίκη υπερασπιζόταν ο αρχηγός των τουρκικών
δυνάμεων στρατηγός Χασάν Ταχσίν πασάς, ο οποίος στις 25 Οκτωβρίου, ύστερα από
προτροπή των Προξένων, ζήτησε να διαπραγματευθεί με τον Κωνσταντίνο. Ενόσω
προχωρούσαν οι διαπραγματεύσεις, ο Κωνσταντίνος πληροφορήθηκε ότι ο βουλγαρικός
στρατός είχε καταλάβει τις Σέρρες στις 24 του μηνός και κατευθυνόταν και αυτός
προς τη Θεσσαλονίκη. Το μεσημέρι της 26ης, με το βουλγαρικό στρατό έξω από την
πόλη, ο Ταχσίν Πασάς δέχθηκε τους ελληνικούς όρους. Δύο τάγματα ευζώνων έλαβαν
εντολή να σπεύσουν να μπουν αμέσως στην Θεσσαλονίκη, ενώ ο βούλγαρος διοικητής
έλαβε μήνυμα του Κωνσταντίνου, ο οποίος του γνωστοποιούσε την πρόθεση του. Το
βράδυ της 26ης, ο Ταχσίν Πασάς υπέγραψε το πρωτόκολλο παράδοσης της πόλης και
το πρωί της 27ης οι πρώτες ελληνικές δυνάμεις μπήκαν στην πόλη και κατέλαβαν το
Διοικητήριο.
Το πρωί της 28ης Οκτωβρίου
ο Κωνσταντίνος με το επιτελείο εισήλθαν στην πόλη και το μεσημέρι στην εκκλησία
του Αγίου Μηνά εψάλη δοξολογία για την απελευθέρωση της πόλης.
Η ελληνική κυβέρνηση
προχώρησε άμεσα στην οργάνωση της διοίκησης των απελευθερωθεισών περιοχών με
πρωτεργάτη τον ίδιο τον αρχιτέκτονα της διοικητικής μεταρρύθμισης του 1912, τον
υπουργό Δικαιοσύνης Κωνσταντίνο Ρακτιβάν, στον οποίο ως αντιπρόσωπο της
κυβέρνησης στη Μακεδονία, ανατέθηκε η οργάνωση της διοίκησης των νέων επαρχιών.
Για την κορυφή της διοίκησης όλων των καταληφθεισών περιοχών υιοθετήθηκε ένα
νέο αξίωμα στην ελληνική διοίκηση, το αξίωμα του Γενικού Διοικητή, αντίστοιχο
του οθωμανικού τίτλου του Βαλή. Οι διοικητικές υπηρεσίες εξάλλου στελεχώθηκαν
τάχιστα με υπαλλήλους απεσπασμένους από τα υπουργεία Εσωτερικών και
Οικονομικών, οι οποίοι άσκησαν το κοπιώδες έργο της διοίκησης, μελέτησαν τις
τοπικές συνθήκες και εκπόνησαν σπουδαίες μελέτες για τη βελτίωση τους.
Η άσκηση της διοίκησης στη
Θεσσαλονίκη και τη γύρω περιοχή αποδείχθηκε εξαιρετικά δύσκολη. Μετά την είσοδο
του Κωνσταντίνου στη Θεσσαλονίκη, ο βούλγαρος μέραρχος Τεοντόρωφ ζήτησε να
στρατοπεδεύσει και αυτός μέσα στην πόλη. Ο Κωνσταντίνος επέτρεψε μόνο στα δύο
τάγματα στα οποία υπηρετούσαν οι πρίγκιπες Βόρις και Κύριλλος να εισέλθουν.
Ωστόσο, κατά παράβαση της συμφωνίας, στην πόλη μπήκε ολόκληρο σύνταγμα.
Από την αρχή, η συνύπαρξη
ελληνικών και βουλγαρικών στρατευμάτων δημιούργησε μεγάλη ένταση, καθώς οι
Βούλγαροι δεν έκρυβαν την επιθυμία τους να συνδιοικήσουν την πόλη και να τη
διεκδικήσουν στην τελική διανομή των εδαφών. Αντίθετα, η ελληνική κυβέρνηση
επέμενε ότι η πόλη ανήκε δικαιωματικά στην Ελλάδα. Για να ενισχύσει μάλιστα τα
ελληνικά δικαιώματα, στις 29 Οκτωβρίου έφτασε στην πόλη ο βασιλιάς Γεώργιος, ο
οποίος εγκαταστάθηκε μόνιμα στην οικία Χατζηλαζάρου.
Απόσπασμα από το βιβλίο
«ΕΜΕΙΣ ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ» έκδοση ΣΚΑΙ
Δείτε επίσης την ανάρτησή μας :
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου