Η εκδήλωση του πραξικοπήματος, όπως περιγράφεται στο πόρισμα της Κυπριακής Βουλής
Εκατόν πενήντα περίπου σελίδες καλύπτει το πόρισμα
του Φακέλου της Κύπρου, που έχει σχηματιστεί από την έρευνα της
κυπριακής Βουλής. Σελίδες από το απόρρητο πόρισμα, που αναφέρονται στην
εκδήλωση του πραξικοπήματος, ποιοι ήταν οι στόχοι του και στη φυγή του
Μακαρίου, δημοσιεύθηκαν στο «ΠΑΡΟΝ» της 20.3.2011:
Η εκδήλωση του πραξικοπήματος για την ανατροπή του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου δεν ήταν ένα στιγμιαίο γεγονός. Ήταν το αποκορύφωμα της συνωμοτικής δραστηριότητας που εκπορευόταν από διάφορους κύκλους στην Αθήνα και στόχευε στην ενδοΝΑΤΟϊκή επίλυση του Κυπριακού. Ο αρχικός προσδιορισμός αυτών των ενεργειών τοποθετείται στο 1965. Στη συνέχεια, με την ανάληψη της εξουσίας στην Ελλάδα από τη χούντα, προσέλαβε πλέον επιθετική μορφή και με την καθοδήγησή της σχεδιάστηκαν απόπειρες δολοφονίας του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου, αλλά και διενέργειας πραξικοπήματος.
Τον Ιούλιο του 1973 ο Γεώργιος Γρίβας εκπόνησε εκ μέρους της ΕΟΚΑ Β΄ σχέδιο πραξικοπήματος με την κωδική ονομασία Νίκη, το οποίο, όπως ανέφερε, θα μπορούσε να υλοποιηθεί πριν από τις 20 Ιουλίου 1973. Τη γνησιότητα του σχεδίου την επιβεβαίωσε στην κατάθεσή του στην Επιτροπή ο Σταύρος Σταύρου - Σύρος, ο οποίος μαζί με τον Γ. Καρούσο ήταν οι δύο στους οποίους κοινοποιήθηκε για να εκφράσουν τις απόψεις τους. Τελικά, για άγνωστους λόγους, το σχέδιο Νίκη δεν εφαρμόστηκε.
Συνεπεία της κρίσης στις σχέσεις της Αθήνας με τον Γ. Γρίβα και την ΕΟΚΑ Β΄, το φθινόπωρο του 1973 παρατηρήθηκε σημαντική βελτίωση των σχέσεων Αθήνας - Λευκωσίας. Σε ένδειξη ανταπόκρισης, ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος επισκέφθηκε την Αθήνα τον Νοέμβριο του 1973 και είχε συνάντηση και συνομιλίες με τον «πρωθυπουργό» Σπύρο Μαρκεζίνη.
Το ότι η αλλαγή πλεύσης του Γ. Παπαδόπουλου δεν ήταν αρεστή φαίνεται και από την απόφαση ανατροπής του από τον σκληρό πυρήνα της χούντας, επικεφαλής του οποίου ήταν ο Δ. Ιωαννίδης, που ανέλαβε νέος παρασκηνιακός αρχηγός. Όπως προκύπτει από την απαντητική επιστολή προς τον Γ. Γρίβα, η οποία ελήφθη στις 3/1/1973, ο Δ. Ιωαννίδης αφήνει κατά τρόπο σαφή τον υπαινιγμό για τη σχεδιαζόμενη αλλαγή, αναφέροντας χαρακτηριστικά:
«Προχθές συναντήθην εκ νέου με ΟΤΩΣΟΛ. Μου είπε ότι έλαβε σημείωμά σας και ότι σύντομα θα έχετε ό,τι θέλετε... Ελπίζω να αντιληφθήτε τα όσα διά των γραμμάτων αυτών θέλω να σας διαβιβάσω».
Η κατάληψη
του Προεδρικού Μεγάρου
Η επιχείρηση κατάληψης του Προεδρικού Μεγάρου διήρκεσε περίπου μιάμιση ώρα. Τα αποτελέσματα της επίθεσης ήταν τα εξής:
» Ολοκληρωτική καταστροφή του Μεγάρου.
» Περίπου 15 νεκροί εθνοφρουροί και αστυνομικοί.
» 11 ελλαδίτες στρατιωτικοί νεκροί, 36 εθνοφρουροί, 41 αντιστασιακοί (22 μέλη του Εφεδρικού), καθώς και 16 πολίτες.
» Άγνωστος αριθμός τραυματιών, εθνοφρουρών και αστυνομικών.
Την όλη επιχείρηση κατάληψης του Προεδρικού Μεγάρου τη σχεδίασε και τη διηύθυνε ο Κ. Καμπόκης, διοικητής των Δυνάμεων Καταδρομών. Επικεφαλής των Δυνάμεων Καταδρομών ήταν ο ταγματάρχης Ν. Δαμασκηνός και των αρμάτων τεθωρακισμένων ο επίλαρχος Π. Κορκοντζέλος, διοικητής της 21ης ΕΑΝ.
Το απόγευμα της 15ης Ιουλίου, άρματα μάχης της 23ης ΕΜΑ, με επικεφαλής τον διοικητή της, αντισυνταγματάρχη Γρ. Λαμπρινό, με την υποστήριξη τμήματος της 21ης ΕΑΝ, επιτέθηκαν και κατέλαβαν την Αρχιεπισκοπή. Πριν από την κατάληψη προηγήθηκε κανονιοβολισμός, με αποτέλεσμα το κτίριο να υποστεί σοβαρές ζημιές.
Οι μοίρες Πυροβολικού 19η ΜΕΑ/ΑΠ και 185 ΜΠΠ, οι οποίες βρίσκονταν σε στρατόπεδα στην περιοχή Αθαλάσσας, έλαβαν μέρος με αντιαεροπορικά στοιχεία στην επίθεση κατάληψης του στρατοπέδου του Εφεδρικού, ενώ παρευρίσκονταν χωρίς εμπλοκή στην επίθεση εναντίον του Προεδρικού Μεγάρου. Τέλος, τμήματα της ΕΛΔΥΚ συμμετείχαν στην κατάληψη του αεροδρομίου Λευκωσίας και των Κεντρικών Φυλακών. Η ενέργεια αυτή κρίνεται ως πιστοποίηση της επίσημης εμπλοκής της Ελλάδας στην πραξικοπηματική ανατροπή του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου και της παράνομης επέμβασης της ελληνικής χούντας για την κατάλυση της συνταγματικής τάξης. Γεγονός το οποίο εκμεταλλεύτηκε η Τουρκία για να εισβάλει μερικές μέρες αργότερα. Την εκδήλωση του πραξικοπήματος, σύμφωνα με αναφορά του Αραπάκη, διηύθυναν από ειδική αίθουσα οι ταξίαρχοι Δ. Ιωαννίδης και Α. Κονδύλης.
Όπως κατέθεσε στην Επιτροπή ο Πρόεδρος Τάσσος Παπαδόπουλος, μερικές μέρες μετά την εκδήλωση του πραξικοπήματος, ο τότε ταγματάρχης της Εθνικής Φρουράς Τάσος Μάρκου τον είχε επισκεφθεί και του αποκάλυψε ότι είχε προχωρήσει στην εκπόνηση σχεδίου ανατροπής της πραξικοπηματικής κυβέρνησης. Το σχέδιο δεν τέθηκε σε εφαρμογή, πιθανόν λόγω της τουρκικής εισβολής.
Η φυγή του Μακαρίου
Περίπου 20 λεπτά μετά την εκδήλωση της επίθεσης εναντίον του Προεδρικού Μεγάρου και τη συνειδητοποίηση της κατάστασης, ο Πρόεδρος Μακάριος, με προτροπή των συνεργατών του, εγκατέλειψε το κτίριο από τη δυτική πλευρά. Συνοδευόμενος από άνδρες της προεδρικής φρουράς, κινήθηκε προς την οδό Προδρόμου, διαμέσου της κοίτης του παρακείμενου ποταμού. Επί της Προδρόμου σταμάτησε μαζί με τους συνοδούς του διερχόμενο αυτοκίνητο και επιβιβάστηκαν σε αυτό. Το αυτοκίνητο κινήθηκε δυτικά με κατεύθυνση προς το Μετόχι Κύκκου. Όμως σε μερικές εκατοντάδες μέτρα ακινητοποιήθηκε λόγω έλλειψης καυσίμων. Ο Αρχιεπίσκοπος και η συνοδεία του, αφού διένυσαν μερικές δεκάδες μέτρα πεζή, επιβιβάστηκαν σε αναπηρικό αυτοκίνητο. Σε μικρή απόσταση από το Μετόχι του Κύκκου συναντήθηκαν με τον Ν. Παστελλόπουλο, αξιωματικό του Εφεδρικού, ο οποίος προστέθηκε στη συνοδεία με δεύτερο αυτοκίνητο και στη συνέχεια κινήθηκαν προς την περιοχή Κλήρου.
Στην Κλήρου, αφού πραγματοποίησαν ολιγόλεπτη στάση στο σπίτι του Νεοκλή Μαλέκου, επιβιβάστηκαν σε άλλο αυτοκίνητο και κινήθηκαν προς το Μοναστήρι του Κύκκου (11.30 π.μ.) και από εκεί κατέληξαν στην Πάφο (4 μ.μ.), όπου το απόγευμα (5.30 μ.μ.) ο Μακάριος εκφώνησε τον γνωστό λόγο από τον Ελεύθερο Ραδιοσταθμό της Πάφου.
20/03/2011
http://www.paron.gr/v3/new.php?id=65236&colid=&catid=48&dt=2011-03-20%200:0:0
Ο ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ ΜΙΧΑΛΗΣ ΜΙΧΑΗΛ
ΓΡΑΦΕΙ :
ΙΟΥΛΙΟΥ 15, MIA ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΕΜΠΕΙΡΙΑ
Το πρωί της Παρασκευής 15 Ιουλίου 2011 στην εκπομπή του ΑΣΤΡΑ «Πρωί Πρωί με τη Δροσούλα» κουβεντιάζοντας με την Έλπις ήρθαν στο νου μου τα όσα βίωσα εκείνη την αποφράδα μέρα της 15ης Ιουλίου 1974.
Τη μέρα εκείνη η Κύπρος έζησε πρωτόγνωρες στιγμές. Έζησε το μεγαλύτερο τραγικό γεγονός της σύγχρονης ιστορίας της.
Ήταν η μέρα που έκοψε το νήμα της ζωής δεκάδων ανθρώπων, κυρίως νέων.
Ήταν
η μέρα που έκοψε τη ζωή χιλιάδων ανθρώπων στα δύο, ιδιαίτερα μετά την
ολοκλήρωση του εγκλήματος 5 μέρες μετά, με την τουρκική εισβολή.
Ήταν η μέρα που σημάδεψε τις ζωές μας αλλά και το μέλλον της Κύπρου.
Εκείνο το πρωί, μαζί με τον αδελφό μου
Πέτρο πήγαμε για παιχνίδι στο γειτονικό σπίτι του Παύλου και του
Γιάννου. Εγώ 9 χρονών και ο Πέτρος σχεδόν 11.
Παίζαμε
ανέμελα όταν ακούσαμε τη μάνα των παιδιών να μονολογεί γιατί… «κάτι
έπαθε το γέρημον το ράδιο» και σταμάτησε να μεταδίδει.
Σε λίγη ώρα ήρθε η μάνα μου για να μας πάρει σπίτι.
Την ακούω να λέει χαμηλόφωνα στη γειτόνισσα:
- Άκουσες ίντα μπου εγίνηκεν;
- Όι κόρη, έτο, εσταμάτησεν το ράδιο τζιαι έκλεισα το…»
- Είπασιν ότι εσκοτώσαν τον Μακάριο. Το ράδιο παίζει εμβατήρια.
- Εγίνηκεν πραξικόπημα;
Ήταν η πρώτη φορά στη ζωή μου που άκουγα αυτή τη λέξη. Άγνωστη σε μένα αλλά φαντάζομαι και στα άλλα παιδιά της ηλικίας μου…
Ήταν επίσης η πρώτη φορά που έβλεπα την
πάντα ψύχραιμη και χαμογελαστή μάνα μου να είναι ταραγμένη, ανήσυχη,
σχεδόν αλαφιασμένη με την αγωνία σχηματισμένη στο πρόσωπο της.
Το σπίτι μας απείχε περίπου 50 μέτρα από
τον κύριο δρόμο Λευκωσίας – Μόρφου. Δίπλα από το δρόμο, στην είσοδο του
χωριού βρισκόταν ο αστυνομικός σταθμός. Δηλαδή περίπου 80 με 100 μέτρα
από το σπίτι μας.
Τεθήκαμε από τη μάνα μου υπό «κατοίκον
περιορισμό», δεν μας άφηνε να βγούμε έξω και κάθε λίγο και λιγάκι έριχνε
μια ανήσυχη ματιά προς τον αστυνομικό σταθμό όπου άρχισε να
παρατηρείται κάποια κινητικότητα.
Κόσμος πηγαινοερχόταν, αυτοκίνητα σταματούσαν και έφευγαν. Κάτι γινόταν.
Και ο πατέρας;
Ούτε που μας πέρασε από το μυαλό ότι μπορούσε να του συμβεί κάτι, αφού δεν ξέραμε τι γινόταν. Η μάνα μας δεν μας έλεγε.
Η ώρα κυλούσε με το ραδιόφωνο να παίζει εμβατήρια και να μεταδίδει ανακοινωθέντα, επαναλαμβάνοντας συνεχώς ότι η «Εθνική Φρουρά επενέβη δια να σταματήσει τον αδελφοκτόνον πόλεμον» και ότι «ο Μακάριος είναι νεκρός»!
Γύρω στις 3-4 το απόγευμα φτάνει στο
σπίτι ο πατέρας μας και τον ακούω να λέει στη μάνα μας την περιπέτεια
του ότι για να έρθει στον Γερόλακκο από τη Λακατάμεια, χρειάστηκε να
κάνει ένα μεγάλο γύρω από Δευτερά, Ανάγυια, Αγροκηπιά, Μιτσερό, Ορούντα,
Περιστερώνα, Ακάκι, Κοκκινοτριμιθιά, Μάμμαρι.
Κάτι συζητούν με τη μητέρα μου.
Στον
αστυνομικό σταθμό μαζεύεται κόσμος και αρχίζει η οχύρωση με σακούλες
από άμμο. Είναι φανερό, για όσους καταλαβαίνουν ότι ετοιμάζονται για
μάχη.
Το απόγευμα, κάθε λίγα λεπτά ένα αυτοκίνητο φεύγει από το σταθμό και κατευθύνεται προς την έξοδο του χωριού προς τη Μόρφου.
Γύρω στις 5 ή 6 το απόγευμα, το αυτοκίνητο επιστρέφει με ιλιγγιώδη ταχύτητα με τους επιβαίνοντες να φωνάζουν «Έρχονται, έρχονται».
Η αντίδραση του πατέρα μου αστραπιαία.
Κατάλαβε ότι θα γινόταν μάχη. Ερχόταν στρατός και τεθωρακισμένα από τον
Άγιο Βασίλειο για κατάληψη του αστυνομικού σταθμού.
«Μπήτε στο αυτοκίνητο, θα πάμε στη γιαγιά σας».
Το
σπίτι της γιαγιάς βρισκόταν στο κέντρο του χωριού και ήταν ασφαλισμένο
από καμιά αδέσποτη που ήταν πιθανό να «φάμε» εκεί στο σπίτι μας.
Στο χωριό επικρατούσε πρωτόγνωρη ησυχία, μια ανήσυχη ηρεμία.
Σε λίγο ακούγονται μουγκρητά μηχανών από τα τεθωρακισμένα.
Ενώ κάθομαι μαζί με τον αδελφό μου στην
περιφραγμένη με τοίχο αυλή της γιαγιάς, ακούμε τα πρώτα κροταλίσματα από
τα 50ρια των αρμάτων.
Πρώτη φορά στη ζωή μου άκουγα πραγματικό πυροβολισμό. Κόπηκαν τα πόδια μου.
Έγινε μικρής κλίμακας ανταλλαγή πυρών και ο σταθμός παραδόθηκε στους πραξικοπηματίες.
Η νύκτα πέρασε ήσυχα με κατοίκον περιορισμό κι εμείς διανυκτερεύσαμε στο σπίτι της γιαγιάς.
Δεν
θυμάμαι καλά αν ήταν εκείνο το βράδυ ή το επόμενο, μάλλον ήταν το
πρώτο, κυκλοφόρησε το μήνυμα ότι ο Μακάριος ήταν ζωντανός και ένα
ραδιόφωνο στην Πάφο μετέδιδε διάγγελμα του.
Διακρίνω
ανακούφιση στα βλέμματα των μεγάλων. «Πιάνουν» και το ραδιοσταθμό της
Πάφου και ακούνε τη φωνή του Μακαρίου σε εκείνο το ιστορικό διάγγελμα.
Το πρωί ξεκινούμε να πάμε στο σπίτι μας.
Περνώντας από τον αστυνομικό σταθμό, ένας νεαρός οπλοφόρος, μέλος της ΕΟΚΑ Β’, μας σταματά για έρευνα στο αυτοκίνητο.
Φτάνουμε στο σπίτι. Η κύρια είσοδος παραβιασμένη, κτυπημένη με υποκόπανο όπλου.
Το σπίτι άνω κάτω. Οι πόρτες των ερμαριών ορθάνοικτες, τα ρούχα πεταμένα έξω.
Από εκείνη την ώρα, δύο με τρεις φορές
την ημέρα δεχόμασταν την «επίσκεψη» στρατιωτικού αποσπάσματος που
διεξήγαγε έρευνα για όπλα στο σπίτι.
Κάθε
φορά το ίδιο σκηνικό. Οπλοφόροι να μπαίνουν στα δωμάτια μας, να πετάνε
τα πάντα έξω, να ξεστρώνουν τα κρεβάτια, να ανακατώνουν τα πάντα και να
φεύγουν.
Και η μητέρα στωικά να συγυρίζει κάθε φορά που έφευγε το στρατιωτικό απόσπασμα.
Τετάρτη ή Πέμπτη απόγευμα. Στη βεράντα
του σπιτιού μας που βλέπει προς τον αστυνομικό σταθμό κάθονται ο πατέρας
μου και κάποιος άλλος, επισκέπτης.
Ο επισκέπτης με ύφος περήφανο λέει:
- Είδες τη γαλανόλευκη που κυματίζει πάνω στον ιστό του αστυνομικού σταθμού; Επιτέλους κουμπάρε έρχεται η ένωση»!
Και ο πατέρας απαντά:
- «Ύστερα που λλίες μέρες εν ναν η τούρτζικη τζειπάνω…»
Πόσο δίκαιο είχε…
Και δεν ήταν προφήτης. Έλεγε το αυτονόητο, αυτό που γνώριζαν οι πάντες εκείνη την περίοδο.
Μόνο οι φανατισμένοι εθνικιστές της ΕΟΚΑ Β’ και οι οπαδοί της χούντας δεν το έβλεπαν.
Και ονόμαζαν όσους δεν συμφωνούσαν μαζί τους, προδότες.
Τελικά;
37 χρόνια βιώνουμε το αποτέλεσμα της προδοσίας.
37 χρόνια μετά μαλώνουμε μεταξύ μας ποια λύση θέλουμε.
37 χρόνια μετά τα τετελεσμένα της κατοχής ολοένα και παγιώνονται…
Μέχρι πότε;
http://mihalismihail.blogspot.gr/2011/07/15.html
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου