ΤΑ 1000 ΟΝΟΜΑΤΑ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ

Η μοναδική εικόνα της Παναγίας με τα τρία χέρια.

Απεικονίζει την Παναγία στην κλασική απεικόνιση της με τον Ιησού στα χέρια της. Η διαφορά της όμως είναι πως κάτω από δεξί χέρι της, στην αριστερή πλευρά της εικόνας όπως την κοιτά κάποιος υπάρχει ένα ακόμη χέρι.Το χέρι αυτό είναι και η αιτία που στην εικόνα δόθηκε το προσωνύμιο «Τριχερούσα»

 ΤΑ 1000 ΟΝΟΜΑΤΑ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ

Ποια είναι τα προσωνύμια που έδωσε ο λαός στη χάρη Της

17 χωριά και 18 λιμάνια έχουν το όνομα Της

ΣΥΣΣΩΜΟΙ ο ελληνικός λαός θα τιμήσει, σε λίγες μέρες, με ιδιαίτερη κατάνυξη, την Παναγία. Τη μοναδική ελπίδα και παρηγοριά του. Τη Μεγάλη Μεσίτρια προς το φιλάνθρωπο Θεό.

Της Αγγελικής Δαμίγου

Η   ΠΑΝΑΓΙΑ είναι άρρηκτα δεμένη με την ψυχή του Ελληνα. Σ' Αυτήν   αποθέτουμε τα βάσανα, τους καημοΰς και τις ελπίδες μας.   Την   αγκαλιά Της ζητάμε, σαν μικρά, απροστάτευτα παιδιά. Το όνομα Της δώσαμε σε 17 χωριά μας και σε 18 λιμάνια μας και γίναμε όλοι ποιητές, δίνοντας Της χίλια ονόματα.

Η Παναγία στέκεται πιστός και άγρυπνος βιγλάτορας στην πόρτα της ψυχής μας. Η ταπεινή Αυτή οδηγήτρια επιθυμεί να μας ανοίξει δρόμους ζωής και να φτερώσει τις ψυχές μας προς τον όμορφο κόσμο, που αγιάζει, ευλογεί και στηρίζει η αγάπη του Θεού. Κι εμείς, στεκόμαστε και αντιστεκόμαστε, με την επικίνδυνη απόκλιση της ζωής, σ' αυτήν την προσμονή της Παρθένου.

Είναι κοντά μας για να μας οδηγήσει, με βήματα σταθερά, στο ξέφωτο μιας ελπιδοφόρας ανατολής. Δίχως τη σκλαβιά τον θανάτου. Πέρα από τα σκοτεινά και τυραννικά σύνορα της φθοράς. Στον κόσμο της άδυτης Ανάστασης. Του Πάσχα της ζωής, που αισθητοποιεί, σε παλμό ζωής και θρόισμα ελπίδας, η παρουσία Της.

Είναι κοντά μας, με μάτια ορθάνοιχτα, που βλέπουν ως την ψυχή τον άνθρωπο. Με καρδιά ολόθερμη, που ζεσταίνει ολόκληρο τον άνθρωπο. Με παρουσία αιώνια, που στέκει ασάλευτη κοντά στον άνθρωπο.

Παναγιά η Αμόλυντος 

 

■ Φανερωμένη

Πάντα Φανερωμένη. Πάντα έτοιμη. Περισσότερο ζωντανή στην εικονική ακινησία Της, στην Κοίμηση Της. Παρούσα στα πολυάνθρωπα πανηγύρια και τις μοναχικές συνάξεις.

Στους ήχους των μητροπολιτικών ναών και τη σιωπή των απόκοσμων μοναστηριών, μέχρι τις κορυφές και τις ακρογιαλιές. Μέχρι τη μοναχικότητα μας.

Σε όλους τους χώρους αναδύεται η ελπίδα της Θεοτόκου...

Παντού φωτίζει ο ήλιος της Παντάνασσας. Όλα τα σκεπάζει η απέραντη αγκαλιά της Πλατυτέρας. Τον κόσμο και τον άνθρωπο. Την απέραντη κτίση και την άπειρη ψυχή μας.

Η Υψηλότερα των Ουρανών - πνευματικός οδηγός- ρίχνει φως στο απύθμενο και αταπείνωτο βάθος των καρδιών.

Η Θεομάνα στήνει γέφυρες, εκεί που η αλλοτρίωση και ο απρόσωπος τεχνολογικός πολιτισμός χώρισε τις καρδιές. Ρήμαξε τις ψυχές και αποξένωσε τους ανθρώπους.

Εκείνη, όμως, ανακουφίζει και παρηγορεί. Προστατεύει αδιάκοπα, γιατί έχει την «παρρησία» στο Θρόνο του Υιού Της. Γι’ αυτό « μια Της μεσιτεία, ένας λόγος, ένα νεύμα Της, έχει τη δύναμη να αλλάξει τη θεία οργή και αγανάκτηση σε φως και έλεος και ευσπλαχνία», έγραφε ο μεγάλος διδάσκαλος του Γένους, Ηλίας Μηνιάτης.

Οι  ωραιότεροι  ψαλμοί -δείγματα ανυπέρβλητης ποιητικής έμπνευσης- έχουν γραφτεί για την Υπέρμαχο Στρατηγό.

Κι ο ποιητής λαός μας τη στόλισε με χιλιάδες ποιητικά ονόματα.

Την ονόμασε: Γλυκοφιλούσα, Γρηγορούσα, Οδηγήτρια, Βρεφοκρατούσα, Πολυσπορίτισσα, Οικονόμισσα, Ελευθερώτρια, Άξιον Εστί, Άνθος Αμάραντο, Μεγαλόχαρη, Ευαγγελίστρια, Κυρά των Αγγέλων, Περίβλεπτο, Παρηγορήτισσα, Κιβωτό, Ελεούσα, Θεομάνα, Αγιογαλούσαινα, Γλυκιά Καταφυγή, Βλέπουσα, Παντοβασίλισσα και με πολλά άλλα ονόματα.

Παναγιά η Ένθρονη

 

■ Η σχέση

Τα ονόματα και τα προσωνυμία που έδωσε ο λαός μας στην Παναγία έχουν σχέση:

α) Με την παράσταση Της, β) με τη θέση του ναοΰ Της, γ) με τον τρόπο της κατασκευής του ναού Της, δ) με την εποχή της γιορτής Της , ε) με τα θαύματα Της και στ) με διάφορους εκφραστικούς επαίνους στη χάρη Της.

ΑΠΟ την παράσταση Της:

Η Παναγία ονομάζεται Δεομένη και Αψηλοχερούσα. Πλατυτέρα, Οδηγήτρια, Γλυκοφιλούσα, Γαλακτοφορούσα και Γαλακτούσα, Αμόλυντη, Νικοποιός, Ευαγγελίστρια, Αγία Σκέπη, Βασίλισσα και Παντοβασίλισσα, Βρεφοκρατούσα, Ζωοδόχος Πηγή, Βλαχερνίτισσα και Βλαχέρνα, Δεξιοκρατούσα, Μαντηλούσα κ.λπ.

Αν η εικόνα Της ήλθε από ξένα μέρη την ονομάζουν Ξένη, Ξενιά και Ξενοποΰλα.

ΑΠΟ τη θέση του ναού της:

Ονομάζεται: Καστρίτισσα, Καστρινή, Χρυσοκαστρίτισσα, Αργυροκαστρίτισσα, Καλαμιώτισσα, Αθηνιώτισσα, του Βουνού, του Κάμπου, Χρυσοκουβουκλιώτισσα, Παραπορτιανή, Κατωπολιανή, Αμπελοκήπισσα, Φιλοσοφίτισσα, Αρβανίτισσα, Βατοπεδινή, Βροντιανή, Πυργιανή, Θαλασσινή, Καμινιώτισσα, Γκρεμνιώτισσα , Κρασοπωλήτισσα, Κορφινή, Μαλεβή (Το βουνό Πάρνων, όπου βρίσκεται περίφημο μοναστήρι Της, λέγεται και Μαλεβός) κ.λπ.

ΑΠΟ τον τρόπο κατασκευής του ναού Της:

Ονομάζεται: Τουρλιανή, Τουρλωτή, Κουμπελίδικη, Θεόχτιστη, Θεοσκέπαστη, Μολυβδοσκέπαστη, Μαρμαριωτισσα, Πελεκητή, Κατακεκρυμμένη, Κρεμαστή, Τρυπητή, Σπηλιανή, Σπηλαιώτισσα και Μεγαλοσπηλαιώτισσα, Πλατανιώτισσα κλπ.

ΑΠΟ την εποχή της γιορτής Της:

Ονομάζεται: Φλεβαριανή (2 Φεβρουαρίου), Σοτομπριανή ή Σεπτεμβριανή (8 Σεπτεμβρίου), Βρεχούσα, Πολυσπορίτισσα, Αυγουστιανή, Δεκαπεντούσα ή Δεκαπενταυγουστιανή, Τριτιανή (γιορτάζει την τρίτη ημέρα του Πάσχα), Βρόντου (με τις πρώτες βροχές), Βροντιανή, Ακαθή, (του Ακάθιστου Ύμνου), Φανερωμένη (γιατί φανερώνει τους ξενιτεμένους) κ.λπ.

ΑΠΟ τα θάματα Της:

Ονομάζεται: Γοργοεπήκοος, Υπακοή ή Πακού (επειδή ακούει τις ικεσίες), Ελεούσα, Λεούσα, Ελεημονήτρα, Λεμονίτισσα, Ελεήστρα, Γιάτρισσα, Ιαματική, Θεραπεία, Γαιματούσα (θεραπεύει τις αιμορραγίες), Καψοχεροβολούσα (έκαψε δεμάτια αυτών που αλώνιζαν στη γιορτή Της), Θαλασσομάχισσα, Υγεία, Φάρμακου, Ψυχοσώστρα, Παραμυθεία, Παρηγορίτισσα, Πονολύτρια, Παυσολύπη κ.λπ.

Μ’ ΕΚΦΡΑΣΤΙΚΑ    επαίνου, σεβασμού και θαυμασμού  είναι τα  ονόματα:

Όμορφη Παναγιά, Ηλόκαλλη ή Λιόκαλκη, Αέρινη, Αγγελόκτιστη, Αναφωνήτρια, Αρωμάτων, Γερόντισσα, Δεξιά, Δέσποινα, Εγγυήτρια, Επίσκεψις, Θεομάνα, Κυρά, Λυπημένη, Οικονόμισσα, Παντάνασσα, Τρανή, Υψηλή, Φιλέρημος, Χρυσοπηγή, Χρυσοσκελαριά, Χρυσοσπηλιώτισσα, Χρυσοδαφνιώτισσα, Χρυσογαλούσα, Χρυσοκέφαλη, Χρυσοποδαρίτισσα, Χρυσοσκαλιώτισσα, Χρυσοχεριά, Χρυσοελεούσα, Χρυσοπαντάνασσα κ.λπ.

Το όνομα της Παναγίας συνδυάστηκε και με ιστορικά γεγονότα, όπως: Υπέρμαχος Στρατηγός, Ανίκητος, Ακατανίκητος, Αήττητος, Χιλιάρμενος (βυθίζει χίλια άρμενα), Αρμενοκρατούσα, Ξεσκλαβώστρα, Καθαριώτισσα, Πορταΐτισσα (προστάτης των εισόδων), Ανοιχτοπορτούσα, Σιδερόπορτα, Παναγία Αρμάδα (γιορτάζεται στις Σπέτσες, γιατί έδιωξε τις τουρκικές αρμάδες), Αχειροποίητος κ.λπ. Αναρίθμητα είναι τα ονόματα που έδωσε η πίστη του ποιητή λαού μας, στη Θεοτόκο. Οι περισσότεροι ναοί φέρουν το όνομα της Κοίμησης της Θεοτόκου, μέσα στο οποίο κρύβεται η ελπίδα και η πεποίθηση ότι η Παναγία κοιμήθηκε! Δεν πέθανε! Και στην Κοίμηση Της ακόμα δεν εγκατέλειψε τον κόσμο.

Γι’ αυτό   ψάλλουμε το τροπάριο:

«Εν τη γεννήσει την παρθενίαν εφυλαξας, / εν τη κοιμήσει, τον κόσμο ου κατέλιπες Θεοτόκε. Μετέστης προς την ζωήν, μήτηρ υπάρχουσα της ζωής / και ταις πρεσβείαις ταις σαις λυτρουμένη, / εκ θανάτου τας ψυχάς ημών».

ΤΥΠΟΣ της ΚΥΡΙΑΚΗΣ