Μια συζήτηση με μια πρώην αεροσυνοδό.

Ιστορίες από τα «Χρυσά» Χρόνια της Ολυμπιακής Αεροπορίας

Μια συζήτηση με μια πρώην αεροσυνοδό.

Γράφει ο Αντώνης Κωνσταντάρας

Ένα από τα πράγματα που φοβάμαι περισσότερο είναι να πετάω με αεροπλάνο. Φυσικά, προσπαθώ να αντιμετωπίσω αυτήν τη φοβία και μπαίνω αρκετά συχνά σε αυτά, όμως η αίσθηση πως μπορεί να βρεθώ να πέφτω στο κενό από δεν-ξέρω-κι-εγώ πόσες χιλιάδες πόδια, χωρίς να μπορώ να κάνω κάτι, με τρελαίνει. Ένας σημαντικός παράγοντας ηρεμίας, για εμένα τουλάχιστον, είναι οι αεροσυνοδοί. Είναι πάντα χαμογελαστές, ήρεμες και όσο δεν τις βλέπω να ανησυχούν, καταλαβαίνω πως όλα πάνε καλά. Προσπαθώ να έχω πάντα οπτική επαφή με μία από αυτές τις υπαλλήλους, για δύο λόγους. Πρώτον, για να τσεκάρω πως όλα πάνε καλά με την πτήση και δεύτερον επειδή κάνουν κουμάντο στο φαγητό και τον καφέ. Αν με ρωτήσεις, αυτοί είναι οι δύο σημαντικότεροι παράγοντες σε μία πτήση. Πάντα αναρωτιόμουν σχετικά με τη φύση της δουλειάς ενός ανθρώπου που εργάζεται σε ένα αεροπλάνο. Πώς μπορεί να λειτουργεί στην καθημερινότητα; Προλαβαίνει άραγε να βλέπει τα μέρη στα οποία πετάει και πώς αντιμετωπίζει τα διάφορα ευτράπελα που μπορεί να συμβούν στον αέρα;

Μίλησα λοιπόν με τη Νίκη Λ., η οποία ήταν για πολλά χρόνια αεροσυνοδός της ιστορικής Ολυμπιακής Αεροπορίας. Τη ρώτησα για όλα τα παραπάνω, αλλά επίσης η κουβέντα, θέλοντας και μη, πήγε και προς το άδοξο τέλος της εταιρείας.

VICE: Πώς ξεκινήσατε αυτήν τη δουλειά;

Νίκη Λ: Δούλευα κάπου αλλού και κατά σύμπτωση η εταιρεία που εργαζόμουν ήταν δίπλα στα γραφεία της Ολυμπιακής στη Συγγρού. Μια μέρα που είχα βγει για κάποιες εξωτερικές δουλειές είδα την προκήρυξη. Πήρα μέρος στον διαγωνισμό και πέρασα.

Πόσα χρόνια δουλεύατε στην Ολυμπιακή Αεροπορία;

Δεκαεπτάμισι χρόνια, από το 1986 μέχρι το 2003.

Πώς ήταν να δουλεύει κάποιος στην Ολυμπιακή τα «καλά χρόνια»;

Εντάξει, όταν πήγα εγώ ήταν οι καλές εποχές, αν και από την ημέρα που ξεκίνησα πάντοτε έλεγαν πως τα πράγματα αλλάζουν, πως υπάρχουν δυσκολίες. Σε κάθε ανασχηματισμό της Βουλής ερχόταν κάποιος άλλος, ο οποίος έπαιρνε νέα μέτρα τα οποία δεν μας ευνοούσαν πάντα. Οπότε, υπήρχε πάντα ένα καρδιοχτύπι «μας πήραν - δεν μας πήραν κάτι κεκτημένο». Διότι εμείς είχαμε κάποιους κανόνες εργασίας που ήταν κερδισμένοι με μεγάλους αγώνες. Οι συνθήκες εργασίας ήταν πολύ καλύτερες από αυτές που επικρατούν στον τομέα σήμερα. Είχαμε ένα σωματείο που μας προστάτευε και δεν μπορούσε να μας υπερεκμεταλλευτεί η εταιρεία. Δεν λέω πως ήμασταν «στα πούπουλα», όμως δεν συνέβαινε αυτό που συμβαίνει σήμερα, που οι άνθρωποι δεν έχουν ουσιαστικά ωράριο. Εμείς είχαμε ακριβή όρια, ακολουθώντας τους κανονισμούς.

Περνούσατε καλά στα ταξίδια;

Στο επάγγελμά μας δεν είχαμε τη ρουτίνα που έχει ένας άνθρωπος που δουλεύει σε ένα γραφείο και πρέπει κάθε μέρα να χτυπάει κάρτα και να αντιμετωπίζει τους ίδιους ανθρώπους στον ίδιο ακριβώς χώρο. Κάθε φορά που πηγαίναμε (πολύ πιο νωρίς από την ώρα της πτήσης φυσικά), είχαμε αλλαγή όχι μόνο σε εικόνες αλλά και σε ανθρώπους. Άλλες φορές η συνεργασία ήταν καλή, άλλες όχι και τόσο. Οι συνθήκες άλλαζαν αναλόγως με αυτούς που θα συνεργαζόσουν. Και ως Μ.Π.Θ.Ε. (Μέλος Πληρώματος Θαλάμου Επιβατών) αλλά και στο πιλοτήριο. Ποτέ δεν ήσουν σίγουρος αν θα έχεις δύσκολους ή εύκολους ανθρώπους.

Προλαβαίνει κάποιος που δουλεύει σε αεροπλάνο να δει πραγματικά τις χώρες που επισκέπτεται ή δεν υπάρχει χρόνος;

Έχω ταξιδέψει σε όλες τις ηπείρους. Όταν παίρνεις ένα πρόγραμμα μηνιαίο, γνωρίζεις ακριβώς τα δρομολόγια, τα ρεπό και τις ημέρες ξεκούρασης που θα έχεις ανάμεσα στις πτήσεις, οπότε σχεδιάζεις το πρόγραμμά σου με βάση αυτό. Στα πιο κοντινά ταξίδια, για παράδειγμα Αθήνα - Στουτγάρδη - Αθήνα, με το που αδειάσει το αεροπλάνο ανεβαίνει ο καθαρισμός, οι τεχνικοί και μέσα σε λίγη ώρα φεύγεις ξανά. Άντε, το πολύ να σε καλύψει κάποιος συνάδελφος για να πας στα duty free. Υπάρχουν όμως άλλες πτήσεις που έχουν μεγάλο ground time (χρόνος παραμονής στο έδαφος) και εκεί μπορείς να πας μέσα στο αεροδρόμιο, όμως δεν υπάρχει χρόνος να βγεις από αυτό. Μην ξεχνάς πως τα περισσότερα αεροδρόμια είναι εκτός πόλης. Τα μέρη που μπορείς να δεις είναι αυτά που έχουν διανυκτερεύσεις ή ακόμα και διημέρευση. Στα μεγάλα ταξίδια, όπως για παράδειγμα Αμερική, Ιαπωνία, Ταϊλάνδη, Αφρική, Καναδάς, Σιγκαπούρη, υπήρχε χρόνος. Στον Καναδά και την Αφρική, ειδικά, υπήρχαν πολλές κενές ημέρες λόγω των περιορισμένων πτήσεων. Τον χειμώνα κυρίως που τα δρομολόγια αραιώνουν λόγω εποχής, είχαμε περισσότερο χρόνο να δούμε τα μέρη που επισκεπτόμασταν.

Δουλεύατε και το 2001, όταν δηλαδή έπεσαν οι Δίδυμοι Πύργοι;

Ναι, μάλιστα την ημέρα που έπεσαν ήμουν στη Νέα Υόρκη.

Πώς ήταν η κατάσταση εκεί; Εσείς πού βρισκόσασταν όταν έγινε;

Το θυμάμαι πολύ καλά εκείνο το δρομολόγιο. Είχαμε φύγει Κυριακή, ήμασταν στο καινούργιο αεροδρόμιο για να πάμε Νέα Υόρκη, η επιστροφή μου θα ήταν αρκετά σύντομη, θα γύριζα την Τρίτη μια και ήταν ακόμη high season εποχή. Την Τρίτη το πρωί, γύρω στις εννιά, ετοιμαζόμουν να πάω για πρωινό και να συναντήσω κάποιους φίλους με τους οποίους, κατά σύμπτωση, είχαμε πει να κάνουμε βόλτα προς εκείνη την περιοχή, των Δίδυμων Πύργων δηλαδή. Είχα λουστεί και έφτιαχνα τα μαλλιά μου, ο ήχος από το πιστολάκι ήταν πολύ δυνατός και παράλληλα παρακολουθούσα τον καιρό στο weather channel, ένα κανάλι που δεν έχει τίποτα άλλο πέρα από ειδήσεις για τον καιρό, εκπομπές και διαφημίσεις για τη γεωργία και άλλα παρόμοια. Δεν παίζει δηλαδή ποτέ κανονικές ειδήσεις ή ταινίες. Ξαφνικά, άρχισα να ακούω ειδήσεις, και βλέποντας στην οθόνη τι είχε συμβεί δεν μπορούσα να το πιστέψω. Νόμιζα πως βλέπω ταινία, ότι έχω βάλει κατά λάθος άλλο κανάλι και παίζει ταινία. Μου φαινόταν πολύ ακραίο το να πέφτει ένα αεροπλάνο πάνω στους Δίδυμους Πύργους. Όταν το συνειδητοποίησα, σοκαρίστηκα. Ταξιδεύοντας για πολλά χρόνια στην Αμερική, είχα γνωρίσει τον τρόπο που σκέφτονται οι άνθρωποι αυτοί και πάντα είχαν μια ασφάλεια, ένιωθαν προστατευμένοι. Ξαφνικά, άρχισα να νιώθω και εγώ σαν Αμερικανός που κάτι του είχαν στερήσει. Μετά, άρχισαν να με παίρνουν τηλέφωνα από την Ελλάδα για να δουν αν είμαι καλά. Ευτυχώς η εταιρεία είχε ειδοποιήσει τους δικούς μου για να μην ανησυχούν –πάντα το έκανε αυτό– αλλά γενικά υπήρχε ένας πανικός, έπεσαν και οι τηλεφωνικές γραμμές μετά από λίγο...

Οι υπόλοιποι συνάδελφοί σας;

Υπήρχε ένα άγχος, επειδή γνωρίζαμε πως κάποιοι συνάδελφοί μας είχαν κατευθυνθεί νωρίτερα προς τα εκεί και δεν μπορούσαμε να επικοινωνήσουμε μαζί τους. Τελικά, γύρισαν πολλές ώρες αργότερα σε ελεεινή κατάσταση. Τους έσπρωχναν, έπεφταν πάνω τους αποκαΐδια, είχαν χάσει τα παπούτσια τους, είχαν περάσει πολλές ώρες στριμωγμένοι σε αποθήκες όπου είχαν βρει καταφύγιο και έφτασαν προς το βράδυ, ευτυχώς καλά, αλλά σοκαρισμένοι. Φυσικά, δεν φύγαμε εκείνη τη μέρα, και τα αεροπλάνα που έρχονταν αναγκάστηκαν να προσγειωθούν αλλού. Όλα τα γύρω αεροδρόμια είχαν κατακλυστεί από αεροπλάνα και δεν υπήρχε και μέρος για να κοιμηθεί ο κόσμος, οπότε οι συνάδελφοί μας φιλοξενήθηκαν από ομογενείς, εκκλησίες ή κοιμήθηκαν στα πατώματα του εκάστοτε αεροδρομίου. Όλο αυτό τράβηξε γύρω στις εννιά μέρες.

Ο κόσμος της Νέας Υόρκης σε τι κατάσταση ήταν;

Θα σου πω το εξής. Στη Νέα Υόρκη τα μαγαζιά δεν κλείνουν ποτέ! Έπειτα από αυτό το συμβάν, όλοι ήθελαν να επιστρέψουν στο σπίτι τους. Δεν μένουν όλοι στο κέντρο, και το θέμα ήταν πως οι γέφυρες εισόδου στη Νέα Υόρκη ήταν κλειστές και είχαν μείνει ανοιχτές μόνο αυτές της εξόδου. Όποιος έφευγε, δηλαδή, δεν μπορούσε να επιστρέψει και αυτό είχε σαν αποτέλεσμα τα μαγαζιά να μείνουν κλειστά. Λίγα είχαν μείνει ανοιχτά, υπήρχε ένας πανικός μήπως γίνουν νέες επιθέσεις. Επίσης, υπήρχε και ο φόβος του «ενεργού άνθρακα», πέταξε κάποιος μια βλακεία και μετά εμείς, πάνω στον πανικό μας, νομίζαμε πως έχει γεμίσει η ατμόσφαιρα με άνθρακα και φοβόμασταν να βγούμε έξω για να μην τον εισπνεύσουμε. Δεν υπήρχε πραγματική ενημέρωση, μόνο φόβος.

Άλλαξαν τα πράγματα στη δουλειά σας ύστερα από αυτό το συμβάν;

Βεβαίως. Όπως είναι φυσικό, επέβαλαν μέτρα στα αεροδρόμια, άλλαξαν οι κανόνες σχετικά με το τι μπορεί να έχει ο καθένας στις χειραποσκευές του. Απαγορεύτηκε οτιδήποτε μπορεί να χρησιμοποιηθεί σαν όπλο, ακόμα και το lip gloss, όσο γελοίο κι αν ακούγεται αυτό.

Ύστερα από αυτή την ιστορία φοβόσασταν;

Ναι, από εκεί και έπειτα υπήρχε φόβος.

Είχατε περίεργα περιστατικά εν ώρα πτήσης;

Κάθε πτήση είχε τις εκπλήξεις της. Καθημερινό φαινόμενο ήταν να σου φέρνουν θερμοκοιτίδες με μωρά, τις οποίες πρέπει να ξέρεις πώς να δέσεις σωστά και να συνδέσεις το οξυγόνο, τραυματισμένους ανθρώπους σε φορείο που πρέπει να επιβλέπεις, υπήρχαν άνθρωποι που ξαφνικά πάθαιναν υστερία επειδή φοβούνταν και προσπαθούσαν να ανοίξουν τις πόρτες (οι οποίες δεν ανοίγουν) που έπρεπε να καταφέρουμε να τους ηρεμήσουμε, πράγμα που στον αέρα είναι πολύ δύσκολο να αντιμετωπίσεις.

Ποια είναι τα πιο τρελά πράγματα που ζήσατε στον αέρα;

Θυμάμαι μια περίπτωση που ένας άνθρωπος έπαθε ανακοπή και πέθανε ενώ ήμασταν στη μέση της διαδρομής – και δεν είναι ο μόνος. Πολύ συχνά πεθαίνουν άνθρωποι μέσα στην πτήση. Έπρεπε να εκκενώσουμε ένα μέρος του αεροπλάνου και να τον ξαπλώσουμε στον διάδρομο μέχρι να φτάσουμε στον προορισμό μας. Δεν μπορούσαμε να τον αφήσουμε καθιστό γιατί θα κοκάλωνε σε αυτήν τη στάση – ήταν και μεγάλο το δρομολόγιο. Άλλο πρόβλημα που είχαμε ήταν το τσιγάρο. Ο κόσμος όταν του στερείς κάτι τρελαίνεται. Ειδικά όταν απαγορεύτηκε το κάπνισμα από κάθε μέρος του αεροπλάνου, τα πράγματα έγιναν μέχρι και επικίνδυνα. Η μύτη μου είναι σαν ανιχνευτής, επειδή έμπαινε ο άλλος στη τουαλέτα να καπνίσει στα κρυφά, και έσβηνε το τσιγάρο του στον κάδο με τα χαρτιά με κίνδυνο να πάρουμε φωτιά. Μετά, σαν μικρά παιδιά, έλεγαν «δεν το έκανα εγώ». Μια άλλη φορά είχαμε βρει χασίς μέσα στην τουαλέτα, κάποιος λογικά είχε μπει για να το καπνίσει και το ξέχασε εκεί.

Κάτι άλλο που έχει ενδιαφέρον είναι πως μέσα στο cargo ενός αεροπλάνου, μέρος το οποίο δεν βλέπει ο επιβάτης, μπορεί να μεταφέρεις πολλά περίεργα πράγματα. Από ολόχρυσες λιμουζίνες μεγιστάνων που έρχονταν για διακοπές και τις έπαιρναν μαζί τους, φέρετρα με ανθρώπους που είχαν ως επιθυμία να ταφούν στην πατρίδα τους, μέχρι ό,τι μπορείς να φανταστείς. Θυμάμαι μια φορά που σε ένα αεροπλάνο παλαιότερης τεχνολογίας μετέφεραν κλουβιά με κοτόπουλα, αυτά κάπως άνοιξαν και γέμισε η καμπίνα με κοτόπουλα, τα οποία κυνήγαγε εν ώρα πτήσης το προσωπικό για να τα βάλει πίσω στα κλουβιά.

Πότε και πώς σταματήσατε να δουλεύετε στην Ολυμπιακή;

Το 2003 πέρασαν μια νομοθεσία μέσα σε ένα βράδυ στη Βουλή. Η κυβέρνηση δεν τα έβρισκε με τους ανθρώπους του σωματείου, ήθελαν να κάνουν μια εκκαθάριση στον χώρο. Αποφάσισαν λοιπόν πως οι σειρές του '83 μέχρι και του '87 θα έπρεπε να φύγουν. Ήμασταν οι παλιότερες σειρές, οι προηγούμενοι είχαν ήδη συνταξιοδοτηθεί. Ξύπνησα δηλαδή ένα πρωί και ήμουν στη σύνταξη.

Δεν σκεφτήκατε να δουλέψετε σε άλλη εταιρεία;

Πιστεύαμε πως κάτι θα καταφέρναμε, τρέχαμε σε διαδηλώσεις, δικηγόρους, μαζευόμασταν και συζητούσαμε, ήμασταν πολλά άτομα. Δεν το αφήσαμε, θέλαμε να δουλέψουμε και δεν μπήκαμε στη διαδικασία να τα παρατήσουμε και να ψάξουμε δουλειά αλλού.

https://www.vice.com/gr/article/istories-apo-ta-xrysa-xronia-tis-olympic-airways