ΕΤΣΙ
ΜΑΣ ΔΕΣΑΝΕ ΣΤΙΣ 21 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 1967
Ο
ΓΚΡΕΜΟΣ ΚΑΙ ΤΟ ΧΑΟΣ
Γράφει ο Νίκος Δ.
Δεληπέτρος
Είχα πέσει να κοιμηθώ
νωρίς, μισή ώρα πριν από τα μεσάνυχτα, πολύ νωρίς για τις αθηναϊκές συνήθειες. Ήμουν
κουρασμένος τρομερά. Το Ίδρυμα Κοινωνικών 'Ασφαλίσεων, πού υπηρετούσα ως
διοικητής του φρόντιζε κατά διαστήματα να με υποχρεώνει να μεταφέρω στο σπίτι
μου ένα βαρύ φορτίο από έννοιες.
'Έτσι είναι τα ελληνικά
πράγματα. Την ώρα της εργασίας ασχολείσαι με τα ασήμαντα και την ώρα της
ανάπαυσης με τα σημαντικά! Το μυστικό αυτό δεν το γνωρίζουν μόνον οι άνθρωποι,
άλλα και τα έγγραφα.
Ένα καθώς πρέπει έγγραφο δεν
ησυχάζει αν δεν το πάρεις μαζί σου στον περίπατο, αν δεν του κάμεις το τραπέζι,
αν δεν το βάλεις να κοιμηθεί στο πλάι σου. Πας να φύγεις από το γραφείο και σου
λέει παραπονεμένα: «Φεύγεις; Κι εμένα πού μ’ αφήνεις»;
Έπεσα να κοιμηθώ, λοιπόν,
αγκαλιά με μερικές από τις γραφειοκρατικές έννοιες, πού δεν έχουν ούτε αρχή
ούτε τέλος στον τόπο μας. "Υπάρχει, όμως, κι αυτό το υπέροχο πρωινό της
'Αττικής. Και να 'ναι Άνοιξη στην Αττική, και μάλιστα στην Εκάλη. Ήταν ένα
σωστό πανηγύρι του Θεού αυτό το πρωινό της 21ης 'Απριλίου του 1967. Το θυμάσαι;
—«Τή νύχτα —είπα στη
γυναίκα μου— άκουγα θορύβους. Νομίζω πώς περνούσαν τανκς.
—'Έχεις τώρα μέρες, πού ακούς
κάθε βράδυ τανκς. Θα πρέπει να πάμε κάπου να ξεκουραστούμε για λίγο. Αυτές οι
Κοινωνικές 'Ασφαλίσεις έχουν αρχίσει να κουράζουν ακόμη και τα δικά μου τα νεύρα.
—Και όμως, άκουγα τανκς»!...
Με την πρώτη ρουφηξιά του
πρωινού καφέ, στη βεράντα της Εκάλης, τα νυκτερινά τανκς αρχίζουν να υποχωρούν και
με τη δεύτερη ρουφηξιά εξαφανίζονται. Μένουν στο πεδίο της μάχης τα πεύκα, να
σφυρίζουν θριαμβευτικούς νικητήριους σκοπούς καθώς τα χαϊδεύει το πρωινό
αεράκι. Κι ό άνθρωπος, μαγεμένος από τη μουσική κι από του Πεντελικού το χρυσό
πρωινό όνειρο, θέλει να φωνάξει ενθουσιασμένος:
—Ζήτω!
Αλλά του λόγου σου,
Γιωργάκη μου, έτρεξες προς τη βεράντα και μου διέκοψες με μια άσεβη δική σου
ζητωκραυγή, όλη την πρωινή ευτυχία.
—Κηρύχθηκε δικτατορία.
Ζήτω!
—Τρελάθηκες Γιώργο;
—Κηρύχθηκε δικτατορία. Δεν
έχει... σχολείο!...
Και πράγματι από την ήμερα
αυτή περίπου κλείσανε τα σχολεία. Ζήτω!...
Στις 21 Απριλίου του 1967 μάθαμε
από το ραδιόφωνο ότι βρισκόμαστε στο χείλος του γκρεμού. Παναγία μου!
'Ένα βήμα ακόμη και θα
είχαμε καταστραφεί, αν δεν προλάβαινε ο στρατός να καταλύσει το Σύνταγμα, να
κηρύξει τη χώρα σε κατάσταση πολιορκίας, να καταργήσει την Κυβέρνηση, να
συλλάβει τους πολιτικούς, να εγκαταστήσει σε όλη την Ελλάδα στρατοδικεία. Έτσι
σωθήκαμε.
Το βήμα πού υπολειπόταν να
κάνουμε για να πέσουμε στον γκρεμό ήσαν οι εκλογές. Θα γινόντουσαν στις 28
Μαΐου. Τότε πια θα ήταν αργά. Κάθε ελπίδα σωτηρίας θα είχε χαθεί. Η Κυβέρνηση
της Δεξιάς πού βρισκόταν στην εξουσία, θα έχανε τις εκλογές. (Γκρεμός;) Η
πλειοψηφία του λαού θα ψήφιζε την Ένωση Κέντρου. (Γκρεμός;) Αλλά η Ένωση Κέντρου
δεν θα είχε αυτοδύναμη πλειοψηφία και θ' αναγκαζόταν να στηριχθεί στους 10-12
βουλευτές πού θα έβγαζε η κομμουνιστική Αριστερά.
Η Αριστερά για να στηρίξει
το Κέντρο θα έθετε όρους. Η Ένωση Κέντρου για να πάρει την εξουσία θα δεχόταν
τους όρους των κομμουνιστών. Αποτέλεσμα: Επιτέλους... γκρεμός!
Ένας Τούρκος πασάς έλεγε
κάποτε στους υποτακτικούς του.
—Εφέτος, παιδιά, οι συκιές
μας θα κάνουν πολλά σύκα...
—Γιατί, Πασά μου;
—Γιατί μου αρέσουν τα
σύκα...
Ο Έλληνας πασάς — η Χούντα
πού κατέλυσε το δημοκρατικό πολίτευμα — ήθελε, καλά και σώνει, να βαδίζουμε
προς τον γκρεμό για να μας σώσει. Της χρειαζόταν απαραιτήτως ένας γκρεμός. Και
όταν έκαμε το πραξικόπημα κι επήρε την εξουσία, μας τον παρουσίασε: " Ο
γκρεμός ήσαν οι εκλογές! Τα αποτελέσματα των εκλογών θα παρέδιδαν την Ελλάδα
στον Κομμουνισμό. Τα 90% των Ελλήνων πού θα ψήφιζαν την 'Ένωση Κέντρου και την
ΕΡΕ θα παραδινόντουσαν στο 10% πού θα ψήφιζε υπέρ των κομμουνιστών.
—Γιατί, Πασά μου;
—Διότι έτσι μου αρέσει.
'Αλλά ας αφήσουμε τον πασά
με της αυθαιρεσίες του, κι ας δούμε τα πράγματα:
Οι εκλογές του 1964 είχαν
αποδώσει: Ένωση Κέντρου: 53%. ΕΡΕ (Δεξιά): 35%. Κομμουνιστική Αριστερά: 12%. Τί
θα συνέβαινε στις εκλογές του Μαΐου του 1967; Οι γνώμες είναι μοιρασμένες. Κατά
τους μεν το Κέντρο θα κέρδιζε — όπως και το 1964 — την απόλυτη πλειοψηφία,
διότι ότι θα έχανε προς τά Δεξιά, εξαιτίας των διενέξεων πού είχαν αναφανεί
στους κόλπους του, θα το κέρδιζε από την Αριστερά, πού η πτώση της — όλοι
συμφωνούν — ήταν κάθετη. Ας εξετάσουμε,
όμως, όλες τις πιθανότητες: 1) 'Απόλυτη πλειοψηφία Κέντρου. 2) Σχετική
πλειοψηφία Κέντρου. 3) Απόλυτη πλειοψηφία της Δεξιάς. 4) Σχετική πλειοψηφία της
Δεξιάς.
Οι απόλυτες πλειοψηφίες δεν
δημιουργούν χάος. 'Αλλά και οι σχετικές πλειοψηφίες δεν δημιουργούν χάος, όταν τα
κόμματα πού έχουν πάρει τα 90% των ψήφων αποφασίζουν να συνεργασθούν.
ΕΡΕ
και η Ένωση Κέντρου
Αλλά θα συνεργαζόντουσαν η
ΕΡΕ και η Ένωση Κέντρου; Πώς μπορεί να γνωρίζει κανείς τί θα έκαμαν, αφού
ματαιώθηκαν οί εκλογές;
Αλλά
το τί θα έκαμαν η ΕΡΕ και το Κέντρο μετεκλογικώς, μπορεί κανείς να το
συμπεράνει άπ’ αυτό πού έκαμαν προεκλογικώς. Προεκλογικώς η Ένωση Κέντρου και η
ΕΡΕ είχαν δώσει από κοινού ψήφο εμπιστοσύνης στην εξωκοινοβουλευτική κυβέρνηση
του Ι. Παρασκευοπούλου. Το προηγούμενο αυτό μας επιτρέπει να
υποθέσουμε ότι οι δύο αρχηγοί ασφαλώς θα προτιμούσαν τη μετεκλογική συνεργασία από
το χουντικό χάος.
Και δεν θα
συνεργαζόντουσαν δα για πρώτη φορά, κυβερνητικώς, ο Γεώργιος Παπανδρέου με τον
Παναγιώτη Κανελλόπουλο. Είχαν συνεργασθεί αρκετές φορές στο παρελθόν. Μάλιστα το
1946 και το 1952 είχαν συνεργασθεί και εκλογικώς. Χρειάζεται μήπως να προσθέσω και
το πασίγνωστο, ότι δηλαδή οί προσωπικές σχέσεις των δύο αρχηγών είχαν αντέξει
στη δοκιμασία του ελληνικού πολιτικού φανατισμού και ήσαν πάντοτε καλές;
Συμπέρασμα: Κυβέρνηση
Κέντρου, Συμμαχική Κυβέρνηση Κέντρου - Δεξιάς. Κυβέρνηση Δεξιάς. Συμμαχική
κυβέρνηση Δεξιάς -Κέντρου. Αυτές είναι οι πιθανές πολιτικές μορφές που θα
μπορούσε να έχει η κατάσταση που θα έβγαινε από τις εκλογές της 28ης Μαΐου.
Αλλά για να σχηματίσεις μια ολοκληρωμένη ιδέα του γκρεμού στον όποιο θα πέφταμε
έπειτα από τις εκλογές, θα προσθέσω και τα έξης:
1. Ο Κομμουνισμός δεν ήταν μόνο μικρή μειοψηφία
άλλα ήταν και άοπλος. Ούτε ένα όπλο πού να άνηκε σε κομμουνιστή δεν μπόρεσε να
παρουσιάσει η Χούντα έπειτα από το πραξικόπημα. Ούτε ένα!
2. Στις ένοπλες δυνάμεις και στα σώματα
ασφαλείας δεν υπηρετούσε ούτε ένας αξιωματικός η υπαξιωματικός κομμουνιστής. Ούτε
ένας!
3. Οι αξιωματικοί των
ένοπλων δυνάμεων και των σωμάτων ασφαλείας άνηκαν κατά ποσοστό ανώτερο τού 70%
στη Δεξιά και κατά 30% στο Κέντρο.
4. Στο διοικητικό μηχανισμό της χώρας δεν υπήρχαν
κομμουνιστές.
Συμπέρασμα επιβεβαιωμένο και
από την αρμόδια επιτροπή τού Συμβουλίου της Ευρώπης: Δεν υπήρχε κομμουνιστικός
κίνδυνος στην Ελλάδα την 21η Απριλίου τού 1967. Η πορεία προς τις εκλογές θα ήταν
ομαλή. Και η μετεκλογική πορεία επίσης ομαλή.
Τα
οικονομικά; Ρυθμός ετησίας αύξησης τού ακαθαρίστου
εθνικού εισοδήματος 8,5%. 'Όταν ανέβηκε στην εξουσία η Χούντα αυτό, το 8,5%,
έπεσε στο 4%. Αυτοί οι δύο αριθμοί εκφράζουν τον «γκρεμό» άλλα και τη «σωτηρία»
στον οικονομικό τομέα.
Διεθνής
θέση της χώρας; Η Ελλάδα
είχε ενταχθεί στη συμμαχία του NATO. Την απόφαση της σύνδεσης της Ελλάδας με το
NATO την είχε πάρει κυβέρνηση του Κέντρου. Και ήταν απολύτως σύμφωνη με την
απόφαση αυτή και η Δεξιά. Δηλαδή η μεγίστη πλειοψηφία του λαού μας ενέκρινε την
ένταξη της χώρας μας στην Ατλαντική Συμμαχία. Γκρεμός;
Ο γκρεμός, λοιπόν και το
χάος υπήρχαν μόνο στο κεφάλι της Χούντας σαν άτεχνο προπαγανδιστικό σχέδιο.
Ο
κίνδυνος από την «φαυλοκρατία»
Αλλά πολύ γρήγορα έγινε
γενικώς αντιληπτό ότι δεν υπήρχε κομμουνιστικός κίνδυνος. Κι επειδή η Χούντα
έπρεπε οπωσδήποτε να μας έχει σώσει από κάποια μεγάλη συμφορά, άρχισε μια
προπαγανδιστική επίθεση εναντίον των πολιτικών όλων των κομμάτων: Ήσαν όλοι
τους φαύλοι! Κι η Χούντα μας είχε σώσει από τη φαυλοκρατία, πού τη συνέθεταν οι
δεξιοί, οι κεντρώοι και οι αριστεροί πολιτικοί!...
'Ασφαλώς σε όλες τις χώρες
υπάρχουν και φαύλοι πολιτικοί, καθώς υπάρχουν και φαύλοι στρατιωτικοί, φαύλοι
τραπεζίτες, φαύλοι δημοσιογράφοι, φαύλοι γιατροί και φαύλοι μηχανικοί. Κι αν με
καλέσουν να ορκισθώ ότι στην Ελλάδα δεν υπήρχαν μεταξύ των πολιτικών και
μερικοί φαύλοι, θ’ αρνηθώ τον όρκο. Άλλα όποιος θέλει να είναι στοιχειωδώς
σοβαρός φροντίζει, προτού κάμει λόγο για «φαυλοκρατία», να παρουσιάσει ένα
κατάλογο πολιτικών μαζί με τις συγκεκριμένες φαυλότητες πού βαρύνουν τον καθένα
τους.
Μέσα σε ένα σύνολο 1000
περίπου πολιτευόμενων, η Χούντα δεν μπόρεσε να ξεχωρίσει ούτε 10 φαύλους και να
μας παρουσιάσει τις φαυλότητες τους. Δεν μπόρεσε να βρει ούτε έναν!
Δεν πρέπει, βέβαια, εξ αφορμής
της έλλειψης συγκεκριμένων κατηγοριών, να σπεύσει κανείς να καταλήξει στο
συμπέρασμα ότι όλοι οι Έλληνες πολιτικοί ήσαν άγγελοι. Θα υπήρχαν και φαύλοι.
Αλλά το ποσοστό των φαύλων ήταν ασήμαντο, γιατί το περιόριζαν η παράδοση της
εντιμότητας γύρω από τη διαχείριση των κοινών και ο έλεγχος του κοινοβουλίου και
του Τύπου. Αυτά θέλω να τα θυμάσαι.
Η παράδοση, λοιπόν, της
εντιμότητας και ο έλεγχος των πράξεων των δημοσίων ανδρών είχαν καταστήσει ασήμαντο
το ποσοστό των φαύλων μεταξύ των πολιτικών μας.
Οπωσδήποτε:
Προ της Χούντας δεν ήταν γνωστό ποιοι ήσαν οι φαύλοι. Και έπειτα από την Χούντα
δεν μάθαμε ποιοι ήσαν οι φαύλοι...
Έτσι, η «φαυλοκρατία» από
την οποία μας είχε σώσει η Χούντα, — «φαυλοκρατία» χωρίς συγκεκριμένους φαύλους
— άρχισε να γίνεται συνώνυμη με τη δημοκρατία.
Έφταιγε
η δημοκρατία...
Υπήρχε πολιτικός κόσμος
μοιρασμένος σε κόμματα, πού διεκδικούσε την ψήφο του λαού. Η ύπαρξη κομμάτων και
ό θεσμός της λαϊκής ψήφου συνθέτουν τη χουντική έννοια της φαυλοκρατίας.
Σιγά-σιγά αρχίσανε να λένε, ότι δεν ήσαν φαύλοι οι άνθρωποι — διότι, επιτέλους,
ποιοί ήσαν οι φαύλοι; — άλλα ήταν φαύλο το σύστημα. Από αυτό το φαύλο σύστημα,
πού σε όλο τον κόσμο ονομάζεται «ελεύθερος πολιτικός βίος», μας είχε σώσει η
Χούντα. Στην 'Ελλάδα γινόντουσαν απεργίες και μερικές φορές και διαδηλώσεις. Οι
απεργίες και οι διαδηλώσεις ήσαν λιγότερες σε αριθμό από όσες γίνονται στις
περισσότερες από τις άλλες χώρες του Δυτικού κόσμου. Δεν είναι, όμως, καλύτερα να
μη γίνονται καθόλου απεργίες και διαδηλώσεις; Ό Δυτικός κόσμος, πού
εξακολουθεί ακόμη ν' ανέχεται το σύστημα
των απεργιών και των διαδηλώσεων, είναι «διεφθαρμένος» και καλά θα κάμει να
μιμηθεί το παράδειγμα της ελληνικής Χούντας!
Αν τη μιμηθούν θα
προκόψουνε!
Τύπος
και Δικαιοσύνη
Στην Ελλάδα υπήρχε
ελευθεροτυπία. Οι εφημερίδες επέκριναν ελευθέρως τις κυβερνήσεις. Αλλά από τη στιγμή
πού έπαυσαν να κυβερνούν την 'Ελλάδα oι
πολιτικοί — δηλαδή οι «φαύλοι» — κι επήρε την εξουσία η Χούντα — για να μας
σώσει — έπαυσε να 'έχει νόημα η ελευθερία του Τύπου.
Γιατί θα έπρεπε να είναι
ελεύθερος ο Τύπος; Για να επικρίνει μήπως τους σωτήρες της πατρίδας και να
δηλητηριάζει το λαό;
Στην 'Ελλάδα ήταν
συνταγματικώς κατοχυρωμένος ο απόλυτος διαχωρισμός της δικαστικής από την εκτελεστική
εξουσία. Αλλά η ανεξαρτησία της δικαιοσύνης έχει νόημα όταν την κυβέρνηση την
κατέχουν οι πολιτικοί — δηλαδή οι «φαύλοι». Όταν κυβερνούν η «Αρετή» και το
«Εθνικό Συμφέρον» — δηλαδή η Χούντα — η Δικαιοσύνη πρέπει να υποτάσσεται στις
διαταγές της κυβέρνησης, δηλαδή πρέπει να υπηρετεί ανεπιφυλάκτως την «Αρετή και
το Εθνικό Συμφέρον».
Οι εφημερίδες είναι
γεμάτες από δηλώσεις των χουντικών παραγόντων, με τις όποιες υποστηρίζονται οι
παραπάνω θέσεις, πού συμφώνως προς το καθιερωμένο πολιτικό λεξιλόγιο
ονομάζονται «φασιστικές». Η Χούντα, όμως, έσπευσε να διακηρύξει ότι δεν
απέβλεπε στην εγκαθίδρυση φασιστικού καθεστώτος. Είχε καταργήσει τη δημοκρατία
προσωρινώς, λέει, για να δημιουργήσει μια νέα δημοκρατία, πού δεν θα είχε τα
ελαττώματα της παλαιάς. Είχε έλθει για να εξυγιάνει τον ελεύθερο πολιτικό βίο και
όχι για να τον καταργήσει. Η διακυβέρνηση από τη Χούντα θα ήταν μια προσωρινή
παρένθεση!...
Πρώτος παράγοντας στις
δημοκρατίες είναι ο λαός. Για να υπάρξει, λοιπόν, υγιής δημοκρατία πρέπει ο
λαός να είναι άξιος της. Αλλά ο Ελληνικός Λαός δεν ήταν ώριμος για τη
δημοκρατία. Έτσι μας είπε η Χούντα.
Δεν ήταν μόνο ανώριμος ό
λαός, άλλα και «ασθενης!». Τον είχαν δηλητηριάσει οι φαύλοι πολιτικοί. Η Χούντα
θα φρόντιζε να δημιουργήσει νέο πολιτικό κόσμο, στον όποιο θα παρέδιδε τη
διακυβέρνηση της χώρας τη στιγμή πού θα διαπίστωνε ότι ό λαός είχε αποτοξινωθεί
πλέον από τα δηλητήρια, με τα όποια είχαν γεμίσει το σώμα του οι φαύλοι
πολιτικοί. Για να θεραπευθεί ο λαός θα έπρεπε να μπει στο γύψο, δήλωσε ό Γ.
Παπαδόπουλος, ο πρώτος από τους χουντικούς.
Δεν είμαι γιατρός, άλλα επειδή
είχα την εντύπωση ότι με το γύψωμα θεραπεύονται τα κατάγματα και όχι οι
δηλητηριάσεις, ρώτησα σχετικώς πολλούς γιατρούς στην Αγγλία, στη Γαλλία και
στην Αμερική όπου τριγυρίζω τόσα χρόνια τώρα εξαιτίας της Χούντας. Όλοι μου
είπαν ότι όποιος ισχυρίζεται ότι η δηλητηρίαση θεραπεύεται με το γύψωμα είναι η
τρελός η κομπογιαννίτης.
Από τις 21 'Απριλίου του
1967 κι έπειτα, λοιπόν, οι Έλληνες μάθαμε τα ακόλουθα:
1. Ότι κινδυνεύαμε από τον Κομμουνισμό.
2. Ότι δεν κινδυνεύαμε τόσο από τον Κομμουνισμό,
όσο από τους πολιτικούς όλων των κομμάτων πού ήσαν φαύλοι.
3. Ότι δεν φταίγανε τόσο οι
πολιτικοί, όσο το σύστημα πού ήταν φαύλο, κι έκαμε φαύλους και τους πολιτικούς.
4. Ότι ο Ελληνικός Λαός δεν ήταν ώριμος για τη
Δημοκρατία.
5. Ότι ο Ελληνικός Λαός δεν ήταν μόνον ανώριμος
αλλά και άρρωστος. Τον είχαν δηλητηριάσει οι φαύλοι πολιτικοί.
6. Ότι για να θεραπευθεί από
τη δηλητηρίαση, το λαϊκό σώμα θα άπρεπε να μπει στο γύψο.
Από όλα αυτά μένουν σήμερα
η ασθένεια του λαού και το γύψωμα δηλαδή η καταπίεση.
Νίκος Δεληπέτρος, Παρίσι
1970
Απόσπασμα από το βιβλίο
του Νίκου Δ. Δεληπέτρου με τίτλο «Αποφάσισα να μιλήσω» Εκδόσεις ΕΣΤΙΑ 1988
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου