Η Ανδρίτσαινα είναι κωμόπολη της Ελλάδας που ανήκει στον νομό
Ηλείας. Είναι χτισμένη αμφιθεατρικά σε μια καταπράσινη πλαγιά, στη δυτική
πλευρά του Λυκαίου όρους, κοντά στα σύνορα με τους νομούς Αρκαδίας και
Μεσσηνίας. Πρόκειται για κωμόπολη με μεγάλη ιστορία, που αναπτύχθηκε κατά τη
Φραγκοκρατία (12ος – 13ος αι. μ.Χ.) και, μάλιστα, αναφέρεται στο Χρονικόν του
Μορέως. Η Ανδρίτσαινα διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο τόσο στα Ορλωφικά όσο και
κατά την Ελληνική Επανάσταση. Το 1826, μάλιστα, η πόλη καταστράφηκε από τα
στρατεύματα του Ιμπραήμ.
Η πόλη αποτελεί την ιστορική έδρα του Δήμου Ανδρίτσαινας -
Κρεστένων, ενώ παλαιότερα αποτελούσε έδρα του Καποδιστριακού Δήμου
Ανδρίτσαινας.
Ονομασία
Σύμφωνα με την παράδοση, η Ανδρίτσαινα οφείλει την ονομασία
της στη γυναίκα κάποιου Κρητικού βοσκού που λεγόταν Ανδρίτσος ή Ανδρίκος, ο
οποίος οδηγήθηκε από ένα κριάρι τους σε κάποια πηγή κοντά σε ένα πλάτανο στο
Λύκαιον όρος. Εκεί έκτισε ένα πανδοχείο, το οποίο μετά το θάνατο του Ανδρίκου
διατήρησε η χήρα του Ανδρίκαινα. Από το όνομά της καθώς και από την εγχώρια
προφορά του «και» ως «τσαι», το πανδοχείο ονομάστηκε «το χάνι της
Ανδρίτσαινας». Όταν άρχισαν να κτίζονται σπίτια γύρω από το πανδοχείο, ο
οικισμός ονομάστηκε «Ανδρίτσαινα».
Περιγραφή του χωριού
Σήμερα, το χωριό εντυπωσιάζει με τα αρχοντικά του, τα
πλακόστρωτα σοκάκια αλλά και την πλατεία του με τα ψηλά δέντρα και την υπέροχη
θέα. Η Τρανή Βρύση που βρίσκεται ακριβώς απέναντί της είναι η αρχαιότερη της
Πελοποννήσου και έχει χτιστεί το 1724. Στην Ανδρίτσαινα βρίσκεται η περίφημη
Νικολοπούλειος Βιβλιοθήκη, που ιδρύθηκε το 1840 κατόπιν δωρεάς του εξ
Ανδριτσαίνης ουμανιστή Αγαθόφρωνος Νικολοπούλου, που ζούσε στο Παρίσι. Η
συλλογή της περιλαμβάνει σπάνια χειρόγραφα του 16ου και 17ου αιώνα, σπάνια
βιβλία είτε ελληνόγλωσσα είτε ξενόγλωσσα, σημαντικά έγγραφα από την περίοδο της
επανάστασης και πλούσιο λαογραφικό υλικό. Σήμερα, η συλλογή της βιβλιοθήκης
αριθμεί πάνω από 40.000 τόμους βιβλίων.
Διαδρομές
Από την Ανδρίτσαινα μπορείτε να επισκεφθείτε το ναό του
Επικούρειου Απόλλωνα που απέχει μόλις 14 km, την αρχαία αρκαδική πόλη Φιγαλεία
που βρίσκεται κοντά στη σημερινή Παύλιτσα, καθώς και τον ποταμό Νέδα.
Πηγές ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ
Η Αρχόντισα της Πέτρας
«Αρχόντισα της Πέτρας» λένε και για πολύ καιρό αναρωτιόμουν το γιατί. Πέρασε περισσότερος από ένας μήνας που είμαι εδώ και μόλις που αρχίζω να καταλαβαίνω τους ρυθμούς της Ανδρίτσαινας.
Εκείνο το βαθύ, υπόγειο ποτάμι που αργοκυλάει τα νερά του κάτω από τα πέτρινα πλακόστρωτα και τα μεγάλα σπίτια, παίρνει μαζί του ένα κομμάτι από την καρδιά σου... και το κρατάει σφιχτά και για πάντα.
Αλλά έτσι είναι ολόκληρη η Αρκαδία, μυστηριακή και απόκοσμη τόσο, που μερικές φορές σε φοβίζει. Και μη τους ακούτε που λένε ότι η Ανδρίτσαινα ανήκει πια στον νομό Ηλείας… Άλλαξαν τα σύνορα κάποτε για πολιτικούς λόγους και συμφέροντα που μυρίζουν ψηφοθηρία. Αλλα ο τόπος ο ίδιος μυρίζει μυστήριο Αρκαδικό και μαγεία απο τις Νύμφες που μεγάλωσαν τον Δία.
• Μ’ αρέσουν τα βουνά που την προστατεύουν από τους αέρηδες.
• Μ’ αρέσει η άγρια βλάστηση που ξεπετάγεται ανάμεσα από τα χαλάσματα κι απειλεί να καταπιεί τα εφήμερα έργα του ανθρώπου.
• Μ’ αρέσουν οι παλιές εκκλησιές της και το αρχιτεκτονικό στυλ που διαμόρφωσαν χρόνια και χρόνια δουλειάς και εμπειρίας.
• Μ’ αρέσει η Τρανή Βρύση που κάποιοι λένε ότι είναι η παλιότερη χτιστή βρύση της Πελοποννήσου.
• Μ’ αρέσουν κάποιοι άνθρωποι εκεί πέρα αν και δεν μπορώ να πω οτι τους γνώρισα όλους.
• Μ’ αρέσει ο σκοτεινός ουρανός και η μυρουδιά της βροχής που μου
φέρνουν στο νου εκείνες τις εποχές που άκουγες στα καλντερίμια τα βαριά
πέταλα και τα χάμουρα των αλόγων.
Ένας από
τους πιο περίεργους λόγους λοιπόν που με έκαναν να διαλέξω τούτο το
μέρος για να γίνει το θέμα του πρώτου άρθρου μου για το Places to Be,
είναι ένας μεγάλος πλάτανος στη μέση της πόλης… (αν και δεν είμαι
σίγουρος ότι μπορεί κάποιος να ισχυριστεί ότι η Ανδρίτσαινα είναι πόλη
με την κλασσική έννοια που έχει τούτη η λέξη).
Πάντως ο Πλάτανος είναι πραγματικά μεγάλος και παράξενος μιας και
μια βρύση βγάζει το νερό της στο φως του κόσμου από τα σωθικά του ίδιου
του δέντρου.
Είναι μια
από τις πολλές πηγές και βρύσες που υπάρχουν σπαρμένες σε όλη την
περιοχή και τα νερό τους είναι καθαρό και νόστιμο (όσο νόστιμο μπορεί να
είναι το νερό). Αλλά δεν είχα ξαναδεί ένα δέντρο που να φιλεύει κρύο
νερό τους περαστικούς και μου έκανε εντύπωση.
Κι ένας
άλλος λόγος που μ’ αρέσει τούτο το χωριό, είναι το βραστό ζυγούρι που
σερβίρει ένα εστιατόριο που βρίσκεται ακριβώς απέναντι στον πλάτανο,
καταμεσής στη πλατεία. Δεν είμαι κοιλιόδουλος άνθρωπος και σπάνια το φαί
με συνεπαίρνει. Αλλά τούτη εδώ είναι μια ιδιάζουσα περίπτωση που δεν
μπορώ να αγνοήσω, αν και για να λέω την αλήθεια το προσπάθησα κάμποσο.
Δεν πιστεύω
ότι ο έρωτας περνάει από το στομάχι και δεν ξέρω κι αν είναι καν έρωτας
αυτό που νοιώθω για τούτη την άκρη της γης. Περισσότερο μου κάνει για
δέος κι απόκρυφη ανάγκη να μυρίζω τον αέρα και να πατάω το χώμα της.
Παρακάτω γράφω για μερικά πράγματα που κάνουν τον τόπο άξιο για να τον επισκεφτεί κανείς.
Στην Ανδρίτσαινα θα βρείτε:
• Μερικά από τα σημαντικότερα Αξιοθέατα της Ελλάδας
• Μια από τις μεγαλύτερες βιβλιοθήκες, με κάμποσα πολύ αξιόλογα και σπάνια βιβλία.
• Τα μοναδικό ποτάμι που έχει όνομα θηλυκού (η Νέδα)και τους πανέμορφους καταρράκτες της.
• Την ωραιότερη παραποτάμια παραλία της Πελοποννήσου που είναι στη Θεισόα. (αν και για να φτάσεις εκεί θέλεις αξιόμαχο 4χ4)
• Άγρια μονοπάτια και συγκλονιστική θέα των αρκαδικών βουνών.
• Δωμάτια για να κοιμηθείτε με τιμές από 50 έως 70 ευρώ. (Κάντε
παζάρι και θα σας κόψουν από 5 έως 15 ευρώ, ανάλογα με την τέχνη σας στο
άθλημα)
• Μαγαζιά για να φάτε και να πιείτε
• Ντόπια Λουκάνικα στο Κρεοπωλείο του Θεοδωρόπουλου. (από καλό ντόπιο κρέας, βοτάνια και μυρωδικά)
• Τυρί από γίδιο και πρόβειο γάλα, στην λαϊκή αγορά κάθε Παρασκευή πρωί.
• Και το απολύτως καλύτερο γιαούρτι που έχω δοκιμάσει στη ζωή μου από την κυρα Σταυρούλα την Αδαμοπούλου.
• Ψάξτε να βρείτε τη Βάσω τη Σαμουρίδη και πείστε την να σας
φτιάξει μια χορτόπιτα. (Θα με θυμηθείτε κι ελπίζω να φάτε ένα κομμάτι
στο όνομά μου…)
• Αν δείτε πουθενά το DeepGreece© Approved*, μη διστάσετε να μπείτε.
By Martin McDarren
http://www.deepgreece.com/en/places-to-be/129-ΑΝΔΡΙΤΣΑΙΝΑ
Η ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΗΣ ΑΝΔΡΙΤΣΑΙΝΑΣ
«Δεν ξέρω αν θα μπορεί να γίνει επανεκκίνηση της οικονομίας της Ελλάδας και δεν ξέρω αν η κρίση της πολιτικής μπορεί να οδηγήσει σε πολιτειακό εκφυλισμό.
Μήτε ξέρω αν η κρίση του συστηματικά ηλίθιου κοινοβουλευτισμού και η διαπλεγμένη διαφθορά θα φέρει στο τέλος την απάλειψη των όποιων ισχνών υπολειμμάτων δημοκρατίας.
Αυτό που ξέρω στα σίγουρα είναι ότι τίποτα δεν μπορεί να εκκινήσει από ένα έθνος που έχει χώσει τον πολιτισμό του βαθιά στον βόρβορο της αμάθειας και του αυτοεξευτελισμού».
Ήταν 3.696 σπάνιοι τίτλοι, μαζεμένοι ένας προς έναν και φυλαγμένοι με ευλαβική επιμέλεια από τον Έλληνα βιβλιοθηκάριο του Ινστιτούτου της Γαλλίας στο Παρίσι, Αγαθόφρωνα Νικολόπουλο και τον πατέρα του.
Γραφτά που ξεκινάνε από το 1502 μ.Χ. και κάποιοι τόμοι ανάμεσα τους δυσεύρετοι ή και μοναδικοί στον κόσμο. Ένας θησαυρός που το μόνο που χρειάζεται, είναι τα κατάλληλα μάτια για να τον δουν. Μια δωρεά, από κείνες που ορίζουν το νόημα της λέξης ευεργέτης.
Τούτα αποτελούν καρπούς των κόπων ενός Ανθρώπου, που πείνασε και κακοπάθησε για τούτο το έργο. Το έργο που στο τέλος κόστισε την ίδια τη ζωή του και του στέρησε την ευκαιρία να δει τη γη που έθρεψε τους προγονούς του.
Η Ιδιωτική βιβλιοθήκη που στέριωσε από τα ακάματα χέρια του Αγαθόφρωνα, ήταν μια από τις μεγαλύτερες στην Ευρώπη του 18ου αιώνα, κι εξακολουθεί να είναι ένας πανέμορφος ανθός στον κήπο της παγκόσμιας βιβλιολογίας.
Το 1838, ο Αγαθόφρων Νικολόπουλος αποφάσισε να δωρίσει μια από τις σημαντικότερες ιδιωτικές συλλογές βιβλίων που γνώριζε η Ευρώπη εκείνης της εποχής. Αποφάσισε να δώσει στη γενέτειρα που δεν πρόλαβε να δει και να ζήσει, το μεγαλύτερο δώρο που μπορεί να κάνει κάποιος σε μια κοινωνία.
Προσπάθησε να εμφυσήσει τα υψηλότερα ιδανικά της ανθρώπινης διάνοιας στην πονεμένη πατρίδα του κι αυτά ήταν η γνώση κι ο πολιτισμός, η αγάπη για τη μάθηση και τις τέχνες, το πνεύμα και η χάρη της μουσικής και της καλλιέργειας.
Απόκτημα δύσκολο, σχεδόν θείο είναι η καταγραμμένη γνώση, που στις προθέσεις του Αγαθόφρωνα ήταν να αποτελέσει το εναρκτήριο λάκτισμα για την αναβίωση της παιδείας και των ιδανικών των Ελλήνων. Ήταν στόχος του να αποκτήσει η πόλη της Ανδρίτσαινας κι η τότε μικρή Ελλάδα (που περιορίζονταν στην Πελοπόννησο και τη Ρούμελη) έναν ανεκτίμητο θησαυρό, μα όχι μόνο αυτό.
47 κιβώτια ήταν κατάμεστα με τα βιβλία που ετοίμασε ο Κωνσταντίνος Αγαθόφρων Νικολόπουλος όταν ένα καρφί που εξείχε από μια σανίδα του έσκισε το χέρι. Ο τέτανος έφαγε τις σάρκες του κι ο θάνατος τον βρήκε στο Παρίσι.
Δεν πρόλαβε να γυρίσει και να συνοδέψει την δωρεά του στα πατρογονικά χώματα. Δεν είδε ποτέ την περιπόθητη Γη των Αρκάδων και τους μυριοπόθητους ανθρώπους της. Μα η κληρονομιά του έμελλε να ζήσει την δική της οδύσσεια... και πολύ φοβάμαι ότι αν και είδε τελικά τον προορισμό της, δεν έφτασε ακόμα στην Ιθάκη της.
Ο Νικολόπουλος, περισσότερο πιστεύω πως ήθελε να βοηθήσει με την προσφορά του στην επανεκκίνηση της τιτάνιας πολιτισμικής κληρονομιάς που φέρουν στη πλάτη τους οι άνθρωποι τούτης της βασανισμένης Αρκαδικής χώρας, παρά να αναγνωριστεί με τιμές και δόξες.
Δεν ξέρω η θα γινόταν και πώς, αν ο Αγαθόφρων επιζούσε και εκπλήρωνε το όνειρο του να δει τη Γη των προγόνων του. Δεν ξέρω πόσο θα προστάτευε την περιουσία του από την κωλυσιεργία και την αμορφωσιά των τοπικών προυχόντων του νεότευκτου ελληνικού κράτους.
Δεν ξέρω τι άλλο φορτίο είχε να δώσει η καρδιά του για να κάνει πράξη το όνειρο του. Μα πέρασαν τριάντα εννιά χρόνια πριν τα βιβλία που ταξίδεψαν από τον έκτο όροφο της οδού Καστιλιόν 12 στο Παρίσι, φτάσουν στην Ανδρίτσαινα, βγουν από την σκοτεινή φυλακή τους και ταχτοποιηθούν σε ράφια.
Για τριάντα εννιά ολόκληρα χρόνια σάπιζαν και πολλά απ' αυτά καταστράφηκαν μέσα στο ναό της Αγίας Βαρβάρας που παραχώθηκαν και σχεδόν ξεχάστηκαν. Άχρηστα κι ανεκμετάλλευτα κατά τη διάρκεια που το έθνος την Ελλήνων τα χρειάζονταν περισσότερο από ποτέ.
Λένε ότι πολλοί τόμοι που είχαν ανεκτίμητη αξία, κλάπηκαν και πουλήθηκαν από ντόπιους και ξένους κάπηλους. Μα δεν μπορώ να διασταυρώσω τούτη την πληροφορία. Συναντάω στόματα ερμητικά κλειστά κι εύθικτους εγωισμούς.
Τα χρόνια κύλισαν και πέρασαν κι η ευθύνη βάρυνε στους ώμους των ανθρώπων.
Το 1875 ξεκίνησαν να κτίζονται τα Διδακτήρια που σχεδίασε ο Μιλτιάδης Κανελλόπουλος, καθηγητής στη σχολή ευελπίδων και καλός μηχαντκός. Τα έφτιαξε σε σχήμα Π με ανοιχτή την Β.Α. πλευρά τους, για να έχουν φως από τον ήλιο.
Τα λεφτά που χρειάστηκαν, συγκεντρώθηκαν από έρανο κι από τη γενναία δωρεά του Αγγέλου Γιαννικέση, Πρόξενου της Ελλάδας στην Τεργέστη.
Το έργο τελείωσε και παραδόθηκε το 1879, έγιναν τα εγκαίνια και τα βιβλία του Αγαθόφρωνα Νικολόπουλου βρήκαν επιτέλους στέγη στον πρώτο όροφο του κτιρίου.
Από το 1998 η βιβλιοθήκη στεγάζεται σε ένα νεοκλασικό κτήριο που είναι δίπλα στο ιστορικό Γυμνάσιο της Ανδρίτσαινας.
Στις μέρες μας, δεν υπάρχει πετρέλαιο νια να πολεμηθεί το βουνίσιο κρύο της Ανδρίτσαινας και το όποιο σύστημα αφύγρανσης δεν μοιάζει να δουλεύει. Η μπογιά από τα ταβάνια πέφτει σε φαρδιές φλούδες και σχεδόν ακούω παράπονα από τα βιβλία που μπορεί να αυγάτισαν αλλά δεν καλοπερνάνε.
Έγγραφα με την υπογραφή του Ζαν Ζακ Ρουσό, κείμενα και αφιερώσεις διάσημων ανδρών (βιβλιόσημα, οικόσημα Δουκών, Βαρώνων κ.λ.π., επιστολές του βασιλιά Όθωνα, του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, των Αναγνώστη και Παναγιώτη Κανελλόπουλου, των Πάνου, Γενναίου και Μάρκου Κολοκοτρώνη, υλικό της οικογένειας Πλαπούτα, Πρακτικά της Πελοποννησιακής Γερουσίας και άλλα σημαντικά έγγραφα βρίσκονται στο έλεος της κρίσης, όχι της οικονομίας όσο των αξιών.
Ξέρω ότι είναι κάποιοι που έχουν κάνει σκοπό της ζωής τους την συντήρηση και την ευζωία των βιβλίων του Αγαθόφρωνα. Μα δεν μπορούν να σηκώσουν όλο το τεράστιο βάρος της κληρονομιάς στους ώμους τους. Έστω κι αν είναι ταγμένοι, είναι απελπιστικά λίγοι και φτωχότεροι από ποτέ.
Αλλά κοιτάω γύρω μου και βλέπω μάντρες να χτίζονται ασύστολα και καλλωπιστικές φανφάρες να πληρώνονται αδρά. Ακούω για γρηγορόσημα και μπαγαποντικές πρακτικές που τρώνε χρήμα και κόπους. Μαθαίνω για πυρόπληκτα που δεν κάηκαν ποτέ κι αποζημιώθηκαν. Ξέρω για δωρεές που πεθαίνουν στα συρτάρια κι ανακαλούνται...
Αυτό που θέλω όμως, είναι να δω κάποιον μεγαλοπιασμένο να πάρει τη σκυτάλη από τον Αγαθόφρωνα και να τιμήσει το κληροδότημα του. Να δω κάποιον προύχοντα να κάνει πράξεις για το Πνευματικό απόκτημα της Ανδρίτσαινας, Να δω ανθρώπους εκλεγμένους, να καταλαβαίνουν ότι η μοναδική πραγματική τους περιουσία δεν είναι αυτά που χωράνε οι τσέπες τους, μα εκείνα που γεμίζουν το μυαλό και την καρδιά τους.
Θέλω επιτέλους να δω φιλέλληνες Έλληνες.
Ευχή και δώρο, αν είσαι ικανός και ισάξιος, είναι η κληρονομιά του πνεύματος, μα κατάρα τρομερή αν υπολείπεσαι σθένους αυτών που στην κληροδότησαν.
«Εν τοσούτω δε φροντίσατε ίνα καταστήσητε τάχιστα τουλάχιστον κατά το παρόν, σχολείον ελληνικόν και άξιόλογον, οπέρ αφ'ου συν θεώ έλθω εις Ανδρίτζαιναν κατά τον μέγα μου πόθόν, κατασταθήσεταί, ως ελπίζω, κοινή Ακαδημία δι' όλην την Πελοπόννησον».
Πηγή :
Εφημερίδα 'ΑΝΔΡΙΤΣΑΙΝΑ' /ΜΑΊΟΣ-ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2012
Για την βιβλιοθήκη Ανδριτσαίνης μπορείτε να βρείτε περισσότερα στοιχεία στην ιστοσελίδα της
http://blog.libver.gr/andritsaina/
και στην ιστοσελίδα του Δήμου Ανδριτσαίνης
http://www.andritsena.gov.gr/Default.aspx?tabid=344
Μήτε ξέρω αν η κρίση του συστηματικά ηλίθιου κοινοβουλευτισμού και η διαπλεγμένη διαφθορά θα φέρει στο τέλος την απάλειψη των όποιων ισχνών υπολειμμάτων δημοκρατίας.
Αυτό που ξέρω στα σίγουρα είναι ότι τίποτα δεν μπορεί να εκκινήσει από ένα έθνος που έχει χώσει τον πολιτισμό του βαθιά στον βόρβορο της αμάθειας και του αυτοεξευτελισμού».
Ήταν 3.696 σπάνιοι τίτλοι, μαζεμένοι ένας προς έναν και φυλαγμένοι με ευλαβική επιμέλεια από τον Έλληνα βιβλιοθηκάριο του Ινστιτούτου της Γαλλίας στο Παρίσι, Αγαθόφρωνα Νικολόπουλο και τον πατέρα του.
Γραφτά που ξεκινάνε από το 1502 μ.Χ. και κάποιοι τόμοι ανάμεσα τους δυσεύρετοι ή και μοναδικοί στον κόσμο. Ένας θησαυρός που το μόνο που χρειάζεται, είναι τα κατάλληλα μάτια για να τον δουν. Μια δωρεά, από κείνες που ορίζουν το νόημα της λέξης ευεργέτης.
Τούτα αποτελούν καρπούς των κόπων ενός Ανθρώπου, που πείνασε και κακοπάθησε για τούτο το έργο. Το έργο που στο τέλος κόστισε την ίδια τη ζωή του και του στέρησε την ευκαιρία να δει τη γη που έθρεψε τους προγονούς του.
Η Ιδιωτική βιβλιοθήκη που στέριωσε από τα ακάματα χέρια του Αγαθόφρωνα, ήταν μια από τις μεγαλύτερες στην Ευρώπη του 18ου αιώνα, κι εξακολουθεί να είναι ένας πανέμορφος ανθός στον κήπο της παγκόσμιας βιβλιολογίας.
Το 1838, ο Αγαθόφρων Νικολόπουλος αποφάσισε να δωρίσει μια από τις σημαντικότερες ιδιωτικές συλλογές βιβλίων που γνώριζε η Ευρώπη εκείνης της εποχής. Αποφάσισε να δώσει στη γενέτειρα που δεν πρόλαβε να δει και να ζήσει, το μεγαλύτερο δώρο που μπορεί να κάνει κάποιος σε μια κοινωνία.
Προσπάθησε να εμφυσήσει τα υψηλότερα ιδανικά της ανθρώπινης διάνοιας στην πονεμένη πατρίδα του κι αυτά ήταν η γνώση κι ο πολιτισμός, η αγάπη για τη μάθηση και τις τέχνες, το πνεύμα και η χάρη της μουσικής και της καλλιέργειας.
Απόκτημα δύσκολο, σχεδόν θείο είναι η καταγραμμένη γνώση, που στις προθέσεις του Αγαθόφρωνα ήταν να αποτελέσει το εναρκτήριο λάκτισμα για την αναβίωση της παιδείας και των ιδανικών των Ελλήνων. Ήταν στόχος του να αποκτήσει η πόλη της Ανδρίτσαινας κι η τότε μικρή Ελλάδα (που περιορίζονταν στην Πελοπόννησο και τη Ρούμελη) έναν ανεκτίμητο θησαυρό, μα όχι μόνο αυτό.
47 κιβώτια ήταν κατάμεστα με τα βιβλία που ετοίμασε ο Κωνσταντίνος Αγαθόφρων Νικολόπουλος όταν ένα καρφί που εξείχε από μια σανίδα του έσκισε το χέρι. Ο τέτανος έφαγε τις σάρκες του κι ο θάνατος τον βρήκε στο Παρίσι.
Δεν πρόλαβε να γυρίσει και να συνοδέψει την δωρεά του στα πατρογονικά χώματα. Δεν είδε ποτέ την περιπόθητη Γη των Αρκάδων και τους μυριοπόθητους ανθρώπους της. Μα η κληρονομιά του έμελλε να ζήσει την δική της οδύσσεια... και πολύ φοβάμαι ότι αν και είδε τελικά τον προορισμό της, δεν έφτασε ακόμα στην Ιθάκη της.
Ο Νικολόπουλος, περισσότερο πιστεύω πως ήθελε να βοηθήσει με την προσφορά του στην επανεκκίνηση της τιτάνιας πολιτισμικής κληρονομιάς που φέρουν στη πλάτη τους οι άνθρωποι τούτης της βασανισμένης Αρκαδικής χώρας, παρά να αναγνωριστεί με τιμές και δόξες.
Δεν ξέρω η θα γινόταν και πώς, αν ο Αγαθόφρων επιζούσε και εκπλήρωνε το όνειρο του να δει τη Γη των προγόνων του. Δεν ξέρω πόσο θα προστάτευε την περιουσία του από την κωλυσιεργία και την αμορφωσιά των τοπικών προυχόντων του νεότευκτου ελληνικού κράτους.
Δεν ξέρω τι άλλο φορτίο είχε να δώσει η καρδιά του για να κάνει πράξη το όνειρο του. Μα πέρασαν τριάντα εννιά χρόνια πριν τα βιβλία που ταξίδεψαν από τον έκτο όροφο της οδού Καστιλιόν 12 στο Παρίσι, φτάσουν στην Ανδρίτσαινα, βγουν από την σκοτεινή φυλακή τους και ταχτοποιηθούν σε ράφια.
Για τριάντα εννιά ολόκληρα χρόνια σάπιζαν και πολλά απ' αυτά καταστράφηκαν μέσα στο ναό της Αγίας Βαρβάρας που παραχώθηκαν και σχεδόν ξεχάστηκαν. Άχρηστα κι ανεκμετάλλευτα κατά τη διάρκεια που το έθνος την Ελλήνων τα χρειάζονταν περισσότερο από ποτέ.
Λένε ότι πολλοί τόμοι που είχαν ανεκτίμητη αξία, κλάπηκαν και πουλήθηκαν από ντόπιους και ξένους κάπηλους. Μα δεν μπορώ να διασταυρώσω τούτη την πληροφορία. Συναντάω στόματα ερμητικά κλειστά κι εύθικτους εγωισμούς.
Τα χρόνια κύλισαν και πέρασαν κι η ευθύνη βάρυνε στους ώμους των ανθρώπων.
Το 1875 ξεκίνησαν να κτίζονται τα Διδακτήρια που σχεδίασε ο Μιλτιάδης Κανελλόπουλος, καθηγητής στη σχολή ευελπίδων και καλός μηχαντκός. Τα έφτιαξε σε σχήμα Π με ανοιχτή την Β.Α. πλευρά τους, για να έχουν φως από τον ήλιο.
Τα λεφτά που χρειάστηκαν, συγκεντρώθηκαν από έρανο κι από τη γενναία δωρεά του Αγγέλου Γιαννικέση, Πρόξενου της Ελλάδας στην Τεργέστη.
Το έργο τελείωσε και παραδόθηκε το 1879, έγιναν τα εγκαίνια και τα βιβλία του Αγαθόφρωνα Νικολόπουλου βρήκαν επιτέλους στέγη στον πρώτο όροφο του κτιρίου.
Από το 1998 η βιβλιοθήκη στεγάζεται σε ένα νεοκλασικό κτήριο που είναι δίπλα στο ιστορικό Γυμνάσιο της Ανδρίτσαινας.
Στις μέρες μας, δεν υπάρχει πετρέλαιο νια να πολεμηθεί το βουνίσιο κρύο της Ανδρίτσαινας και το όποιο σύστημα αφύγρανσης δεν μοιάζει να δουλεύει. Η μπογιά από τα ταβάνια πέφτει σε φαρδιές φλούδες και σχεδόν ακούω παράπονα από τα βιβλία που μπορεί να αυγάτισαν αλλά δεν καλοπερνάνε.
Έγγραφα με την υπογραφή του Ζαν Ζακ Ρουσό, κείμενα και αφιερώσεις διάσημων ανδρών (βιβλιόσημα, οικόσημα Δουκών, Βαρώνων κ.λ.π., επιστολές του βασιλιά Όθωνα, του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, των Αναγνώστη και Παναγιώτη Κανελλόπουλου, των Πάνου, Γενναίου και Μάρκου Κολοκοτρώνη, υλικό της οικογένειας Πλαπούτα, Πρακτικά της Πελοποννησιακής Γερουσίας και άλλα σημαντικά έγγραφα βρίσκονται στο έλεος της κρίσης, όχι της οικονομίας όσο των αξιών.
Ξέρω ότι είναι κάποιοι που έχουν κάνει σκοπό της ζωής τους την συντήρηση και την ευζωία των βιβλίων του Αγαθόφρωνα. Μα δεν μπορούν να σηκώσουν όλο το τεράστιο βάρος της κληρονομιάς στους ώμους τους. Έστω κι αν είναι ταγμένοι, είναι απελπιστικά λίγοι και φτωχότεροι από ποτέ.
Αλλά κοιτάω γύρω μου και βλέπω μάντρες να χτίζονται ασύστολα και καλλωπιστικές φανφάρες να πληρώνονται αδρά. Ακούω για γρηγορόσημα και μπαγαποντικές πρακτικές που τρώνε χρήμα και κόπους. Μαθαίνω για πυρόπληκτα που δεν κάηκαν ποτέ κι αποζημιώθηκαν. Ξέρω για δωρεές που πεθαίνουν στα συρτάρια κι ανακαλούνται...
Αυτό που θέλω όμως, είναι να δω κάποιον μεγαλοπιασμένο να πάρει τη σκυτάλη από τον Αγαθόφρωνα και να τιμήσει το κληροδότημα του. Να δω κάποιον προύχοντα να κάνει πράξεις για το Πνευματικό απόκτημα της Ανδρίτσαινας, Να δω ανθρώπους εκλεγμένους, να καταλαβαίνουν ότι η μοναδική πραγματική τους περιουσία δεν είναι αυτά που χωράνε οι τσέπες τους, μα εκείνα που γεμίζουν το μυαλό και την καρδιά τους.
Θέλω επιτέλους να δω φιλέλληνες Έλληνες.
Ευχή και δώρο, αν είσαι ικανός και ισάξιος, είναι η κληρονομιά του πνεύματος, μα κατάρα τρομερή αν υπολείπεσαι σθένους αυτών που στην κληροδότησαν.
«Εν τοσούτω δε φροντίσατε ίνα καταστήσητε τάχιστα τουλάχιστον κατά το παρόν, σχολείον ελληνικόν και άξιόλογον, οπέρ αφ'ου συν θεώ έλθω εις Ανδρίτζαιναν κατά τον μέγα μου πόθόν, κατασταθήσεταί, ως ελπίζω, κοινή Ακαδημία δι' όλην την Πελοπόννησον».
Martin McDarren
Πηγή :
Εφημερίδα 'ΑΝΔΡΙΤΣΑΙΝΑ' /ΜΑΊΟΣ-ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2012
Για την βιβλιοθήκη Ανδριτσαίνης μπορείτε να βρείτε περισσότερα στοιχεία στην ιστοσελίδα της
http://blog.libver.gr/andritsaina/
και στην ιστοσελίδα του Δήμου Ανδριτσαίνης
http://www.andritsena.gov.gr/Default.aspx?tabid=344
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου