Ο ΚΗΠΑΚΟΣ ΣΑΣ

Ο ΚΗΠΑΚΟΣ ΣΑΣ

Ένας εισαγωγικός και κατατοπιστικός οδηγός για να μάθετε να καλλιεργείτε τον δικό σας κήπο, να γεύεστε τους καρπούς του και να μυηθείτε σε μια κατ' οίκον πρακτική που γυμνάζει τούς μυς, χαλαρώνει το πνεύμα και ακονίζει τον χαρακτήρα. Αρχίστε λερώνοντας τα χέρια σας!

Από τη Μαρία Χαραμή

Ι. TO ΜΑΝΙΦΕΣΤΟ ΕΝΟΣ ΘΑΥΜΑΣΤΟΥ ΧΟΜΠΙ

Ο κήπος δηλώνει αρχοντιά. Καθώς ακόμη και ένα περιβολάκι συνιστά έργο ζωής που θα ξεπεράσει μιαν ανθρώπινη ζωή. Έργο που με πολλούς τρόπους υπερβαίνει τον δημιουργό του. Μια όαση που προκαλεί τον χρόνο, αφού μας διδάξει ακριβώς το μέγα μάθημα του χρόνου και της καρτερίας. Η δημιουργία ενός κήπου μάς αλλάζει. Κάνοντας μας καλύτερους. Έχω συναντήσει γελοίους φιλόζωους, με βρώμικο μυαλό, με την καρδιά γεμάτη σκοτάδι και φθόνο. Μα ούτε μισό ανόητο ή μικρόψυχο φιλανθή. Ο κηπουρός, εκ των πραγμάτων, γίνεται κάπως σοφός. Και τον διακρίνει η αγάπη. Προς τη φύση, προς το ωραίο, προς τον άλλον. Ο κήπος ιστορικά είναι συνώνυμο της αρχοντιάς. Ηγεμόνες, αριστοκράτες, οι μαρκήσιοι των αισθημάτων, όλοι εκείνοι που διέθεταν όχι απλώς τα μέσα μα και κάποια αισθητική φαγούρα, πνευματική καλλιέργεια, ένα όραμα αρμονίας, έφτιαξαν και μας κληροδότησαν πράσινες Εδέμ. Από τους ροδώνες της Μπαγκατέλ, τους κήπους της Βίλα ντ' Εστε στη λίμνη του Κόμο ή στο Ραβέλο, από τα ζεν γιαπωνέζικα περιβόλια, τους περίφημους σπανιόλικους κήπους ή τον Βοτανικό στο χωριό Γκαρντόνε του αυστριακού καλλιτέχνη Χέλερ, ως το ντελιριακό αριστούργημα του φαμόζου διακοσμητή Ζακ Γκρανζ στη Νορμανδία και τον Βοτανικό Κήπο Διομήδους στο Χαϊδάρι, μεγαλειώδεις ψυχές έστησαν αυτούς τους πνεύμονες οξυγόνου και φιλαλληλίας.

Ο κήπος επίσης αποτελεί ριζικό μοντερνισμό. Όχι μια εφήμερη, αμήχανη τάση, μα τη μερική απάντηση σε σύγχρονα και βασανιστικά αιτήματα. Όπως η κλιματική αλλαγή, η άνοδος της θερμοκρασίας και η οικονομική ύφεση. Γι’ αυτό σας λέω, παιδιά. Περιβόλι μάλλον, παρά ρολόι Franck Muller, να σας το κλέψει ο άνεργος που θα το πουλήσει στη μαύρη για να φάει ο χριστιανός και να κλαίτε εσείς. Όσο δε σκέφτομαι τα ανθρωπάκια που επένδυσαν σε οικόπεδο στις Μαλδίβες, που σε δέκα χρόνια θα καταστούν αβίωτες, με το ζόρι πνίγω το γέλιο μου! Εξ όνυχος και από το έλασσον στο μείζον θα ρίξω και μιαν ιδέα. Όχι για τον δικό μας μπαξέ αλλά για τον Εθνικό μας κήπο: εκείνος που θα πρωτοστατήσει στην ανασύσταση και ανάσταση του θα ανακηρυχθεί δικαίως μεγάλος ευεργέτης της Αθήνας. Χρειαζόμαστε πράσινο. Ο καθένας μας που φυτεύει στο μπαλκόνι, στην ταράτσα, στην αυλή του, αυτόχρημα κάνει και πράξη ευποιίας στο σύνολο. Εμπνέει και δωρίζει μιαν ανάσα στους γείτονες και στους συμπολίτες του. Οι μικρές ενέργειες, οι ατομικές πρωτοβουλίες φιναλμέντε αθροίζονται.

Φυτώρια και λογής κέντρα κήπου δήλωσαν αύξηση των πωλήσεων στα οπωροφόρα, μωρά λαχανικά και σπόρους. Η Μισέλ, μάλιστα, η πρώτη κυρία των ΗΠΑ, προσκάλεσε τους δημοσιογράφους στη φύτευση του organic λαχανόκηπου του Λευκού Οίκου (αυτό το ξανάγραψα, μα δεν πειράζει, μου έκανε μεγάλη εντύπωση!). Καθώς μάλιστα πολλές εταιρείες των αγγλοσαξονικών χωρών μείωσαν αποδοχές αλλά και ώρες απασχόλησης των εργαζομένων, προέκυψε ελεύθερος χρόνος. Που σημαίνει hobby. Κηπουρική, φίλοι μου. Κηπουρική ίσον σωματική άσκηση έξω, στην ύπαιθρο, δηλαδή +30% στην αύξηση του μεταβολισμού, συγκρίνοντας με τον κλειστό χώρο ενός γυμναστηρίου. Βελτιώνετε τη φόρμα σας και τρώτε τα δικά σας καθαρά και οπωσδήποτε βιολογικά προϊόντα. Κηπουρική ίσον διαλογισμός, άδειασμα του μυαλού και εστίαση στο μικρό, στο συγκεκριμένο, δίχως προσπάθεια. Συνεπώς συναισθηματική, διανοητική ευεξία. Κηπουρική τώρα αμέσως. Για σήμερα και αύριο.

ΙΙ. ΤΑ ΜΟΝΤΕΛΑ ΤΩΝ ΚΗΠΩΝ ΚΑΙ ΤΑ TRENDS ΤΗΣ ΕΠΟΧΗΣ

Περιβολάκι με λαχανικά και οπωροφόρα, ανθόκηπος ή μια μείξη και των δύο; Αυτό είναι το βασικό, πρώτιστο ερώτημα που πρέπει να απαντήσετε. Όποια απάντηση και αν δώσετε, κατά τις ανάγκες και τα γούστα σας, βεράντα, ταράτσα ή αυλή, ο μελλοντικός κήπος απαιτεί σχεδιασμό. Και αν ήδη υπάρχει και επιθυμείτε αλλαγές, ανασχεδιασμό. Αναλόγως της έκτασης προς φύτευσιν, συμβουλευτείτε έναν αρχιτέκτονα τοπίου ή κηπουρό. Δεν γνωρίζω κάτι δυσκολότερο από την εξεύρεση ενός ευσυνείδητου και εργατικού κηπουρού που γνωρίζει το επάγγελμα του. Απέλυσα τέσσερις μετά πολλών επαίνων. Τέσσερις αδιάφορους, αδαείς, λουφαδόρους, τεμπέλαρους και άπονους απατεώνες, προτού καταλήξω στο διαμάντι που λέγεται κύριος Νίκος Θάνος. Οι συμβουλές του ακολουθούν παρακάτω. Ιδού τώρα μερικά στυλ κήπων που ίσως σας δώσουν μια ιδέα για τον δικό σας.

■ Γαλλικός κήπος: Κλασικός για μέτρια προς μεγάλα μεγέθη. Με αλέες, μεγαλοπρέπεια και αυστηρή τάξη στη διάταξη. Διακοσμητικός και για λουλούδια.

■ Εγγλέζικος κήπος: Για μεγάλα μεγέθη, αναδεικνύει ή δημιουργεί θέες. Μοιάζει πιο άγριος, αλλά έχει σοφά μελετηθεί και οργανωθεί. Οι Εγγλέζοι, επιμελώς χομπίστες, έχουν μεγάλη παράδοση στο gardening. Τα flower shows, με κορυφαίο το Chelsea, δίνουν κάθε χρόνο τη γραμμή και τον τόνο στην κηπουρική. Πέρασαν μια κρίση ξεπεσούρας με μπιχλιμπιδωτούς, ροκοκό κήπους, μα οι βρετανοί designers επανακάμπτουν.

■  Ιταλικός κήπος: Αξιοποιώντας την παράδοση της ρωμαϊκής πολεοδομίας, ο κλασικός, αναγεννησιακός ετούτος κήπος δίνει μεγαλοπρέπεια στην είσοδο με γραμμικές φυτεύσεις κυπαρισσιών, οργανώνει συμμετρίες και δημιουργεί προοπτικές.

■  Καλιφορνέζικος κήπος: Ξαναζεσταίνεται η εκδοχή του μοντερνισμού της δεκαετίας του '50 με τον lifestyle κήπο με ξύλινα ντεκ και μπάρμπεκιου.

■ Νεοζηλανδέζικος - αυστραλέζικος κήπος: Πρόκειται για τάση η οποία εκπροσωπείται από 30-40άρηδες, μυώδεις, καλοζωισμένους σχεδιαστές τοπίου. Ακριβοί θάμνοι και glam. Εντελώς εκτός μόδας.

  

III. ΤΑ ΔΥΟ ΔΕΣΠΟΖΟΝΤΑ ΡΕΥΜΑΤΑ

■ New perennials: To κίνημα ξεκίνησε στη Γερμανία, Ολλανδία, Βέλγιο και φτούρησε στη Βρετανία. Για κάθε μέγεθος, ακόμη και μικρό. Πρασινάδες και πολυετή φυτά, σε σχετικώς περιορισμένο αριθμό (από 6 ως 10), με διαδοχική ανθοφορία σε επιλεγμένη χρωματική γκάμα και διαφορετικά ύψη, φυτεύονται σε ευθείες σειρές που δεν αναμειγνύονται. Γραμμή, υφή, δομή και μια ρυθμική κίνηση συνιστούν τον βασικό στόχο. Αναλόγως των φυτών που διαλέγετε θα δείτε τον κήπο σας ανθισμένο από τον Απρίλιο ως τις αρχές Αυγούστου. Τα χαλκόχρωμα φυλλώματα του φθινοπώρου όχι μόνο δεν εξοβελίζονται αλλά εκτιμώνται ως μια διαφορετική έκφραση της φύσης. Μέγα πλεονέκτημα: δεν απαιτεί ακριβή και κουραστική συντήρηση.

■ Εξυψωμένη φύση: Ζήτω ο νατουραλισμός. Μήπως θέλετε η ταράτσα, βεράντα ή το οικόπεδο έξω από το σπίτι σας να μοιάζει με αγρό; Μήπως θέλετε να προσελκύσετε πεταλούδες, μέλισσες, πουλάκια, έχετε δηλαδή οικολογικές ευαισθησίες; Μήπως δεν έχετε και πολλά χρήματα να δαπανήσετε; Τότε, να η λύση για εσάς! Αντιγράψτε τη φύση. Ψηλοί θάμνοι και λουλούδια, αγριολούλουδα ταιριαστά στο κλίμα, ανθεκτικά φυλλώματα που δεν γυρεύουν πολύ νερό θα δημιουργήσουν την τελική εντύπωση ενός άγριου λιβαδιού. Ναι στις λεβάντες, στις ρίγανες, στις λουίζες, στο δενδρολίβανο, θάνατος στο γκαζόν, αυτή την υδρόχαρη, πανάκριβη αρλούμπα.

ΤΙ ΦΥΤΕΥΟΥΜΕ ΣΤΟΝ ΛΑΧΑΝΟΚΗΠΟ

Επιλεγμένα ζαρζαβατικά και μυριστικά για άμεση χρήση όταν το «φρέσκο» είναι προϋπόθεση.

• ΝΤΟΜΑΤΕΣ: Οι «αυτοκλαδευόμενες» δεν χρειάζονται στήριξη διότι δεν αυξάνονται σε ύψος.

• ΡΟΚΑ: Ο βλαστός και τα φύλλα της τρώγονται σε διάφορες σαλάτες, ενώ μαγειρεύεται και μαζί με κρέας (το κάνουν οι Σλοβένιοι).

• ΒΑΣΙΛΙΚΟΣ: Ένα από τα πιο χρήσιμα μυριστικά στην κουζίνα. Στο παρτέρι σας θα ευνοήσει την ανάπτυξη ντομάτας και μελιτζάνας.

• ΠΙΠΕΡΙΕΣ: Δεν υπάρχει ελληνική κουζίνα χωρίς αυτές. Φυτέψτε καλύτερα κίτρινες και κόκκινες.

• ΤΣΙΛΙ: Σε μερικούς ίσως δεν φαίνεται απαραίτητο αλλά όταν μιλάμε για αντρικό λαχανόκηπο δεν θα μπορούσε να λείπει και κάτι... hot.                                                                                               

• ΜΑΡΟΥΛΙΑ: Οπωσδήποτε, για λόγους υγείας. Προτιμήστε τις ποικιλίες Σκουροπράσινο ή Κωνσταντινούπολης.

• ΚΟΛΟΚΥΘΙΑ: Τρώγονται μαγειρευμένα σε πολλές παραλλαγές και είναι εξαιρετικά για δίαιτα.

Η ΓΝΩΜΗ ΤΟΥ ΕΙΔΙΚΟΥ

Βασικές και κρίσιμες προτάσεις για να διαμορφώσετε τον δικό σας κήπο στη βεράντα ή στην αυλή σας.

Μια φίλη, αρχιτέκτων τοπίου που σπούδασε στο Εδιμβούργο φτιάχνει θαυμάσιους κήπους, δημόσιους και ιδιωτικών κατοικιών, στη χώρα μας και στο εξωτερικό. Έχοντας προσωπική εμπειρία, αφού προ τετραετίας επανασχεδίασε το περιβόλι της δικής μας μονοκατοικίας με λίαν ευχάριστα αποτελέσματα και αφού καμάρωσα διάφορα έργα της, σήμερα της γύρεψα λύση για μια βεράντα-ταράτσα δώματος και μια αυλή. Μιλώντας για αγορίστικα σπίτια, εργένηδων ή μη, η κυρία Πάγκαλου έλαβε υπόψη ότι πιθανόν ένας πρωτάρης κηπουρός θέλει να ασχολείται λίγη ώρα με τον κήπο του και για οικολογικούς λόγους πρέπει να εξοικονομήσουμε νερό. Με τούτα τα δεδομένα, ιδού οι προτάσεις.

α. Βεράντα ή ταράτσα δώματος: Μπροστά στα ανοίγματα στρώνεται ένας εναλλακτικός χλοοτάπητας τύπου joysia ή Frankenia που ποτίζεται μία φορά εβδομαδιαίως, εν αντιθέσει με το υδρόχαρο και ντεμοντέ γκαζόν που πρέπει να ποτίζουμε καθημερινώς. Πίσω του δημιουργείται μια συστάδα με αλόες ή αγρωστώδη όπως μίσκανθος, νασέλλα, καλαμαγρόστις μέσου ύψους, τα οποία επειδή θροΐζουν με τον άνεμο φτιάχνουν και ηχοτοπίο. Πιο πίσω τοποθετούνται φυτά μεσογειακά, ψηλότερα και ανθεκτικά όπως οι λεβάντες, και σε μία ή περισσότερες άκρες ένα μεγαλωμένο δέντρο που μας κρύβει από τους γείτονες.

β. Αυλή: Μια αδρή, λιτή, αντρική ιδέα περιλαμβάνει: χαλίκι γκρίζο ή μπεζ και ένα παραλληλεπίπεδο στοιχείο νερού, δηλαδή μια μεταλλική δεξαμενή βάθους 15 εκατοστών που θα μας κατασκευάσει ο σιδεράς με μικρή αντλία ανακύκλωσης του νερού. Εδώ καθρεφτίζεται ο ουρανός, το δέντρο στα αριστερά που πρέπει να έχει ενδιαφέροντα κορμό (ιτιά, φουντουκιά, κερασιά). Δεξιά τοποθετούμε αναρριχώμενα σε ξύλινο καφασωτό πλέγμα. Αναλόγως των προτιμήσεων σας, η αρχιτέκτων προτείνει να φτιάξετε τον τοίχο από εμφανές μπετόν, λείο ή με υφή artificiel, με χαλικάκι κτλ. Μπογιατίστε τον τοίχο σε διακριτικό ή έντονο χρώμα.

Για λαχανόκηπο θα διαλέξουμε το σημείο με τον καλύτερο ηλιασμό, ορίζοντας με σαφήνεια τους χώρους. Αποφεύγουμε τη χρήση λιπασμάτων χρησιμοποιώντας φυτικό compost. Μπορείτε να το προμηθευτείτε από τον Βιοκυκλικό Συνεταιρισμό της Καλαμάτας. 

ΤΑ ΔΟΧΕΙΑ ΚΑΙ ΟΙ ΓΛΑΣΤΡΕΣ

Πήλινα, μεταλλικά ή άντε και πλαστικά δοχεία και γλάστρες αγοράστε σε ένα ή το πολύ δυο χρώματα. Αγορίστικα χρώματα: τυρκουάζ, μπλε, πράσινα, πετρόλ. Αλλά θυμηθείτε να τρυπήσετε τον πυθμένα, ώστε να στραγγίζει το φυτό. Παραθέτουμε παραδείγματα: Λευκό κασπό 20x20x20 εκ., Habitat και κεραμική ζαρντινιέρα Vondom με εσωτερικό μηχανισμό ποτίσματος.

Απλά, μικρά, φθηνά κόλπα

Ο Nίκος Θάνος, κηπουρός, χαρίζει απλόχερα τη σοφία του για όσα έμαθε μια ζωή στους μπαξέδες και μας συμβουλεύει πώς να οργανώσουμε τον μικρό μας κήπο  στην αυλή, στη βεράντα ή στην ταράτσα.

» Αν έχετε φυτά στο μπαλκόνι σας και θέλετε να ανθίζουν, κάθε πρωί προτού φύγετε για τη δουλειά ανεβάστε τις τέντες.

» Κοντά στην κουζίνα φυτέψτε μυριστικά σε ζαρντινιέρες και ζαρζαβατικά σε μεγάλες γλάστρες.

» Αγοράστε «ψημένα» φυτά, μέτριας ηλικίας. Τα πολύ νεαρά και τα τεράστια ίσως δεν αντέξουν στο σοκ της μεταφύτευσης.

» Ψεκάστε με θειούχα ή χαλκούχα για τους μύκητες.

» Αποφύγετε τα ξινά και τα πεύκα. Υπάρχουν επιδημίες τα τελευταία χρόνια.

» Αρχίζουμε τη λίπανση Οκτώβριο και μπορούμε να συνεχίσουμε ως τον Ιούνιο.

» Οκτώβριο αρχίζουν και οι φυτεύσεις πολλών ειδών. Εφέτος θα βάλουμε λάχανα και μπρόκολα που έχουν πλούσιο, ωραίο φύλλωμα.

» Δημιουργήστε ένα κυκλικό, μικρό σκάμμα και γεμίστε το με τριών ειδών φυτά. Μια πράσινη πισινούλα.

» Βάψτε έναν μικρό τοίχο της βεράντας ή της αυλής σας σε ένα έντονο χρώμα: βαθυκόκκινο, πορτοκαλί, μοβ, μπλε. Θα με θυμηθείτε.

» Στηρίξτε έναν πανύψηλο καθρέφτη στον τοίχο, πίσω από ένα καφασωτό με ρυγχόσπερμα, γιασεμί, βουκαμβίλια. Φυσικά, θα διαλέξετε τον σωστό τοίχο, ώστε να καθρεφτίζει κάτι απέναντι του.

» Τα μπρόκολα, οι μελιτζάνες, οι ντοματιές, απλώνονται πολύ, με μεγάλα σκληρά κλαριά και φύλλα. Φυτέψτε σε απόσταση το κάθε φυτό.

» Μην ξεχάσετε τα υπέροχα αναρριχώμενα που ανεβαίνουν εύκολα και με καρφάκια. Αγαπημένο μου είδος η στεφανώτις.

» Αν έχετε κηπάκο, δημιουργήστε μια μυστική γωνιά. Με ένα αγαλματάκι μισοκρυμμένο πίσω από τις φυλλωσιές.

» Μελιτζανιές και ντοματιές ευδοκιμούν αν ανάμεσα τους φυτέψουμε κατιφέδες

» Το χρώμα χαρίζει χαρά. Η πολυχρωμία μπερδεύει και συνιστά την ασφαλέστερη απόδειξη κακού γούστου. Μείνετε σε δύο χρώματα με τις παραλλαγές τους: κίτρινο και μπλε, μπλε και άσπρο, κόκκινο και άλλα κόκκινα κ.ο.κ

» Το σιντριβανάκι μας, γαμήλιο δώρο του νονού μου, στοίχισε 500 ευρώ. Μπορείτε να φτιάξετε και μόνοι σας φθηνότερο. Ο ήχος του νερού γαληνεύει.

ΤΙ ΘΑ ΦΑΤΕ ΑΠΟ ΤΟΝ ΚΗΠΟ ΣΑΣ

Εκλεκτά εδέσματα από τα δικά σας ολόφρεσκα προϊόντα, εκτελεσμένα σωστά από τα χεράκια σας.

Ι. Η ΑΥΘΕΝΤΙΚΗ ΜΕΛΙΤΖΑΝΟΣΑΛΑΤΑ

Υλικά για ένα μέτριο μπολ

6 μεγάλες βιολογικές μελιτζάνες φλάσκες

3 σκελίδες σκόρδο

χυμός 1/2 λεμονιού (και λίγο παραπάνω)

ε.π. ελαιόλαδο

αλάτι, φρεσκοτριμμένο πιπέρι

Εκτέλεση:

Ψήνουμε τις μελιτζάνες σε γυμνή φλόγα (στο γκαζάκι ή σε κουζίνα με αέριο) ώσπου να μαυρίσει και να σκάσει η επιδερμίδα τους, να μαλακώσουν και να μυρίσει καμένο. Προθερμαίνουμε τον φούρνο στους l80°C. Αφήνουμε λίγο να κρυώσουν και αφαιρούμε προσεκτικά την εξωτερική καμένη φλούδα και κάθε μικρό μαυράκι, ακουμπώντας τις μελιτζάνες σε σουρωτήρι. Βάζουμε τις μελιτζάνες μαζί με τις σκελίδες σκόρδου σε λαδόκολλα, τυλίγουμε, τοποθετούμε το πακέτο σε ταψάκι και ψήνουμε επί 40'-50'. Αφήνουμε πάλι τις μελιτζάνες στο σουρωτήρι για να στραγγίζουν καλά από τον νερό τους επί 30'- 45'· Πολτοποιούμε στο multi μαζί με το σκόρδο, λεμόνι, αλάτι, πιπέρι και προσθέτουμε όσο λάδι επιθυμούμε, λίγο λίγο, δοκιμάζοντας. Διατηρείται στο ψυγείο για δέκα ημέρες.

II. ΤΟ ΣΩΣΤΟ PESTO GENOVESE

Υλικά για ένα μέτριο μπολ

2 αντρικές χούφτες φύλλα και λουλούδια βασιλικού genovese (ή μείγματος διαφόρων βασιλικών)

3 σκελίδες σκόρδο κομμένες στη μέση, χωρίς την πράσινη ουρίτσα

40 γραμμ. παρμεζάνα τριμμένη

25 γραμμ. πεκορίνο τριμμένο

30 γραμμ. κουκουνάρι αλάτι, φρεσκοτριμμένο πιπέρι

ε.π. ελαιόλαδο

Εκτέλεση:

Σε μικρό τηγάνι και σε χαμηλή φωτιά καβουρδίζουμε το κουκουνάρι ώσπου να γυαλίσει και να πάρει ένα καστανό χρώμα. Προσοχή, σταθείτε από πάνω, διότι η καταστροφή είναι θέμα λίγων δευτερολέπτων! Βράζουμε τις μισές σκελίδες σκόρδο με λίγο νερό μέσα σε μπρίκι για ένα λεπτό, πετάμε το πρώτο νερό και επαναλαμβάνουμε ώστε να κάνουμε το σκόρδο μας πιο... κοινωνικά αποδεκτό. Πλένουμε και στραγγίζουμε τον βασιλικό. Πολτοποιούμε το σκόρδο μαζί με αλάτι στο γουδί, ώσπου να γίνουν μια λεία πομάδα, προσθέτουμε λίγο βασιλικό, χτυπάμε με το γουδοχέρι προσθέτοντας λίγο λίγο το λάδι. Συνεχίζουμε με τον ίδιο τρόπο ή μεταφέρουμε το μείγμα στο μίξερ προσθέτοντας εναλλάξ τον υπόλοιπο βασιλικό, τα τυριά, λάδι. Τέλος, ρίχνουμε τα κουκουνάρια και το πιπέρι. Αν θέλετε να συντηρήσετε το pesto το μεταφέρετε σε γυάλινο ψηλό και στενό βάζο καλύπτοντας την επιφάνεια με λάδι, που δημιουργεί ένα μονωτικό φιλμ προστατεύοντας από την οξείδωση.

ΤΑ ΑΝΑΓΚΑΙΑ ΣΥΝΕΡΓΑ ΚΗΠΟΥΡΙΚΗΣ

Από τον Νίκο Θάνο, κηπουρό

1. Το αυτόματο ποτιστικό: Για σωστή κατανομή, οικονομία νερού και ξεγνοιασιά. Ρυθμίστε το να ποτίζει τη νύχτα και κάθε λίγους μήνες ελέγξτε την κατάσταση του.

2. Φτυάρι και τσουγκρανάκι: Διαλέγουμε γερά, στέρεα και ακριβά εργαλεία.

3. Ψεκαστήρας του ενός λίτρου.

4· Ειδικά γάντια, επειδή δεν βλέπω τον λόγο να χαλάσετε τα χέρια σας (σ.σ.: αυτό είναι δικό μου).

Πηγή : “V”