Το
«τέλος της Δεξιάς» στην τελευταία προεκλογική συγκέντρωση του Πασοκ (πλατεία
Συντάγματος). Ο Ανδρέας Παπανδρέου ζήτησε και πήρε αυτοδυναμία. Οσο για τις
ευρωεκλογές, οι στόχοι ήταν θολοί...
ΟΙ
ΠΡΩΤΕΣ ΕΥΡΩΕΚΛΟΓΕΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
ΜΙΑ
ΑΝΑΜΕΤΡΗΣΗ ΣΤΟ ΠΕΡΙΘΩΡΙΟ
Το
60% καταψήφισε την «ΕΟΚ των μονοπωλίων»
Οι πρώτες εκλογές για την
ανάδειξη των Ελλήνων βουλευτών στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έγιναν μαζί με τις
βουλευτικές εκλογές στις 17 Οκτωβρίου 1981. Δύο και πάνω χρόνια μετά τις πρώτες
ευρωεκλογές στην ΕΟΚ των εννιά (Ιούνιος 1979) και πριν συμπληρωθεί ένας χρόνος
από την επίσημη ένταξη της Ελλάδας στις Ευρωπαϊκές Κοινότητες (Ιανουάριος
1981).
Παρ' όλα αυτά, σε πολύ
γενικές γραμμές είχαν τα ίδια χαρακτηριστικά με κείνα των άλλων χωρών-μελών της
ΕΟΚ, όταν το Ευρωκοινοβούλιο ήταν διακοσμητικό. Με μια όμως καταπληκτική
εξαίρεση: η πλειοψηφία των Ελλήνων ευρωβουλευτών που αναδείχτηκαν από τις
κάλπες τάσσονταν εναντίον της ΕΟΚ!
Εκείνες οι ευρωεκλογές
ήταν περίπου μια περιθωριακή αναμέτρηση. Δύο μόνο «ποσοτικοί δείκτες» για τη μη
σημασία τους:
- Στο 100σέλιδο κυβερνητικό πρόγραμμα του ΠΑΣΟΚ μόλις μία σελίδα αφιερωνόταν στην ΕΟΚ και τις εκλογές.
- Τέσσερις ώρες τηλεοπτικού χρόνου είχαν τα μεγάλα κόμματα για τις βουλευτικές εκλογές και δέκα λεπτά για τις ευρωεκλογές.
Όλα, τότε, τα επισκίασε το
μεγάλο ζητούμενο, που ήταν «να φύγει η Δεξιά» ή, διαφορετικά διατυπωμένο, «να
μην έρθει το τρισκατάρατο ΠΑΣΟΚ». Το σαρωτικό και ιστορικό αποτέλεσμα στις
εθνικές κάλπες υπέρ του ΠΑΣΟΚ και της πολιτικής αλλαγής δεν άφησε περιθώρια για
να αξιολογηθούν ως μια ιδιαίτερη διαδικασία, με ξεχωριστά μηνύματα και σημασία.
Παρ' όλα αυτά είχαν ένα μοναδικό χαρακτηριστικό.
Στην
πρώτη παρουσία του στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο το 1981 το ΠΑΣΟΚ ανακοίνωσε ότι θα
γίνει δημοψήφισμα για την ένταξη ή όχι της Ελλάδας στην ΕΟΚ.
Η μεγάλη πλειονότητα των
πολιτών ψήφισε τα κόμματα που τάσσονταν κατά της ένταξης στην ΕΟΚ, υπέρ της
αποδέσμευσης, της ειδικής σχέσης κ.λπ. Αν αθροιστούν οι ψήφοι ΠΑΣΟΚ, ΚΚΕ, αλλά
και άλλων μικρών ομάδων, το ποσοστό αυτό φθάνει στο 60%! Δεν ήταν ούτε
πλασματικό ούτε συγκυριακό. Στο ευρωβαρόμετρο της επόμενης χρονιάς το 67% των
Ελλήνων τάσσεται κατά της ένταξης! H υποστήριξη (33%) ήταν η μικρότερη που έχει
καταγραφεί σε ευρωβαρόμετρο, αν εξαιρέσουμε την περίοδο της παρούσας κρίσης που
διανύει η Ευρωζώνη.
Στην πορεία, βεβαίως, τα
επόμενα χρόνια, η Ελλάδα θα γίνει μία από τις πιο φιλοευρωπαϊκές χώρες, πριν
την κατακλύσει πάλι ο σημερινός «ευρωσκεπτικισμός». Ένα δεύτερο ουσιώδες
γνώρισμα εκείνης της ευρωαναμέτρησης ήταν πως ο προεκλογικός αγώνας κινήθηκε
μεταξύ «άσπρου» και «μαύρου».
Πανάκεια
η ένταξη
Η κυβερνητική προπαγάνδα,
όλη την ευρύτερη περίοδο, εμφάνιζε την ένταξη ως πανάκεια για τη δημοκρατία,
την ασφάλεια, την οικονομία. Περίπου ως παράδεισο για τους Έλληνες. Ακριβώς την
αντίθετη εικόνα («ΕΟΚ των μονοπωλίων και των ισχυρών») προέβαλλαν το ΠΑΣΟΚ και
το ΚΚΕ. Η ένταξη σηματοδοτούσε «μεταφορά εθνικής ανεξαρτησίας σε ξένα κέντρα».
«Λήψη των βασικών οικονομικών αποφάσεων στις Βρυξέλλες ερήμην του λαού»…
Ο πρωθυπουργός Γ. Ράλλης,
μάλιστα, για να αποδείξει το αληθές των λόγων του μοιράζει ο ίδιος «επιταγές
της ΕΟΚ» σε αγρότες και προβληματικές περιοχές! Αυτή η ψηφοθηρική πράξη
θεωρήθηκε και ήταν ένα από τα μεγαλύτερα σκάνδαλα της προεκλογικής περιόδου.
Αριστερά
η Σιμόν Βέιλ, δεξιά ο πρωθυπουργός Γ. Ράλλης. οι «επιταγές» που μοίρασε
προεκλογικά πήγαν χαμένες.
Αλλά, όπως και σε όλες τις
επόμενες ευρωεκλογές, έτσι και στις πρώτες η ψήφος ήταν «χαλαρή». Παρά το
γεγονός ότι τα τρία μεγαλύτερα κόμματα καλούν τους πολίτες να ψηφίσουν «ενιαία
και αδιαίρετα» μπροστά στις δύο κάλπες. Τόσο ο θριαμβευτής των βουλευτικών
εκλογών όσο και ο δεύτερος μεγάλος ηττημένος συγκέντρωσαν σαφώς χαμηλότερα
ποσοστά ψήφων στην ευρωκάλπη. Τα γαλάζια ψηφοδέλτια των ευρωεκλογών δεν
υπάκουαν ακριβώς στις πολιτικές λογικές με κείνη των λευκών βουλευτικών. Από
την άποψη αυτή, αλλά και κάποιας κομματικής χαλαρότητας, είναι ενδεικτική η
προτροπή ορισμένων υποψήφιων ευρωβουλευτών προς ψηφοφόρους:-Τουλάχιστον ψηφίστε
με για ευρωβουλευτή...
Αυτή ήταν η πραγματικότητα
του 1981. Οι κάλπες για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στη χώρα μας ήταν ο ορισμός
των εκλογών «ήσσονος σημασίας» ή «εκλογών δεύτερης κατηγορίας», όπως είναι
γνωστές στη διεθνή βιβλιογραφία.
ΠΑΝΗΓΥΡΙΣΜΟΙ...
Οι πρώτοι 24 Έλληνες
ευρωβουλευτές έγιναν δεκτοί στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο με πανηγυρικούς τόνους.
Χαρακτηριστικό είναι το απόσπασμα από τη σχετική ομιλία της προέδρου του, Σιμόν
Βέιλ: «Υποδεχόμενοι την Ελλάδα, τη μητέρα της Δημοκρατίας, η Κοινότητα γίνεται
ολοκληρωμένη Ευρώπη. Για μας η χώρα σας είναι πηγή του πολιτισμού, παραμένει το
λίκνο του πολιτισμού μας, η γη στην οποία ο όρος πολιτική στην ευγενέστερη
έννοιά του εμφανίστηκε πριν από χιλιάδες χρόνια. Η Ελλάδα μάς φέρνει την
ιστορία και τον πολιτισμό της που είναι οι ρίζες της Ευρώπης…». Περίπου στους
ίδιους τόνους κινήθηκαν και άλλοι ομιλητές...
...ΚΑΙ
ΠΑΡΑΦΩΝΙΕΣ
«Παραφωνία» στην τελετή
υποδοχής των Ελλήνων ευρωβουλευτών στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο συνιστούσαν οι
ομιλίες του Γ. Χαραλαμπόπουλου και του Κ. Λουλέ. Ο πρώτος έκανε σαφές ότι το
ΠΑΣΟΚ είναι κατά της ένταξης της Ελλάδας, κατήγγειλε τον τρόπο που έγινε αυτή
από την ελληνική κυβέρνηση, αναφέροντας την πάγια θέση του κόμματός του για τη
διεξαγωγή δημοψηφίσματος όταν έρθει στην εξουσία. Ο δεύτερος ανέπτυξε τη θέση
του ΚΚΕ ότι η ΕΟΚ είναι ένωση του μονοπωλιακού κεφαλαίου και ότι οι κομμουνιστές
βρίσκονται στο Ευρωκοινοβούλιο για να αποτρέπουν, κατά το δυνατόν, δυσμενείς
εξελίξεις για τους εργαζόμενους.
ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ
1981
Αποτελέσματα
με πολλές αναγνώσεις
Από μια ιστορική άποψη με
τις ευρωεκλογές του 1981 προστίθεται ένα «τέταρτο» είδος εκλογικής αναμέτρησης
(πρώτο η εκλογή βουλευτών, δεύτερο οι δημοτικές - κοινοτικές εκλογές και τρίτο
τα δημοψηφίσματα).
Για πρώτη φορά, όπως
σημείωνε τότε ο Τύπος, οι εκλογείς μπορούσαν να ψηφίσουν δύο διαφορετικά
κόμματα.
Αν και δεν ήταν απολύτως
ακριβές αυτό, αφού παλαιότερα με την ψηφοφορία «διά σφαιριδίων» συνέβαινε, η
επισήμανση δίνει κι ένα μέτρο της «απελευθερωμένης» ψήφου από τις παραδοσιακές
κομματικές ταυτότητες.
- Οι 10 του ΠΑΣΟΚ. Το ΠΑΣΟΚ συγκεντρώνοντας το 40,12% των ψήφων εξέλεξε δέκα ευρωβουλευτές (Α. Γεωργιάδης, Δ. Κουλουριάνος, Λ. Λαγάκος, Χρ. Μαρκόπουλος, Καλλιόπη Νικολάου, Κ. Νικολάου, Κωνσταντίνα Πανταζή, Γ. Παπαντωνίου, Σπ. Πλασκοβίτης και Ε. Πονηρίδης). Η διαφορά της εκλογικής δύναμής του μεταξύ βουλευτικών και ευρωεκλογών ήταν της τάξης του 8%.
- Οι 8 της ΝΔ. Η ΝΔ με το 31,34% των ψήφων εξέλεξε οχτώ (Α. Γεροκωστόπουλος, Κ. Γόντικας, Φ. Καζάζης, Κ. Καλογιάννης, Κ. Καλλίας, Λ. Μπουρνιάς, Ε. Παπαευστρατίου και Μ. Πρωτοπαπαδάκης). Οι απώλειες ανάμεσα στις δύο κάλπες έφτασαν στο 4,5%.
- Οι 6 των άλλων κομμάτων. Το ΚΚΕ με 12,84% εξέλεξε τρεις (Β. Εφραιμίδης, Τ. Αδάμος, Αλ. Αλαβάνος), το ΚΚΕ εσ. με 5,29% έναν (Λ. Κύρκος), το ΚΟΔΗΣΟ με 4,25% έναν (Γ. Πεσμαζόγλου) και οι Προοδευτικοί του Μαρκεζίνη με 1,95% έναν (τον Α. Παπαγεωργίου). Συνολικά 700.000 πολίτες (περίπου το 1/8) ψήφισαν άλλο κόμμα στις εθνικές εκλογές και διαφορετικό στις ευρωεκλογές την ίδια μέρα. Η τάση αυτή θα εδραιωθεί, όταν ξαναγίνουν διπλές εκλογές.
Τ. Κατσιμάρδος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου