ΠΕΡΙΚΛΗΣ ΝΕΑΡΧΟΥ : Η ΑΟΖ από το Καστελλόριζο ως την Κρήτη και την Κύπρο στο επίκεντρο της Τουρκικής επεκτατικής στρατηγικής

Η ΑΟΖ από το Καστελλόριζο ως την Κρήτη και την Κύπρο στο επίκεντρο της Τουρκικής επεκτατικής στρατηγικής

Γράφει ο ΠΕΡΙΚΛΗΣ ΝΕΑΡΧΟΥ Πρέσβυς ε.τ.

Οι μεγάλες Τουρκικές φιλοδοξίες προς την πλευρά της Συρίας και του Ιράκ άγγιξαν τα όριά τους μπροστά στη συνδυασμένη ισχύ των δύο υπερδυνάμεων. Οι μεγαλεπήβολες εξαγγελίες Ερντογάν ότι ο Τουρκικός στρατός στη Συρία θα προχωρούσε, μετά την Αλ Μπαμπ, προς την Μανμπίζ (Ιεράπολη) και προς τη Ράκα (Καλλινίκη) λησμονήθηκαν γρήγορα, όταν χαράχθηκε από τους δύο μεγάλους σαφής οριοθετική γραμμή στην Τουρκική επιχείρηση «Ασπίδα του Ευφράτη».

Το παράλληλο διπλωματικό παιχνίδι του Ερντογάν μεταξύ Μόσχας και Ουάσινγκτον δεν απέδωσε επίσης στον Τούρκο Πρόεδρο τα προσδοκώμενα. Βασικός στόχος του παιχνιδιού αυτού ήταν η αποτροπή συγκλίσεως των δύο μεγάλων πάνω στο θέμα των Κούρδων της Συρίας. Ο στόχος αυτός δεν επετεύχθη. Οι δύο μεγάλοι συγκλίνουν, για διαφορετικούς λόγους, στο Κουρδικό της Συρίας. Οι ΗΠΑ προάγουν τη δημιουργία μιας κουρδικής οντότητας στη Συρία, ως μακροπρόθεσμο στρατηγικό σχέδιο που συνδέεται με τη δημιουργία Κουρδικού κράτους, προοπτική που θα εξυπηρετούσε την αναμόρφωση των στρατηγικών ισορροπιών στην περιοχή προς όφελος των Αμερικανικών συμφερόντων και της ασφάλειας του Ισραήλ.

Η Ρωσία δεν έχει κανέναν λόγο να αντιταχθεί στον εθνικό αγώνα των Κούρδων και να αφήσει στις ΗΠΑ το μονοπώλιο της υποστηρίξεώς τους και της επιρροής πάνω σ’ αυτούς. Έχει ήδη άλλωστε σημαντικούς δεσμούς με τους Κούρδους της Συρίας και έχει επιτρέψει το άνοιγμα γραφείων στη Μόσχα από το κόμμα της Λαϊκής Ενότητας των Κούρδων της Συρίας. Υπεστήριξε επίσης την οργάνωση στη Μόσχα, προσφάτως, εθνικού συνεδρίου των Κούρδων, στο οποίο πήραν μέρος αντιπροσωπείες από τις διάφορες περιοχές του Κουρδιστάν.

Στην Τριμερή Συνάντηση Ρωσίας, Τουρκίας, Ιράν στην Αστάνα του Καζακστάν κατέθεσε επίσης πρόταση για ομοσπονδιακή εκπροσώπηση των Κούρδων της Συρίας, με σεβασμό στην ενότητα και ακεραιότητα της Συρίας. Το καθεστώς Άσαντ συμβιβάσθηκε πάνω στην ιδέα αυτή, προσπαθώντας να αποφύγει τα χειρότερα και να αποκαταστήσει την ένοπλη συμμαχία με τους Κούρδους έναντι του Τουρκικού κινδύνου.

Σε συνεδρίασή του, στις 29 Μαρτίου, λίγο πριν από την άφιξη στην Άγκυρα του Αμερικανού υπουργού Εξωτερικών Τίλερσον, το Συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας της Τουρκίας ανεκοίνωσε επισήμως, έπειτα από μακρά συνεδρίασή του, ότι η Άγκυρα θέτει τέρμα στην επιχείρηση «Ασπίδα του Ευφράτη» γιατί αυτή «εξεπλήρωσε τους στόχους της». Η Τουρκική αναδίπλωση είναι έργο της σκληρής ανάγκης. Η Άγκυρα θέλει να αποφύγει οποιαδήποτε επιθετική πρωτοβουλία για όσο χρόνο και οι δύο μεγάλοι συμπίπτουν και είναι αντίθετοι. Ελπίζει ότι αυτό θα μπορούσε ενδεχομένως να αλλάξει στο μέλλον ως αποτέλεσμα ενός σφοδρού γεωπολιτικού ανταγωνισμού των δύο μεγάλων στην περιοχή, μ’ επίκεντρο ιδίως το Ιράν. Θέλει, επίσης, με την αναδίπλωση αυτή να προσπαθήσει να διατηρήσει τα κεκτημένα της εισβολής στη Συρία, που επιτυγχάνουν τον ελάχιστο στόχο της αποτροπής της ενώσεως των δύο Κουρδικών καντονιών, του Αφρίν δυτικά και του Κομπάνι ανατολικά, και της δημιουργίας μιας συνεχούς Κουρδικής Περιοχής κατά μήκος των Τουρκικών συνόρων. Θα φανεί στο μέλλον πόσο εφικτός για την Άγκυρα είναι και ο στόχος αυτός.

Η Άγκυρα ανησυχεί όμως και επισπεύδει και για κάτι άλλο. Φοβάται ότι η εμπλοκή της στα ανατολικά, που έφτασε σ’ αδιέξοδο, μπορεί να την αποσπάσει από το Δυτικό μέτωπο, στο οποίο έχει μεγάλες φιλοδοξίες και για το οποίο έχει επιδοθεί σε τεράστιους αεροναυτικούς εξοπλισμούς, με στόχο να μπορέσει την κατάλληλη στιγμή να επιβάλει, διά της ισχύος, τις αξιώσεις της. Φοβάται ειδικότερα ότι η νέα Αμερικανική πολιτική Τραμπ είναι πολύ πιθανόν να μην ακολουθήσει την πολιτική των προκατόχων της, που υπόσχονταν στην Άγκυρα κοιτάσματα της Ανατολικής Μεσογείου, σε βάρος, προφανώς, της ΑΟΖ της Ελλάδος και της Κύπρου.

Παγώνοντας την κατάσταση στα Ανατολικά και Νότιά της σύνορα, η Άγκυρα θέλει να έχει διαθέσιμες όλες τις δυνάμεις της για να ασκήσει πιέσεις και ενδεχομένως να αναλάβει πρωτοβουλίες, εάν κρίνει ότι το διεθνές περιβάλλον της το επιτρέπει, στο μέτωπο της ΑΟΖ από το Καστελλόριζο ως την Κρήτη και την Κύπρο. Η Άγκυρα πιστεύει ότι η δεινή και αδιέξοδη οικονομική κατάσταση στην οποία βρίσκεται η Ελλάδα και η οποία έχει επηρεάσει, μεταξύ άλλων, τους στρατιωτικούς της εξοπλισμούς είναι ένα παράθυρο ευκαιρίας.

Επικεντρώνεται επίσης στην Κύπρο, την οποία θεωρεί Αχίλλειο πτέρνα της Ελληνικής άμυνας. Εάν επιτύχει, με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, να διεμβολίσει την Κυπριακή ΑΟΖ, θα ανοίξει ρωγμή για να εισβάλλει, μέσω αυτής, και στην κρίσιμη περιοχή της Ελληνικής ΑΟΖ μεταξύ Κύπρου - Κρήτης και Αιγύπτου. Ένας τρόπος για να το επιτύχει είναι η επιβολή μιας «λύσεως» Τουρκικών προδιαγραφών στην Κύπρο, με τη βοήθεια των Βρετανών, οι οποίοι είναι διαχρονικοί τους σύμμαχοι στο Κυπριακό και με τους οποίους αναπτύσσουν επίσης νέες στρατηγικές σχέσεις. Υπενθυμίζεται η πρόσφατη Τουρκο-Βρετανική συμφωνία για συνεργασία στην ανάπτυξη του Τουρκικού μαχητικού 5ης γενιάς και του Τουρκικού καταδρομικού αντιαεροπορικής άμυνας.

Η Άγκυρα ελπίζει επίσης ότι η Μ. Βρετανία θα μπορέσει να ρυμουλκήσει και τη νέα πολιτική Τραμπ στην ίδια γραμμή που είχε υποστηρίξει η προηγούμενη Αμερικανική Προεδρία Ομπάμα με την υφυπουργό Ευρωπαϊκών και Ευρασιατικών Υποθέσεων Βικτώρια Νούλαντ. Η τελευταία προσπάθησε, μέχρι την τελευταία στιγμή, να προωθήσει το σενάριο «λύσεως» του Κυπριακού που είχε επεξεργασθεί και το οποίο είχε εντάξει σε μια γενικότερη στρατηγική για την περιοχή. Με αναφορά δηλαδή τα ενεργειακά κοιτάσματα της Ανατολικής Μεσογείου, τον εναλλακτικό ενεργειακό εφοδιασμό της Ευρώπης με αυτά, την αντιστάθμιση της Ρωσικής παρουσίας στη Συρία και την ενίσχυση των δεσμών της Τουρκίας με τις ΗΠΑ και την Ευρώπη, μέσω μιας φιλοτουρκικής «λύσεως» στο Κυπριακό και της «συμμετοχής» της Άγκυρας σε ενεργειακά κοιτάσματα της Ανατολικής Μεσογείου.

Το σενάριο «λύσεως» σκόνταψε στην πλήρη αδιαλλαξία και απληστία της Τουρκικής πλευράς και στη σταθερή θέση που υπεστήριξε ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών Νίκος Κοτζιάς στα κρίσιμα θέματα των διεθνών εγγυήσεων και της διεκδικούμενης από την Άγκυρα παραμονής Τουρκικών στρατευμάτων και μετά τη «λύση» του Κυπριακού.

Κατά τους επόμενους μήνες αναμένεται, με βάση τουλάχιστον τους υπάρχοντες προγραμματισμούς των εταιρειών που έχουν πάρει οικόπεδα στην Κυπριακή ΑΟΖ, να αρχίσουν γεωτρήσεις. Η Άγκυρα απειλεί ότι θα παρέμβει δυναμικά και θα εμποδίσει οποιαδήποτε προσπάθεια αξιοποιήσεως από την Κυπριακή Δημοκρατία των ενεργειακών κοιτασμάτων της Κυπριακής ΑΟΖ. Προβάλλει τους γνωστούς ισχυρισμούς της, αμφισβητεί την ύπαρξη της Κυπριακής Δημοκρατίας και τη θεωρεί ως «εκλιπούσα» και υπόσχεται στις γειτονικές χώρες (Αίγυπτο, Ισραήλ, Λίβανο) τμήματα της Κυπριακής ΑΟΖ, μέσα από μια ανακατανομή την οποία θα κάνει η ίδια μετά τη «λύση» του Κυπριακού, ή ακόμα και πριν, διά της δυναμικής παρεμβάσεώς της, στην περίπτωση που προσπαθήσει η Κύπρος να προωθήσει τα σχέδιά της γι’ αξιοποίηση των ενεργειακών κοιτασμάτων.

Οι λεονταρισμοί αυτοί της Άγκυρας πήραν μια πρώτη απάντηση με την κοινή στρατιωτική άσκηση «Ονήσιλος - Γεδεών» Κύπρου και Ισραήλ αλλά και με την επικαιροποίηση εκ νέου της ιδέας ενός Ενιαίου Αμυντικού Χώρου Ελλάδας - Κύπρου. Το αδύνατο σημείο στους σχεδιασμούς αυτούς είναι η πολύ επικίνδυνη κατάσταση που έχει διαμορφωθεί στο εσωτερικό μέτωπο της Κύπρου, με την απαράδεκτη και επαίσχυντη ενδοτική πολιτική των ηγεσιών των δύο κομμάτων, του ΔΗΣΥ και του ΑΚΕΛ. Για την κατάσταση αυτή φέρει καταλυτική ευθύνη ο σημερινός Πρόεδρος Νίκος Αναστασιάδης αλλά και ο προκάτοχός του και πρώην Γ. Γραμματέας του ΑΚΕΛ Δημήτρης Χριστόφιας. Η άκρως ενδοτική πολιτική που υπεστήριξαν, με την αυταπάτη μιας δήθεν ανεκτής και βιώσιμης «λύσεως», έχει φέρει την Κύπρο σε δεινή θέση και το ψευδοκράτος στα πρόθυρα ντε φάκτο αναγνωρίσεως.

Η αυτοκαταστροφική αυτή πολιτική πρέπει να ανακοπεί και η Κυπριακή Δημοκρατία να περιφρουρηθεί ως κόρη οφθαλμού. Η Αθήνα έχει μεγάλο μερίδιο ευθύνης γι’ αυτό, στο πλαίσιο μιας ενιαίας εθνικής στρατηγικής ενάντια στον Τουρκικό επεκτατισμό.

Τα κενά που έχουν δημιουργηθεί επίσης από την εξοπλιστική απραξία της τελευταίας δεκαετίας πρέπει κατεπειγόντως να καλυφθούν, ανεξάρτητα από οικονομικές δυσκολίες, γιατί το διακύβευμα για τη χώρα είναι μέγιστο και δεν επιδέχεται αναβολή.

ΤΟ ΠΑΡΟΝ