Τ. Κατσιμάρδος : Η μακρά νύχτα της δικτατορίας και η επιχείρηση “αυτο-αθώωση”

Πάσχα 1967. Μια φωτογραφία που αποφεύγει ο Κωνσταντίνος όπως ο διάβολος το λιβάνι. Οικογενειακή, με την κυριολεκτική και την ευρύτερη σημασία. Ο τέως στέλνει μήνυμα πλήρους στήριξης και ταύτισης με τους …. παλιανθρώπους της χούντας.

Η «ΑΓΙΟΓΡΑΦΙΑ» ΤΟΥ ΤΕΩΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΒΟΛΗ ΤΗΣ 21ΗΣ ΑΠΡΙΛΙΟΥ

Η μακρά νύχτα της δικτατορίας και η επιχείρηση “αυτο-αθώωση”

Η μαύρη επέτειος της επτάχρονης δικτατορίας φέτος εμφανίζεται εμπλουτισμένη με απίθανα ιστορικά αφηγήματα, ανοησίες και γελοιότητες ακόμη.

Οι κατασκευαστές τους ποντάρουν στην αμνησία 49 χρόνια μετά την 21η Απριλίου 1967. Ο πρωταγωνιστής τους, έχοντας μακρά θητεία στις συναφείς φαρσοκωμωδίες, παίζει στα δάχτυλα τον ρόλο του. Σε μεταμοντέρνα σκηνοθεσία.

Ο λόγος για την τρίτομη αυτοβιογραφική μυθοπλασία «Βασιλεύς Κωνσταντίνος - Χωρίς Τίτλο», που διανεμήθηκε πρόσφατα από το «Βήμα της Κυριακής», σημειώνοντας έκτοτε εκδοτική επιτυχία. Αρκετά έχουν γραφεί για την κωνσταντινική αυτο-αγιογραφία, τα μεγάλα, ψεύτικα λόγια και τις μεγάλες αλήθειες, που αποκρύπτει ο Γκλύξμπουργκ. Αλλά και για τους λόγους που επανέρχεται στο προσκήνιο η επιχείρηση «αυτο-αθώωση».

Ο καθένας, όπως και ο τέως, έχουν δικαίωμα στην απολογία. Μόνο που εδώ, ήδη, υπάρχει τελεσίδικη καταδικαστική απόφαση του δικαστηρίου της Ιστορίας. Οι εποχές καθολικής κρίσης, όπως η σημερινή, διευκολύνουν και τους βιασμούς της Ιστορίας. Ιδιαίτερα όταν επιχειρούνται από τα κεντρικά πρόσωπα των ιστορούμενων γεγονότων. Αυτά μπορούν να αυθαιρετούν κατά βούληση.

Δυστυχώς, όμως, για τον Κωνσταντίνο είναι καταχωρισμένα αδιάσειστα τεκμήρια για:

• Την αυλική «χούντα των στρατηγών» (επικεφαλής ο αρχηγός ΓΕΣ Σπαντιδάκης), που ετοίμαζε ο ίδιος και πρόλαβε πάνω στο «νήμα» η δικτατορία των συνταγματαρχών. Σχεδίαζε ήδη από τον Οκτώβριο του 1966 να καταργήσει συνταγματικά άρθρα για... να σώσει τον λαό.

 Εκφραστικό σκίτσο του Βαγγέλη Παυλίδη στην «Εικονογραφία του αντιμοναρχικού αγώνα» το 1974. Ο Κωνσταντίνος με τον Παπαδόπουλο αλληλοστηριζόμενοι στην αιχμαλωσία του λαού.

• Τη νομιμοποίηση της χούντας. Ορκίζοντας τη χουντική κυβέρνηση δήλωνε στις 21 Απριλίου: «Είμαι βέβαιος πως ό,τι εκάνατε το εκάνατε, για να σώσετε τη χώρα».

• Την πλήρη ταύτιση με το δικτατορικό καθεστώς. Πάνω από 200 «αποφασίζομεν και διατάσσομεν» έχουν το όνομά του. Αλλά και για όσα δεν το φέρουν, μετά το βασιλικό «κίνημα» και τη «φυγή» τον Δεκέμβριο του 1967, έχει ακέραια την ευθύνη. Επειδή αυτός ο ίδιος με τη στάση του, έως τότε, επέτρεψε την εδραίωση και μακροημέρευση της χούντας.

Για όλα αυτά, τη μακρά νύχτα της δικτατορίας και γενικότερα για τα έργα και τις ημέρες της δυναστείας των Γκλύξμπουργκ καταδικάστηκε οριστικά με το συντριπτικό δημοψήφισμα του 1974. Πέντε σχεδόν δεκαετίες μετά τη δικτατορία, ο Κωνσταντίνος δεν κατάφερε να αρθρώσει έναν πειστικό λόγο. Μπροστά στην εκκωφαντική ταύτιση και σύμπραξη με τους δικτάτορες, όλα τα επιχειρήματά του είναι σαν ακατανόητοι ψίθυροι.

ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΟΝ 2ο ΤΟΜΟ

Εξιστόρηση για γέλια και για κλάματα

• «(Ο Τύπος) δεν σταμάτησε να γράφει ότι ο βασιλιάς ετοιμάζει τη μεγάλη χούντα και άλλες τέτοιες φαντασιώσεις. Ειλικρινά λυπάμαι που δεν τους τηλεφώνησα να τους ρωτήσω...»

 Ο Κωνσταντίνος συγχαίρει τη χουντική τριανδρία: «Είμαι βέβαιος πως ό,τι εκάνατε, το εκάνατε για να σώσετε τη χώρα...». Ετσι τους άνοιξε τον δρόμο για τα επόμενα 7 χρόνια, 3 μήνες και 3 μέρες.

• «Εκανα αυτό που έκαναν όλοι οι Αθηναίοι όταν κατάλαβαν ότι υπήρχαν τανκς στους δρόμους: άνοιξα το ραδιόφωνο. Χρειαζόμουν αέρα και βγήκα να περπατήσω με τη βασίλισσα στον αμπελώνα έξω από το δωμάτιό μου. Κρατούσα το τρανζίστορ και τότε άκουσα τα εμβατήρια...»

• «Ηταν η χειρότερη μέρα της ζωής μου. Εκείνη την ημέρα είδα την πρώτη άσπρη τρίχα. Αν και ήμουν μανιώδης καπνιστής, όλη εκείνη την ημέρα δεν άναψα ούτε ένα τσιγάρο. Αισθανόμουν ότι και μόνο αυτή η κίνηση... θα αποσπούσε την προσοχή μου»

• «Αν ήταν ο πατέρας μου βασιλιάς και ερχόντουσαν στο Τατόι οι χουντικοί εγώ θα ήμουν νεκρός, θα είχα μπει μπροστά. Δεν θα ανεχόμουν να του μιλήσω με τον τρόπο που μίλησαν σε μένα. Οταν όμως έχεις εσύ την ευθύνη του έθνους, δεν μπορείς να κάνεις τέτοια πράγματα...»

• «Εκείνο το βράδυ, λίγο πριν μπουν στο γραφείο μου, είχα κρύψει πίσω από κάποια βιβλία ένα μικρό περίστροφο. Μια κουβέντα όμως είναι να τραβήξεις όπλο και να σκοτώσεις έναν άνθρωπο»

21η Απριλίου 1967. Τα τανκς των συνταγματαρχών προλαβαίνουν να κυκλώσουν τη Βουλή πριν από την ανακήρυξη της χούντας. Ο τέως αιφνιδιάστηκε και το παράπονό του ήταν γιατί δεν τον ρώτησαν...

• «Τον αγνοούσα (τον Παπαδόπουλο) εσκεμμένως κοιτάζοντας μόνο τον Παττακό ως αρχαιότερο των τριών. Επιχειρούσα να τους διαιρέσω, μήπως και πάρω τον Παττακό με το μέρος μου»

• «Οι παλιάνθρωποι με έφτασαν να σκέφτομαι ότι μοναδική λύση θα ήταν το εκτελεστικό απόσπασμα. Και το είχα αποφασίσει... Θα εκτελούσα τους χουντικούς επί τόπου. Ούτε στρατοδικεία ούτε τίποτα. Εκλεισα όλες τις πόρτες. Πήγα στ' αποχωρητήριο και έκανα εμετό...»

• «Η μόνη φορά που έπιασα κονδυλοφόρο εκείνες τις ημέρες ήταν όταν υπέγραψα τον διορισμό τους ως υπουργών»

• «Στις έξι το απόγευμα της 21ης έγινε η ορκωμοσία της κυβέρνησης. Αν δεν τους είχα ορκίσει ο εμφύλιος ήταν σχεδόν βέβαιος. Μετά την τελετή τραβήχτηκε η πολυσυζητημένη φωτογραφία. Ηθελα να φωτογραφηθούμε γιατί, απομονωμένος, αναζητούσα έναν τρόπο να απευθυνθώ στον ελληνικό λαό. Δεν είχα τη δυνατότητα να προχωρήσω σε διάγγελμα... Εχοντας μια έκφραση εμφανούς απογοήτευσης σε συνδυασμό με ότι ο κόσμος με είχε συνηθίσει πάντα χαμογελαστό, θα έστελνα το μήνυμα ότι δεν υποστήριζα το πραξικόπημα...»

ΣΧΕΔΙΑ ΕΠΙ ΣΧΕΔΙΩΝ ΓΙΑ ΕΚΤΡΟΠΗ

Δεν ήταν μόνο η χούντα των στρατηγών

Ο Κωνσταντίνος Γκλύξμπουργκ επαναλαμβάνει στο νέο πόνημα όλα σχεδόν τα αληθοφανή ψεύδη και τις περισσότερες ανοησίες του παρελθόντος για την επιβολή της εφτάχρονης δικτατορίας το 1967. Επί τα βελτίω είναι αλήθεια. Το μόνο που ξεχνά είναι η πραγματικότητα εκείνων των ημερών. Την Πέμπτη 20 Απριλίου 1967 ο βασιλιάς Κωνσταντίνος είχε αποσυρθεί στα θερινά ανάκτορα του Τατοΐου, με τη βασιλομήτορα Φρειδερίκη και τις πριγκίπισσες Σοφία και Ειρήνη.

Η κούραση τον βάραινε από την προηγούμενη νύχτα. Είχε παρακολουθήσει συναυλία του Μενουχίν, με συνοδεία της Ειρήνης στο βιολί. Εκεί, αντάλλαξε μερικές κουβέντες με τον Αμερικανό πρεσβευτή. Ο Τάλμποτ τον διαβεβαίωσε ότι είχε τη στήριξη των ΗΠΑ. Η «σινεφίλ» Σοφία έμεινε μαζί του μέχρι αργά απολαμβάνοντας και οι δύο την ταινία «Χαμένη Ταξιαρχία» με τον Αλέν Ντελόν και τον Αντονι Κουίν. Γιατί να μη διασκεδάσει; Οι στρατηγοί περίμεναν το δικό του πράσινο φως για να... σώσουν τον τόπο. Τις προηγούμενες ώρες γνώριζε ότι συνεδρίασαν και ρύθμιζαν τις τελευταίες λεπτομέρειες. Δεν φανταζόταν ότι ένας απ΄ αυτούς (Ζωιτάκης) θα πρόδιδε το μυστικό στη «μικρή χούντα». Ετσι εξηγείται, εκτός των άλλων, γιατί στα «απομνημονεύματά του» αποκαλεί και βόδι τον πρώην υπασπιστή του πατέρα του! Ηξερε, επίσης, ότι αν κάπου «σκάλωνε» η υπόθεση, υπήρχε εναλλακτικά η πρόσφατη πρόταση Κανελλόπουλου-Παπαληγούρα-Ράλλη περίπου για «δικτατορία» των πολιτικών. Οι τρεις ηγέτες της ΕΡΕ είχαν εισηγηθεί κήρυξη «καταστάσεως εκτάκτου ανάγκης» με βάση το Σύνταγμα αν «κινδύνευε» το πολίτευμα.

O Καραμανλής

Στην εφεδρεία έμενε και η «λύση» Καραμανλή, αφού πρόσφατα ο αυτοεξόριστος ήταν πολύ σαφής, όταν βολιδοσκοπήθηκε από τον υπεύθυνο του βασιλικού πολιτικού γραφείου, Μπίτσιο. Η απάντησή του ήταν: Είτε να υποχρεωθεί ο Γ. Παπανδρέου μετά τις εκλογές του Μαΐου να πολιτευθεί «νομιμοφρόνως». Είτε, αν αυτό δεν ήταν δυνατόν «να αντιμετωπιστή η λύσις εκτροπής ... με ανθρώπους ικανούς». Οι Αμερικανοί, γενικώς, συμφωνούσαν, όπως διαβεβαίωνε ο Μπίτσιος, που είχε επαφή με τους καθ΄ ύλην αρμόδιους. Αλλά και οι αμερικανικές διασυνδέσεις του Κωνσταντίνου. Αν και επισήμως τάσσονταν εναντίον μιας απροκάλυπτης δικτατορίας, όπως διαμήνυε ο Λευκός Οίκος. Και τίποτε απ' αυτά να μη συνέβαινε υπήρχε περιθώριο για δράση μετά τις εκλογές και την πανθομολογούμενη νίκη Ενώσεως Κέντρου-«συνοδοιπόρων».

Σχετικός προβληματισμός είχε ήδη αναπτυχθεί στα ανακτοβούλια. Αλλά κατέληγε σε αδιέξοδο, αφού υπήρχαν και κάποιοι στοιχειωδώς νουνεχείς: Τα πραξικοπήματα δεν γίνονται μετά το άνοιγμα της κάλπης».

Τέλος, είχε ακόμη ελπίδες και για σχηματισμό «οικουμενικής», που θα διαδεχόταν την κυβέρνηση Κανελλόπουλου. Ο θρόνος, λοιπόν, σε καμιά περίπτωση δεν κινδύνευε. Μπορούσε να κοιμάται ήσυχος μέσα στην ακυβερνησία που είχε προκαλέσει με το ιουλιανό πραξικόπημα (εκδίωξη του πρωθυπουργού Γ. Παπανδρέου) και συντηρούσε το Παλάτι.

ΤΟ ΜΕΓΑΛΟ ΠΑΡΑΠΟΝΟ

«Θα έκαμνα εγώ την επανάστασιν. Γιατί δεν με ερωτήσατε;»

Τα πάνω κάτω ήρθαν όταν στις 2 και κάτι λεπτά, ξημερώματα της Παρασκευής 21ης Απριλίου, χτυπά το τηλέφωνο στο Τατόι. Το μόνο που προλαβαίνει να ακούσει από τον ψοφοδεή υπασπιστή του Αρναούτη, είναι ότι πυροβολούν την πόρτα του.

Τα γεγονότα εκείνων των ωρών, όπως τα εξιστορεί ο Κωνσταντίνος, βρίσκονται σε καταφανή αντίθεση με την πραγματικότητα και διαψεύδονται από τις μαρτυρίες όλων σχεδόν των άλλων πρωταγωνιστών.

Είχε «τρικυμία εν κρανίω» εκείνες τις ώρες, όπως επεσήμανε πολύ αργότερα στη δίκη των πρωτεργατών της χούντας ένας βασιλικός ναύαρχος.

Μετά την ανατολή του ηλίου καταφθάνουν στο Τατόι οι τρεις αρχηγοί της «Επαναστάσεως», Γ. Παπαδόπουλος, Στ. Παττακός, Ν. Μακαρέζος. Έχουν μαζί τους επιστολή του Σπαντιδάκη (τον είχαν συλλάβει, οδηγήσει στο Πεντάγωνο, εκεί τα «βρήκαν» στρατηγοί-συνταγματάρχες-λοχαγοί κι έκτοτε το πραξικόπημα ανήκει σε όλους) και το διάταγμα για τον σχηματισμό της κυβέρνησης.

Αναφέρουν κανονικά, σε στάση προσοχής, μπροστά στον «αρχηγό» του στρατού ότι έκαναν την επανάσταση για τη «σωτηρία της πατρίδος κλπ.». Ζητούν την... ευλογία και την υπογραφή του.

Τα ραδιόφωνα εξακολουθούν το βιολί τους, εξαντλώντας όλη την γκάμα των δημοτικών τραγουδιών και των στρατιωτικών εμβατηρίων: «Κατόπιν εισηγήσεως της κυβερνήσεως αναστέλλομεν τας διατάξεις του Συντάγματος... λόγω εκδήλου απειλής κατά της δημοσίας τάξεως και ασφαλείας της χώρας εξ εσωτερικών κινδύνων. Ο βασιλεύς, το υπουργικόν συμβούλιον, τα μέλη...».

Συνεννόηση με ΗΠΑ

Για την πρώτη αντίδραση του βασιλιά στη συνάντησή του με τους τρεις, υπάρχει και η εκδικητική εκδοχή της χούντας. Σύμφωνα μ' αυτή (προβλήθηκε στο χουντικό «δημοψήφισμα» του 1973) το μόνο που βρήκε να πει ήταν τούτο: «Θα έκαμνα εγώ την επανάστασιν, ύστερα από μερικάς ημέρας, αλλά ήθελα προηγουμένως να συνεννοηθώ με τους Αμερικανούς. Γιατί δεν με ερωτήσατε;».

Είχαν προλάβει και ρώτησαν οι συνταγματάρχες και ελέω Ουάσιγκτον το πραξικόπημα των συνταγματαρχών έγινε και των στρατηγών και του βασιλιά από κείνη τη στιγμή. Οι υπηρεσίες του αναγνωρίζονταν και εκ των υστέρων. Λάμβανε κανονικά βασιλικό «μισθό» και μετά την εκπαραθύρωσή του από το παλάτι. Μέχρι την πτώση της χούντας...

Τ. ΚΑΤΣΙΜΑΡΔΟΣ

katsimar@yahoo.gr

http://www.ethnos.gr/koinonia/arthro/h_makra_nyxta_tis_diktatorias_kai_h_epixeirisi_auto_athoosi-64362830/