Γιάννης Στάνκογλου : Δεν μαθαίνουμε από την Ιστορία μας

Ζούμε έναν Μεσαίωνα, υποστηρίζει ο ηθοποιός Γιάννης Στάνκογλου

Δεν μαθαίνουμε από την Ιστορία μας

της ΜΑΡΙΑΣ ΑΝΔΡΕΟΥ

Οι Γερμανοί προκάλεσαν δύο παγκοσμίους πολέμους και τώρα εξαπολύουν έναν τρίτο, τον οικονομικό

Ο Γιάννης Στάνκογλου είναι από τους ηθοποιούς που έχουν διαγράψει μια πορεία με καθολική αποδοχή τόσο στο θέατρο όσο και στη μεγάλη οθόνη. Ηγείται της παράστασης «Επτά επί Θήβας», του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος και μιλά στο «ΠΑΡΟΝ», με αφορμή το έργο του Αισχύλου, για τον εμφύλιο διχασμό, την κατάρα της φυλής μας, για τον Μεσαίωνα που περνά και πάλι η Ευρώπη, για την πνευματική ένδεια των τελευταίων ετών, που οδήγησε τα νιάτα μας στα μπουζούκια και στην ευκολία. Τονίζει με νόημα ότι τα Μνημόνια που μας «φορέσανε» αποδείχθηκαν μια σκευωρία για να ξεπουληθεί η χώρα μας.

// Κύριε Στάνκογλου, πρωταγωνιστείτε, φέτος, στην παράσταση «Επτά Επί Θήβας» του Αισχύλου με το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος. Κατεβαίνετε στην Επίδαυρο στις 23 Ιουλίου. Πολυνείκης εναντίον Ετεοκλή. Αδελφός εναντίον αδελφού για την εξουσία και τον θρόνο. Η εμφύλια διαμάχη είναι από τα αρνητικά της φυλής μας. Την κουβαλάμε στο DNA μας τελικά;

Πιστεύω ότι οι αρχαίες τραγωδίες είναι πιο επίκαιρες από ποτέ. Και το μεγάλο θέμα είναι πως δεν μαθαίνουμε από την ιστορία μας, γιατί, δυστυχώς, έτσι όπως διδάσκεται στο σχολείο δεν κεντρίζει την κριτική σκέψη, αλλά ενισχύει τη στείρα παπαγαλία, με σκοπό τη βαθμοθηρία. Οι τραγωδίες « Επτά Επί Θήβας» και η «Αντιγόνη» είναι από τα πιο πολεμικά έργα της αρχαίας δραματουργίας. Δυστυχώς φαντάζουν πιο σύγχρονα από ποτέ. Σήμερα, με τις ταξικές διαφορές που υπάρχουν, οι πλούσιοι έχουν γίνει πλουσιότεροι και οι φτωχοί φτωχότεροι. Με τη μεσαία τάξη να έχει εξαφανιστεί, όλοι οι Έλληνες πιστεύω απεύχονται το χειρότερο, τον διχασμό. Ελπίζω, όμως, επειδή ο εμφύλιος στη χώρα μας είναι πρόσφατη ιστορία και δεν έγινε πριν χιλιετίες, να έχουμε βάλει μυαλό. Το φοβερό για μένα είναι ότι τη στιγμή που ο λαός δεν αντέχει άλλο τα κόμματα σφάζονται για την εξουσία. Μέσα στην καταστροφή.

// Τι έχει η εξουσία και είναι τόσο γλυκιά; Γιατί δεν θέλουν να κατέβουν από τις καρέκλες οι κυβερνώντες;

Αυτός που κυβερνάει κάποια στιγμή παύει να αντιλαμβάνεται τον λαό, γιατί ζει μια άλλη προσωπική πραγματικότητα, με άλλες συνθήκες και αμοιβές. Το θέμα είναι ότι αυτά τα επτά χρόνια του Μνημονίου πέρασαν κυβερνήσεις που θα έσκιζαν τα Μνημόνια, αλλά καμιά δεν έσκισε κανένα. Η μεγαλύτερη απογοήτευση για μένα ήρθε από το δημοψήφισμα. Το πλεονέκτημα του «Όχι» μετατράπηκε σε ένα μεγάλο «Ναι». Η πολιτική είναι τέχνη. Πείτε στον κόσμο την αλήθεια, χωρίς τα δανεικά και τις δόσεις των ξένων δεν ζούμε, για να ξέρει και ο λαός πώς θα πορευτεί. Αν και πιστεύω ακράδαντα πλέον ότι αυτό το μεγάλο έλλειμμα της χώρας μας ήταν ψεύτικο για να μας βάλουν στις δαγκάνες του ΔΝΤ και των τοκογλύφων της ΕΕ. Έτσι θα έπαιρναν τα φιλέτα και τις ομορφιές της χώρας μας κοψοχρονιά.

ΤΟ ΝΗΣΙ

// Δηλαδή δεν χρωστούσαμε τόσα;

Εγώ από τον κλάδο μου, εσείς από τους φίλους σας, ξέρετε πολλούς ανθρώπους να χρωστάνε δισεκατομμύρια; Ακόμη και κάποιοι επιχειρηματίες, που ξέρω πως δεν ανοίχτηκαν τόσο πολύ οι άνθρωποι, και την περίοδο της ευμάρειας έδωσαν και δουλειές σε οικογένειες. Όχι, ο ελληνικός λαός δεν συμμετείχε στο φαγοπότι, δεν πιστεύω στο «μαζί τα φάγαμε». Είναι ένα μεγάλο ψέμα. Λίγοι τα έφαγαν και αυτό δεν στοιχειοθετεί την αιτία της χρεοκοπίας μας και τον συνεχή δανεισμό μας, ο οποίος δεν ξαλαφρώνει τα ελληνικά νοικοκυριά και δεν δημιουργεί θέσεις εργασίας, αφού τα χρήματα πάνε πάλι στους δανειστές μας. Πρόκειται για σχέδιο των Γερμανών, του διεθνούς κεφαλαίου. Είναι λάθος να νιώθουμε ένοχοι τη στιγμή που καταρρέει ο κοινωνικός μας ιστός και να μην αντιδρούμε μαζικά ενάντια σε αυτήν την αδικία.

// Πιστεύετε ότι η Ευρώπη, όπως την ξέρουμε σήμερα, θα διαλυθεί;

Ας δούμε τι θα γίνει σε λίγες ημέρες στη Βρετανία. Βλέπετε το κίνημα που υπάρχει στη Γαλλία. Δεν βλέπετε ότι η έλλειψη χρήματος δημιουργεί τεράστια βία παγκοσμίως; Η βία βέβαια προέρχεται και από την έλλειψη παιδείας. Υπάρχει παγκοσμίως πνευματική ένδεια, γιατί γαλουχήθηκαν γενιές με τα πρότυπα της κατανάλωσης και της στείρας επιστημονικής κατάρτισης, χωρίς τα εφόδια που δίνει η ευρύτερη μόρφωση.

// Είναι προς το συμφέρον της Ελλάδας να παραμείνει σε αυτήν την Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα, γιατί Ένωση δεν ξέρω αν πλέον υφίσταται;

Από τη στιγμή που με σκευωρία μας βάλανε στα Μνημόνια, δεν ξέρω αν αυτή η Ευρώπη μας αξίζει. Δεν είμαστε ισότιμα μέλη. Είδατε τι έγινε με το Προσφυγικό. Η καθεμιά χώρα έπραξε σύμφωνα με το συμφέρον της. Έκλεισε τα σύνορα. Μείναμε μόνοι μας και το θέμα είναι τώρα πώς θα αφομοιώσουμε αυτόν τον πληθυσμό που έχει διαφορετική κουλτούρα. Η Γερμανία ίσως να είναι η μόνη χώρα που θέλει τους πρόσφυγες, γιατί έχει πρόβλημα δημογραφικό και θα υπάρξει θέμα με τα ασφαλιστικά της ταμεία. Αλλά ποιους πρόσφυγες θέλει; Αυτούς που έχουν τεχνική και επιστημονική μόρφωση, που θα αποτελέσουν φτηνά εργατικά χέρια για τη βιομηχανία της, ώστε να συνεχίσει να είναι ανταγωνιστική. Η Γερμανία δυστυχώς έχει δημιουργήσει δύο παγκόσμιους πολέμους και, όπως φαίνεται, εξαπολύει και έναν τρίτο: Τον οικονομικό.

// Η χρεοκοπία των Ελλήνων είναι μόνο οικονομική ή ηθική και πολιτιστική; Έχει αλλοτριωθεί ο Έλληνας από την εικονική πραγματικότητα της ευμάρειας που του προσέφεραν τα δάνεια και οι πιστωτικές κάρτες;

Ο πολιτισμός για εμένα είναι το παν, γιατί από εκεί ένας λαός δημιουργεί αξίες. Οι πολιτικές ηγεσίες των τελευταίων ετών έφτιαξαν μια νεολαία για τα μπουζούκια. Ας τελειώνουμε λοιπόν με τα γαρύφαλλα, τις φιάλες και την επίδειξη. Η κουλτούρα του Έλληνα ήταν το θέατρο από τα αρχαία χρόνια, η σάτιρα, το ταβερνάκι με την παρέα και τη μουσική και όχι τα σόου στα νυχτερινά κέντρα διασκέδασης. Χαίρομαι πολύ που η κρίση έβαλε ένα στοπ σε όλη αυτή την υποκουλτούρα της νύχτας, με τα πολλά λεφτά, τη μόστρα και τη διασκέδαση της καψούρας, που δεν σου δημιουργεί καμία ευφορία.

// Θα έρθει η αλλαγή; Θα σηκωθούμε από τον καναπέ;

Είμαστε φοβισμένοι. Ο κόσμος βρίσκεται σε θλίψη. Κάποιοι χρησιμοποίησαν άλλη γλώσσα για να κάνουν τα ίδια πράγματα. Αυτό είναι παράνοια.

// Ο Έλληνας, όπως σωστά το τοποθετήσατε, έχει γίνει απαισιόδοξος. Η κατάθλιψη είναι η νόσος της εποχής μας. Από πού πρέπει να αντλήσει δύναμη;

Από την ιστορία μας. Οι παππούδες μας είχαν περάσει Κατοχή και αγωνίστηκαν για αυτόν τον τόπο. Δεν τον παράτησαν. Τα νιάτα μας ξεσηκώθηκαν όταν είδαν την εξουσία να σκοτώνει τον Αλέξη Γρηγορόπουλο. Πού είναι τώρα;

Πιστεύω ότι οι επόμενες γενιές, όταν μορφωθούν ουσιαστικά, θα κάνουν τη μεγάλη αλλαγή στην Ελλάδα. Αλλά δεν ξέρω πώς θα γίνει αυτός ο ξεσηκωμός με υπουργούς που θέλουν να κόψουν τα Αρχαία, τα Θρησκευτικά.

// Σε τι ανθρωπότητα πιστεύετε ότι ζούμε; Διοικούν οι λαοί ή οι μεγάλες πολυεθνικές;

Ζούμε έναν Μεσαίωνα. Η τηλεόραση τα τελευταία χρόνια αλλοτρίωσε, με το lifestyle, ό,τι είχε απομείνει από την παλικαριά του λαού μας. Μας έμαθε στο εύκολο χρήμα. Εγώ για να γίνω ηθοποιός δούλεψα χρόνια στην οικοδομή. Έφυγα και πήγα στο εξωτερικό και έκανα δεκάδες δουλειές για να επιβιώσω. Δεν φοβήθηκα να δουλέψω.

// Γιατί δεν παράγει η Ελλάδα;

Γιατί έμαθε η νεολαία να μην κοπιάζει. Το χωράφι θέλει κόπο. Τα αφήσαμε να τα καλλιεργούν οι Αλβανοί. Τώρα, που κόπηκαν οι επιδοτήσεις, τα νιάτα γυρίζουν στην επαρχία και βλέπουν τι μπορούν να κάνουν με τις νέες μορφές καλλιέργειας.

// Φοβάστε για έναν γενικευμένο πόλεμο στην περιοχή, με αφορμή τον θρησκευτικό φανατισμό, αλλά με αιτία τα οικονομικά συμφέροντα (π.χ. πετρέλαιο;)

Ο πόλεμος είναι δίπλα μας. Μια ανάσα. Σε δευτερόλεπτα όλα μπορούν να αλλάξουν. Ο Ερντογάν μας ενισχύει αυτόν τον φόβο. Αλλά δεν ξέρω πόσο πιο εχθρικός είναι ο Πρόεδρος της Τουρκίας από τη φιλική μας, κατά τα άλλα, Ευρωπαϊκή Ένωση...

// Τι πρέπει να κάνει η χώρα μας με τους πρόσφυγες;

Χωρίς τη βοήθεια των Ευρωπαίων δεν γίνεται τίποτα.

// Ποιο είναι το νόημα της ζωής; Η ευτυχία; Τι σας έλεγε ο παππούς σας, ο πατέρας σας;

Να ζω την κάθε στιγμή με αλήθεια. Να μοιράζομαι συναισθήματα με τους ανθρώπους που αγαπώ. Και να δοξάζω που ζω σε αυτήν τη χώρα με τον πιο όμορφο ήλιο και την πιο ωραία θάλασσα.

// Πώς ζουν 2.000.000 άνεργοι; Γιατί δεν βγαίνουν στους δρόμους;

Απογοητευτικό και αυτό το φαινόμενο. Τα νιάτα μας φεύγουν στο εξωτερικό, ζουν με το χαρτζιλίκι της γιαγιάς, πίνοντας έναν καφέ για ώρες, αρκετοί παραμένουν αδιάφοροι και άλλοι, οι πιο σκεπτόμενοι, περιμένουν.

Υποβόσκει η αντίδραση. Βλέπω τον κλάδο μου, αυτόν των ηθοποιών, να καταποντίζεται. Βέβαια υπάρχει μια υπερβολή. Πάρα πολλοί ηθοποιοί βγαίνουν από δραματικές σχολές -κορεσμός- και οι θεατρικές σκηνές που υπάρχουν στην Αθήνα είναι περισσότερες από αυτές του Λονδίνου. Θα μου πείτε, από τη χώρα που γέννησε το θέατρο θα ήταν περίεργο να μην υπήρχε αυτή η έκρηξη δημιουργικότητας. Η τέχνη είναι διέξοδος, ελπίδα, όνειρο, δίνει νόημα στην καθημερινότητα. Το προτιμώ.

// Επιμένετε και κινηματογραφικά. Σας έχει δώσει άλλωστε το σινεμά μεγάλες επιτυχίες.

Είναι μαγική τέχνη. Τον χειμώνα θα παιχτεί στη μεγάλη οθόνη μια ταινία για το Προσφυγικό, στην οποία παίρνω μέρος, ενώ θα συμμετέχω και σε ένα άλλο φιλμ, όπου ο ήρωας που υποδύομαι απολύεται και χάνει τη δουλειά του. Η καταγραφή αυτής της ημέρας είναι συγκλονιστική.
ΤΟ ΠΑΡΟΝ 

Ο Γιάννης Στάνκογλου είναι Έλληνας ηθοποιός γεννημένος το 1974. Έχει σπουδάσει υποκριτική στη Δραματική σχολή του Κιμούλη. Είναι νυμφευμένος με τη σκηνοθέτρια Αλίκη Δανέζη–Knutsen και έχουν δύο παιδιά.