SOS ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΕΣ

Σε κίνδυνο τα θαλασσοπούλια

Οι αλλαγές στη θάλασσα με την αύξηση του φυτοπλαγκτού και την υπεραλιεία αλλά και οι κίνδυνοι στη στεριά θέτουν σε απειλή τα πουλιά-σύμβολο του Αιγαίου

Η τοποθέτηση πομπών σε αιγαιόγλαρους είναι μόνο μία από τις δράσεις που υλοποιεί η Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία, στο πλαίσιο του Προγράμματος LIFE για τη διατήρηση του είδους

Σαν δεινοί ψαράδες και υποδειγματικοί ταξιδευτές, βρίσκουν από την αρχαιότητα καταφύγιο στις αιγαιοπελαγίτικες βραχονησίδες. Αδέξια στη στεριά, μα αξεπέραστα στη θάλασσα, αποτελούν σήμα κατατεθέν του ελληνικού Αρχιπελάγους. Παρόλα αυτά, τα τελευταία χρόνια τα θαλασσοπούλια αντιμετωπίζουν ολοένα και περισσότερες απειλές, με αποτέλεσμα οι πληθυσμοί τους να συρρικνώνονται σημαντικά.

Τα τελευταία στοιχεία από το πρόγραμμα LIFE, που υλοποιείται από την Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία σε 17 Ζώνες Ειδικής Προστασίας του Αιγαίου και του Ιονίου, δεν είναι καθόλου ενθαρρυντικά.

Οι αναπαραγωγικοί πληθυσμοί του θαλασσοκόρακα παρουσιάζουν μείωση σε σημαντικό ποσοστό στην περιοχή του βορείου Αιγαίου -που φιλοξενεί τις σημαντικότερες αποικίες του είδους-, ενώ την κατιούσα έχουν πάρει και τα ζευγάρια του αιγαιόγλαρου, που είναι το «πουλί?σύμβολο» του ελληνικού Αρχιπελάγους.

Ο Αιγαιόγλαρος

Ο Αιγαιόγλαρος αναγνωρίζεται από το σκουρόχρωμο κόκκινο ράμφος. Με άνοιγμα φτερών που φτάνει το 1,3 μ. ψαρεύει στην ανοιχτή θάλασσα και φωλιάζει σε ακατοίκητες νησίδες. Οι περισσότερες αποικίες του βρίσκονται στα Δωδεκάνησα, στις Αν. Κυκλάδες, στη Λήμνο, στη Λέσβο, στις Σποράδες, στα Κύθηρα.

Ο Θαλασσοκόρακας ψαρεύει κολυμπώντας κάτω από την επιφάνεια και γι'αυτό μπορεί να πιαστεί και να πνιγεί σε δίχτυα ή να προσβληθεί από πετρελαιοκηλίδες

Στην περίπτωση του θαλασσοκόρακα, την κύρια ευθύνη φέρουν ο ευτροφισμός του βόρειου Αιγαίου και η παρατεταμένη αφθονία φυτοπλαγκτού που πέρσι έπνιξε τον Θερμαϊκό, τον Στρυμονικό, τον κόλπο της Καβάλας, τα ανοιχτά της Αλεξανδρούπολης έως τη Σαμοθράκη, τη θάλασσα της Λήμνου, των Σποράδων κ.α. Αν και το φαινόμενο παρατηρείται σχεδόν κάθε χρόνο, η περσινή εξάπλωση και η επιμονή του ήταν πρωτοφανείς. Η παρουσία του έχει ως συνέπεια τη μείωση του οξυγόνου στη στήλη του νερού, γεγονός που αναγκάζει τα ψάρια να μεταναστεύουν.

Ο Μύχος

Ο Μύχος πετά συνήθως βιαστικά, πολύ κοντά στα κύματα. Μένει μόνιμα στη Μεσόγειο και σπάνια πλησιάζει τη στεριά. Ο Αρτέμης μοιάζει με γλάρο, αλλά συγγενεύει με τα άλμπατρος. Διανύει καθημερινά εκατοντάδες χιλιόμετρα. Φωλιάζει στη Μεσόγειο, αλλά ξεχειμωνιάζει στον Νότιο Ατλαντικό.

Ο Αρτέμης

Ακόμη χειρότερα είναι τα νέα για τον αιγαιόγλαρο. Από τα 750-900 ζευγάρια που φώλιαζαν στις ελληνικές νησίδες στα τέλη της δεκαετίας του '90, σήμερα εκτιμάται από την Ορνιθολογική πως έχουν απομείνει μόλις 350-500 ζευγάρια. Η σημαντική αυτή μείωση, της τάξεως του 50%, έχει καταστήσει τον αιγαιόγλαρο το πλέον απειλούμενο θαλασσοπούλι της Ελλάδας.

Μετοικούν

Για τη σταδιακή μετοίκησή του στις θάλασσες της δυτικής Μεσογείου, οι επιστήμονες «δείχνουν» τον αθέμιτο ανταγωνισμό με τον άνθρωπο (υπεραλίευση παράκτιων νερών) και άλλα είδη, όπως ο ασημόγλαρος και οι αρουραίοι.

Ο Ασημόγλαρος έχει πολλαπλασιαστεί υπερβολικά, επιβαρύνοντας άλλα θαλασσοπούλια, χάρη στην άφθονη τροφή που βρίσκει στους σκουπιδότοπους. Ο Θαλασσοκόρακας ψαρεύει κολυμπώντας κάτω από την επιφάνεια και γι’ αυτό μπορεί να πιαστεί και να πνιγεί σε δίχτυα ή να προσβληθεί από πετρελαιοκηλίδες.

Ο ασημόγλαρος συχνάζει σε χωματερές και σκουπιδότοπους και έχει αυξήσει υπερβολικά τους πληθυσμούς του εις βάρος του... συγγενή του: καταλαμβάνει τις καλύτερες θέσεις φωλιάσματος, συμπεριφέρεται επιθετικά και τρέφεται ακόμα και με νεοσσούς και αβγά του αιγαιόγλαρου.

Τα θαλασσοπούλια φωλιάζουν σε απόκρημνες βραχονησίδες για να αποφεύγουν τους θηρευτές. Γι' αυτό δεν έχουν μάθει να προστατεύονται από απειλές όπως είναι οι αρουραίοι

Παίζει σχεδόν τον ίδιο ρόλο με τους αρουραίους, που ευθύνονται για το 20%-40% των απωλειών σε νεοσσούς του απειλούμενου είδους. Οι αρουραίοι ήρθαν στη χώρα μας από την Ασία, πριν από χιλιάδες χρόνια, ως «λαθρεπιβάτες». Σήμερα εξακολουθούν να μεταφέρονται από νησίδα σε νησίδα με τα ψαροκάικα και άλλα σκάφη, ενώ έχουν αναπτύξει και... εντυπωσιακές κολυμβητικές ικανότητες.

Ο μυστηριώδης Υδροβάτης

Είναι ένα από τα μικρότερα θαλασσοπούλια στον κόσμο. Σπάνια πλησιάζει σε πλοία, στη στεριά ή σε άλλα θαλασσοπούλια. Ο τρόπος ζωής και οι αποικίες του στην Ελλάδα παραμένουν άγνωστες, αν και ο πληθυσμός του εκτιμάται σε 30 ζευγάρια.

ΓΙΑΝΝΗΣ ΦΩΣΚΟΛΟΣ
ΦΩΤΟ: ΑΡΧΕΙΟ ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ

http://www.ethnos.gr/article.asp?catid=23106&subid=2&pubid=63317104