Η Άγκυρα κλιμακώνει τις διεκδικήσεις της στο Αιγαίο

Η Άγκυρα κλιμακώνει τις διεκδικήσεις της στο Αιγαίο

Γράφει ο ΠΕΡΙΚΛΗΣ ΝΕΑΡΧΟΥ, Πρέσβυς ε.τ.

Οι προκλήσεις της Άγκυρας στο Αιγαίο, με επίκεντρο τις Οινούσες, ανατολικά της Χίου, έχουν ένα νέο χαρακτηριστικό. Έρχονται ύστερα από μια επικοινωνιακή εκστρατεία στην Τουρκία και προβολή στην ίδια την Τουρκική Εθνοσυνέλευση ισχυρισμών για 17 «κατεχόμενα» δήθεν από την Ελλάδα νησιά, στα οποία περιλαμβάνεται, μεταξύ άλλων, η Κίναρος, στο μέσο του Αιγαίου. Εκεί όπου έγινε προσφάτως η τραγωδία με την πτώση του ελικοπτέρου του Πολεμικού Ναυτικού και τον θάνατο των τριών αξιωματικών.

Έγιναν και παλαιότερα δηλώσεις από βουλευτές και κυβερνητικούς αξιωματούχους, περιλαμβανομένου του πρώην Γενικού Γραμματέα του υπουργείου Αμύνης, για δήθεν «κατεχόμενα» από την Ελλάδα «Τουρκικά» νησιά. Για πρώτη φορά όμως ανέλαβε επισήμως πρωτοβουλία στην Εθνοσυνέλευση, με επερώτησή του, και βουλευτής της αξιωματικής αντιπολιτεύσεως, σε μια επίδειξη «εθνικής ενότητας». Το θέμα είναι ιδιαίτερα σοβαρό, γιατί η Άγκυρα «κτίζει» μεθοδικά και προωθεί μια κρίση στο Αιγαίο, υπολογίζοντας τη σημερινή αδύναμη θέση στην οποία βρίσκεται η Ελλάδα και το σχετικό πλεονέκτημα που απέκτησε με τους μεγάλους εξοπλισμούς, στους οποίους έχει επιδοθεί κατά τα τελευταία χρόνια.

Είναι γνωστό, βεβαίως, ότι η θεωρία των «γκρίζων ζωνών», την οποία έχει αναπτύξει η Άγκυρα από τη δεκαετία του ’80, περιλαμβάνει έναν πολύ μεγαλύτερο αριθμό μικρών νησιών και βραχονησίδων. Επιλέγει όμως σήμερα η Άγκυρα, για λόγους τακτικής, έναν μικρό κατάλογο 17 νησιών, για να αμφισβητήσει με πιο ενεργό τρόπο το καθεστώς τους και να προαγάγει επικοινωνιακά, στο εσωτερικό της χώρας, και διπλωματικά, στο εξωτερικό, την αμφισβήτηση του καθεστώτος του Αιγαίου.

Η νέα Τουρκική επιθετικότητα εγγράφεται στις πάγιες Τουρκικές αμφισβητήσεις και στους σταθερούς στρατηγικούς στόχους που επιδιώκει η Άγκυρα στο Αιγαίο. Η συγκυρία, όμως, μέσα στην οποία εκδηλώνονται οι νέες προκλήσεις δείχνουν αφενός την αναζήτηση από την  Άγκυρα αντισταθμιστικών κινήσεων στη δεινή θέση στην οποία βρίσκεται στη Συρία. Δείχνουν αφετέρου τους κινδύνους που διατρέχει η Ελλάδα από την οικονομική αδυναμία στην οποία βρίσκεται, τη συνεχή περικοπή των αμυντικών της δαπανών και τον εγκλωβισμό της προσφάτως στο θέμα των προσφύγων και λαθρομεταναστών.

Η Άγκυρα αντιμετωπίζει στη Συρία τους χειρότερους εφιάλτες της. Να βρεθεί, πρώτον, απομονωμένη και από τις δύο υπερδυνάμεις, που μπορούν να προέλθουν σε συνεννόηση μεταξύ τους, ερήμην της Τουρκίας και, δεύτερον, την αυτονόμηση των Κούρδων της Συρίας, που μπορεί να δρομολογήσει δημιουργία ανεξάρτητου Κουρδικού κράτους. Ο Τούρκος Πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν δεν έκρυψε γι’ αυτό την οργή του κατά της ηγεσίας των ΗΠΑ, που δεν δέχεται την Τουρκική άποψη για τους Κούρδους της Συρίας, ότι είναι δήθεν «τρομοκράτες», αλλά, αντιθέτως, τους θεωρεί συμμάχους.

Η Ουάσινγκτον επενδύει στον Κουρδικό παράγοντα, στο πλαίσιο της αναδυομένης νέας γεωπολιτικής τάξεως στη Μέση Ανατολή, αλλά και στον αγώνα δρόμου για το ποιος θα μπει πρώτος στην πρωτεύουσα του Ισλαμικού κράτους, τη Ράκα.

Η Άγκυρα απειλούσε με χερσαία επέμβαση, σε συνεργασία με τη Σαουδική Αραβία, στη Συρία. Η αποστολή όμως από τη Μόσχα πυραύλων Iskander, που μπορούν να φέρουν και τακτικές πυρηνικές κεφαλές, όπως επίσης η παρουσία στη Συρία των αντιαεροπορικών συστοιχιών S-400 επανέφερε στην πραγματικότητα την Τουρκική αλαζονεία. Η Άγκυρα προσπαθεί τώρα να περισώσει, όσο μπορεί, την κατάσταση. Αποστέλλει μαζί με τη Σαουδική Αραβία φορητούς αντιαεροπορικούς και αντιαρματικούς πυραύλους στους Ισλαμιστές, ιδιαίτερα στο Χαλέπι, όπου βρίσκεται σε εξέλιξη η μάχη για την απελευθέρωσή του. Η Άγκυρα απέστειλε επίσης στο Χαλέπι εκτός από Ισλαμιστές μισθοφόρους και δικές της ειδικές δυνάμεις.

Η Άγκυρα όμως γνωρίζει ότι ο αποφασιστικός παράγων είναι η στάση των ΗΠΑ. Προσπαθεί γι’ αυτό να την επηρεάσει προς την κατεύθυνση που επιθυμεί, υποδαυλίζοντας τα αντι-Ρωσικά της σύνδρομα. Ένας τρόπος για να το επιτύχει είναι η εμπρηστική πολιτική σε άλλα αντι-Ρωσικά μέτωπα, όπως ο Καύκασος και η Ουκρανία. Η σκοπιμότητα αυτή εξηγεί τον υποδαυλιστικό ρόλο της Άγκυρας στην κρίση μεταξύ του Αζερμπαϊτζάν και της Αρμενίας για το Ναγκόρνο Καραμπάχ και τη στρατιωτική συνεργασία με την Ουκρανία.

Στο πλαίσιο της στρατηγικής αυτής αμηχανίας, στην οποία βρίσκεται η Άγκυρα και το καθεστώς Ερντογάν, το Αιγαίο και το μέτωπο προς την Ελλάδα υπολαμβάνονται ως ένας «εύκολος» στόχος, που επιτρέπει την ακίνδυνη επίδειξη ισχύος από την Άγκυρα. Η εκτίμηση αυτή της Άγκυρας συνδέεται, προφανώς, με τους δύο παράγοντες που αναφέρθησαν παραπάνω. Την οικονομική δηλαδή αδυναμία και την πλήρη στασιμότητα στους Ελληνικούς εξοπλισμούς.

Αναφέρεται όμως και σε έναν άλλο παράγοντα, τον οποίο εκμεταλλεύεται σταθερά και συστηματικά η Άγκυρα. Τον εγκλωβισμό της Ελλάδος στο πλαίσιο των Δυτικών συμμαχιών της. Οι τελευταίες δεν την καλύπτουν έναντι της απειλής από μια άλλη χώρα-μέλος του ΝΑΤΟ. Ταυτοχρόνως όμως αντιτίθενται σφόδρα στην ανάπτυξη στρατηγικών σχέσεων της Ελλάδος με τη Ρωσία, που θα μπορούσε να αποτελέσει αποτρεπτικό παράγοντα έναντι της Τουρκικής απειλής.

Η αντίφαση αυτή στην εξωτερική και αμυντική πολιτική της χώρας δεν είναι νέα. Προσλαμβάνει όμως μια νέα κρισιμότητα μπροστά στους κινδύνους που θέτει η Τουρκική επιθετικότητα και η σχετική ανατροπή της ισορροπίας δυνάμεων μεταξύ των δύο χωρών. Η ανατροπή αυτή θέτει επιτακτικά την ανάγκη δράσεως και πρωτοβουλιών για την κάλυψη των μεγαλύτερων κενών που υπάρχουν στην άμυνα και την εξασφάλιση αποτελεσματικών διεθνών ερεισμάτων.

ΠΑΡΟΝ