50 χρόνια Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου

50 χρόνια Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου

Του Δημητριου Χ. Παξινου*

Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου είναι η τελευταία ελπίδα κάθε θύματος των κρατικών αυθαιρεσιών και παρεμβάσεων. Αυτό το επιβεβαιώνει και ο αδιάλειπτα αυξανόμενος ρυθμός ατομικών προσφυγών που κατατίθενται στο Στρασβούργο.

Ο αριθμός των προσφυγών που εκκρεμούσαν στις 31/10/2009 στο ΕΔΔΑ ήταν 116.800! Να σημειωθεί ότι την 1η/1/2009 ο αριθμός ήταν 97.300, δηλαδή μόνον στους δέκα μήνες του τρέχοντος έτους υπάρχει αύξηση 20% των προσφυγών που εκκρεμούν. Αυτό είναι μια ψήφος εμπιστοσύνης των Ευρωπαίων πολιτών προς το Στρασβούργο, που έχει καταστεί ο θεματοφύλακας των ελπίδων τους. Από την άλλη πλευρά είναι ανησυχητική η αύξηση των υποθέσεων που εκκρεμούν και πρέπει να βρεθεί λύση. Επίσης προβληματισμός υπάρχει και για το εξαιρετικά υψηλό ποσοστό των προσφυγών που απορρίπτονται ως απαράδεκτες και που υπερβαίνει για το 2009 το ποσοστό του 93,5%.

Τελευταία είναι γεγονός επίσης ότι με αφορμή την ερμηνευτική προσέγγιση του Στρασβούργου υπάρχουν φωνές επιστημονικής κριτικής αλλά και αντιρρήσεις επί της ουσίας των αποφάσεων. Αυτό είναι και λογικό και θεμιτό. Οι αποφάσεις που αφορούν στα ανθρώπινα και στα ατομικά δικαιώματα δεν μπορούν να είναι αρεστές σε όλους, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν υπάρχουν και λανθασμένες αποφάσεις. Ενα άλλο ζήτημα είναι η θεσμοθέτηση της εθνικής γλώσσας έως το τέλος της διαδικασίας στο ΕΔΔΑ. Γιατί αφού αποστέλλεται η προσφυγή στα ελληνικά, γιατί οι παρατηρήσεις να αναγράφονται στα αγγλικά ή γαλλικά και η απόφαση επίσης στις δύο αυτές γλώσσες; Γιατί ο κάθε πολίτης να μην έχει μια πλήρη πρόσβαση στο Δικαστήριο στη γλώσσα του; Μην ξεχνάμε ότι στο ΔΕΚ η διαδικασία γίνεται εξ ολοκλήρου στην εθνική γλώσσα. Γιατί όχι στο ΕΔΔΑ;

Υπάρχουν πολλά να επιλυθούν και να διορθωθούν.

- Το χρονικό διάστημα 1/1/2009-31/10/09 κρίθηκαν απαράδεκτες 26.285 ατομικές προσφυγές επί συνόλου κριθεισών προσφυγών 28.097, ενώ οι προσφυγές επί των οποίων εκδόθηκε απόφαση ήταν μόνο 1.812.

Του Δημητριου Χ. Παξινου

Προέδρου του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών.

Πηγή:

http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_ell_1_20/02/2010_391532

Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων

Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ), συχνά αναφέρεται ανεπίσημα και ως «Δικαστήριο του Στρασβούργου», ιδρύθηκε με σκοπό να συστηματοποιήσει την εξέταση προσφυγών που αφορούν τα ανθρώπινα δικαιώματα κατά των κρατών μελών βάσει της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ), η οποία υιοθετήθηκε από το Συμβούλιο της Ευρώπης το 1950. Έργο του Δικαστηρίου είναι ο έλεγχος της εφαρμογής της Σύμβασης, εκδικάζοντας προσφυγές πολιτών κατά παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων οι οποίες διαπράχθηκαν από κράτη μέλη.

Πρόκειται για τον πρώτο σε διεθνές επίπεδο δικαστικό μηχανισμό προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Παρέχει τη δυνατότητα τόσο διακρατικής όσο και ατομικής προσφυγής, μετά την εξάντληση των εσωτερικών ένδικων μέσων. Η Επιτροπή Υπουργών επιμελείται της πιστής εφαρμογής και εκτέλεσης των αποφάσεων του ΕΔΑΔ εκ μέρους των κρατών μελών.

Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων εδρεύει στο Στρασβούργο. Κάθε κράτος μέλος της Σύμβασης διαθέτει σε αυτό έναν δικαστή. Από ελληνικής πλευράς, μετέχει, με την παράλληλη ιδιότητα του Αντιπροέδρου του Δικαστηρίου, ο Καθηγητής κ. Χρήστος Ροζάκης.

Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων είναι τελείως διαφορετικό από το Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, το οποίο είναι όργανο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, εδρεύει στο Λουξεμβούργο και μεριμνά για την ορθή εφαρμογή του κοινοτικού δικαίου.

Δυνατότητα ατομικής προσφυγής

Δυνατότητα προσφυγής στο ΕΔΑΔ έχει κάθε πολίτης ατομικά καθώς και κάθε μη κυβερνητική οργάνωση. Δεν μπορεί να προσφύγει σε αυτό δημόσια υπηρεσία ή νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου. Η προσφυγή στρέφεται πάντοτε κατά κράτους και ποτέ κατά ιδιώτη. Για να γίνει η προσφυγή αρκεί μια επιστολή στη Γραμματεία της Διεύθυνσης του Δικαστηρίου—ακόμη και με το ταχυδρομείο—στη μητρική γλώσσα του προσφεύγοντος.

Δύο είναι οι προϋποθέσεις που πρέπει να πληρούνται για την άσκηση προσφυγής:

α) να έχει παραβιάσει ένα κράτος-μέλος της ΕΣΔΑ κάποιο από τα άρθρα της και

β) ο πολίτης να έχει εξαντλήσει τα εσωτερικά (εθνικά) ένδικα μέσα κατά της προσβολής αυτής.

Επίσημος εκπρόσωπος του ελληνικού κράτους στο Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων είναι το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους και τις υποθέσεις χειρίζονται τα στελέχη του υπό τις οδηγίες και κατευθυντήριες γραμμές του Υπουργείου Εξωτερικών.

Απόφαση επί της προσφυγής

Το ΕΔΑΔ αποφαίνεται επί της προσφυγής διαπιστώνοντας αν η συγκεκριμένη πράξη ή παράλειψη του κράτους έχει παραβιάσει τα δικαιώματα του προσφεύγοντος. Οι αποφάσεις του είναι δεσμευτικές για τα εθνικά κράτη, όμως δεν υπάρχει μηχανισμός επιβολής τους. Σε περίπτωση που έχει διαπιστωθεί παραβίαση, η οποία παρά την απόφαση δεν αίρεται, το Δικαστήριο έχει τη δυνατότητα να επιδικάσει χρηματική αποζημίωση στον πολίτη από το συγκεκριμένο κράτος. Εάν η πράξη παραβίασης είναι κάποιο νομοθετικό μέτρο, το Δικαστήριο δεν έχει την εξουσία να το ακυρώσει το ίδιο, παρά μόνο να το κρίνει αντίθετο με την ΕΣΔΑ και να επιδικάσει αποζημίωση σε όσους θιγέντες προσφύγουν σε αυτό. Η αρνητική δημοσιότητα όμως που προκαλούν οι αποφάσεις του καθώς και η βεβαιότητα ότι, αν δικαιώθηκε ένας, θα δικαιωθούν και όλοι οι άλλοι που θα προσφύγουν στο μέλλον, αρκούν συνήθως, ώστε το κράτος να τροποποιήσει τη σχετική νομοθεσία και να παύσει την προσβολή.

Βλέπε επίσης Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου.

Πηγή:
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Ευρωπαϊκή Σύμβαση Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων – Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ)

Αναμφίβολα η πλέον σημαντική συνεισφορά του Συμβουλίου της Ευρώπης στον τομέα της προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων είναι η Ευρωπαϊκή Σύμβαση των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, η οποία υιοθετήθηκε το 1950 και ετέθη σε ισχύ το 1953. Η Σύμβαση κατοχυρώνει σειρά ανθρωπίνων δικαιωμάτων που τα κράτη μέλη είναι υποχρεωμένα να εγγυηθούν εντός της επικράτειάς τους.

Επιφορτισμένο με την διασφάλιση του σεβασμού των υποχρεώσεων των κρατών μελών που απορρέουν από την Σύμβαση, είναι το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Πρόκειται για τον πρώτο σε διεθνές επίπεδο δικαστικό μηχανισμό προστασίας ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Υφίσταται εν προκειμένω δυνατότητα τόσο διακρατικής όσο και ατομικής προσφυγής, μετά την εξάντληση των εσωτερικών ένδικων μέσων. Η Επιτροπή Υπουργών επιμελείται της πιστής εφαρμογής και εκτελέσεως των αποφάσεων του ΕΔΑΔ εκ μέρων των κρατών μελών.

Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων εδρεύει στο Στρασβούργο. Κάθε κράτος-μέλος της Σύμβασης έχει σε αυτό έναν δικαστή. Από ελληνικής πλευράς, μετέχει, με την παράλληλη ιδιότητα του Αντιπροέδρου του Δικαστηρίου, ο Καθηγητής κ. Χρήστος Ροζάκης.

Πηγή:

Ιστότοπος του Ελληνικού Υπουργείου Εξωτερικών.