Η εξέλιξη του διεθνούς ραδιοφώνου

Το μέλλον του διεθνούς ραδιοφώνου

Μιλάει η Φρανσουάζ Λοριού υπεύθυνη του Radio France Internationale

Πριν από την καθιέρωση της δορυφορικής TV και του ίντερνετ, όποιος ήθελε να ακούσει τι λέγεται και μεταδίδεται σε άλλους τόπους έπρεπε να βάλει τη βελόνα του ραδιοφώνου του στην μπάντα των βραχέων και να αναζητήσει τα διεθνή προγράμματα μεγαλύτερων ή μικρότερων χωρών. Στα βραχέα κατέφευγαν λοιπόν οι πολύγλωσσοι, οι κοσμοπολίτες και κυρίως όσοι στερούνταν των ελευθεριών τους, ζούσαν σε εμπόλεμη κατάσταση κ.λπ. Έτσι, τα διεθνή ραδιοφωνικά προγράμματα εκτιμήθηκαν και από τους'Ελληνες, ιδίως κατά τη διάρκεια της Κατοχής και της επταετίας. Ένα από αυτά -τρίτο παγκοσμίως- είναι το Radio France Internationale (RFI), το διεθνές ραδιόφωνο της Γαλλίας. Για τις προοπτικές αυτού του είδους ραδιοφώνου και ειδικά του RFI, συζητάμε με την υπεύθυνη του σε θέματα ανάπτυξης και διεθνών συνεργασιών Φρανσουάζ Λοριού. Η κα Λοριού βρέθηκε στην Αθήνα για να συζητήσει με την ΕΡΤ την ανάπτυξη της συνεργασίας που έχει το RFI με τη "Φωνή της Ελλάδας", δηλαδή του 5ου προγράμματος της ΕΡΑ.


Με την ανάπτυξη της δορυφορικής Τν και του διαδικτύου, τα ραδιοφωνικά προγράμματα διεθνούς λήψης -όπως το Radio France Internationale- έχουν χάσει τη σημασία που είχαν στο παρελθόν. Πώς αντιμετωπίζει αυτή την εξέλιξη το RFI;

Η στρατηγική του RF1, τα τελευταία χρόνια, είναι να μπει σ" όλες τις νέες μορφές τηλεπικοινωνιών/επικοινωνίας. Έτσι, τα προγράμματα του δικτύου δεν ακούγονται μόνο από τα βραχέα, αλλά και από δίκτυα μεσαίων ή και FM μέσω δορυφορικής μετάδοσης. Επίσης, το RFI συμπεριλαμβάνεται στα ραδιοφωνικά προγράμματα που περιέχονται σε πολλά πακέτα καλωδιακής τηλεό¬ρασης και είναι διαθέσιμο μέσω διαδικτύου και κινητής τηλεφωνίας. Ενισχύουμε, ακόμη, τις διεθνείς συνεργασίες μας με ραδιοφωνικούς φορείς άλλων χωρών. Μια τέτοια περίπτωση είναι και το 5ο Πρόγραμμα της Ελληνικής Ραδιοφωνίας, "Η Φωνή της Ελλάδας", με το οποίο εξετάζουμε διεύρυνση της συνεργασίας, που έχουμε εδώ και χρόνια.

Στο παρελθόν, τα διεθνή ραδιόφωνα, όπως το RFI, το BBC, Η Φωνή της Αμερικής, το Ράδιο Μόσχα κλπ, όσο κι αν είχαν διεθνή ακτινοβολία, δεν έπαυαν να εξυπηρετούν την επίσημη προπαγάνδα των χωρών τους. Σήμερα ισχύει κάτι τέτοιο;

Τουλάχιστον για το RFI, που μπορώ να μιλήσω, εδώ και χρόνια δεν συμβαίνει κάτι τέτοιο. Άλλωστε δεν ζούμε στην εποχή του Β' Παγκοσμίου ή του Ψυχρού Πολέμου, που έμπαινε θέμα προπα¬γάνδας. Βέβαια, ένα ραδιόφωνο, όπως το RFI, προβάλλει την οπτική της Γαλλίας για διάφορα διεθνή ζητήματα. Αυτό όμως σε συνθήκες δημοσιογραφικής ανεξαρτησίας και διοικητικής αυτονομίας. Σήμερα, το RFI έχει ενταχθεί στον ίδιο φορέα, στον οποίο ανήκει το τηλεοπτικό και διαδικτυακό κανάλι France 24, καθώς και το γαλλικό σκέλος του TV5.

Αναφέρατε ότι το RFI εισέρχεται σ’ όλα τα νέα μέσα, ενώ και η μετάδοση του μέσω ραδιοκυμάτων δεν περιορίζεται πλέον στα βρα¬χέα κύματα. Όμως, κάποτε, μέρος του "δέους" που δημιουργούσε ένα διεθνές ραδιόφωνο, ήταν να ψάχνεις τη συχνότητα του στη "θάλασσα των βραχέων" και νά ακούς το χαρακτηριστικό του σήμα. Είναι το ίδιο να αποτελεί πλέον έναν από τους δεκάδες σταθμούς στην μπάντα των FM ή στο μενού μιας καλωδιακής σύνδεσης;

To RFI εξακολουθεί να χρησιμοποιεί την μπάντα των βραχέων για τις μεταδόσεις προς Αφρική. Όμως, όλοι πρέπει να προσαρμοζόμαστε. Έτσι, το RFI είναι διαθέσιμο στη συχνότητα των FM σε 125 χώρες μέσω δορυφορικής μετάδοσης και τοπικής αναμετάδοσης, καθώς και μέσω πολυάριθμων συνεργασιών με εθνικούς και τοπικούς σταθμούς. Και όπως είπα, έμφαση δίνεται στη "λήψη" μέσω διαδικτύου και κινητής τηλεφωνίας. Αυτές οι δύο τελευταίες μέθοδοι έχουν και τη μεγαλύτερη απήχηση στα νεότερα άτομα, που συνδέονται ολοένα και περισσότερο με το ραδιόφωνο μέσω Η/Υ και συσκευών όπως i-pod, κινητά κ.λπ.

Αυτές οι μέθοδοι έχουν αυξήσει ή έστω συγκρατήσει την ακροαματικότητα;

Γεγονός είναι ότι υπάρχει πτώση της ακροαματικότητας του κλασικού ραδιοφώνου σ' όλη την Ευρώπη. Αυτή η τάση αφορά και το RFI. Aπ' την άλλη, όμως, υπάρχουν οι εναλλακτικοί τρόποι παρακολούθησης του ραδιοφώνου, που είναι ανερχόμενοι, όπως το Web Radio, τα podcasting κ.λπ. Η παρακολούθηση από αυτά τα μέσα συνήθως δεν συνυπολογίζεται στην ακροαματικότητα. Π.Χ. το RFI έχει περίπου 36 εκατ. κλασικούς ακροατές και 4 εκατ. διαφορετικούς επισκέπτες τον μήνα στις ιστοσελίδες του.

Άλλο χαρακτηριστικό των διεθνών ραδιοφώνων ήταν η πολυγλωσσία, που βλέπουμε να συρρικνώνεται παντού. To BBC έκλεισε πολλά ξενόγλωσσα τμήματα καιτο RFI έχει μείνει πλέον με 12 γλώσσες μετάδοσης. Οι λόγοι γι' αυτήν τη μείωση είναι στρατηγικοί ή μόνον οικονομικοί;

Είναι κυρίως οικονομικοί, χωρίς να λείπουν και λόγοι στρατηγικής. Οι γεωπολιτικές και γεωοικονομικές πραγματικότητες αλλάζουν συνεχώς. Π.χ. σήμερα δεν έχει ιδιαίτερο νόημα ένα ραδιόφωνο από τη Γαλλία που απευθύνεται στους Γερμανούς στα γερμανικά. Όπως είπαμε και πριν, δεν είμαστε στην εποχή του Β' Παγκόσμιου Πολέμου, ούτε καν στην Ευρώπη του Τείχους. Απ' την άλλη, σε Αφρική, Ασία και Ν. Αμερική υπάρχουν ανερχόμενες δυνάμεις που ενδιαφέρουν ολοένα και περισσότερο. Έτσι, το RFI διαθέτει πλέον προγράμματα σε 12 γλώσσες (γαλλικά, αγγλικά, αραβικά, ισπανικά, ρωσικά, κινεζικά, περσικά, πορτο¬γαλικά, ρουμανικά, καμποτζιανά, βιετναμέζικα και τα αφρικανικά άουσα). Σ' ό,τι αφορά το περιεχόμενο, δίνεται έμφαση στην ειδησεογραφία, ιδιαιτέρως το πρωί και ανά ώρα, και μετά στις θεματικές εκπομπές για την οικονομία, την επιστήμη, το περιβάλλον, την υγεία, τον πολιτισμό. Υπάρχει επίσης και το RFI Musique, που μεταδίδει επιλεγμένη μουσική.

Η τηλεόραση στις περισσότερες ευρωπαϊκές και αναπτυγμένες χώρες θα είναι πλήρως ψηφιακή έως το 2012. Τι γίνεται, όμως, με το ψηφιακό ραδιόφωνο; Λίγα κράτη (πχ. Βρετανία και Γερμανία) έχουν κάνει κάποια βήματα, αλλά για την πλειονότητα των χωρών, η προοπτική του ψηφιακού ραδιοφώνου επίγειας μετάδοσης (DAB) παραμένει ασαφής. Ορισμένοι θέτουν χρονικό ορίζοντα το διάστημα 2018-2020, αλλά τίποτε δεν είναι σίγουρο...

Η ψηφιακή τεχνολογία δίνει οπωσδήποτε νέες δυνατότητες και στο ραδιόφωνο, όπως στην TV. Ωστόσο οι επενδύσεις που απαιτούνται για πλήρη ψηφιακή μετατροπή του ραδιοφώνου είναι μεγάλες, χωρίς να υπάρχει εύκολη ανταπόδοση όπως στην τηλεόραση. Έτσι, νομίζω ότι θα πάρει περισσότερο χρόνο η ψηφιοποίηση των ερτζιανών. Άλλωστε, μην ξεχνάμε ότι το ραδιόφωνο είναι ένα μέσο που βασίζεται στην αμεσότητα και την εγγύτητα πομπού-ακροατή. Κι αυτό δεν χρειάζεται πολύ υψηλή τεχνολογία...

Ποιο θα είναι το αυριανό ραδιόφωνο, δεδομένων των αλλαγών στην τεχνολογία και τις συνήθειες του κοινού;

Νομίζω ότι αυτό που θα δούμε να κυριαρχεί ολοένα και περισσότερο –και ιδίως μεταξύ των νέων- είναι ένα ραδιόφωνο που θα μπορεί να το ακούει κανείς όποτε θέλει, όπου θέλει και όπως θέλει. Που θα διαλέγει, δηλαδή, να ακούσει όταν τον βολεύει το α' ή β' πρόγραμμα, αλλά και από τη συσκευή που τον βολεύει. Κι αυτό θα γίνει κυρίως με την επέκταση του ραδιοφώνου στο διαδίκτυο και τη διάδοση διαφόρων νέων συσκευών (netbooks i-pod, PDA, κινητά) που χρησιμοποιούνται και για ραδιοακρόαση.

Ποιο είναι το RFI

To RF1 δημιουργήθηκε το 1931. Το 1975 απέκτησε τον οριστικό τίτλο Radio France Internationale. Είναι το τρίτο μεγαλύτερο ραδιόφωνο διεθνούς προσανατολισμού, μετά το BBC World Service και τη Φωνή της Αμερικής, ισοδύναμο με την Deutche Welle. Εκτός από τις μεταδόσεις στα βραχέα, διαθέτει πομπό μεσαίων στην Αγ. Πετρούπολη και σε 166 συχνότητες FM σε 74 χώρες.

Συνεργάζεται με 780 ραδιόφωνα σε 125 χώρες. Τις μεταδόσεις παρακολουθούν περίπου 25 εκατ. ακροατές σε Αφρική, 6 εκατ. σε Μ. Ανατολή και Β. Αφρική, 2,5 εκατ. σε Ν. Αμερική, 1 εκατ. σε Ασία/Ειρηνικό και περίπου 1 εκατ. στην Ευρώπη (εκτός Γαλλίας).

Την άνοιξη του 2009, κηρύχθηκε δίμηνη απεργία από το προσωπικό του RFI, που αντιδρούσε στο κλεί¬σιμο τμημάτων και στις διοικητικές αλλαγές που προώθησε η κυβέρνηση Σαρκοζί. Σήμερα μοιάζει να έχει επανέλθει η ηρεμία μεταξύ των 1.036 εργαζομένων που έμειναν στο RFI, μαζί με μερικές δεκάδες συνεργάτες σε ξένες χώρες.

ΠΟΛΥΔΕΥΚΗΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ
ΠΗΓΗ:
Περιοδικό «ΡΑΔΙΟΤΗΛΕΟΡΑΣΗ»
Τ.2082/2010