Μάρμαρα του Παρθενώνα στο βυθό των Κυθήρων

Μάρμαρα του Παρθενώνα στο βυθό των Κυθήρων

Στο βυθό των Κυθήρων οι θησαυροί του Παρθενώνα που ο Λόρδος Έλγιν δεν πήρε ποτέ μαζί του

Ένας ολόκληρος θησαυρός, που περιλαμβάνει από αιγυπτιακά αγάλματα μέχρι νομίσματα και αμφορείς, βρέθηκε στο ναυάγιο του «Mentor» (Μέντωρ), του πλοίου που χρησιμοποιήθηκε για τη μεταφορά των μαρμάρων του Παρθενώνα που λεηλάτησε ο λόρδος Έλγιν από την Ελλάδα στην Αγγλία, με την άδεια των Οθωμανών.

Όπως αναφέρεται σε δημοσίευμα-αφιέρωμα της ισραηλινής Haaretz, η βαρυφορτωμένη φρεγάτα βυθίστηκε νοτιοδυτικά των Κυθήρων, κατά το ταξίδι επιστροφής της στη Βρετανία.

Τα μάρμαρα που μετέφερε διασώθηκαν (ο ίδιος ο Έλγιν ζήτησε βοήθεια σχετικά, αναφέροντας πως «είχε κάποιες ποσότητες κιβωτίων με πέτρες χωρίς αξία, αλλά μεγάλης σημασίας για εμένα»), ωστόσο είναι πολλά αυτά τα οποία έμειναν στο ναυάγιο, ακόμα και αν επί 200 χρόνια ήταν στο έλεος των απανταχού «ενδιαφερομένων».

Ομάδα αρχαιολόγων με επικεφαλής τον Δημήτρη Κουρκουμέλη, της Εφορείας Εναλίων Αρχαιοτήτων επισκέφθηκε ξανά το ναυάγιο και πραγματοποίησε ευρύτερη ανασκαφή στο κύτος, του οποίο έχει υποστεί πολλές ζημιές από τις λεηλασίες και τις επιχειρήσεις ανάσυρσης που έχουν γίνει ανά τα χρόνια.

«Αποκαλύψαμε το υπόλοιπο κύτος, τμήματα της πλώρης, ένα τέταρτο του σκάφους» είπε ο ο κ. Κουρκουμέλης στη Haaretz, προσθέτοντας πως δυστυχώς το υπόλοιπο κύτος έχει καταστραφεί από τον 19ο και τον 20ό αιώνα, από κυνηγούς θησαυρών οι οποίοι αναζητούσαν περισσότερα μάρμαρα που πιστευόταν πως είχαν απομείνει στο ναυάγιο.

Η ιστορία του Σκωτσέζου αριστοκράτη, ο οποίος ανέλαβε καθήκοντα πρέσβη της Βρετανίας στην Οθωμανική Αυτοκρατορία το 1801 και απέσπασε γλυπτά από τον Παρθενώνα είναι γνωστή.

Στις 15 Σεπτεμβρίου 1802, το «Mentor» σάλπαρε από τον Πειραιά για τη Βρετανία, φορτωμένο με τα μάρμαρα και άλλα αρχαία ανεκτίμητης αξίας. Το πλοίο έφτασε στο ακρωτήριο Ταίναρο (κάβο Ματαπά) όπου και πέρασε τη νύχτα λόγω ισχυρών ανέμων.

Ωστόσο, το πρωί ο καπετάνιος συνειδητοποίησε πως το πλοίο έμπαζε νερά. Σημειώνεται ότι ο καπετάνιος, Ουίλιαμ Έγκλεν, είχε διαφωνήσει έντονα στον Πειραιά με τον γραμματέα του Έλγιν επειδή θεωρούσε πως τα κιβώτια ήταν πολύ βαριά για το πλοίο.

Όπως αποδείχτηκε, είχε δίκιο. Ελπίζοντας να σώσει το σκάφος, έβαλε πορεία για τα Κύθηρα και παραλίγο να φτάσει: Το απόγευμα έφτασε στο μικρό λιμάνι του Αβλέμονα, αλλά ο καιρός ήταν πολύ κακός για να δέσει το καράβι.

Οι ναύτες προσπάθησαν να το σταθεροποιήσουν με δύο άγκυρες στα ανοιχτά του λιμανιού, αλλά τελικά το πλοίο παρασύρθηκε, έπεσε σε βράχια και βυθίστηκε σε βάθος 23 μέτρων. Οι επιβάτες και το πλήρωμα διασώθηκαν από  το «Ανίκητος».

Όταν ο Έλγιν έμαθε για την καταστροφή, οργάνωσε αποστολή ανάσυρσης, με βουτηχτές από την Κάλυμνο. Τα γλυπτά του Παρθενώνα εν τέλει ανασύρθηκαν, απεστάλησαν στη Μάλτα και μετά στη Βρετανία.

Παρά τις «επισκέψεις» κυνηγών θησαυρών, το ναυάγιο συνέχισε να αποδίδει πολύτιμα ευρήματα, όπως αρχαία νομίσματα από την αρχαϊκή μέχρι τη ρωμαϊκή περίοδο, ροδιακούς αμφορείς, απολιθώματα ψαριών και φυτών από τον Λεβάντε (το σημερινό Ισραήλ και τον Λίβανο) και πολλά άλλα αντικείμενα που αποτελούσαν το φορτίο του «Mentor».

Σημειώνεται πως από τις αρχές του 19ου αιώνα και μετά, η Ελλάδα και ο Λεβάντες είχαν γίνει «της μόδας» στη Δύση, και ως εκ τούτου πάρα πολλοί ήθελαν «κάτι» από εκεί. Όπως εξηγεί στην ισραηλινή εφημερίδα ο κ. Κουρκουμέλης, το «Mentor» προηγουμένως ταξίδευε κατά μήκος της ακτής του Λεβάντε, συλλέγοντας και μεταφέροντας αντικείμενα για συλλέκτες στην Ευρώπη.

Το 1816 ο Έλγιν πούλησε τα γλυπτά του Παρθενώνα στη βρετανική κυβέρνηση, και από το 1817 εκτίθενται στο Βρετανικό Μουσείο- γεγονός που αποτελεί λόγω αντιπαράθεσης μεταξύ του μουσείου και των ελληνικών κυβερνήσεων, που ζητούν την επιστροφή τους στη χώρα στην οποία ανήκουν.

http://apocalypsejohn.com/sto-vitho-kithiron-thisavri-parthenona-lordos-elgin-den-pire-pote-mazi-tou/#