ΓΙΑΝΝΗ ΤΖΩΡΤΖΗ : Brexit - ΝΑΤΟ και Ευρωστρατός

Brexit - ΝΑΤΟ και Ευρωστρατός

του ΓΙΑΝΝΗ ΤΖΩΡΤΖΗ

Ένα από τα σοβαρότερα ζητήματα που εμφανίσθηκαν ύστερα από την επικράτηση του Brexit στο Ηνωμένο Βασίλειο συνδέεται άμεσα με τη μελλοντική πολιτική ασφάλειας και άμυνας της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το ερώτημα που έχει ανακύψει και συζητείται, ανεπίσημα μεν, σοβαρά δε, συνίσταται στο εάν το ΝΑΤΟ θα συνεχίσει να αποτελεί κι εφεξής τον κύριο βραχίονα της ευρωπαϊκής αμυντικής πολιτικής, ύστερα από την αποχώρηση της Μεγάλης Βρετανίας από την Ένωση των (ακόμη) «28».

Ενώ δε ουδείς προβλέπει μια άμεση αλλαγή ρόλου για το ΝΑΤΟ στο ορατό μέλλον, το πρόβλημα τίθεται ως προς τον τρόπο λειτουργίας αυτού με το Ηνωμένο Βασίλειο εκτός ΕΕ. Διότι το ΝΑΤΟ συνεχίζει να αποτελεί τον μοναδικό οργανισμό στρατιωτικής ισχύος και παρουσίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης στον διεθνή χώρο. Η αμυντική αρχιτεκτονική του ευρωπαϊκού οικοδομήματος στηρίζεται επίσης κυρίως στις δομές και στην οργάνωση του ΝΑΤΟ.

Η στρατιωτικά ισχυρότατη Μεγάλη Βρετανία ουδέποτε ασφαλώς θα αποχωρούσε από το ΝΑΤΟ, εντός του οποίου διεκδικεί ανέκαθεν έναν ιδιαίτερα δομημένο ρόλο. Ορισμένοι Βρετανοί όμως φαίνεται πως ανησυχούν ήδη ότι τούτο μπορεί να μην ισχύει πλέον, αφού δηλαδή η χώρα τους αποσυρθεί οριστικά από την Ένωση των «28». Αφενός διότι συνεχίζει να υφίσταται μια στρατιωτική επιτροπή στην ΕΕ, ανάμεσα στα μέλη της οποίας συζητούνται θέματα σχετικά με τη συγκρότηση ενός μελλοντικού Ευρωστρατού, μιας «ευρωπαϊκής στρατιωτικής δύναμης», κι αφετέρου επειδή έχει προ πολλού αρχίσει μια συζήτηση περί νέων θέσεων για την κοινή Άμυνα της Ευρώπης.

«Το γεγονός ότι φεύγουμε από την ΕΕ δεν σημαίνει ότι υποχωρούμε από τη δέσμευσή μας στην ασφάλεια της ηπείρου μας», επεσήμανε ξεκάθαρα κατά την ομιλία του στο συνέδριο του Συντηρητικού Κόμματος ο βρετανός υπουργός Άμυνας Μάικλ Φάλον. «Θα ηγηθούμε στο ΝΑΤΟ, τον ακρογωνιαίο λίθο της άμυνάς μας, τοποθετώντας στρατεύματα στα ανατολικά σύνορά του τον επόμενο χρόνο. Αλλά θα συνεχίσουμε να εμποδίζουμε τη δημιουργία ενός στρατού της ΕΕ, ο οποίος απλώς θα υπονόμευε το ΝΑΤΟ», τόνισε χαρακτηριστικά ο βρετανός υπουργός Άμυνας. Σημειωτέον δε ότι η Βρετανία διαθέτει ακόμη και τον Επίτροπο για θέματα Ασφάλειας, που ακούει στο όνομα Τζούλιαν Κινγκ.

Σε μια πρώτη του αντίδραση αμέσως μετά τη νίκη του Brexit στο δημοψήφισμα του περασμένου Ιουνίου, ο ΓΓ του ΝΑΤΟ Γενς Στόλντεμπεργκ τόνιζε ότι «η θέση του Ηνωμένου Βασιλείου στο ΝΑΤΟ θα μείνει αμετάβλητη», παρά την απόφαση των Βρετανών να εγκαταλείψουν την ευρωπαϊκή οικογένεια, προσθέτοντας: «Η Βρετανία θα παραμείνει ένας ισχυρός και αφοσιωμένος σύμμαχος και θα συνεχίσει να παίζει τον ηγετικό της ρόλο στους κόλπους της Συμμαχίας μας».

ΕΕ, Παρίσι και Βερολίνο

Η Γαλλία και η Γερμανία ελπίζουν, κατά τα άλλα, πως η απόφαση της Βρετανίας να εγκαταλείψει την ΕΕ καθώς και η ανάγκη του Λονδίνου να επιδείξει καλή θέληση στις διαπραγματεύσεις για την έξοδό του θα αφήσουν ανοικτό τον δρόμο για νέες προτάσεις κοινής Άμυνας.

Παρίσι και Βερολίνο πρότειναν ήδη μια αύξηση των δαπανών για στρατιωτικές αποστολές, για την από κοινού ανάπτυξη στρατιωτικού υλικού -όπως ελικόπτερα και μη επανδρωμένα αεροσκάφη - καθώς και τη βελτίωση των αμυντικών δυνατοτήτων εναντίον κυβερνοεπιθέσεων από το εξωτερικό.

Ύστερα όμως και από τις εμπειρίες που αποκτήθηκαν στα τελευταία χρόνια με τις αποστολές ευρωπαίων στρατιωτών στη Βοσνία, στο Αφγανιστάν, Λιβύη, κ.α., οι οποίες και δεν έχουν αποβεί παντού ιδιαίτερα θετικές, φαίνεται να κατέπεσε το ενδιαφέρον για προώθηση της ιδέας του Ευρωστρατού.

Καθόσον δε θεωρείται ήδη ως πλέον βέβαιο ότι η Μεγάλη Βρετανία θα συνεχίσει να μετέχει πλήρως, προφανώς και με την ενίσχυση των δομών του ΝΑΤΟ εκ μέρους της, τότε θα πρέπει να εκτιμάται ως πολιτικά ανέφικτη μια νέα προσπάθεια επανεκκίνησης της συζήτησης για τη συγκρότηση μιας ιδιαίτερης ευρωπαϊκής στρατιωτικής δύναμης. Αυτή θα συνιστά κι εφεξής το ΝΑΤΟ, το οποίο δεν είναι αμιγώς ένας ευρωπαϊκός αμυντικός οργανισμός, αλλά ένας στρατός της λεγόμενης Δύσης, λόγω συμμετοχής των ΗΠΑ και του Καναδά.

Κι ενώ οι ΗΠΑ δεν τοποθετούνται στο θέμα τούτο, όπως και δεν έλαβαν θέση στο ζήτημα του Brexit, τα πράγματα δείχνουν να παραμένουν ως έχουν στο προσεχές ή ορατό μέλλον.

ΤΟ ΠΑΡΟΝ