ΠΕΡΙΚΛΗΣ ΝΕΑΡΧΟΥ :Οι ελληνο-ρωσικές σχέσεις υπό τη σκιά του γεωπολιτικού ανταγωνισμού των δύο μεγάλων

Οι ελληνο-ρωσικές σχέσεις υπό τη σκιά του γεωπολιτικού ανταγωνισμού των δύο μεγάλων

Γράφει ο ΠΕΡΙΚΛΗΣ ΝΕΑΡΧΟΥ Πρέσβυς ε.τ.

Η επίσκεψη του Ρώσου υπουργού Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ στην Αθήνα και τη Λευκωσία ήταν θετική, παρά το γεγονός ότι, όπως και η επίσκεψη Πούτιν προηγουμένως, δεν ήταν στο ύψος των περιστάσεων. Ο Σεργκέι Λαβρόφ παρενέβη στο Κυπριακό, σε μια πολύ κρίσιμη στιγμή, κατά την οποία ασκούνται έντονες εξωτερικές πιέσεις για απαράδεκτη «λύση» και για την επιβολή χρονοδιαγράμματος για την επίτευξή της (μέχρι το τέλος του έτους). Υπενθύμισε, συγκεκριμένα, τον ρόλο του Συμβουλίου Ασφαλείας και τις αρχές που έθεσε σχετικά με το Κυπριακό.

Το Συμβούλιο Ασφαλείας διαδραμάτισε πάντα θετικό, αποτρεπτικό ρόλο στο Κυπριακό, με την παρουσία σ’ αυτό τριών στρατηγικών συμμάχων της Κύπρου: Της Ρωσίας, της Κίνας και της Γαλλίας. Η Πολιτική Γραμματεία του ΟΗΕ, υπό την ευθύνη της οποίας αναλαμβάνεται οποιαδήποτε «προσφορά καλών υπηρεσιών» από τον ΟΗΕ, είναι υπό τον άτυπο πολιτικό έλεγχο των ΗΠΑ και της Μ. Βρετανίας. Ο εκάστοτε ειδικός εκπρόσωπος του Γ. Γραμματέα, στο Κυπριακό, όπως είναι σήμερα ο Έσπεν Μπαρθ Άιντα και παλαιότερα ο Ντε Σότο και ο Αλεξάντερ Ντάουνερ, κατευθύνεται παρασκηνιακά από τις ΗΠΑ και τη Μ. Βρετανία. Η παρεμβολή, επομένως, του Ρωσικού παράγοντα και η υπενθύμιση του ρόλου και των αρχών του Συμβουλίου Ασφαλείας έρχεται να υπενθυμίσει το ενδιαφέρον του Ρωσικού παράγοντα στο Κυπριακό και να στείλει το μήνυμα ότι αυτός δεν θα επιτρέψει να ρυμουλκηθεί και το Συμβούλιο Ασφαλείας προς την υποστήριξη των σεναρίων και της «λύσεως» που απεργάζεται ο Αγγλο-Αμερικανικός παράγων, σε συνεννόηση με την Άγκυρα.

Ο Ρώσος υπουργός έδωσε επίσης ισχυρή υποστήριξη στην Ελληνική πλευρά στο κρίσιμο θέμα της ανανέωσης των εγγυήσεων και της παραμονής στην Κύπρο μέρους των κατοχικών στρατευμάτων, την οποία διεκδικεί η Τουρκική πλευρά. Η τελευταία συνδέει συστηματικά τη συζήτηση του εδαφικού, της επιστροφής δηλαδή κατεχομένου εδάφους στην Ελληνική πλευρά, με το θέμα των εγγυήσεων και της λεγόμενης ασφάλειας, που υποκρύπτει την Τουρκική αξίωση για παραμονή κατοχικών στρατευμάτων στο διηνεκές στην Κύπρο και μετά τη συζητούμενη «λύση». Η Αθήνα, με το έγγραφο Κοτζιά για τις εγγυήσεις, οριοθέτησε τη θέση της σχετικά με αυτές και τη διεκδικούμενη παραμονή κατοχικών στρατευμάτων και έκλεισε, προς το παρόν, τουλάχιστον, την πόρτα για τη λεγόμενη Πενταμερή Διάσκεψη που διεκδικεί η Τουρκική πλευρά. Ενδεχόμενη συμμετοχή της Αθήνας σε μια τέτοια Διάσκεψη θα σήμαινε εξαρχής αποδοχή εγγυητριών δυνάμεων.

Η Τουρκική πλευρά, που παρέπεμπε συστηματικά το εδαφικό στο τέλος της διαπραγματεύσεως, προτάσσονται όλα τα άλλα κεφάλαια, η συζήτηση των οποίων προάγει εκ των πραγμάτων τη διεθνή αναγνώριση του ψευδοκράτους και των τετελεσμένων γεγονότων, αποδέχθηκε, υποτίθεται, τη συζήτηση, για πρώτη φορά, του εδαφικού στη συνάντηση στο Mont Pelerin της Ελβετίας, 7-11 Νοεμβρίου. Προσπάθησε όμως και αυτήν τη φορά να μετατρέψει τη συνάντηση αυτή σε άτυπη Τετραμερή, με τη συμμετοχή της Ελλάδος και της Τουρκίας. Η προσπάθεια αυτή έπεσε στο κενό. Για μια φορά όμως ακόμη, η Τουρκική πλευρά αναδιπλώθηκε σχετικά με τη συζήτηση του εδαφικού, την οποία υποτίθεται ότι είχε αποδεχθεί. Ο Τουρκοκύπριος ηγέτης Μουσταφά Ακιντζί διέψευσε ότι θα συζητηθεί μόνο το εδαφικό. Θα συζητηθεί, είπε, και το θέμα της ασφάλειας και όλα τα άλλα κεφάλαια στα οποία δεν έχει ακόμη επιτευχθεί επαρκής σύγκλιση απόψεων.

Η Ρωσική παρέμβαση ενισχύει αναμφισβήτητα την Ελληνική πλευρά για να αντισταθεί σε απαράδεκτες πιέσεις από την πλευρά ιδίως των ΗΠΑ, που ανησυχούν από τις εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο και την απρόβλεπτη πολιτική Ερντογάν και θέλουν να προωθήσουν τον Δυτικό έλεγχο στην Κύπρο και να προσεταιρισθούν την Άγκυρα μέσα από μια φιλοτουρκική λύση. Αυτό έγινε σαφές από τη μεταφορά από τον Αμερικανό Αντιπρόεδρο Τζο Μπάιντεν στον Κύπριο Πρόεδρο, προσφάτως στη Ν. Υόρκη, των Τουρκικών προτάσεων για ανανέωση των εγγυήσεων και για Τουρκική στρατιωτική βάση στην Κύπρο.

Αυτό όμως που είναι πηγή μεγάλης ανησυχίας σχετικά με τις εξελίξεις στο Κυπριακό είναι η ακολουθούμενη από την Κυπριακή ηγεσία, υποστηριζόμενη από το ΑΚΕΛ, ολέθρια πολιτική συνεχών υποχωρήσεων, που έφεραν το Κυπριακό σε δεινή θέση και έδωσαν ανέλπιστα πλεονεκτήματα στην Τουρκική πλευρά. Εάν η ίδια η Ελληνική πλευρά δεν επιδείξει το ενδεδειγμένο σθένος και συνεχίσει ακάθεκτη την πολιτική των υποχωρήσεων και διολισθήσεων, κανένας εξωτερικός παράγων δεν θα είναι σε θέση να ανασχέσει την πορεία προς μια εθνική καταστροφή.

Σημαντική ήταν η τοποθέτηση της Ρωσικής πλευράς, διά στόματος Λαβρόφ, και στο θέμα που δημιουργήθηκε από την πρόσφατη υπερφίαλη ρητορική Ερντογάν για τη Συνθήκη της Λωζάννης. Υπενθύμισε ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών ότι οι Συνθήκες υπογράφονται για να τηρούνται. Αναφέρθηκε επίσης, σε σχετικά χαμηλούς τόνους, στην ενεργειακή συνεργασία και στον λεγόμενο αγωγό φυσικού αερίου Turkish Stream. Επεσήμανε αυτό που είναι γνωστό, ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει λόγο στην επέκταση του αγωγού προς την Ελλάδα και την Ιταλία.

Πράγματι, οι δύο παραπάνω χώρες, και ιδιαίτερα η Ιταλία, που έχει μεγάλη ανάγκη το Ρωσικό φυσικό αέριο, θα μπορούσαν να ασκήσουν συνδυασμένες πιέσεις στην ΕΕ για να μη φέρει αντιρρήσεις και να μη δημιουργήσει εμπόδια στην υλοποίηση του έργου. Η Ιταλία, όπως και η Ελλάδα, δυσφορεί έντονα για την ακολουθούμενη από την Ευρωπαϊκή Ένωση πολιτική των οικονομικών κυρώσεων κατά της Ρωσίας. Δυσφορεί επίσης γενικότερα από την πολιτική του έντονου γεωπολιτικού ανταγωνισμού ΗΠΑ και Ρωσίας στον Ευρωπαϊκό χώρο, που αναβιώνει το κλίμα του Ψυχρού Πολέμου και αναστέλλει ή περιορίζει δραματικά τη συνεργασία Ευρώπης και Ρωσίας.

Για την Ελλάδα, η ένταση αυτού του ανταγωνισμού, που διασυνδέεται και με τον πόλεμο στη Συρία και στη Μέση Ανατολή αλλά και με τους κινδύνους νέας αποσταθεροποιήσεως στα Βαλκάνια, είναι ακόμη πιο δυσάρεστη και αρνητική, γιατί συνδέεται, εκτός των άλλων, και με τη στρατηγική ασφάλεια της χώρας. Τα νέα σύννεφα που δημιουργούν στις Ελληνο-Τουρκικές σχέσεις οι δηλώσεις Ερντογάν, αλλά παραλλήλως οι τεράστιοι εξοπλισμοί στους οποίους επιδίδεται η Άγκυρα απαιτούν ενίσχυση των διεθνών ερεισμάτων της χώρας. Ο Ρωσικός παράγων, στο πλαίσιο αυτό, είναι εκ των ουκ άνευ για τη στρατηγική ισορροπία με την Τουρκία. Όλοι γνωρίζουν ότι η συμμετοχή μας στο ΝΑΤΟ και στην ΕΕ δεν κατοχυρώνει την ασφάλειά μας έναντι της Τουρκίας. Η συνεχής και επικίνδυνη επιδείνωση του γεωπολιτικού ανταγωνισμού μεταξύ ΗΠΑ και Ρωσίας και η άκριτη ευθυγράμμιση της Ευρωπαϊκής Ενώσεως με την πολιτική των ΗΠΑ θέτουν σε πολύ δύσκολη θέση την Ελλάδα και αυξάνουν τις πιέσεις για αποχή από οποιαδήποτε στρατηγική αναβάθμιση των σχέσεών της με τη Ρωσία.

Υπάρχει όμως μια μεγάλη διαφορά μεταξύ Ελλάδος και των άλλων Ευρωπαϊκών χωρών. Η Ελλάδα είναι η μόνη που αντιμετωπίζει άμεση απειλή στον εθνικό της χώρο. Η διαφορά αυτή δεν μπορεί να αγνοηθεί από την Ελλάδα, γιατί η προάσπιση της εθνικής ασφάλειας και της ακεραιότητας του εθνικού χώρου είναι η πρώτιστη μέριμνα για κάθε χώρα.

ΤΟ ΠΑΡΟΝ