ΕΘΝΟΣ : Στα άδυτα του ελληνικού CSI

Δεκάδες όπλα βρίσκονται σε προθήκες στο εργαστήριο Πυροβόλων Οπλων και Ιχνών Εργαλείων

 

ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΟ ΦΩΤΟΡΕΠΟΡΤΑΖ ΤΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ "ΕΘΝΟΣ"

Στα άδυτα του ελληνικού CSI

Δευτέρα πρωί στο ισόγειο του νεόδμητου, υπερσύγχρονου κτιρίου στη συμβολή των Λ. Αθηνών και οδού Αντιγόνης, όπου στεγάζεται η Διεύθυνση Εγκληματολογικών Ερευνών (ΔΕΕ). Πίσω από τις μεγάλες σιδερένιες πόρτες που σφραγίζουν αεροστεγώς τα εργαστήρια, εργάζονται πυρετωδώς οι επιστήμονες της Υποδιεύθυνσης Βιολογικών και Βιοχημικών Εξετάσεων και Αναλύσεων.

Ο Π. Βαρβατσούλης από το τμήμα εξερευνητών αναζητά γενετικό υλικό και αποτυπώματα

 χρησιμοποιώντας δέσμη φωτός.

Από το πρωί αναλύουν δείγματα βιολογικού υλικού (αίμα, οστά, σωματικά υγρά κ.ά.) που έχουν περισυλλεγεί από τόπους εγκλημάτων. Είναι τα άδυτα του ελληνικού CSI. Σ' αυτά τα εργαστήρια έχει ταυτοποιηθεί και το DNA των μελών της «17 Νοέμβρη», των «Πυρήνων της Φωτιάς», του Ν. Μαζιώτη, της 4χρονης Αννυ αλλά και της γεωργιανής σπείρας που δολοφόνησε τον 67χρονο εστιάτορα στην Υδρα.

Στους διαδρόμους του ισογείου κυκλοφορούν περίπου 50 επιστήμονες με τις χαρακτηριστικές λευκές ρόμπες του εργαστηρίου. Είναι οι αφανείς ήρωες που κρύβονται πίσω από πολλές και σημαντικές εξιχνιάσεις εγκλημάτων, είτε βρίσκοντας τα στοιχεία είτε τεκμηριώνοντας την αστυνομική έρευνα.

Με τον ειδικό εξοπλισμό τους μπορούν να αφηγηθούν με κάθε λεπτομέρεια πώς έγινε κάθε έγκλημα. Τυπικά ανήκουν στο επιστημονικό προσωπικό, ωστόσο μάχονται το έγκλημα εξίσου αποτελεσματικά με τους κομάντος της ΕΛ.ΑΣ. «Οπλα» τους είναι τα μικροσκόπια, οι υπεριώδεις ακτίνες και τα υπερσύγχρονα ρομποτικά μηχανήματα εξαγωγής και ανάλυσης του DNA.

Ψηφιακή ταυτοποίηση του δακτυλικού αποτυπώματος. Στη βάση της Διεύθυνσης Εγκληματολογικών Ερευνών υπάρχουν πάνω από 5 εκατ. καταχωρίσεις.

«Από την υπηρεσία μας αποκλείεται να "ξεφύγει" το έγκλημα, αν έρθουν ανέπαφα όλα τα ευρήματα», λέει ο Διευθυντής των Εγκληματολογικών Εργαστηρίων, υποστράτηγος Δημήτρης Παπαναγιώτου.

Το γραφείο του είναι στον πέμπτο όροφο του «αδιαπέραστου» από κάθε «απειλή» κτιρίου. Τα μοναδικά προσωπικά αντικείμενα του υποστράτηγου είναι οι οικογενειακές φωτογραφίες, μία μικρή σημαία του Παναθηναϊκού και ένα σκάκι.

Διεθνείς πιστοποιήσεις

 Στα εργαστήρια απασχολούνται 400 αστυνομικοί και πολιτικοί υπάλληλοι που διαθέτουν μεταπτυχιακά, 

διδακτορικά και έχουν εκπαιδευθεί για πολλά χρόνια.

Ο υπόλοιπος χώρος έχει αφιερωθεί στα «παράσημα» της υπηρεσίας, ενώ στους τοίχους κρέμονται πιστοποιήσεις και διαπιστεύσεις της ΔΕΕ από κορυφαίους διεθνείς οργανισμούς. «Είμαστε ανεξάρτητη υπηρεσία, υπαγόμαστε απευθείας στον αρχηγό της ΕΛ.ΑΣ. και αποτελούμε την Εθνική Εγκληματολογική Υπηρεσία της χώρας, παρέχοντας σημαντική υποστήριξη σ' όλες τις διωκτικές Αρχές. Συγκαταλεγόμαστε στις κορυφαίες εγκληματολογικές υπηρεσίες της Ευρώπης, έχουμε πιστοποιηθεί με ISO και "εποπτεύουμε" και την αντίστοιχη υπηρεσία της Κύπρου.

Ο,τι πόρισμα βγάλει η υπηρεσία γίνεται αποδεκτό από κάθε ευρωπαϊκό δικαστήριο ή Αρχή. Ανήκουμε στο Τοπ 5 των ευρωπαϊκών εγκληματολογικών υπηρεσιών», λέει ο υποστράτηγος για τη ΔΕΕ και θαρρείς ότι μιλάει για το παιδί του και όχι για την υπηρεσία της οποίας προΐσταται.

 Η ΔΕΕ στεγάζεται σ' ένα πενταώροφο κτίριο συνολικού εμβαδού 32.000 τ.μ. 

στη συμβολή των Λ. Αθηνών και οδού Αντιγόνης.

Aναλύσεις DNA με ρομποτική τεχνολογία αιχμής

Το ελληνικό CSI στεγάζεται σ' ένα πενταώροφο κτίριο συνολικού εμβαδού 32.000 τ.μ., το οποίο έχει σχεδιαστεί εξαρχής με σύγχρονες προδιαγραφές που ανταποκρίνονται στις ανάγκες της εγκληματολογικής υπηρεσίας. Απασχολεί 400 αστυνομικούς και πολιτικούς υπαλλήλους με μεταπτυχιακά και διδακτορικά και διαρθρώνεται σε δέκα τμήματα, ενώ στις εγκαταστάσεις «φιλοξενείται» και το ελληνικό γραφείο της Interpol.

Η Υποδιεύθυνση DNA είναι το δίχως άλλο η πιο γνωστή υπηρεσία της Διεύθυνσης Εγκληματολογικών Ερευνών (ΔΕΕ). Αποτελεί και τον μεγαλύτερο «εχθρό» όλων των κακοποιών και τρομοκρατών, καθώς παράγει αδιάσειστα στοιχεία. Στα εργαστήρια καταφθάνουν πειστήρια για εξαγωγή και ανάλυση DNA απ' όλη τη χώρα, ενώ χάρη στα πέντε υπερσύγχρονα ρομποτικά μηχανήματα αναλύονται 24 δείγματα σε 45 λεπτά.

Μεγάλο μέρος του Αρχείου Εκκρεμών Υποθέσεων έχει ψηφιοποιηθεί. 

Η βαλλιστική εξέταση γίνεται ηλεκτρονικά και πολύ γρήγορα.

Ολα τα πρωτόκολλα που ακολουθούνται από την Υποδιεύθυνση DNA είναι διεθνώς αναγνωρισμένα με ανάλογες διαπιστεύσεις. Μ' άλλα λόγια, τα αποτελέσματα των εργαστηρίων είναι αδιαμφισβήτητα. Το πρώτο στάδιο είναι η απομόνωση του DNA από το δείγμα και αυτό μπορεί να γίνει από μία κηλίδα αίματος ή σπέρμα σε ένα ύφασμα.

Οι «αδυναμίες»

Σε πολλές περιπτώσεις το γενετικό υλικό δεν διακρίνεται με γυμνό μάτι και ακολουθούνται ειδικές διαδικασίες για να βρεθεί και στη συνέχεια να εξαχθεί. «Δεν μπορώ να αποκαλύψω ποιες είναι οι ''αδυναμίες'' των εργαστηρίων όσον αφορά την ταυτοποίηση του γενετικού υλικού, γιατί πλέον οι κακοποιοί ενημερώνονται και έχουν αρχίσει να λαμβάνουν μέτρα, αλλά είναι πολύ λίγες», λέει η επικεφαλής υποστράτηγος δρ Πηνελόπη Μηνιάτη, η οποία είναι βιολόγος.

Οι επιστήμονες της ΔΕΕ μπορούν να ταυτοποιήσουν το παπούτσι που φορούσε ο δράστης 

από ίχνη που βρήκαν στον χώρο.

Υπηρετεί στην υπηρεσία από την ίδρυσή της και αποτελεί την «ψυχή» των εργαστηρίων. Οι ομάδες που εργάζονται ακούραστα σε συνθήκες απόλυτης απομόνωσης, ώστε να μη μολυνθούν με το δικό τους γενετικό υλικό τα δείγματα των υποθέσεων, έχουν παραγάγει τρανταχτά αποτελέσματα. Από την ταυτοποίηση του DNA του Χρ. Ξηρού στη βόμβα στο ΑΤ Ιτέας, που είχαν αναλάβει την ευθύνη οι «Πυρήνες της Φωτιάς», μέχρι την υπόθεση της μικρής Αννυ που δολοφονήθηκε άγρια από τον πατέρα της. Το σχέδιο ανατίναξης των φυλακών Κορυδαλλού «Γοργοπόταμος» αποκαλύφθηκε από την ανάλυση των πειστηρίων στη γιάφκα του Ξηρού στην Ανάβυσσο. Οταν στα τάπερ που υπήρχε εκρηκτική ύλη βρέθηκε και το DNA φυλακισμένων μελών των «Πυρήνων», τότε έγινε αντιληπτό τι συνέβαινε μέσα και έξω από τις φυλακές.

Σύντομα θα λειτουργεί και ένα νέο ρομποτικό μηχάνημα μεγάλης αξίας, που θα αποτελεί και το «στολίδι» των εργαστηρίων. «Είναι ακριβός ο εξοπλισμός, αλλά η τιμή είναι θέμα σχετικό. Πόσο κοστολογείται να μην πάει ένας αθώος στη φυλακή διότι το DNA θα τον απαλλάσσει, ή ποια είναι η τιμή των ατελείωτων εργατοωρών συναδέλφων που αναζητούν στοιχεία για τον ένοχο;» δηλώνει η Δρ. Μηνιάτη. Η συμβολή της Υποδιεύθυνσης DNA είναι τεράστια στη διερεύνηση υποθέσεων. Μπορεί να τεκμηριώσει την έρευνα των αστυνομικών που έχουν βρει γενετικό τύπο σ' ένα σπίτι ή να προκύψει η ταυτότητα του δράστη, αν είναι σεσημασμένος. Επίσης, παράγει πρωτογενείς πληροφορίες προσφέροντας στοιχεία στους επικεφαλής των ερευνών, όπως αριθμό δραστών, φύλο, κληρονομικά χαρακτηριστικά κ.ά.

Το λογισμικό «CODIS» που ταυτοποιεί DNA με εγκλήματα και το οποίο μάθαμε 

μέσα από τη δημοφιλή αμερικανική σειρά CSI.

Το γενετικό υλικό δραστών και υπόπτων καταχωρίζεται στη βάση δεδομένων «CODIS», το λογισμικό που ταυτοποιεί DNA με εγκλήματα και έγινε πασίγνωστο μέσω των δημοφιλών αμερικανικών σειρών CSI. Η διαφορά είναι ότι δεν υπάρχουν διάφανες οθόνες αφής από τις οποίες να πετάγονται τρισδιάστατες εικόνες με τα πλήρη στοιχεία του δράστη.

Ομως το υπερσύγχρονο λογισμικό είναι η αιχμή του δόρατος για την εξιχνίαση εγκλημάτων, και μέσα σε μερικά δευτερόλεπτα μπορεί να υποδείξει σε πόσους και ποιους τόπους εγκλήματος έχει βρεθεί ένα δείγμα DNA. Στο «CODIS» μπορεί ο αστυνομικός να εισαγάγει ένα δείγμα DNA και να αναζητήσει ύποπτα άτομα, ενώ στη βάση e-ΤAΠ υπάρχουν ήδη 5 εκατ. δελτία δακτυλικών και παλαμικών αποτυπωμάτων.

Στη βιβλιοθήκη γνωστού κακοποιού βρέθηκε βιβλίο που είχε μέσα κρυμμένη θήκη με όπλο.

Tαυτοποίηση των νεκρών προσφύγων

Μία από τις πλέον σημαντικές υπηρεσίες που προσφέρει το τμήμα DNA είναι η ταυτοποίηση των σορών των προσφύγων. Γίνονται αναγνώριση των νεκρών, διακρίβωση της ταυτότητας, αλλά και επανένωση οικογενειών, τα μέλη των οποίων χωρίστηκαν. Ενα ζευγάρι που έχασε το παιδί του στο πρόσφατο ναυάγιο στο Φαρμακονήσι περιμένει τα αποτελέσματα DNA για να μπορέσουν να πάρουν τη σορό. Οταν η ταυτοποίηση των νεκρών προσφύγων δεν είναι δυνατή με φυσιογνωμικά χαρακτηριστικά, δακτυλικά αποτυπώματα ή οδοντογράμματα, τότε μόνο με λήψη DNA μπορεί να γίνει.

Αναλυτής των Εγκληματολογικών Εργαστηρίων παρατηρεί 

τρισδιάστατο πελματικό ίχνος με μεγεθυντικό φακό.

Οι «εξερευνητές» με τα βαλιτσάκια και οι επίλεκτοι των βαλλιστικών εξετάσεων

«Για μια μικρή επιφάνεια τοίχου, ελάχιστων τ.μ., μπορεί να χρειαστούν και 10 ώρες εξέτασης για την εύρεση πειστηρίων», εξηγεί ο διευθυντής της ΔΕΕ, υποστράτηγος Δημήτρης Παπαναγιώτου. Η σχολαστικότητα με την οποία εξετάζεται ένας χώρος είναι εξοντωτικός και όταν η υπηρεσία καλείται σε υπόθεση τρομοκρατίας, τότε η δυσκολία αυξάνεται με... γεωμετρική πρόοδο.

Στη γιάφκα των «ληστών του Διστόμου» το ειδικό κλιμάκιο της ΔΕΕ, που πήγε στον Βόλο, αποτελούνταν από 15 άτομα που έμειναν 20 ημέρες και συνέλεγαν πειστήρια. Στον «φάκελο Αννυ», μια υπόθεση που δεν θα ξεχάσει κανένας στα εγκληματολογικά εργαστήρια, οι «εξερευνητές» εργάζονταν επί τρία μερόνυχτα. Οπως αποκαλύπτει αναλυτής της ΔΕΕ, στην τελευταία μεγάλη υπόθεση τρομοκρατίας με τους «Πυρήνες της Φωτιάς», έγινε αντιληπτό ότι τα μέλη είχαν... ρίξει πολύ διάβασμα. Πλέον οι μέθοδοι που ακολουθεί το ελληνικό... CSI έχουν αρχίσει να γίνονται γνωστοί, είτε μέσω ταινιών και σίριαλ είτε μέσω Ιντερνετ.

 Λήψη δακτυλικών αποτυπωμάτων από ειδικό της Διεύθυνσης Εγκληματολογικών Ερευνών.

Στα εργαστήρια του ελληνικού... CSI όλα ξεκινούν από τους «εξερευνητές». Είναι τα κλιμάκια που με τα βαλιτσάκια και τον εξοπλισμό τους πηγαίνουν στον τόπο του εγκλήματος. Ακριβώς όπως και στις δημοφιλείς σειρές, χρησιμοποιούν ειδικές μεθόδους για τη συλλογή πειστηρίων. «Σπάνια θα βρούμε με ευκολία δακτυλικά ή παλαμικά αποτυπώματα», εξηγούν οι αξιωματικοί Π. Κοπίτσης και Π. Βαρβατσούλης του τμήματος των «εξερευνητών».

Το εύρος των ερευνών που διενεργούνται στα εγκληματολογικά εργαστήρια είναι τεράστιο. Από τις πλέον σημαντικές υπηρεσίες είναι το Τμήμα Χημικών και Εξετάσεων, που αναλύει από εκρηκτικές ύλες σε βόμβες τρομοκρατικών οργανώσεων και τη συχνότητα των τηλεφώνων που πυροδότησαν τον μηχανισμό μέχρι τα κατάλοιπα πυροβολισμού και τα ίχνη από τα υποδήματα ή τα ελαστικά, τοποθετώντας υπόπτους στον τόπο του εγκλήματος.

 Ο διευθυντής της ΔΕΕ, υποστράτηγος Δημήτρης Παπαναγιώτου 

και η υποστράτηγος δρ Πηνελόπη Μηνιάτη, η οποία είναι βιολόγος.

Μεγάλη βάση δεδομένων

Το «Εθνος» μπήκε και στο εργαστήριο Πυροβόλων Οπλων και Ιχνών Εργαλείων, όπου πραγματοποιούνται μεταξύ άλλων οι βαλλιστικές εξετάσεις. Το πρώτο ερώτημα που πρέπει να απαντηθεί σε μια υπόθεση είναι αν τα όπλα είναι «καθαρά». Ο αστυνομικός υποδιευθυντής Δ. Κωνσταντακόπουλος εξηγεί πώς το τμήμα του έχει καταφέρει να δημιουργήσει μια αξιοζήλευτη βάση δεδομένων αλλά και να δώσει απαντήσεις όπως την τροχιά του βλήματος, το σημείο που στεκόταν ο δράστης αλλά και τη συσχέτιση υποθέσεων μέσω όπλων. Μόλις 12 αστυνομικοί σ' όλη την Ελλάδα είναι πιστοποιημένοι στην εξέταση πυροβόλων όπλων, ειδικότητα που απαιτεί 3 χρόνια εκπαίδευσης.

 Ενας από τους φωτογράφους των εγκληματολογικών εργαστηρίων που σπεύδουν 

για να συλλέξουν στοιχεία στον τόπο του εγκλήματος.

Ολα τα τμήματα των εγκληματολογικών εργαστηριών έχουν να επιδείξουν έργο. Τα εργαστήρια Δικαστικής Γραφολογίας ταυτοποίησαν τον γραφικό χαρακτήρα της 22χρονης Αγγελικής και των φυλακισμένων μελών των «Πυρήνων» στις επιστολές που αντάλλαζαν. Το τμήμα Εξέτασης Ψηφιακών Πειστηρίων ερευνά κάθε υπολογιστή, στικάκι usb και σκληρό δίσκο που κατάσχεται. Είναι το τμήμα που εξέτασε το στικάκι της λίστας Λαγκάρντ για να διαπιστώσει αν υπήρξε τροποποίηση του αρχείου. Το τμήμα Οπτικοακουστικού Υλικού, Φωτογραφίας και Μεθοδικοτήτων επεξεργάζεται βίντεο από κάμερες ασφαλείας και ταυτοποιεί το πρόσωπο ενός δράστη.

Οσο ποινικοί και τρομοκράτες εξελίσσονται και προσαρμόζονται στις νέες εποχές, το προσωπικό ανεξαιρέτως όλων των τμημάτων των εγκληματολογικών εργαστηρίων της ΕΛ.ΑΣ. έχει τεράστια συμμετοχή στην εξιχνίαση των εγκλημάτων. Είναι πλέον η «αιχμή του δόρατος» στη μάχη με το έγκλημα.

ΛΕΥΤΕΡΗΣ ΜΠΙΝΤΕΛΑΣ - ΜΑΡΙΑ ΨΑΡΑ / 
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: ΧΑΡΗΣ ΓΚΙΚΑΣ

astynomiko@pegasus.gr
http://www.ethnos.gr/article.asp?catid=22768&subid=2&pubid=64327299