ΝΙΚΟΛΑΟΥ Π. ΚΟΥΖΑΝΙΔΗ : Πώς θα αποφύγετε το έλκος στομάχου

Παράγοντες, συμπτώματα και θεραπεία

Πώς θα αποφύγετε το έλκος στομάχου

του ΝΙΚΟΛΑΟΥ Π. ΚΟΥΖΑΝΙΔΗ

Γενικού Χειρουργού MSc

στη Ρομποτική και Ελάχιστα Επεμβατική Χειρουργική

Το πεπτικό έλκος είναι μια από τις πιο συχνές παθήσεις, αφού προσβάλει περίπου το 25% των ανδρών και το 15% των γυναικών. Αν και το έλκος μπορεί να εμφανισθεί σε οποιαδήποτε ηλικία, εντούτοις τα συμπτώματα συνήθως αρχίζουν μεταξύ 20-40 ετών για τα δωδεκαδακτυλικά έλκη και 40-70 για τα έλκη στομάχου. Το έλκος παρουσιάζεται με μεγαλύτερη συχνότητα σε άτομα της ίδιας οικογένειας. Εντούτοις η πάθηση δεν θεωρείται κληρονομική.

Ποιοι παράγοντες προδιαθέτουν στη δημιουργία έλκους

Πολλοί παράγοντες έχουν ενοχοποιηθεί για την πρόκληση έλκους, αλλά λίγων έχει επιβεβαιωθεί η συμμετοχή. Μερικοί από τους παράγοντες αυτούς είναι:

1. Το στρες. Συναισθήματα όπως επιθετικότητα, μνησικακία, ενοχή, αναποφασιστικότητα κ.ά. αυξάνουν την έκκριση οξέος. Επίσης, καταστάσεις όπως βαρείς τραυματισμοί ιδιαίτερα στο κεφάλι, βαριές εγχειρήσεις, εγκαύματα, εμπύρετα νοσήματα που προκαλούν έντονο σωματικό και ψυχικό στρες μπορούν να οδηγήσουν στη δημιουργία ελκών που λέγονται και έλκη από στρες.

2. Το κάπνισμα. Το έλκος όχι μόνο είναι σημαντικά πιο συχνό στους καπνιστές, αλλά και η συχνότητά του αυξάνει ανάλογα με τον αριθμό των τσιγάρων που καπνίζει το άτομο. Επίσης η επούλωση των ελκών γίνεται πολύ πιο δύσκολα στα άτομα που καπνίζουν.

3. Ασπιρίνη και άλλα παυσίπονα και αντιφλεγμονώδη φάρμακα. Τα φάρμακα αυτά μειώνουν τους αμυντικούς παράγοντες του στομάχου ελαττώνοντας την παραγωγή προσταγλανδινών και της βλέννης.

4. Αλκοόλ και καφεΐνη.

Τα συμπτώματα

Κύριο σύμπτωμα του τυπικού έλκους είναι ο πόνος, ο οποίος συνήθως εντοπίζεται στο άνω μέρος της κοιλίας (στο επιγάστριο). Ο πόνος είναι τόσο εντοπισμένος που ο ασθενής μπορεί να δείξει πού πονάει με το ένα δάκτυλό του.

Στο δωδεκαδακτυλικό έλκος ο πόνος τείνει να εμφανίζεται στα διαστήματα μεταξύ των γευμάτων (πόνος εκ πείνας) και χαρακτηριστικά υποχωρεί με τη λήψη τροφής.

Επίσης χαρακτηριστικό είναι κατά τη νύχτα, επειδή ο χρόνος μεταξύ νυκτερινού και πρωινού γεύματος είναι μεγάλος, ο πόνος ξυπνάει τον ασθενή τις πρώτες πρωινές ώρες, που το στομάχι, στο διάστημα αυτό, είναι άδειο.

Συχνά ο πόνος εμφανίζεται περιοδικά και μερικοί ασθενείς αναφέρουν ετήσιες υποτροπές των ενοχλημάτων τους ορισμένες εποχές του έτους και ιδιαίτερα την άνοιξη και το φθινόπωρο.

Ο πόνος του έλκους του στομάχου είναι πιο ακανόνιστος σε χαρακτήρες και εμφανίζεται συνήθως περίπου μία ώρα μετά το γεύμα. Όχι σπάνια, ασθενείς με ελκοπάθεια δεν αισθάνονται καθόλου πόνο ή ο πόνος είναι τόσο αμβληχρός και ήπιος που δεν παραπονιούνται γι' αυτόν, αλλά για δευτερεύοντα συμπτώματα. Επίσης συχνά οι ασθενείς παραπονιούνται για «καούρες και ξινίλες, ενώ αρκετοί ασθενείς αναφέρουν δυσπεψία.

Θεραπεία

Σήμερα έχουμε στη διάθεσή μας πολύ αποτελεσματικά φάρμακα, τα οποία έχουν αλλάξει ριζικά την αντιμετώπιση του έλκους. Από τα φάρμακα αυτά εκείνα που πραγματικά αποτέλεσαν σταθμό είναι οι ανταγωνιστές της ισταμίνης μιας ουσίας που προάγει την παραγωγή του γαστρικού οξέος. Κύριοι εκπρόσωποι της κατηγορίας αυτής είναι η ρανιτιδίνη και η σιμετιδίνη. Τα φάρμακα αυτά ικανοποιούν και τους 4 θεραπευτικούς στόχους της θεραπείας του έλκους και ανακουφίζουν γρήγορα από τα συμπτώματα και επουλώνουν σε διάστημα περίπου ενός μηνός την πλειονότητα των ελκών, αλλά και προλαμβάνουν τις επιπλοκές και τις υποτροπές του έλκους.

Άλλα σύγχρονα φάρμακα είναι:

1. Τα προστατευτικά του βλεννογόνου.

2. Τα κυτταροπροστατευτικά και ενισχυτικά της βλέννης.

3. Οι ανταγωνιστές ενδοκυτταρικών ενζύμων.

Με τα σύγχρονα αντιελκωτικά φάρμακα δεν υπάρχει ανάγκη τήρησης καμιάς ιδιαίτερης δίαιτας ούτε διακοπής των καθημερινών δραστηριοτήτων του ατόμου, ενώ παράλληλα οι ανάγκες για χειρουργικές επεμβάσεις έχουν σχεδόν μηδενισθεί.