Στο έλεος της αλβανικής κυβέρνησης... η μνήμη των νεκρών του Αλβανικού Έπους

Έχοντας τον θείο μου Μιχαήλ. Κων. Τσαγκαράκη να έχει πέσει ηρωικά μαχόμενος ΥΠΕΡ ΠΑΤΡΙΔΟΣ στο ΛΕΚΛΙ της Βορείου Ηπείρου στις 7 Μαρτίου 1941 τέτοιες ειδήσεις δεν μπορεί να με αφήνουν αδιάφορο και να μην με κάνουν να αγανακτώ για τον τρόπο που «αντιμετωπίζεται» η κατάσταση από τις ελληνικές κυβερνήσεις.

Στο έλεος της αλβανικής κυβέρνησης... η μνήμη των νεκρών του Αλβανικού Έπους

Η κοροϊδία με τα δύο στρατιωτικά κοιμητήρια

Με την απουσία ελληνικής επίσημης αντιπροσωπείας στον τόπο θυσίας 12.000 ελλήνων στρατιωτών και με τα Τίρανα να επιμένουν να ροκανίζουν τη συμφωνία για την ίδρυση των δύο στρατιωτικών κοιμητηρίων στην Αλβανία για τους χιλιάδες νεκρούς ήρωες του αλβανικού μετώπου, γιορτάζουμε για μια ακόμη φορά την επέτειο του έπους της 28ης Οκτωβρίου.

Με την Αθήνα να δείχνει μια απαράδεκτη ανοχή στα παιγνίδια της κυβέρνησης Ράμα, που επιχειρεί να αδρανοποιήσει τη συμφωνία που έχουν υπογράψει οι δύο χώρες και έτσι να εξαφανισθεί κάθε ίχνος της θυσίας των ελλήνων στρατιωτών στο αλβανικό μέτωπο…

Αντί… διαλόγου, η Αθήνα όφειλε να έχει απαιτήσει ως προϋπόθεση για οποιαδήποτε συζήτηση την εφαρμογή της συμφωνίας και τη λειτουργία τουλάχιστον δύο στρατιωτικών κοιμητηρίων στην Κλεισούρα Κορυτσάς και στο Βουλιαράτι.

Η Αθήνα, στο πλαίσιο της λανθασμένης προσέγγισης που ακολουθείται στις σχέσεις με την Αλβανία, που είχε ως αποτέλεσμα να υποστηρίζουν οι Αλβανοί ότι έθεσαν στην ατζέντα το θέμα των Τσάμηδων, αποδέχτηκε τώρα να τεθεί προς συζήτηση στο συνολικό πακέτο των διμερών σχέσεων και το θέμα των δύο νεκροταφείων. Και μάλιστα συμφώνησε, λίγο πριν ο Ελληνισμός γιορτάσει την επέτειο του «ΟΧΙ» και το Αλβανικό Έπος, για τη σύγκληση μεικτής επιτροπής, η οποία, όπως πληροφορούμαστε, αποφάσισε να συνεδριάσει σε… έξι μήνες!

Επί χρόνια η Αλβανία αρνούνταν να συναινέσει στη σύγκληση της μεικτής επιτροπής, αλλά τώρα εντάσσει και αυτό το ζήτημα στο γενικό «παζάρι» με την Ελλάδα, χρονοτριβώντας για ένα θέμα που έπρεπε να είχε λυθεί το αργότερο μέχρι το 2010…

Ο στόχος των Τιράνων είναι να θέσει στη συζήτηση το θέμα των νεκροταφείων, ενώ υπάρχει ήδη συμφωνία, κυρωμένη μάλιστα και από το Αλβανικό Κοινοβούλιο, ώστε να αποσπάσει νέα ανταλλάγματα σε άλλα θέματα.

Η συμμετοχή του κόμματος των Τσάμηδων στον κυβερνητικό συνασπισμό του Έντι Ράμα καθιστά «κόκκινη γραμμή» για την αλβανική κυβέρνηση το θέμα των νεκροταφείων, καθώς οι Τσάμηδες έχουν θέσει βέτο στην υλοποίηση της συμφωνίας, ζητώντας ως αντάλλαγμα την ανέγερση μνημείων και λειτουργία νεκροταφείων στη μνήμη των «σφαγιασθέντων Τσάμηδων» στη Θεσπρωτία!

Δεν είναι τυχαίο ότι από την εποχή ακόμη του κομμουνιστικού καθεστώτος Εμβέρ Χότζα τα Τίρανα επεδίωκαν να μην υπάρξει ελληνικό στρατιωτικό κοιμητήριο και ζητούσαν από την Ελλάδα να μεταφέρει όσα οστά εντοπιστούν σε ελληνικό έδαφος, όπως είχε πράξει η Ιταλία, που μετά τον πόλεμο συγκέντρωσε οστά ιταλών πεσόντων και τα μετέφερε στην Ιταλία. Φυσικά, δεν είχε σχέση η θυσία των ελλήνων στρατιωτών για την υπεράσπιση της πατρίδας με τις απώλειες των δυνάμεων του Άξονα στην προσπάθειά τους να καταλάβουν, με τη στήριξη και των Αλβανών, την Ελλάδα…

Πάγια θέση της Ελλάδας όμως ήταν ότι τα οστά των ηρωικώς πεσόντων στην Αλβανία κατά την περίοδο του ελληνοϊταλικού πολέμου πρέπει να παραμείνουν στον τόπο θυσίας τους και να ανεγερθούν στρατιωτικά νεκροταφεία - μνημεία.

Ήδη από το 2007 το αλβανικό ΥΠΕΞ στις διαπραγματεύσεις με την Ελλάδα είχε δεχθεί να γίνουν έρευνες για τον εντοπισμό νεκρών, με την προϋπόθεση να μεταφερθούν τα οστά στην Ελλάδα.

Τα υπουργεία Άμυνας των δύο χώρων είχαν βρει κώδικα επικοινωνίας, καθώς η Ελλάδα ανέλαβε το κόστος του Στρατιωτικού Νοσοκομείου Τίρανων και έτσι δόθηκε η άδεια για εργασίες στο Βουλιαράτι για διαμόρφωση του χώρου και την κατασκευή δρόμου που επέτρεπε την προσέγγιση στο νεκροταφείο.

Στην Κλεισούρα και στην Κορυτσά η Ορθόδοξη Εκκλησία της Αλβανίας παραχώρησε δύο ιδιόκτητες εκτάσεις για τη δημιουργία των εκεί στρατιωτικών νεκροταφείων, που και πάλι με χρηματοδότηση του ελληνικού ΓΕΕΘΑ και σε συνεργασία με την τοπική Εκκλησία ολοκληρώθηκαν οι εργασίες στα Νεκροταφεία της Κλεισούρας και της Κορυτσάς.

Οργανώσεις που συγκροτήθηκαν από έλληνες μειονοτικούς είχαν αναλάβει, τα τελευταία χρόνια, τη συλλογή στοιχείων αλλά και πληροφοριών που θα βοηθούσαν στον εντοπισμό των σημείων που είχαν ταφεί έλληνες στρατιώτες, ενώ ιδιαίτερα χρήσιμα είναι τα στοιχεία που υπήρχαν στα ιταλικά αρχεία, καθώς οι ιταλικές δυνάμεις αμέσως μετά τον πόλεμο είχαν αναζητήσει τους δικούς τους νεκρούς σε περιοχές που είχαν σημειωθεί μεγάλες μάχες. Για σειρά ετών το ελληνικό κράτος διέθεσε σημαντικά κονδύλια, χωρίς συντονισμό, για τη χρηματοδότηση των ερευνών, την πιστοποίηση των νεκρών και την κατασκευή οστεοφυλακίων για τη φύλαξη των οστών. Μια διαδικασία η οποία, με την ανοχή και σύμπραξη των αλβανικών αρχών, εκφυλίσθηκε σε μια βιομηχανία «παραγωγής νεκρών».

Πάντως, ένας μεγάλος αριθμός νεκρών (500-550) είχε εντοπισθεί στα Στενά της Κλεισούρας. Εκεί, τα οστά των ελλήνων στρατιωτών είχαν συγκεντρωθεί από τμήμα του Ειδικού Ιταλικού Τάγματος Μηχανικού, που μετά τον πόλεμο αναζήτησε τους ιταλούς νεκρούς. Είναι μάλιστα γεγονός ότι οι Ιταλοί σεβάστηκαν τους έλληνες νεκρούς, καθώς έβαζαν τα οστά των Ελλήνων σε ξύλινα κιβώτια με μεταλλική πινακίδα και την ένδειξη «ΑΓΝΩΣΤΟΣ ΕΛΛΗΝΑΣ ΠΟΛΕΜΙΣΤΗΣ».

Σύμφωνα με στοιχεία που είχε αποκαλύψει το ίδιο το υπουργείο Εθνικής Άμυνας, περί τα 500 μέτρα βορειοανατολικά της πόλης της Πρεμετής βρίσκεται έκταση στην οποία έχουν ενταφιαστεί από τους Ιταλούς περί τους 1.400 έλληνες πεσόντες, ενώ στην περιοχή της Κορυτσάς έχουν εντοπισθεί οι θέσεις 300 περίπου τάφων σε διάφορα σημεία, στα οποία υπάρχει η βεβαιότητα ότι θα βρεθούν οστά ελλήνων πολεμιστών.

Καθώς ο αριθμός των ελλήνων νεκρών υπολογίζεται σε σχεδόν 12.000, η Ελλάδα ζητούσε τουλάχιστον τρία νεκροταφεία, αλλά τελικά οι Αλβανοί πέτυχαν στη διαπραγμάτευση τη δημιουργία μόνο δύο νεκροταφείων...

Η προσπάθεια του έλληνα γενικού προξένου Κορυτσάς Θεόδωρου Οικονόμου - Καμαρινού να αναδείξει τα μνήματα ελλήνων πεσόντων στο Νεκροταφείο Μπομπόστιτσας στην Κορυτσά είχε οδηγήσει σε διπλωματική κρίση τις σχέσεις των δύο χώρων το 2011, που κατέληξαν με την απομάκρυνση του γενικού προξένου, ο οποίος μάλιστα τιμωρήθηκε πειθαρχικά από το ΥΠΕΞ, για να δικαιωθεί δικαστικά μερικά χρόνια αργότερα. Όμως οι Αλβανοί κατόρθωσαν έτσι να ακυρώσουν την ανάδειξη των ταφών των ελλήνων πεσόντων και να ματαιώσουν τις έρευνες που είχαν ξεκινήσει για την επιβεβαίωση των πληροφοριών που έδιναν οι ντόπιοι για την ύπαρξη τάφων ελλήνων στρατιωτών.

Κωνσταντίνος Τσάκαλος

ΤΟ ΠΑΡΟΝ 30.10.2016