Καθαρίζοντας το σπίτι της Μεσογειακής φώκιας γύρω από τη Γυάρο

Η υποβρύχια ομάδα σε αποσυμπίεση. Φωτό: Γ. Ρηγούτσος

Καθαρίζοντας το σπίτι της Μεσογειακής φώκιας γύρω από τη Γυάρο

Στις μεσογειακές φώκιες αρέσει να ξαπλώνουν στις παραλίες και να ξεκουράζονται μετά το κολύμπι και το ψάρεμα ενώ οι σπηλιές αποτελούν τον αγαπημένο χώρο αναπαραγωγής και φωλιάσματος για τα υπέροχα αυτά πλάσματα, που τα συναντάμε μαζί με τα νεογέννητα μικρά τους.

Από τις πρώτες αποστολές της ομάδας πεδίου του WWF Eλλάς στη Γυάρο, διαπιστώσαμε ότι υπήρχαν μεγάλες ποσότητες σκουπιδιών όχι μόνο στις παραλίες, αλλά και στον θαλασσινό βυθό όπου καλά κρυμμένα κείτονταν αλιευτικά εργαλεία, δίχτυα “φαντάσματα”. Η ομάδα ερευνητών της ΜΟm, έχοντας μια πολύ καλή εικόνα των σπηλιών που χρησιμοποιούν οι φώκιες για να ξεκουραστούν και να θηλάσουν τα μικρά τους, γνώριζε ποιες ήταν επείγον να καθαριστούν. Τόσο τα απορρίμματα που… φιλοξενούνται σε παραλίες και υποθαλάσσιες σπηλιές, όσο και τα μπλεγμένα δίχτυα, αποτελούν κίνδυνο για τις φώκιες και κυρίως για τα μικρά τους. Όντας άπειρα και αδύναμα, μπορούν να παγιδευτούν σε αυτά, με άσχημες συνέπειες.

Αγώνας δρόμου για να προλάβουμε τα γεννητούρια

 Καθαρίζοντας τις παραλίες της Γυάρου. Φωτό: Α. Λεμονάκης

 

Από τις αρχές του 2015 είχαμε ξεκινήσει έρευνες καταγραφής της κατάστασης των παραλιών και των βυθών του νησιού. Με βάση τα δεδομένα μας, σχεδιάσαμε ένα πλάνο δράσεων και προσκαλέσαμε εθελοντικές ομάδες από τη Σύρο και την Αττική, ενώ παράλληλα συνεργαστήκαμε στενά με την ερευνητική ομάδα της ΜΟm και το δίκτυο ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS. Σκοπός μας ήταν να προλάβουμε να καθαρίσουμε το «σπίτι της φώκιας» πριν εκείνη επιστρέψει στο νησί για να γεννήσει.

Η αρχή του Μαΐου μας βρήκε ανάμεσα σε σακούλες απορριμμάτων, γάντια, κράνη, λίστες πληρωμάτων και μια τεράστια σπαζοκεφαλιά οργάνωσης εθελοντών, σκαφών και υλικών.

 Τεράστιος ο όγκος των υλικών που συλλέχτηκαν! Φωτό: Α. Λεμονάκης

Χερσαίος καθαρισμός

Και η μεγάλη στιγμή φτάνει! Τρία ταχύπλοα σκάφη αφήνουν το λιμάνι της Ερμούπολης φορτωμένα χαμόγελα εθελοντών και πλέουν προς τις παραλίες που λίγους μήνες μετά θα ξεκουράζεται η μεσογειακή φώκια. Κανείς δε σκέφτεται τα κρύα νερά του Αιγαίου και μόλις τα σκάφη πλησιάζουν, πηδούν στο νερό κουβαλώντας μαζί τα απαραίτητα υλικά για τη συλλογή των απορριμμάτων.

Η ομάδα των χερσαίων καθαρισμών μπροστά στις φυλακές της Γυάρου. Φωτό: Α. Λεμονάκης

 Κάβοι και μεγάλες σακούλες έτοιμα για απομάκρυνση. Φωτό: Γ. Ρηγούτσος

Ανθρώπινη αλυσίδα για την απομάκρυνση των υλικών. Φωτό: Γ. Ρηγούτσος

Ο καθαρισμός της φωκοσπηλιάς

Λίγες μέρες μετά, μια μικρή ομάδα εθελοντών που αψηφούν την κλειστοφοβία και αγαπούν την περιπέτεια, με την ερευνητική ομάδα της MΟm και την ομάδα πεδίου του προγράμματος ΚΥΚΛΑΔΕΣ Life του WWF Ελλάς, αποβιβάζονται με ένα μικρό κανό στην καλά κρυμμένη σπηλιά της φώκιας. Αμέσως έρχονται αντιμέτωποι με ένα τεράστιο όγκο σκουπιδιών! Με μόνο φως το φακό και μερικές λάμπες θυέλλης, χώνονται σε μια πολύ στενή σχισμή, με κίνδυνο της ζωής τους, για να περάσουν στο εσωτερικό της σπηλιάς, όπου το κύμα εναποθέτει εδώ και πολλά χρόνια κάθε είδους σκουπίδι, με κυριότερα τα πλαστικά μπουκάλια και δοχεία. Ένα ταξίδι στο “κέντρο της γης” με μοναδικό σκοπό την προστασία των νεογέννητων που σε μερικούς μήνες θα παίρνουν εκεί την πρώτη τους πνοή και θα δοκιμάζουν για πρώτη φορά το κολύμπι.

 Καθαρισμός εντός της φωκοσπηλιάς. Φωτό: Γ. Ρηγούτσος

 Μεταφορά των απορριμμάτων με καγιάκ, δύσκολο, επίπονο και επικίνδυνο έργο. Φωτό: Γ. Ρηγούτσος

Ο υποβρύχιος καθαρισμός

Παρασκευή βράδυ, στο λιμάνι της Ερμούπολης βρίσκεται κοντά μας μια θαλασσινή ομάδα αυτοδυτών που έμαθε για το ΚΥΚΛΑΔΕΣ Life, εμπνεύστηκε από το έργο των καθαρισμών και θέλησαν να έρθουν κοντά μας και να συνδράμουν στο υποβρύχιο σκέλος. Νωρίς το πρωί της επόμενης μέρας ξεκινά η τελευταία φάση των καθαρισμών του αιγαιοπελαγίτικου βυθού. Το ερευνητικό σκάφος Γιούρα του WWF, φορτωμένο ως επάνω με μπουκάλες, στολές, ρυθμιστές πίεσης και κάθε είδους καταδυτικό εργαλείο, πλέει ανοιχτά του ακρωτηρίου Φούι δίπλα στο ιστιοπλοϊκό σκάφος Ωκυρρόη το οποίο ο ιδιοκτήτης του, Αντώνης Λεμονάκης, διέθεσε για να υποστηρίξει την πιο δύσκολη και πολύπλοκη αποστολή.

 Ανέλκυση διχτυών. Φωτό: Γ. Ρηγούτσος

Την τελευταία αυτή αποστολή υποδέχτηκε ένα κοπάδι ζωνοδέλφινα που έπαιζαν ανενόχλητα με τις πλώρες των σκαφών. Άραγε καταλάβαιναν ότι πηγαίναμε προς τη Γυάρο για να απαλλάξουμε τους βυθούς από αλιευτικά εργαλεία που ξέμειναν σαν φαντάσματα και στοιχειώνουν τους βυθούς;

Τελικά τι καταφέραμε;

Τελικά, οι εργασίες των καθαρισμών χρειάστηκαν 4 μέρες, περίπου 50 ώρες στο νερό, δεκάδες σακούλες σκουπιδιών, 20 φιάλες κατάδυσης και πολλή δύναμη που πηγάζει από το όραμα που έχουν τα στελέχη του WWF και οι εθελοντές για ένα καλύτερο αύριο των ελληνικών θαλασσών.

Οι προσπάθειες για καθαρούς βυθούς και παραλίες στη Γυάρο μόλις ξεκίνησε. Θέλουμε να ευχαριστήσουμε τον Όμιλο Φουσκωτών και Ταχυπλόων Σκαφών Σύρου, τη Φωτογραφική Λέσχη Σύρου, το Σώμα Ελλήνων Προσκόπων και φυσικά τους σπουδαστές της Σχολής Εμποροπλοιάρχων, που συμμετείχαν με δική τους πρωτοβουλία στον καθαρισμό, αποτέλεσαν την κινητήρια δύναμη χάρη στην οποία πραγματοποιήθηκε ο καθαρισμός των παραλιών. Παράλληλα, ευχαριστούμε και την ερευνητική ομάδα της MOm (τον Πάνο Δενδρινό και τον Αλέξανδρο Καραμανλίδη) για την πολύτιμη συνεργασία στο κομμάτι του καθαρισμού των σπηλιών.

Ευχαριστούμε επίσης τους εθελοντές αυτοδύτες που συμμετείχαν δίπλα στην υποβρύχια ομάδα του ΚΥΚΛΑΔΕΣ Life, χωρίς τους οποίους δε θα μπορούσαμε να καλύψουμε τη μεγάλη ακτογραμμή της Γυάρου.

 ΦΩΤΟ Γ. Ρηγούτσος - Η προσπάθεια του καθαρισμού υποβρυχίως

 Αποσυμπίεση: Αναπνέω αργά μέσα από το σωλήνα που μου φέρνει αέρα από τη μπουκάλα, είναι ο ομφάλιος λόρος που με κρατάει στη ζωή, βρίσκομαι στα τελευταία μέτρα πριν αφήσω τον υπέροχο υποβρύχιο κόσμο της Γυάρου και ανέβω στην επιφάνεια. Σε εκείνα τα τελευταία λεπτά της αποσυμπίεσης, επικρατεί μια γαλήνη μέσα μου, κοιτάζω γύρω τους υποβρύχιους συντρόφους που μας συνόδεψαν τις τελευταίες μέρες στη δύσκολη και επικίνδυνη αποστολή. Έχουν όλα πάει περίφημα, οι δύτες είναι ασφαλείς και οι φώκιες και τα δελφίνια μπορούν να κολυμπούν ξένοιαστα με τα μικρά τους στους βυθούς. Μεγάλο μέρος των «φαντασμάτων» ανελκύθηκε στην επιφάνεια…

Χρήστος Παπαδάς

https://wwfaction.wordpress.com/2015/09/17/καθαρίζοντας-το-σπίτι-της-μεσογειακή/