Δύο αναλύσεις για το BREXIT

Το BREXIT θα είναι θρυαλλίδα εξελίξεων σε όλη την Ευρώπη

Γράφει ο ΝΙΚΟΣ ΣΤΡΑΒΕΛΑΚΗΣ

Οικονομολόγος

Η εξέλιξη της τρέχουσας μεγάλης κρίσης και η ιδιαίτερα η ευρωπαϊκή της εκδοχή βρίσκεται σε νέα φάση από τα ξημερώματα της 24ης του Ιουνίου. Οι φυγόκεντρες δυνάμεις δεν αφορούν πλέον περιφερειακές χώρες, όπως τα καταφρονεμένα PIGS, είναι πραγματικότητα στο κέντρο της Ένωσης. Μάλιστα δεν είναι μια απειλή ή μια αβεβαιότητα για το μέλλον, αντίθετα είναι μια νέα κατάσταση, η πρώτη αποχώρηση από την ΕΕ από συστάσεώς της.

Το BREXIT εγκαινιάζει και ένα νέο περιβάλλον στο εσωτερικό του Ηνωμένου Βασιλείου. Εγκαινιάζει μια περίοδο κρίσης του πολιτικού συστήματος σε ισχυρές χώρες. Μέχρι τώρα η πολιτική κρίση ήταν αρνητικό προνόμιο των περιφερειακών χωρών. Από το δημοψήφισμα και μετά αυτό έχει ξεπεραστεί. Η κρίση για το Ηνωμένο Βασίλειο θα είναι βαθιά ανελέητη και με απρόβλεπτες συνέπειες.

Ας αναλογιστούμε μόνο ότι από τα πολιτικά κόμματα μόνο το ακροδεξιό UTC, του ενός βουλευτή, ήταν υπέρ του BREXIT, ενώ συνολικά το 75% των βουλευτών του Κοινοβουλίου ήταν αναφανδόν υπέρ της παραμονής.

Πρόκειται για μια τεράστια αποστασιοποίηση του εκλογικού σώματος από το πολιτικό σύστημα, που σε συνδυασμό με την αναζωπύρωση αποσχιστικών τάσεων στη Σκωτία και τη Βόρεια Ιρλανδία δημιουργεί ένα εκρηκτικό μείγμα με απρόβλεπτη εξέλιξη.

Αλλά και στην ηπειρωτική Ευρώπη τα πράγματα δεν είναι καλύτερα.

Η χρηματοδότηση του κοινοτικού προϋπολογισμού γίνεται σχεδόν αποκλειστική ευθύνη της Γερμανίας, ενώ το ΑΕΠ της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα αδυνατίσει σημαντικά. Δεδομένης δε και της κατάστασης του ευρωπαϊκού τραπεζικού συστήματος, μετά και την υποβάθμιση της Deutsche Bank σε σκουπίδια, η εποχή της τζάμπα κυριαρχίας στην Ευρώπη έχει περάσει ανεπιστρεπτί για τη Γερμανία.

Αν η Γερμανία θέλει να συνεχίσει να κυριαρχεί στην ηπειρωτική Ευρώπη, ίσως να της κοστίσει και το ΑΑΑ για τα ομόλογά της, γιατί θα πρέπει να αναλάβει σημαντικές υποχρεώσεις.

Μπορεί να το σηκώσει αυτό η γερμανική αστική τάξη και το πολιτικό κατεστημένο;

Είναι από αμφίβολο έως απίθανο. Όλη η γερμανική κυρίαρχη πολιτική βασίζεται στην αποκατάσταση της επιχειρηματικής κερδοφορίας και όχι στην ενίσχυση της ζήτησης, με το σκεπτικό ότι η Γερμανία είναι η χώρα της παραγωγής και της σκληρής δουλειάς και όχι των δανεικών και της κατανάλωσης, όπως οι ΗΠΑ.

Μια πιθανή απώλεια του ΑΑΑ θα σημάνει και το τέλος αυτού του ιδεολογήματος, που ήταν στη βάση της πολιτικής κυριαρχίας του CDU. Από τη σκοπιά αυτή, το BREXIT μάλλον θα είναι η θρυαλλίδα εξελίξεων σε όλη την Ευρώπη, αφού η ΕΕ δεν μπορεί να συνεχίσει όπως πριν.

Μια πρώτη προσέγγιση της πολιτικής διάστασης του Brexit

Γράφει ο ΜΙΧΑΛΗΣ ΓΚΛΕΖΑΚΟΣ

Καθηγητής Πανεπιστημίου Πειραιώς

Η απόφαση των Βρετανών να φύγουν από την ΕΕ μας αιφνιδίασε, κυρίως διότι δεν θέλαμε να δεχθούμε ένα τέτοιο ενδεχόμενο. Δεν θέλαμε να δούμε την ΕΕ μικρότερη. Για να καταλάβουμε το μέγεθος της απώλειας, ας δούμε κάποια δεδομένα για τη Βρετανία:

• Οι ετήσιες εμπορικές συναλλαγές της (εισαγωγές- εξαγωγές) με τον υπόλοιπο κόσμο ξεπερνούν τα 1.100 δισ. ευρώ. Από αυτά, τα 700 δισ. αφορούν εμπορικές σχέσεις με την ΕΕ, η οποία μάλιστα έχει πλεόνασμα 180 δισ. ευρώ.

• Το παραγόμενο ΑΕΠ φτάνει το 2,5% του παγκόσμιου ΑΕΠ.

• Αποτελεί μια σημαντική στρατιωτική δύναμη.

• Είναι μια χώρα με μεγάλο κύρος στη διεθνή κοινότητα, όχι μόνο σε οικονομικό αλλά και σε πολιτικό και θεσμικό επίπεδο.

• Διαθέτει το μεγαλύτερο χρηματοοικονομικό κέντρο της Ευρώπης.

Η απώλεια αυτού του εταίρου μικραίνει την ΕΕ, ταυτόχρονα όμως της δίνει την ευκαιρία (ίσως την τελευταία) να διορθώσει την πορεία της και να ξαναδώσει όραμα στους ευρωπαίους πολίτες. Ξεκίνησε με την προοπτική της δημιουργίας μιας πολιτικής ένωσης, με βασικό χαρακτηριστικό τη δικαιοσύνη και την ευημερία των πολιτών.

Σήμερα είναι μια απρόσωπη γραφειοκρατία, που έβγαλε τον άνθρωπο από το κεντρικό της πλάνο και έβαλε στη θέση του το συμφέρον των ισχυρών επιχειρήσεων, εις βάρος μάλιστα του περιβάλλοντος και κυρίως εις βάρος των εργαζομένων. Παράλληλα, οι οικονομικά εύρωστες χώρες της ΕΕ διεκδικούν όλο και μεγαλύτερη μερίδα από το ευρωπαϊκό ΑΕΠ και αυξάνουν τη βαρύτητα των δικών τους επιλογών στη λήψη αποφάσεων. Ο βρετανικός λαός αισθάνεται ότι ζει σε μια ισχυρή χώρα, η οποία μπορεί να λειτουργήσει έξω από την ΕΕ, με οικονομικές μεν απώλειες, αλλά με αντίτιμο την ανάκτηση της δυνατότητας να καθορίζει αυτόνομα το μέλλον της. Δυστυχώς, μια τέτοια ευχέρεια δεν διαθέτουν μικρότερες και οικονομικά ασθενέστερες χώρες, όπως, π.χ., η Ελλάδα.

Αυτή λοιπόν η ΕΕ πρέπει να αλλάξει και να επανέλθει στο αρχικό όραμα της ευρωπαϊκής ενοποίησης, με ανθρωποκεντρικό προσανατολισμό. Η απόφαση των Βρετανών είναι μια ευκαιρία αφύπνισης. Αν χαθεί και αυτή, θα στρωθεί το έδαφος στους λαϊκιστές, τους ευρωσκεπτικιστές και τους ακροδεξιούς να αναπτύξουν αποτελεσματικά τη δραστηριότητα παραπλάνησης των πολιτών, οδηγώντας και άλλες χώρες να ξανασκεφθούν τη σχέση τους με την ΕΕ.

Ήδη άρχισαν να πανηγυρίζουν από σήμερα. Τη μεγαλύτερη ευθύνη έχει η Γερμανία, η οποία αποτελεί τη μεγαλύτερη δύναμη μέσα στην ΕΕ και μπορεί να επιβάλει τις επιλογές της. Αν η Γερμανία δει την αποχώρηση της Βρετανίας ως ευκαιρία διεύρυνσης της επιρροής και της ισχύος της, το παιχνίδι θα χαθεί και το όραμα της ενωμένης Ευρώπης θα σβήσει. Αν επιλέξει μια πιο ανθρώπινη και πιο δημοκρατική ΕΕ, αν αμβλύνει τη σκληρή στάση της προς τις χώρες του Νότου, τα πράγματα θα πάνε καλύτερα.

Μόνο αυτή μπορεί να αλλάξει τη μοίρα της Ευρώπης σήμερα. Γιατί η Γαλλία (η οποία έχει περισσότερο ανθρωποκεντρικό προσανατολισμό) δεν διαθέτει ισχυρή οικονομία και γι’ αυτό δεν μπορεί να αντιταχθεί στη Γερμανία.

ΤΟ ΠΑΡΟΝ