Γνωρίστε το «Γκραντ Κάνιον της Ελλάδας»

Θέλετε να μάθετε

ποιο είναι το «Γκραντ Κάνιον της Ελλάδας» που μπήκε στο βιβλίο Γκίνες;

Το υπέροχο  δάσος βρίσκεται στο βαθύτερο  φαράγγι του κόσμου σύμφωνα με το βιβλίο Γκίνες !

Σύμφωνα με τις μετρήσεις είναι το φαράγγι με το μικρότερο άνοιγμα παγκοσμίως, ενώ το βάθος του που ξεπερνά τα 1.000 μέτρα, το καθιστά το βαθύτερο φαράγγι του πλανήτη.

Το δάσος στο φαράγγι έχει περισσότερα από 40 διαφορετικά είδη θάμνων και δέντρων!

Μέχρι και τις αρχές του 20ου αιώνα τα βότανα της περιοχής χρησιμοποιούνταν από πρακτικούς γιατρούς, τους λεγόμενους «Βικογιατρούς» για θεραπευτικούς σκοπούς.

Πρόκειται για το μεγαλύτερο φαράγγι παγκοσμίως σύμφωνα με το βιβλίο Γκίνες και ξεκινάει από τη γέφυρα του Κόκορου και τελειώνει στη γέφυρα του Βοϊδομάτη.

Αυτό λοιπόν είναι το φαράγγι του Βίκου στην Ήπειρο που το αποκαλούν και το «Γκραντ Κάνιον της Ελλάδας»!

Πηγή: Εκπαιδευτική Ιστοσελίδα wi-fi botany

mixanitouxronou.gr

 Το Φαράγγι του Βίκου

του Βασίλη Χρήστου

ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ
Ένα απ' τα μεγαλύτερα και βαθύτερα φαράγγια του κόσμου είναι το φαράγγι του Βίκου. Από τα εντυπωσιακότερα της Ευρώπης με κάθετους γεωλογικούς σχηματισμούς με μεγάλη ποικιλία και εναλλαγή διαφορετικών οικοσυστημάτων, μια πανδαισία χλωρίδας και πανίδας που αποτελούν ένα από τα λίγα εναπομείναντα καταφύγια άγριας ζωής στην Ευρώπη.

Οι ασβεστολιθικοί σχηματισμοί του Βίκου που σχηματίστηκαν πριν από 37 με 150 εκατομμύρια χρόνια, σήμερα καλύπτουν το μεγαλύτερο μέρος του φαραγγιού που βρίσκεται σε υψόμετρο μεταξύ 550 και 1777 μέτρων.

Το φαράγγι του Βίκου βρίσκεται στα  Ν.Δ  της  Γκαμήλας. Έχει μήκος 24χλμ. περίπου. Η αρχή του βρίσκεται κοντά στο χωριό Τσεπέλοβο. Πολλοί θεωρούν την αρχή του κοντά στο χωριό Μονοδένδρι, πράγμα που είναι αναληθές, γιατί δεν συμπεριλαμβάνουν και το υπόλοιπο τμήμα του το ονομαστό Βικάκι. Το τέλος του φαραγγιού είναι πίσω από το χωριό Βιτσικό στη γέφυρα της Αρίστης.

Η κατεύθυνση του φαραγγιού είναι από Ν.Α. προς Β.Δ. Στη μέση περίπου συναντιέται με άλλο μεγάλο φαράγγι τον Μέγα Λάκκο, που θεωρείται και παρακλάδι του και το φαράγγι της Μεζαριάς που καταλήγει στο χωριό Βραδέτο. Μέσα στη χαράδρα υπάρχει ο ποταμός Βοϊδομάτης. Εκεί βρίσκονται και οι πηγές του.

Γύρω από το φαράγγι του Βίκου υπάρχουν μερικά από τα ωραιότερα χωριά του Ζαγορίου. Η Βίτσα, το Τσεπέλοβο, το Καπέσοβο, το Βραδέτο, το Μονοδένδρι, ο Ελαφότοπος, το Βιτσικό, η Αρίστη, το Πάπιγκο. Η περιοχή έχει χαρακτηριστεί Εθνικός Δρυμός το έτος 1973 με το ΠΔ 213/20.8.73 η συνολική έκταση του Δρυμού φτάνει τα 13.000 εκτάρια από τα οποία τα 3.400 αποτελούν τον πυρήνα και τα 9600 εκτάρια την περιφερειακή ζώνη.

ΠΕΤΡΩΜΑ
Το πέτρωμα του Βίκου είναι κυρίως ασβεστολιθικό ενώ κατά τόπους εμφανίζονται στρώσεις φλύσχη. Εντυπωσιακοί είναι οι τεταρτογενείς σχηματισμοί με αλλούβια ποταμών, όπως στο Βοϊδομάτη και καλλούβια ασβεστόλιθων που δημιουργήθηκαν από αποθέσεις παλιών παγετώνων.

ΚΛΙΜΑ
Το κλίμα του κυριαρχείται απ' τον ηπειρωτικό κλιματικό τύπο - ζεστά καλοκαίρια με αρκετές τοπικές βροχές και ψυχρούς χειμώνες. Η θερμοκρασία τη χειμερινή περίοδο αρκετές φορές φτάνει σε χαμηλά επίπεδα.

ΒΛΑΣΤΗΣΗ
Παρουσιάζει μεγάλη ποικιλία βλάστησης αρχίζοντας από τα πουρνάρια, την κουμαριά, το φιλλύκι, την κουτσουπιά, τη βελανιδιά, τη  μαύρη πεύκη, το σφενδάμι, τους γαύρους, την οξυά. Πάνω από πενήντα είδη δασικών δέντρων και θάμνων βρίσκονται στο Βίκο.

ΧΛΩΡΙΔΑ

Η χλωρίδα  του Βίκου είναι απ' τις πλουσιότερες. Υπολογίζεται ότι υπάρχουν στο Δρυμό πάνω από 1700 είδη και υποείδη. Σημαντικό στοιχείο για τη χλωρίδα του δρυμού είναι τα πέντε ενδημικά είδη που έχουν βρεθεί έως σήμερα, δηλαδή είδη που δεν απαντώνται πουθενά αλλού σε ολόκληρο τον κόσμο αυτά είναι (silene intonsa, saxifraga biflora epirotica, calium sacrorum, hieracium dasycrapedum και hieracium necopium). Ο δρυμός φιλοξενεί και άλλα δεκαεννέα ενδημικά είδη της Ελλάδας είδη που δεν απατούνται σε κανένα άλλο μέρος της χώρας μας. Χαρακτηριστικά σπάνια και προστατευόμενα είδη του Βίκου και της ευρύτερης περιοχής του δρυμού είναι η βιόλα (viola) με 12 είδη, το γεράνι (geranium)με 18 είδη, η βερόνικα (veronica) με 16 είδη και η καμπανούλα με 14 είδη. Το λείριο (lillium - chalkednicum και heldraigon)με το κόκκινο χρώμα τους - το λείριο (martagon) με το ροζ χρώμα του και το λευκό λείριο (candidun) αποτελούν μια ξεχωριστή χρωματική παρουσία μέσα στο δρυμό. Τη σπάνια χλωρίδα συμπληρώνουν η ραμόντα η Σέρβικη (pamoba serbica) με τα ροζ και μοβ χρώματα, η ίριδα η γερμανική με το βαθύ μπλε και ο νάρκισσος (naccisus poeticus) με το λευκό χρώμα του. Στο δρυμό συναντάμε επίσης αρκετά είδη σπάνιων ορχιδέων (ophrys sphegodes, orchis simia, dactyloriza sambucina κ.α.), την σαξιφράγκα (saxifraga sprureri), την κόκκινη παιωνία  (paeonia peregrinra) και πολλά άλλα. Η ιστορική φήμη του Βίκου για την χλωριδική αξία του οφείλεται στα φαρμακευτικά φυτά του, που οι θεραπευρικές ιδιότητές των ήταν γνωστές από την αρχαιότητα. Τα φαρμακευτικά φυτά στο Βίκο ξεπερνούν τα 250 είδη χαρακτηριστικά είναι η μέντα, το φασκόμηλο, ο ελλέβερος ο κυκλόφυλλος, το κώνειο, η γαλατσίδα, η σατουρέγια, το τσάιβουνού κ.α. Οι κάτοικοι των χωριών, γύρω απ' το Βίκο, συγκέντρωναν φαρμακευτικά φυτά που τα χρησιμοποιούσαν σαν γιατρικά. Οι Βικογιατροί ή κομπογιαννίτες όπως τους έλεγαν παλαιότερα έγιναν πασίγνωστοι για τις ικανότητές τους να γιατρεύουν ασθενείς. Πολλοί απ' αυτούς ήταν τόσο άξιοι και περιζήτητοι που μετανάστευαν στην Τουρκία, τη Βουλγαρία και τη Σερβία. Οι αγράμματοι αυτοί εμπειρικοί γιατροί δεν είχαν ιδέα της ανατομίας και όμως εκτελούσαν πολλές φορές χειρουργικές επεμβάσεις το κύριο όμως φάρμακό τους ήταν τα βότανα του Βίκου και γύρω απ' αυτά έπλασαν ολόκληρη φιλοσοφία.

ΠΑΝΙΔΑ
Το ίδιο πλούσια όπως και η χλωρίδα παρουσιάζεται και η πανίδα . Σημαντικό είναι ότι σχεδόν όλα τα σπάνια πουλιά και θηλαστικά, του  ορεινού χώρου, που κινδυνεύουν  να εξαφανιστούν, βρίσκονται στη χαράδρα. Υπολογίζεται πως στην ευρύτερη περιοχή του δρυμού ζουν 10 είδη αμφίβιων, 21 είδη ερπετών, 133 είδη πουλιών και 24 είδη θηλαστικών.

Από πουλιά υπάρχουν ο βασιλαετός (aquila heliaca),ο χρυσαετός (aquila chrysaetos),ο Προπάρης (neopmoron pergnopteros), ο Φιδαετός (circaetos galicus), ο Δρυοκολάπτης, ο Μαυροπελαργός (ciconia nigra), η Πετροπέρδικα (alectoris graeca), η Φάσα (columba palumbus), ο Γκιώνης (otus scops), η Βουνοσταχτάρα (arus melba), ο Μελισσοφάγος (merops apiaster), ηΧιονάδα (eremopnila alpestris), το Πετροχελίδονο (ptyonoprogne rupestris), ο Μαυρολαίμης (saxicola tortouata), ο Κότσυφας (turdus merula) κ.λ.π.

Πολλά είδη πουλιών είναι σπάνια και προστατεύονται με την οδηγία (85/ 4II / EEG) της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Μεγάλη ποικιλία παρουσιάζουν και τα θηλαστικά. Ορισμένα είδη είναι: ο σκαντζόχοιρος (erinaceus concolor), ο λαγός (lepus capensis), ο σκίουρος (sciupus vulgaris lilaeus),  η νυφίτσα (mustela nivalis), το κουνάβι (martes foina), ο ασβός (meles meles), ο λύκος (canis lupus), η αλεπού (vulpes vulpes), η αρκούδα (ursus arctos), ο αγριόγατος (felis sylvestris), το ζαρκάδι και ίσως και ο ρήσος ή λύνξ (lynx lynx) κ.λ.π.

Ενδιαφέρον παρουσιάζουν επίσης τα αμφίβια: triturus cristatus, salamadra, rana dalmatica κ.λ.π.
Πρέπει να τονίσουμε, ότι η πανίδα του Βίκου συνεχώς ελαττώνεται. Αυτό οφείλεται κατά ένα μέρος στην ασύδοτη λαθροθηρία που κυριολεκτικά οργιάζει στο δρυμό. Έκπληξη προξενεί, το ότι στη χαράδρα που είναι ο πυρήνας του εθνικού δρυμού , δεν υπάρχει ούτε ένας φύλακας.

ΚΑΤΑΦΥΓΙΑ
Δεν υπάρχουν  καταφύγια στο Βίκο.

ΑΝΑΡΡΙΧΗΣΗ
Έχουν αναφερθεί κατά καιρούς ορισμένες διαδρομές στις Ορθοπλαγιές χωρίς συγκεκριμένα στοιχεία. Το 1980 έχει γίνει μία διαδρομή από τον Δ.Μπουντόλα χωρίς στοιχεία και αυτή.

ΟΡΕΙΒΑΤΙΚΕΣ ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ

Από Μονοδένδρι :
 Η πιο συνηθισμένη διαδρομή είναι από το χωριό Μονοδένδρι .
Το Μονοδένδρι απέχει από τα Γιάννενα 39χλμ. και βρίσκεται σε υψ.1100μ. Σημαντικό είναι το Μοναστήρι της Αγ. Παρασκευής που είναι κτισμένο στην άκρη του φαραγγιού και χτίστηκε το 1412 από τον άρχοντα Μιχαήλ Βοεβόδα το Θεριανό και η τοποθεσία Οξυά  με φανταστική θέα σε όλο το φαράγγι. Η Οξυά απέχει 3χλμ. από το Μονοδένδρι. Το μονοπάτι από το Μονοδένδρι αρχίζει από το χωριό, κατηφορίζοντας προς την χαράδρα από ένα καλντερίμι  που έχει φτιάξει η Δασική Υπηρεσία. Φτάνει στο βάθος της χαράδρας, από εκεί αριστερά όπως κατεβαίνουμε συναντάμε το ξεροπόταμο και προχωρούμε συνεχώς από την αριστερή του πλευρά. Φτάνουμε στην περιοχή Κλήμα, σε 3 ώρες  περίπου, όπου ενώνεται ο Βίκος με τον Μέγα Λάκκο. Εκεί υπάρχει και το μοναδικό πόσιμο νερό της περιοχής. Φανταστική περιοχή με πλούσια βλάστηση.
Από το Κλήμα ξαναπερνούμε πάλι στην αριστερή μεριά του φαραγγιού συναντάμε το εικονοστάσι της Αγ. Τριάδας που έχει και ένα μικρό πηγαδάκι. Μετά το εικονοστάσι συναντάμε τις πηγές του Βοϊδομάτη και το εκκλησάκι της Παναγίας σε άλλες 3 ώρες περίπου.
Από κει μπορούμε να πάμε στο χωριό Βίκος σε 1 ώρα ή στα χωριά Μεγάλο και Μικρό Πάπιγκο σε 1:30 περίπου.
Το μονοπάτι για το Πάπιγκο αρχίζει από τις πηγές ανηφορικά και σε 1 ώρα περίπου από τις πηγές διακλαδώνεταιχ. Για το Μεγάλο Πάπιγκο πάμε κάτω αριστερά , ενώ για το Μικρό πάνω δεξιά. Το μονοπάτι για το Μεγάλο Πάπιγκο προσφέρεται γιατί είναι πιο βατό.
Συνολικά η πορεία από Μονοδένδρι-Πάπιγκο είναι 7:30 ώρες και από Μονοδένδρι-Βιτσικό 7 ώρες περίπου. Η διαδρομή αυτή το χειμώνα πρέπει να γίνεται με προσοχή γιατί κατεβάζει απότομα νερά ο Βοϊδομάτης.

Από το Γεφύρι του Κόκκορου έως το χωριό Βίκος:
Η διαδρομή αυτή αποτελεί μέρος του Εθνικού μονοπατιού 0.3. Η αρχή της διαδρομής είναι το Γεφύρι Νούτσου ή Κόκκορου. Μονότοξο γεφύρι που κατασκευάστηκε το 1750 με δαπάνες του ΒραδετινούΝούτσου Κοντοδήμου. Η κατεύθυνση του μονοπατιού είναι αριστερά απ' την επαρχιακή οδό Ιωαννίνων - Τσεπελόβου. Έχει Β.Δ. κατεύθυνση, η πορεία γίνεται συνεχώς μέσα στον ποταμό που τον περισσότερο καιρό του χρόνου στο σημείο αυτό είναι ξερός. Σε ορισμένα σημεία της διαδρομής διακρίνονται σημάδια του εθνικού μονοπατιού 0.3 με πινακίδα λευκού χρώματος που φέρει εσωτερικά κόκκινο ρόμβο με λευκά γράμματα.
Έως το γεφύρι του Μίσιου, δίτοξο, κατασκευασμένο το1748 από τον Μονοδεντρινό Αλ. Μισιο που βρίσκεται κάτω απ' το χωριό Βίτσα, διανύουμε πορεία 1 ώρας περίπου από εκεί συνεχίζουμε πάντα μέσα στο ξεροπόταμο έως το σημείο που κατεβαίνει το γκαλντερίμι απ' το χωρίο Μονοδένδρι σε 45 λεπτά περίπου. Από εκεί συνεχίζουμε τη διαδρομή που περιγράφεται πιο πάνω.
Και σε αυτή τη διαδρομή πρέπει να προσέχουμε τους μήνες Δεκέμβριο έως Μάρτιο.

Βίτσα - Γεφύρι Μίσιου - Κουκούλι:
Η διαδρομή αυτή αρχίζει από το χωριό Βίτσα και διαμέσου της πέτρινης Σκάλας φτάνει στο Γεφύρι του Μίσιου σε 45 λεπτά περίπου. Έως το σημείο αυτό, το μονοπάτι είναι σηματοδοτημένο με κίτρινη πινακίδα και τον κωδικό Ζ9. Από εκεί περνά στην απέναντι πλευρά και συνεχίζει στη σκάλα Κουκουλίου και καταλήγει στο χωριό Κουκούλι σε άλλα 35 λεπτά περίπου.

Καπέσοβο - Βραδέτο:
Αρχή της διαδρομής είναι το χωριό Καπέσοβο μέσω της σκάλας Βραδέτου που διασχίζει το φαράγγι της Μεζαριάς. Η διάρκεια της διαδρομής είναι 1: 45 ώρα.

Βραδέτο - Μπελόη:
Η διαδρομή αρχίζει από το χωριό Βραδέτο και καταλήγει στη θέση Μπελόη 3χιλ. νότια και προσφέρει πανοραμική θέα της χαράδρας του Βίκου. Το μονοπάτι είναι σηματοδοτημένο με κίτρινη πινακίδα και τον κωδικό Ζ2. Η πορεία διαρκεί 40 λεπτά.

Μονοδένδρι - Οξυά:
Από το Μονοδένδρι χρειάζονται 2 ώρες περίπου από το παλιό μονοπάτι έως τη θέση Οξυά (4χιλ. Βόρεια), με  πανοραμική θέα της χαράδρας του Βίκου. Το μονοπάτι είναι σηματοδοτημένο με κίτρινη πινακίδα και τον κωδικό Ζ8.

Αποσπάσματα από το βιβλίο του Βασίλη Χρήστου, "Ήπειρος  Ορειβατικές Αναρριχητικές Διαδρομές". Οι ώρες πορείας κυμαίνονται και είναι υποκειμενικές, αφορούν δε μόνο την ανάβαση και όχι την επιστροφή. Στο ανωτέρω απόσπασμα προσδιορίζονται με βάση τον ρυθμό του ίδιου του συγγραφέα σε πορείες που έγιναν από το 1974 μέχρι σήμερα.

http://www.orivatikos.gr/articles/11-articles/25-vikos-gorge