ΕΛΛΗ : Το χρονικό της άνανδρης επίθεσης

Λίγο πριν βουλιάξει το «Έλλη»: η φωτιά κατατρώγει ό,τι έχει απομείνει από το κουφάρι του πλοίου

15 Αυγούστου 1940: Οι 3 εκρήξεις που συγκλόνισαν τη διεθνή κοινή γνώμη

ΕΛΛΗ  : Το χρονικό της άνανδρης επίθεσης

« ... Με βαθείαν λύπην αγγέλομεν την  απώλεια του ευδρόμου ΕΛΛΗ, ηγκυροβολημένου εις όρμον Τήνου, όπου είχε καταπλεύσει προς απόδοσιν τιμών εις την θαυματουργόν εικόνα της Θεομήτορος. Σημαιοστόλιστον εβλήθη δια τορπιλλών αγνώστου εθνικότητος υποβρυχίου...»    

Του Γ. Αγγελή

15 Αυγούστου 1940.       

ΚΑΝΕΙΣ από τους χιλιάδες προσκυνητές που περίμεναν την περιφορά της εικόνας της Παναγίας στην Τήνο, το πρωινό της 15^ης Αυγούστου 1940, δεν μπορούσε να φανταστεί ότι εκείνη την ώρα ο κυβερνήτης ενός ιταλικού υποβρυχίου παρακολουθούσε το λιμάνι του νησιού από το περισκόπιο του σκάφους του και στόχευε το σημαιοστολισμένο για την περίσταση καταδρομικό «Έλλη».

ΛΙΓΑ λεπτά αργότερα, τρεις ισχυρές εκρήξεις συγκλόνισαν την περιοχή και τη διεθνή κοινή γνώμη, σε μια επίθεση που έχει καταγραφεί ως μια από τις πιο άνανδρες και ύπουλες του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Ηταν όμως και μια επίθεση που οδήγησε σε εντυπωσιακή εθνική ενότητα και σφυρηλάτησε το πείσμα και το σθένος του λαού μας απέναντι σε μια ολοένα πιο προκλητική και απειλητική, τότε, Ιταλία. Μια σαρωτική λαϊκή δύναμη που ξέσπασε δύο μήνες αργότερα οτο αλβανικό μέτωπο, τσακίζοντας την επίθεση των επίλεκτων μονάδων του Μουσολίνι και έγραψε το ένδοξο έπος του '40.

Τι συνέβη, ακριβώς, εκείνο το μοιραίο πρωινό; Το καταδρομικό «Έλλη», με κυβερνήτη τον πλοίαρχο Αγγελο Χατζόπουλο και πλήρωμα 232 αντρών, είχε λάβει εντολή από το υπουργείο Ναυτικών να μεταβεί στην Τήνο όπου θα απέδιδε τιμές κατά τη γιορτή της Μεγαλόχαρης. Στολισμένο «εν μεγάλω σημαιοστολισμώ» για την περίσταση, είχε αγκυροβολήσει έξω από το λιμάνι του νησιού σε απόσταση περίπου 800 μέτρων από το λιμενοβραχίονα.

Γύρω στις 830 το πρωί και ενώ το πλήρωμα ήταν παραταγμένο στο κατάστρωμα περιμένοντας την περιφορά της θαυματουργής εικόνας της Παναγίας, κάποια μέλη τον πληρώματος άκουσαν έναν περίεργο συριγμό από τη θάλασσα.

Μέχρι να συνειδητοποιήσουν τι συνέβαινε, μια φοβερή έκρηξη συντάραξε το πλοίο, εκτινάσσοντας 20 μέλη του πληρώματος στη θάλασσα. Ακολούθησαν άλλες δυο εκρήξεις στο λιμενοβραχίονα.

Η πρώτη τορπίλη χτύπησε το «Έλλη» ακριβώς στη μέση, στο χώρο του λεβητοστασίου προκαλώντας θραύση του κεντρικού λέβητα. Ακολούθησε ισχυρή έκρηξη, με αποτέλεσμα να παραδοθούν όλα τα διαμερίσματα στις φλόγες και να γεμίσουν καπνούς. Παρά τη σύγχυση που προκλήθηκε, ο πλοίαρχος και οι αξιωματικοί κατάφεραν να κρατήσουν την ψυχραιμία τους και να κατευθύνουν έτσι το πλήρωμα, ώστε να απομακρυνθούν οι τραυματίες από το μηχανοστάσιο και να κλείσουν κάποια στεγανά.

Οι φλόγες, ωστόσο, ξέφυγαν από κάθε έλεγχο και το καταδρομικό πήρε επικίνδυνη κλίση 15 μοιρών. Ο κυβερνήτης διέταξε την εκκένωση του πλοίου και λίγα λεπτά αργότερα, μια ώρα και ένα τέταρτο μετά το πλήγμα, το «Έλλη» βυθίστηκε. Στη στεριά επικρατούσε χάος και αναστάτωση. Μια γυναίκα πέθανε από καρδιακή προσβολή, πολλοί άλλοι πολίτες λιποθύμησαν.

Το πλήρωμα βγήκε στη στεριά και οι τραυματίες μεταφέρθηκαν στο νοσοκομείο του νησιού και σε ένα ξενοδοχείο. Ο απολογισμός ήταν τραγικός: 8 νεκροί και 26 τραυματίες.

Η είδηση του τορπιλισμού που μεταδόθηκε αμέσως στην Αθήνα, προκάλεσε μεγάλη αναταραχή και οργή, καθώς η επίθεση έγινε την ημέρα της μεγάλης γιορτής της Ορθοδοξίας και ενώ το πλοίο εκτελούσε μια θρησκευτική αποστολή.

Όλοι ήταν βέβαιοι ότι η επίθεση έγινε από ιταλικό υποβρύχιο, αλλά η κυβέρνηση απέφυγε σκόπιμα να ανακοινώσει την ταυτότητα των δραστών για να μην οξύνει τα πνεύματα και να μην αναγκαστεί να εμπλακεί στον πόλεμο.

Η κυβέρνηση έδωσε εντολή να συνεχιστεί η τελετή και να γίνει η προγραμματισμένη λιτανεία στην Τήνο, αλλά για την επιστροφή των προσκυνητών έστειλε ειδική νηοπομπή επιβατηγών πλοίων με τη συνοδεία των αντιτορπιλικών «Βασιλεύς. Γεώργιος» και «Βασίλισσα  Όλγα» υπό τον αρχηγό του Στόλου, υποναύαρχο Καββαδία.

Τον πλου της νηοπομπής παρακολούθησαν και τρία αεροπλάνα της Πολεμικής Αεροπορίας.

Η απόδειξη ότι το υποβρύχιο ήταν ιταλικό βρέθηκε την επόμενη μέρα, όταν δύτες ανέσυραν από το βυθό θραύσματα των τορπιλών. Σε αυτά τα θραύσματα βρέθηκαν κωδικά χαρακτηριστικά του ιταλικού Ναυτικού και ιταλικά διακριτικά.

Η επίσημη ανακοίνωση για την εθνικότητα του υποβρυχίου έγινε στις 30 Οκτωβρίου, αφού δηλαδή είχε κηρυχθεί ο πόλεμος στη χώρα μας.

Το ότι η επίθεση στο καταδρομικό ήταν ιταλικό εγχείρημα επιβεβαιώθηκε μετά τον πόλεμο και από ιταλικές πηγές. Ο κόμης Τσιάνο έγραψε στο ημερολόγιο του εκείνη τη μέρα ότι κατά πάσα πιθανότητα πρόκειται για επιχείρηση που οργάνωσε ο «ανισόρροπος Ντε Βέκι», τότε γενικός διοικητής Δωδεκανήσου.

Στις 19 Αυγούστου του 1945, ο Ιταλός πρεσβευτής στην Αθήνα Τ. Γκράτσι έγραψε άρθρο στην εφημερίδα της Ρώμης «Τζιορνάλε ντι Ματίνο» υποστηρίζοντας ότι η ενέργεια αυτή δεν είναι δυνατόν να καταλογιστεί ως απλή πρωτοβουλία του Ντε Βέκι.

«Ο τορπιλισμός του "Έλλη" υπήρξε συνέπεια διαταγών δοθεισών εκ Ρώμης», ανέφερε χαρακτηριστικά.

Πώς έγινε η αγορά του καταδρομικού

Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ κυβέρνηση αγόρασε το «Έλλη» από την Αμερική το 1914 μαζί με το «Λήμνος» και το «Κιλκίς», στην προσπάθεια της να ενισχύσει σημαντικά το στόλο της για να αποκτήσει υπεροπλία στη θάλασσα απέναντι στην Τουρκία. Για την αγορά του πλοίου είχε μεταβεί στην Αμερική ο πλοίαρχος Αλέξανδρος Δουρούτης, ο οποίος ήταν και ο πρώτος κυβερνήτης του καταδρομικού. Οι τελικές διαπραγματεύσεις έγιναν το Μάρτιο του 1914 και στις 5 Απριλίου έγινε η οριστική συμφωνία, αφού τελικά οι Κινέζοι, για λογαριασμό των οποίων κατασκευαζόταν, υπαναχώρησαν. Το «Έλλη» καθελκύστηκε στο Κάμντεν της Νέας Υόρκης στις 14 Μαΐου του ίδιου χρόνου και στις 18 Ιουνίου έγινε η τελετή ανύψωσης της ελληνικής σημαίας. Μετά την τελετή, αναχώρησε για την Ελλάδα. Είχε εκτόπισμα 2.115 τόνων, μπορούσε να αναπτύξει ταχύτητα 20 κόμβων (οι προδιαγραφές έδιναν ταχύτητα 22) και ο οπλισμός του περιελάμβανε δύο πυροβόλα των 152 χλστ., 4 των 102 χλστ. και 2 των 76 χλστ.

Σήμερα, το όνομα «Έλλη» φέρει μια σύγχρονη φρεγάτα που θεωρείται και η ναυαρχίδα του ελληνικού Στόλου. Πρόκειται για την πρώτη φρεγάτα συστημάτων προηγμένης τεχνολογίας, τύπου Kortenaer, που απέκτησε το Πολεμικό Ναυτικό μας την περασμένη δεκαετία από την Ολλανδία, μαζί με το «δίδυμο» της σκάφος, το «Λήμνος».

ΤΥΠΟΣ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ

Γιατί οι Ιταλοί «χτύπησαν» στην Τήνο τον Δεκαπενταύγουστο του 1940

Απόσπασμα από το άγνωστο «Ημερολόγιο» του πρεσβευτή Γκράτσι

Σήμερα 15 Αυγούστου 2016 συμπληρώνονται 76 χρόνια από τον τορπιλισμό της «Έλλης» στο λιμάνι της Τήνου από ιταλικό υποβρύχιο. Για τους νεότερους ίσως να μην είναι τόσο γνωστά ορισμένα γεγονότα που συνδέονται με «εκείνον τον Δεκαπενταύγουστο» όπως είναι η σκόπιμη μυστικότητα που επεκράτησε τότε στην Αθήνα, η διάψευση της Ρώμης για τον ρόλο της, η αποκάλυψη της αλήθειας δυόμισι μήνες αργότερα, η μετά τον πόλεμο αναγνώριση της ευθύνης από τη δημοκρατική Ιταλία κλπ.

Δίνουμε λοιπόν σήμερα εδώ το σχετικό απόσπασμα από το σχεδόν άγνωστο «Ημερολόγιο τον Εμμανονέλε Γκράτσι. Ο τότε πρέσβευες της Ιταλίας στην Αθήνα δεν περιορίζεται απλώς στην εξιστόρηση των γεγονότων εκείνων των ημερών, αλλά, κατά κάποιον τρόπο, εξηγεί - χωρίς να δικαιολογεί- ποιος και γιατί πήρε την απόφαση να τορπιλισθεί η «Έλλη» και «να δοθεί ένα μάθημα στους Έλληνες»

Τορπιλίστε την «Έλλη»!

«Η ΙΤΑΛΙΚΗ πολιτική ηγεσία, η οποία σχεδίαζε να πλήξει την Ελλάδα αιφνιδιαστικά, στη μεγάλη σοφία της είχε πετύχει ένα πρώτης τάξεως αποτέλεσμα. Είχε κατορθώσει να εγείρει τις υπόνοιες ακριβώς της χώρας εναντίον της οποίας σχεδίαζε να επιτεθεί αιφνιδιαστικά, προκαλώντας τη γενική αντίδραση της ελληνικής κοινής γνώμης. Επιπλέον, στο μεταξύ είχε σημειωθεί ένα σοβαρότατο γεγονός το οποίο, περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο, περισσότερο από οποιαδήποτε απειλή του ιταλικού Τύπου, συσπείρωσε τους Έλληνες γύρω από την κυβέρνηση τους και τους ώθησε να υπερασπιστούν το έδαφος της πατρίδας τους μέχρι της τελευταίας ρανίδος του αίματος τους.

Στις 15 Αυγούστου κάθε χρόνο θρησκευόμενοι και ανάπηροι συνηθίζουν να πηγαίνουν για προσκύνημα στην Παναγία της Τήνου. Και κάθε χρόνο εκείνη την ημέρα η ελληνική κυβέρνηση στέλνει στην Τήνο ένα πολεμικό σε ένδειξη τιμής εκ μέρους του ελληνικού κράτους. Το 1940 είχε σταλεί στην Τήνο το εύδρομο «Έλλη», ένα πολύ παλιό σκάφος του Ελληνικού Στόλου χωρίς καμιά στρατιωτική αξία, αλλά ιδιαίτερα προσφιλές στις ελληνικές καρδιές γιατί συνδεόταν με την ανάμνηση της καταβύθισης ενός τουρκικού καταδρομικού έξω από τη Θεσσαλονίκη στον Βαλκανικό πόλεμο του 1912.

Εκείνο το πρωί της 15ης Αυγούστου 1940 το ελληνικό πολεμικό είχε καταπλεύσει στον λιμένα της Τήνου. Στις 8.30' το πρωί, λίγο πριν από την περιφορά της εικόνας της Παναγίας, ένα υποβρύχιο ανεδύθη έξω από το νησάκι του λιμανιού και εξαπέλυσε τρεις τορπίλες κατά του καταδρομικού. Οι δύο αστόχησαν και εξερράγησαν στην ακτή. Αλλά η τρίτη έπληξε το ελληνικό πολεμικό προκαλώντας την ανατίναξη του λεβητοστασίου, που μετέδωσε τη φωτιά στην καύσιμο ύλη. Παρ' όλες τις προσπάθειες, το πολεμικό βυθίστηκε στις 9.45'. Το πλήρωμα είχε έναν νεκρό και 29 τραυματίες. Είναι θαύμα που η έκρηξη των δύο άλλων τορπιλών δεν προκάλεσε μεγάλης κλίμακας δυστυχήματα, αν και μέσα στον πανικό πολλοί τραυματίστηκαν, μάλιστα μια γυναίκα βρήκε τραγικό θάνατο.

Το υποβρύχιο έσπευσε να καταδυθεί και απομακρύνθηκε χωρίς να εξακριβωθεί η εθνικότητα του. Από την εξέταση όμως των θραυσμάτων των δύο τορπιλών που εξερράγησαν στην ακτή, στην οποία προέβη αμέσως το Ελληνικό Ναυτικό, αποδείχθηκε κατά τρόπον αναμφισβήτητο ότι επρόκειτο για ιταλικό υποβρύχιο. Η ελληνική κυβέρνηση ετήρησε αυστηρώς μυστική αυτή την έρευνα και μόλις στις 30 Οκτωβρίου, δηλαδή δύο ημέρες μετά την κήρυξη του Ελληνοϊταλικού πολέμου, έγραψε σχετικώς ο ελληνικός Τύπος δημοσιεύοντας και φωτογραφίες των κομματιών των, τορπιλών που είχαν αποτελέσει αντικείμενο της επίσημης έρευνας. Η ελληνική κυβέρνηση απαγόρευσε όμως στις ελληνικές εφημερίδες να κάνουν τον παραμικρό έστω υπαινιγμό για την ιταλική προέλευση των θραυσμάτων. Ωστόσο από την πρώτη στιγμή η ελληνική κοινή γνώμη δεν είχε την παραμικρή αμφιβολία ότι οι τορπίλες ήταν ιταλικές και είχαν ριχθεί από ιταλικό υποβρύχιο.

Η πράξη αυτή δεν μπορεί να αποδοθεί απλώς στον αναβρασμό ψυχής του διοικητή της Δωδεκανήσου Ντε Βέκι. Από μόνος του δεν θα τολμούσε ποτέ να διατάξει τον τορπιλισμό ενός ελληνικού πολεμικού - το οποίο, βεβαίως, δεν ήταν δυνατόν να εκληφθεί ως αγγλικό σκάφος. Ο τορπιλισμός της «Έλλης» έγινε οπωσδήποτε κατόπιν διαταγής που είχε μεταβιβασθεί απευθείας από τη Ρώμη.

Στις 13 Αυγούστου ο Μεταξάς είχε καλέσει τον γερμανό πρεσβευτή Φον Ερμπαχ και τον παρεκάλεσε να παρέμβει στη Ρώμη για να υπάρξει κάποια μετριοπάθεια της ιταλικής πολιτικής έναντι της Ελλάδος. Στη διάρκεια της συνομιλίας ο Μεταξάς του είπε ότι, ανεξάρτητα από τα προσωπικά του αισθήματα, η Ελλάδα δεν μπορούσε να πάρει θέση εναντίον της Μεγάλης Βρετανίας, η οποία είχε την κυριαρχία στην Ανατολική Μεσόγειο. Ο Ερμπαχ με συνάντησε λίγο αργότερα για να ζητήσει μία διευκρίνιση της ιταλικής πολιτικής, αλλά και για να μου μεταβιβάσει την παράκληση του Μεταξά. Δεν ήμουν σε θέση να διαφωτίσω τον γερμανό συνάδελφο γιατί και εγώ ο ίδιος αγνοούσα τις πραγματικές διαθέσεις της Ρώμης. Έσπευσα όμως, όπως ήταν φυσικό, να τηλεγραφήσω στη Ρώμη τη δήλωση του Μεταξά.

Το τηλεγράφημα μου διαβάστηκε το ίδιο βράδυ ή το αργότερο το πρωί της 14ης Αυγούστου και προκάλεσε κυριολεκτικά την οργή όλων. Αποτέλεσμα της οποίας ήταν ο Ντε Βέκι να διατάξει να αποδειχθεί εμπράκτως στον Μεταξά ποιος είχε την κυριαρχία στην Ανατολική Μεσόγειο. Εκτός από την εξαπόλυση ενός από τα υποβρύχια του εναντίον της Τήνου, ο Ντε Βέκι ανέλαβε να πείσει τους Έλληνες και με διάφορες άλλες πράξεις εκείνη την ημέρα - κυρίως με τον βομβαρδισμό ελληνικών εμπορικών πλοίων από ιταλικά αεροπλάνα. Ο σοβαρότερος από αέρος βομβαρδισμός ήταν του επιβατηγού «Φρίντον» που εκτελούσε τη γραμμή Κρήτης - Πειραιά. Το πλοίο εβλήθη εν πλω τρεις φορές από ιταλικό αεροπλάνο. Και σε αυτή την περίπτωση όπως και στις άλλες οι βόμβες δεν πέτυχαν τον στόχο τους, εξερράγησαν όμως πολύ κοντά στο πλοίο και του προξένησαν σοβαρές ζημίες.

Η πληροφορία του τορπιλισμού του καταδρομικού «Ελλη» ανεκοινώθη από το Ελληνικό Ναυτικό Επιτελείο στον ναυτικό ακόλουθο της Ιταλίας πλοίαρχο Μορίν περί την μεσημβρία της 15ης Αυγούστου. Αυτός έσπευσε αμέσως να τηλεγραφήσει στη Ρώμη ζητώντας ταυτόχρονα εξουσιοδότηση να δηλώσει επισήμως ότι ο τορπιλισμός δεν είχε διαπραχθεί από ιταλικό υποβρύχιο. Τέτοια εξουσιοδότηση δεν του δόθηκε ποτέ. Απλώς και μόνο, αφού πέρασαν τρεις ημέρες, ο ναυτικός ακόλουθος έλαβε διαταγή να υποβάλει στο Ελληνικό Ναυτικό τα συλλυπητήρια του Ιταλικού Ναυτικού και να δώσει τη διαβεβαίωση ότι ο τορπιλισμός δεν ήταν ιταλική ενέργεια. Οι επίσημοι αντιπρόσωποι του Ελληνικού Ναυτικού δέχθηκαν τη δήλωση αυτή με απόλυτη αξιοπρέπεια, παρ' όλο που κατά βάθος δεν τους έμενε καμία αμφιβολία ότι οι τορπίλες ήταν ιταλικής προελεύσεως.

Ούτε στην ψυχή του ελληνικού λαού έμενε καμιά αμφιβολία. Τη χώρα διαπέρασε κύμα αγανακτήσεως και μίσους για τους δράστες μιας πράξεως που, άθλια αυτή καθεαυτή, γινόταν ακόμη αισχρότερη υπό τις συνθήκες υπό τις οποίες έγινε. Το έγκλημα της Τήνου είχε αποτέλεσμα - για να μην πω ότι έκανε το θαύμα - να δημιουργηθεί σε όλη την Ελλάδα απόλυτη ενότητα ψυχών. Μοναρχικοί και βενιζελικοί, οπαδοί και αντίπαλοι της 4ης Αυγούστου είχαν τώρα πεισθεί ότι η Ελλάδα έναν μόνο αδυσώπητο εχθρό είχε: την Ιταλία· και ότι, αν δεν ήταν δυνατόν να αποφευχθεί μια σύγκρουση με την Ιταλία, ήταν προτιμότερο να αντιμετωπισθεί αυτός ο εχθρός με ανδρισμό, να μην υποχωρήσει το ελληνικό έθνος ενώπιον ενός εχθρού που δεν δίσταζε να προσφεύγει σε τέτοια μέσα.

Όταν τον Οκτώβριο του '40 αποφασίστηκε η επίθεση κατά της Ελλάδος η ιταλική ηγεσία ήταν πεπεισμένη ότι η χώρα είχε παραλύσει. Στην πραγματικότητα συνέβη το αντίθετο. Η φασιστική ιταλική κυβέρνηση είχε καταφέρει να σφυρηλατήσει την ψυχική ενότητα του ελληνικού λαού. Ο τορπιλισμός της «Έλλης» στην Τήνο στις 15 Αυγούστου 1940 συνέβαλε αποφασιστικά σ' αυτό».

ΠΗΓΗ : ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΓΚΡΑΤΣΙ 

ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

Η ιταλική τορπίλη που βύθισε την Έλλη

Αύγουστος 1940:  Η φασιστική Ιταλία, σύμμαχος της ναζιστικής Γερμανίας, με τον ισχυρό στόλο της διεκδικούσε την πρωτοκαθεδρία στις θάλασσες της Μεσογείου από τη Μεγάλη Βρετανία.

Η διαταγή για τον τορπιλισμό της «Έλλης», ενός ελαφρού καταδρομικού πλοίου («ευδρόμου» με την ορολογία του μεσοπολέμου), δόθηκε από την ιταλό διοικητή των Δωδεκανήσων Τσέζαρε Μαρία Ντε Βέκι, ηγετικό στέλεχος του Φασιστικού Κόμματος της Ιταλίας και πρέπει να ήταν σε γνώση του Ιταλού δικτάτορα Μπενίτο Μουσολίνι. Το ιταλικό υποβρύχιο «Ντελφίνο» με διοικητή τον υποπλοίαρχο Τζουζέπε Αϊκάρντι ξεκίνησε από τη ναυτική βάση στο Παρθένι της Λέρου το βράδυ της 14ης Αυγούστου, με αποστολή να πλήξει εχθρικά πλοία στην Τήνο, τη Σύρο και στη συνέχεια να αποκλείσει τη Διώρυγα της Κορίνθου.

Τις πρωινές ώρες της 15ης Αυγούστου το ιταλικό υποβρύχιο βρέθηκε έξω από το λιμάνι της Τήνου «εν καταδύσει», με σκοπό να  τορπιλίσει τα επιβατικά πλοία «Έλση» και «Έσπερος», που μετέφεραν προσκυνητές, αλλά οι Ιταλοί τα θεωρούσαν οπλιταγωγά και συνεπώς εχθρικά. Από το περισκόπιο ο Αϊκάρντι είδε να καταφθάνει στο λιμάνι ένα πολεμικό και δεν άφησε την ευκαιρία να πάει χαμένη, όπως δήλωσε μετά τον πόλεμο. Επρόκειτο για το καταδρομικό «Έλλη», που κατέπλεε στην Τήνο για τις εορταστικές εκδηλώσεις της Μεγαλόχαρης.

Στις 8.25 π.μ., λίγη ώρα πριν από τη λιτάνευση της εικόνας της Παναγίας κι ενώ στην παραλία υπήρχε πολύς κόσμος, το «Ντελφίνο» έπληξε με τρεις τορπίλες το ελληνικό πολεμικό πλοίο. Η μία μόνο τορπίλη βρήκε στόχο, αλλά έπληξε καίρια το ελληνικό πλοίο στο μηχανοστάσιο και τις δεξαμενές πετρελαίου. Μία ώρα αργότερα, το «Έλλη» βυθίστηκε, παρά τις προσπάθειες του πληρώματος να το κρατήσουν στον αφρό.

Οι άλλες δύο τορπίλες αστόχησαν και εξερράγησαν στην προκυμαία.

Μετά την εκτέλεση της αποστολής του, το «Ντελφίνο» απομακρύνθηκε χωρίς να γίνει γνωστή η ταυτότητά του. Μετά από λίγες ώρες κατέπλευσε στη Σύρο, αλλά αναχώρησε αμέσως άπρακτο, καθώς δεν υπήρχε κανένα πλοίο στο λιμάνι του νησιού. Το «Ντελφίνο» επέστρεψε εσπευσμένως στη Λέρο με διαταγή των ιταλικών αρχών, ακυρώνοντας την αποστολή του στην Κόρινθο. Η επιχείρηση δεν φαίνεται να ήταν σε γνώση των πολιτικών αρχών της Ρώμης (πλην ίσως του Μουσολίνι). Ο υπουργός Εξωτερικών, Γκαλεάτσο Τσιάνο, έγραψε στα απομνημονεύματά του ότι η βύθιση του ελληνικού πλοίου οφείλεται στη θρασύτητα του Ντε Βέκι. 

Η έρευνα που διενήργησαν δύτες του Πολεμικού Ναυτικού, έδειξε ότι οι τορπίλες ήταν ιταλικές και επομένως η επίθεση έγινε από ιταλικό υποβρύχιο.

Το 1950, στο πλαίσιο των πολεμικών επανορθώσεων, η Ιταλία παραχώρησε στην Ελλάδα το ελαφρύ καταδρομικό «Ευγένιος της Σαβοίας» (Eugenio Di Savoia), το οποίο μετονομάστηκε σε «Έλλη» τον Ιούνιο του 1951 και ύψωσε την ελληνική σημαία. Στα μέσα της δεκαετίας του ‘50 το ναυάγιο του «Έλλη» ανελκύστηκε τμηματικά και πουλήθηκε για παλιοσίδερα (σκραπ).

Το 1985 Έλληνες δύτες ανακάλυψαν στο βυθό της Τήνου τα απομεινάρια της ιταλικής τορπίλης που βύθισε το «Έλλη». Το εύρημα εκτίθεται στο Ναυτικό Μουσείο Πειραιά.

Από το sansimera.gr