25 Μαρτίου 1770 - Η επανάσταση των Κρητικών εναντίον των Οθωμανών

 

25 Μαρτίου 1770  - Η επανάσταση των 

Κρητικών εναντίον των Οθωμανών

Η Επανάσταση του Δασκαλογιάννη έχει χαρακτηριστεί «το σημαντικότερο γεγονός της όψιμης Τουρκοκρατίας»

Το 1669 η Κρήτη που ως τότε ήταν στα χέρια των Βενετών έπεσε στα χέρια των Τούρκων που την πολιορκούσαν από το 1645. Η σκλαβιά για τους Κρητικούς ήταν αβάσταχτη, ιδιαίτερα λόγω της καταπίεσης και των βασανισμών από τους βίαια εξισλαμισμένους συμπατριώτες τους, τους λεγόμενους Τουρκοκρητικούς. Οι μόνοι που διατήρησαν την ανεξαρτησία τους και ορισμένα προνόμια ήταν οι Σφακιανοί που ζούσαν σε απρόσιτες ορεινές περιοχές.

Το 1769 τμήμα του ρωσικού στόλου ξεκίνησε για τον Μοριά, για να υποστηρίξει τους Μανιάτες στην εξέγερσή τους εναντίον των Οθωμανών. Ο Έλληνας αξιωματικός του ρωσικού στρατού Γεώργιος Παπάζωλης, ένας από τους πρωτεργάτες του ξεσηκωμού των Ελλήνων, ήρθε σε επαφή με τους Κρητικούς και αποφασίστηκε η εξέγερση και της μεγαλονήσου εναντίον των Τούρκων. Επικεφαλής των Κρητικών ήταν ο Γιώργος  Βλάχος ή Δασκαλάκης ή Δασκαλογιάννης.

Είχε γεννηθεί στην Ανώπολη των Σφακίων το 1722 (ή το 1725). Ο πατέρας του ήταν πλούσιος και τον έστειλε να σπουδάσει στο εξωτερικό. Επιστρέφοντας στην Κρήτη απέκτησε σημαντική επιρροή ανάμεσα στους συμπατριώτες του. Μάλιστα, ενώ το αρχικό του επώνυμο ήταν Βλάχος, πήρε το επίθετο Δασκαλογιάννης με το οποίο έμεινε στην ιστορία, λόγω των γνώσεων και της ανδρείας του. Στην Ευρώπη έκοψε χρυσό νόμισμα το οποίο μέχρι σήμερα το φορούν οι Σφακιανές σαν κόσμημα.

Το 1770 που μαινόταν ο Ρωσοτουρκικός Πόλεμος (1768-1774) μία από τις στρατηγικές προτεραιότητες των Ρώσων ήταν η υποκίνηση κινημάτων ανεξαρτησίας σε διάφορες περιοχές της τουρκοκρατούμενης τότε Ελλάδας, υπό την καθοδήγηση των αδελφών Ορλώφ, με στόχο, μεταξύ άλλων, την αποσταθεροποίηση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

Εξεγέρθηκαν τότε Έλληνες της Πελοποννήσου, της Ηπείρου, της Θεσσαλίας, της Στερεάς Ελλάδας αλλά και των νησιών.

Τα Ορλωφικά, όπως έμειναν γνωστά αυτά τα γεγονότα, παρότι απέτυχαν να φέρουν την ανεξαρτησία στους Έλληνες, καθώς τα διάφορα κινήματα πατάχθηκαν από τους Τούρκους και τους Τουρκαλβανούς, ήταν μία από τις μείζονες στιγμές των εθνικοαπελευθερωτικών αποπειρών και αγώνων, που έμελλε να κορυφωθούν από το 1821 και στη συνέχεια.

Από τις κινητοποιήσεις των Ορλωφικών δεν θα μπορούσε να απέχει η Κρήτη. Με επικεφαλής τον εμποροπλοίαρχο, Ιωάννη Βλάχο ή Δασκαλογιάννη (προσωνύμιο που του δόθηκε μάλλον εξαιτίας της μόρφωσής του) ο οποίος είχε ήδη συνδεθεί με τους Ορλώφ στέλνοντας άνδρες στη Μάνη, οι Σφακιανοί εξεγέρθηκαν εναντίον των Οθωμανών, της βαριάς φορολογίας που επέβαλαν καθώς και της αυθαιρεσίας της διοίκησής τους. Όπως αναφέρεται και σε ηρωικό άσμα προς τιμήν του, αυτή ήταν η στάση του Δασκαλογιάννη απέναντι στους Οθωμανούς και τις αξιώσεις τους:

 «[…] Δὲ δίδω ’γὼ δοσίματα, δὲ δίδω ’γὼ χαράτζια

Κι ἂς μᾶς ἔπεψ’ ὁ βασιλιᾶς χιλιάδες μπαϊράκια

Ἂς μᾶς ἐπέψ’ ὁ βασιλιᾶς, ἀσκέρια καὶ πασάδες,

Μὰ ’χούσιν ἄντρες τὰ Σφακιὰ κ’ ἄξιους πολεμιστάδες· […]»

 

Έχοντας συγκεντρώσει εφόδια και οχυρώνοντας στρατηγικά περάσματα, οι Σφακιανοί υπό την ηγεσία του Δασκαλογιάννη εκδίωξαν τον Οθωμανό φοροεισπράκτορα και στράφηκαν εναντίον των μουσουλμάνων της Κρήτης.

Ήταν λοιπόν οι Σφακιανοί που ξεκίνησαν τις επαναστατικές τους κινήσεις. Επιτέθηκαν εναντίον των Τούρκων, σκότωσαν αρκετούς, άρπαξαν τις περιουσίες τους και ανάγκασαν τους υπόλοιπους να κρυφτούν στα φρούρια. Αυτή η κατάσταση δημιούργησε επαναστατικές τάσεις και στην υπόλοιπη Κρήτη. Ο σουλτάνος θορυβημένος διέταξε όλες τις στρατιωτικές δυνάμεις του νησιού, περίπου 15.000 άνδρες (η Σωτηρία Αλιμπέρτη κάνει λόγο για 35.000, αριθμό μάλλον υπερβολικό) να χτυπήσουν τους Σφακιανούς και να αποτρέψουν τις επαναστάσεις σε άλλα σημεία της Κρήτης.

Πριν ξεκινήσουν οι Οθωμανοί την επίθεση, έστειλαν δύο κληρικούς για να πείσουν τους Σφακιανούς να παραδοθούν, όμως, ο Δασκαλογιάννης αρνήθηκε. Στη συνέχεια, με την υποστήριξη του πυροβολικού, οι οθωμανικές δυνάμεις κατέλαβαν σημαντικές θέσεις των επαναστατών και κάποια χωριά, όπου διέπραξαν σφαγές και λεηλασίες. Κυρίευσαν επίκαιρες θέσεις, κατέλαβαν μερικά χωριά, όπως την Ανώπολη όπου επιδόθηκαν σε λεηλασίες και έσφαξαν πολλούς από τους αιχμαλώτους που συνέλαβαν. Οι Σφακιανοί υποχώρησαν στα βουνά συνεχίζοντας τον κλεφτοπόλεμο.

Ο G.A. Olivier στο βιβλίο του «ATLAS POUR SERVIR AU VOYAGE DANS L’ EMPIRE OTHOMAN L’ EGYPTE ET LA PERSE», γράφει: «Τέσσερις μήνες κράτησαν οι σκληρές συγκρούσεις. Όλα τα χωριά τους (ενν. των Σφακιανών) πυρπολήθηκαν, τα κοπάδια και τα άλλα υπάρχοντά τους λεηλατήθηκαν και οι ίδιοι πολιορκούνταν πάνω στα βουνά χωρίς καμιά ελπίδα, χωρίς στέγη, βασανιζόμενοι από μύριες κακουχίες στερημένοι από τα πάντα. Τελικά αναγκάστηκαν να δεχτούν τους όρους υποταγής που πρότειναν. Κατά τη διάρκεια αυτού του πολέμου οι Τούρκοι πήραν πλήθος αιχμαλώτων και τους έσερναν σαν μεταφορικά ζώα φορτωμένους με τα σκεύη και τα πολεμοφόδια και σε ώρες μάχης τους έβαζαν μπροστά σαν προμαχώνες».

Ο δύσκολος χειμώνας εξάντλησε τελικά και τις δύο πλευρές, οδηγώντας σε διαπραγματεύσεις το 1771. Οι Σφακιανοί που είχαν μεταφέρει τις οικογένειές τους στα Κύθηρα, τον Μάρτιο του 1771 πρότειναν να σταματήσουν τον πόλεμο αν αμνηστεύονταν. Οι Τούρκοι δέχτηκαν μεν τις προτάσεις τους αλλά με επαχθείς όρους: να πληρώνεται ο κεφαλικός όρος «κατά κεφαλήν» και όχι όπως πριν «κατ’ αποκοπήν» (5.000 γρόσια), να παραδοθούν οι Οθωμανοί που είχαν αιχμαλωτιστεί, να μην χορηγούν οι Σφακιανοί τρόφιμα στα πολεμικά σκάφη που περιέπλεαν την Κρήτη και να παραδοθούν στον πασά του Χάνδακα για να τιμωρηθούν οι πρωταίτιοι της εξέγερσης. Υπήρχαν και άλλοι όροι όπως η ενδυμασία των «ραγιάδων», η ανέγερση νέων εκκλησιών και οι κωδωνοκρουσίες ενώ σημαντικό πλήγμα δέχτηκε και η αυτοδιοίκηση των Σφακιανών γιατί προβλεπόταν η αφαίρεση της δικαστικής εξουσίας από τους κοινοτικούς άρχοντες. Το βασικότερο, όμως, ήταν η απαίτηση που είχαν οι Οθωμανοί να παραδοθούν οι ηγέτες της εξέγερσης προκειμένου να τιμωρηθούν.

Ο Ιωάννης Δασκαλογιάννης βλέποντας την τραγική εξέλιξη της επανάστασης δέχτηκε να μεταβεί στον Χάνδακα (Ηράκλειο) με τους οπαδούς του πιστεύοντας ότι έτσι θα ελαφρύνει τη θέση του. Μάλιστα ο αδελφός του Νικόλαος που είχε ήδη συλληφθεί του είχε στείλει επιστολή στην οποία, κάτω από τον φόβο για τη δική του ζωή, του έγραφε ότι ο πασάς ήταν πρόθυμος να του δώσει αμνηστία και να σταματήσει την καταδίωξη του αν κατέθετε τα όπλα και πήγαινε να τον προσκυνήσει. Τον διαβεβαίωνε μάλιστα για τις αγαθές προθέσεις του πασά του Χάνδακα.

 

 

Όπως γράφει όμως η Σωτηρία Αλιμπέρτη στο τέλος της επιστολής ο Νικόλαος έγραψε μ.μ.μ δηλαδή μη, μη, μη (έρθεις) ή κατά άλλη εκδοχή το γράμμα Μ με την υπογραφή του νομίζοντας ότι ο αδελφός του θα καταλάβαινε. Δυστυχώς όμως ο Ιωάννης Δασκαλογιάννης πήγε στον Χάνδακα. Ο Τούρκος πασάς τον δέχθηκε αρχικά με φιλοφρονήσεις και περιποιήσεις. Του πρόσφερε «καφέ γλυκό σε χρυσό φλιτζάνι και τσιμπούκι γιασεμί» κατά το δημοτικό άσμα. Αμέσως μετά όμως τον συνέλαβε και προσπάθησε να μάθει πού είχε κρυμμένους τους θησαυρούς του. Τελικά τον παρέδωσε στους δήμιους οι οποίοι τον έγδαραν ζωντανό με πυρόπετρες στις 17 Ιουνίου 1771. Τραγικό θάνατο βρήκαν και πολλοί από τους οπαδούς του.

Κάποιοι κατάφεραν να ξεφύγουν μετά από τρία χρόνια και επέστρεψαν στα Σφακιά. Το τραγικό τέλος της επανάστασης των Σφακιανών είχε δραματικές συνέπειες για ολόκληρη την Κρήτη. Οι τρεις πασάδες της Κρήτης έλαβαν ακόμα πιο καταπιεστικά μέτρα σε βάρος των Χριστιανών και δημιούργησαν με τις δυσβάσταχτες επιβαρύνσεις που επέβαλαν αφόρητη κατάσταση για τους Έλληνες κατοίκους της Μεγαλονήσου οι οποίοι λιγόστεψαν επικίνδυνα. Είναι χαρακτηριστικό μάλιστα ότι ο Χάνδακας, πολυάνθρωπη ως τότε πόλη, έμεινε με ελάχιστους κατοίκους και σχεδόν ερημώθηκε.

Η Επανάσταση του Δασκαλογιάννη έχει χαρακτηριστεί «το σημαντικότερο γεγονός της όψιμης Τουρκοκρατίας», ενώ αποτέλεσε την έναρξη των διαφόρων επαναστάσεων της περιόδου 1770-1898, η οποία κατέληξε στην απελευθέρωση της Κρήτης και τη δημιουργία της Κρητικής Πολιτείας.

Πηγές:

https://www.kathimerini.gr/istoria/563530639/san-simera-25-martioy-1770-i-epanastasi-toy-sfakianoy-daskalogianni-enantion-ton-othomanon/

https://www.protothema.gr/stories/article/1331239/i-epanastasi-tou-daskalogianni-sta-sfakia-to-1770-1771-kai-to-tragiko-tou-telos/

 

Η ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ

 

 Η ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ

Γράφει ο Στέλιος Μπακούλας

    Οι Πέρσες στο σχολικό τους πρόγραμμα έδιναν κύρια σημασία στο σώμα και όχι στο πνεύμα. Και αυτό διότι ο Μεγάλος Βασιλιάς άλλο δεν είχε στο νου του από το να υποδουλώνει τους ξένους λαούς. Η ζωή των μαθητών ήταν σκληρή και γενικά προετοιμάζονταν για πόλεμο. Από αυτούς δημιουργήθηκε και το Σώμα των Αθανάτων που συμμετείχε στις Θερμοπύλες . Τα Περσικά σχολεία ανήκαν στο ιερατείο και οι μαθητές αποστήθιζαν σχολιασμούς και μεγάλα τμήματα της αβέστας, του ιερού βιβλίου της αρχαίας τους θρησκείας, που τα κείμενά της αποδίδονται στο Ζωροάστρη  ( ή Ζαρατούστρα).

       Οι Κέλτες, ο πολυάνθρωπος αυτός λαός με τις πολλές και διάφορες φυλές της Δυτικής Ευρώπης, που τους υποδούλωσε ο Ρωμαίος στρατηλάτης Ιούλιος Καίσαρας (από το 58 μέχρι το 51 π.Χ.), αποτελούν ένα ακόμη παράδειγμα προφορικής εκπαίδευσης. Αυτοί οι “βάρβαροι” γνώριζαν άριστα το αλφάβητο, και μάλιστα το Ελληνικό το οποίο είχαν πάρει από τους Φωκαείς, αποίκους της Μασσαλίας. Διάφορα αρχαία ιερατεία είχαν θεωρήσει τη γραφή “διαβολική επινόηση”. Ό,τι πρέπει να μάθουν όμως οι μαθητές το μάθαιναν προφορικά: τη μυθολογία τους, την ιστορία τους, τους (άγραφους) νόμους τους, την αστρονομία, την αστρολογία, την αριθμητική και άλλα.

     Οι Αζτέκοι του Μεξικού, στην προκολομβιανή Αμερική ”η εκπαίδευση αποτελούσε ένα ζωτικό στοιχείο της μεξικανικής κοινωνίας”. Όταν το 1519 καταστράφηκαν αστραπιαία από τους Ισπανούς του Κορτές, αποτελούνταν από μια καθαρή  κοινωνία του προφορικού λόγου μολονότι είχαν ήδη επινοήσει μια αρχέγονη μορφή γραφής την πικτογραφία. Πρόκειται για γραφή που περιγράφει γεγονότα ζωγραφίζοντας τα. Οι σωματικές τιμωρίες των μαθητών για τα παραπτώματά τους στα σχολεία ήταν οδυνηρότερες από τις οικογενειακές και η εκπαίδευσή τους ήταν σκληρή. Ετοιμάζονταν και αυτοί για πόλεμο  διότι ο λαός των Αζτέκων ήταν  φιλοπόλεμος. Αυτό συνέβαινε διότι ήταν επιβεβλημένες από τους ιθαγενείς η ανθρωποθυσία και η ανθρωποφαγία!!!(το έτος 1519!!) , από θρησκευτική υποχρέωση, προς το Θεό Ήλιο.

        Σε αντίθεση με τα παραπάνω, ο Ξενοφώντας λέει για τα Ελληνόπουλα ότι  “πηγαίνουν στο σχολείο για να μάθουν γράμματα”. Στο σχολείο οι νέοι της Αθηναϊκής κοινωνίας διδάσκονταν και βίωναν το ΝΟΥΣ ΥΓΙΗΣ ΕΝ ΣΩΜΑΤΙ ΥΓΙΕΙ και ως πολίτες, με το μέτρο και την αρμονία δημιούργησαν πολιτεία πρότυπο για τον άνθρωπο. Από αυτό το εκπαιδευτικό σύστημα “προέκυψαν” ο Σόλωνας, ο Αισχύλος, ο Σοφοκλής, ο Ευριπίδης, ο Σωκράτης , ο μαθητής του ο Πλάτωνας, ο μαθητής του ο Αριστοτέλης, ο Μιλτιάδης, ο Θεμιστοκλής, ο Θουκυδίδης, ο Φειδίας, ο Επίκουρος και πολλοί άλλοι που έχουν βοηθήσει τον άνθρωπο να επιζητά τη δημιουργικότητα, την αρμονία, την καλαισθησία, την αρετή, το στοχασμό και γενικά χάραξαν την κορυφογραμμή του πολιτισμού μας.

Πηγές:

Η ΠΑΙΔΕΙΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ του ΘΟΔΩΡΟΥ ΚΑΡΖΗ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΦΙΛΙΙΠΟΤΗΣ

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΕΘΝΟΥΣ ΤΗΣ ΕΚΔΟΤΙΚΗΣ ΑΘΗΝΩΝ

FACEBOOK/Στέλιος Μπακούλας

Το Θαλασσινό τριφύλλι

 

Το 1972 ο Λίνος Κόκοτος, μελοποιεί Οδυσσέα Ελύτη. «Το θαλασσινό τριφύλλι», ήταν ο τίτλος του τρίτου δίσκου του που έμελλε να είναι ένας από τους καλύτερους στην ιστορία του ελληνικού τραγουδιού και είχε ως ερμηνευτές τη Ρένα Κουμιώτη και τον Μιχάλη Βιολάρη.

Το εξώφυλλο του άλμπουμ φιλοτεχνήθηκε από τον Μποστ. Ο νομπελίστας ποιητής μας είχε πει ότι «αυτά τα τραγούδια τα έγραψα για να τα τραγουδάνε γέροι και παιδιά. Θέλω να μείνουν σαν παραδοσιακά. Ας μην ξέρουν ποιος τα έγραψε». Μόνο που στο τελευταίο έπεσε έξω...

Από την efsyn.gr

 

Το «Θαλασσινό τριφύλλι»

 

 

 

Κείμενο της Μάρως Μπουρδάκου

«Κυρία μου να συστηθώ. Οδυσσέας Ελύτης. Για εσάς εδώ σήμερα όχι ποιητής, αλλά στιχουργός». Όταν η Ρένα Κουμιώτη χαιρέτισε τον κύριο με την τραγιάσκα και δεν τον αναγνώρισε στην ηχογράφηση του ιστορικού δίσκου «Θαλασσινό τριφύλλι»

1972, στο ιστορικό στούντιο ηχογράφησης της Columbia στη Ριζούπολη. Είναι η μέρα που ηχογραφείται ο  δίσκος της εταιρείας LYRA «Το θαλασσινό τριφύλλι» σε στίχους του Οδυσσέα Ελύτη και μουσική Λίνου Κόκοτου. Ερμηνευτές είναι η Ρένα Κουμιώτη και ο Μιχάλης Βιολάρης.

Μέσα στο στούντιο η Ρένα Κουμιώτη ερμηνεύει και έξω από το διαχωριστικό τζάμι ο ηχολήπτης γράφει έναν από τους καλύτερους δίσκους στην ιστορία της ελληνικής δισκογραφίας.

Έξω από το τζάμι ο Αλέκος Πατσιφάς, ο αείμνηστος ιδρυτής της LYRA, παρακολουθεί την εγγραφή. Δίπλα του ένας κύριος ψηλός με τραγιάσκα και μπλε ναυτικό ημίπαλτο παρακολουθεί κι αυτός.

Όταν τελειώνει η εγγραφή η Ρένα Κουμιώτη βγαίνει από το στούντιο και πηγαίνει προς τον ηχολήπτη για να ακούσουν, ως είθισται, το ηχητικό αποτέλεσμα.

Η Κουμιώτη με ένα μειδίαμα χαιρετά τον «άγνωστο» κύριο, ο οποίος με μία ζεστή χειραψία και ένα ζεστό χαμόγελο της λέει: «μπράβο παιδί μου, τα είπες εξαιρετικά όλα τα τραγούδια». «Α! Σας ευχαριστώ πάρα πολύ κύριε», του απαντά και δίνει την προσοχή της στην ακρόαση του αποτελέσματος της εγγραφής.

Ο Αλέκος Πατσιφάς που εκείνη τη στιγμή ήταν λίγο παραπέρα, είδε τη σκηνή, πλησιάζει τη Ρένα και τη ρωτάει σιγά :

-Τι λέγατε;

-Με ποιόν κ. Πατσιφά ;

-Με τον κύριο τώρα που μιλούσατε.

-Μπα…τίποτα. Με συνεχάρη για το πώς είπα τα τραγούδια.

-Μάλιστα… Ξέρεις παιδί μου ποιος είναι αυτός;

-Όχι που να ξέρω;

-Αυτός Ρένα είναι ο μεγάλος ποιητής μας ο Οδυσσέας Ελύτης, που έχει γράψει τους στίχους στα τραγούδια που λες.

-Πω..πω γκάφα, κ.. Πατσιφά. Όχι δεν τον ξέρω οπτικά..

-Οδυσσέα έρχεσαι μισό λεπτό; Ο Ελύτης πλησιάζει.

-Άκουσα Αλέκο, άκουσα. Που να με ξέρει το κορίτσι; Κυρία μου να συστηθώ. Οδυσσέας Ελύτης. Για εσάς εδώ σήμερα όχι ποιητής αλλά στιχουργός!

Και έτσι ήταν γιατί το “Θαλασσινό τριφύλλι” δεν περιέχει ποιήματα του Ελύτη, αλλά στίχους. Ήταν το πέμπτο κατά σειρά έργο του ποιητή που μελοποιήθηκε. Είχαν προηγηθεί το “Άξιον Εστί” και οι “Μικρές Κυκλάδες”, μελοποιημένες από το Μίκη Θεοδωράκη, το “Άσμα ηρωικό και πένθιμο για το χαμένο ανθυπολοχαγό της Αλβανίας” από το Νότη Μαυρουδή και ο “Ήλιος ο πρώτος” από τον Γιάννη Μαρκόπουλο.

Η υπέροχη και εύληπτη μουσική του Λίνου Κόκοτου και οι εξαιρετικές ερμηνείες της Ρένας Κουμιώτη και του Μιχάλη Βιολάρη μας χάρισαν σαν μουσική παρακαταθήκη ένα δίσκο τόσο διαχρονικά αριστουργηματικό, που δεν είναι τυχαίο που ακόμα και σήμερα τρεις γενιές μετά, τραγουδιέται από όλους. Ένας δίσκος που μοσχοβολάει θάλασσα κι αρμυρίκια.

Και όπως είχε πει ο Οδυσσέας Ελύτης: «αυτά τα τραγούδια τα έγραψα για να τα τραγουδάνε γέροι και παιδιά. Θέλω να μείνουν σαν παραδοσιακά. Ας μην ξέρουν ποιος τα έγραψε».

Και είναι κι αυτό. Αυτό που «μια φορά στα χίλια χρόνια του πελάγου τα τελώνια», το φυτεύουν πριν από την πρώτη ηλιαχτίδα εκεί στα βάθη της θάλασσας, ανάμεσα στα φύκια και φυτρώνει μαγικά λες και το χέρι του Θεού της θάλασσας το άγγιξε για να γεννηθεί….

Το δικό μας «Θαλασσινό τριφύλλι». Μια φορά στα χίλια χρόνια!!!

O Μεγάλος μας ποιητής έφυγε 18 Μαρτίου 1996

Πηγή:

Facebook/"ΜΈΘΕΞΗ "συνάντηση ψυχής

 

Ρίτσας Μασούρα : «Κανένας δεν είναι νησί»

 

«Κανένας δεν είναι νησί»

 

Της Ρίτσας Μασούρα

 

ΑΥΤΟ ΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΤΟ ΕΓΡΑΨΑ ΣΤΗΝ "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ" ΤΟ 2009, ΟΤΑΝ ΑΚΟΜΗ ΔΕΝ ΕΙΧΑΜΕ ΠΑΡΕΙ ΧΑΜΠΑΡΙ ΤΟ ΠΑΡΑΜΙΚΡΟ. ΘΕΛΩ ΝΑ ΕΛΠΙΖΩ ΟΤΙ ΕΧΟΥΜΕ ΞΕΦΥΓΕΙ ΛΙΓΟ ΑΠΟ ΤΟΝ ΜΕΤΕΠΕΙΤΑ ΕΦΙΑΛΤΗ. ΑΝ, ΟΧΙ, ΟΜΩΣ;

 

Kανένας άνθρωπος δεν είναι νησί, πλήρες και αύταρκες. Κάθε άνθρωπος είναι τμήμα της ηπείρου, κομμάτι της στεριάς. Αν ένας σβώλος χώμα παρασυρθεί από τη θάλασσα η Ευρώπη μικραίνει, σαν να 'χε καταβυθιστεί ένα ακρωτήρι, σαν να χανόταν το αρχικό των φίλων σου ή το δικό σου (Δοκίμια ΙΙΙ, 2001).

Αυτά τα λόγια του Άγγλου ποιητή και ιερωμένου Τζον Νταν (1572-1631) που ενέπνευσαν κάποια στιγμή τον Χέμινγουεϊ και αναδεικνύουν την ανάγκη για αλληλεγγύη ανθρώπων και κρατών, έγιναν έναυσμα για σειρά σκέψεων, με αφορμή τη φορτισμένη σύνοδο του G20 που βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη στο Λονδίνο.

Στη βρετανική πρωτεύουσα έχουν φιλοξενηθεί κατά καιρούς σημαντικές διασκέψεις τεράστιας ιστορικής και πολιτικής βαρύτητας, όπως αυτή του 1830-31, όταν οι Μεγάλες Δυνάμεις συζήτησαν το μέλλον της Ελλάδος. Εξίσου σημαντική, αν και από τις πλέον αποτυχημένες συνόδους, ήταν αυτή του 1933, εν μέσω της Μεγάλης Υφεσης. Εκείνη η διάσκεψη, όπως κι αυτή που πραγματοποιείται σήμερα, στόχευε στην επούλωση των τραυμάτων της τότε οικονομικής κρίσης μέσα από τη σύναψη οικονομικών συμφωνιών.

Ο Αμερικανός πρόεδρος Φραγκλίνος Ρούσβελτ, έχοντας εκλεγεί προ τριμήνου, έδινε την εικόνα δυναμικού ηγέτη που θα μπορούσε να συμβάλει στην αναθέρμανση της παγκόσμιας οικονομίας. Ελπίδα που αιωρείτο με ασάφεια στην ατμόσφαιρα.

Ο Ρούσβελτ δεν παρέστη στη σύνοδο και ο υπουργός Κόρντελ Χουλ, ο οποίος τον εκπροσώπησε, ομολόγησε ότι μεταβαίνει στο Λονδίνο με άδεια χέρια. Εκείνο τον Ιούνιο του 1933, η ανεργία στις ΗΠΑ είχε χτυπήσει κόκκινο και ο Ρούσβελτ δεν κατάφερε να υπερβεί την περιρρέουσα ατμόσφαιρα του απομονωτισμού της αμερικανικής κοινωνίας, αποφεύγοντας έτσι να ανατρέψει το νόμο Smoot-Hawley του 1930, μέσω του οποίου είχε επιβληθεί αύξηση των δασμών σε 20.000 εισαγόμενα προϊόντα.

Η εκδικητική σπίθα ήδη είχε ανάψει, η σύνοδος του Λονδίνου τινάχτηκε στον αέρα και τα αντίποινα του υπόλοιπου κόσμου καθόρισαν με το χειρότερο τρόπο το μέλλον της παγκόσμιας οικονομίας.

Κάποιος θα μπορούσε εύκολα να υποθέσει ότι η αποτυχία της συνόδου οφειλόταν στην γκρίζα ευρωπαϊκή εικόνα - ο Χίτλερ μόλις είχε εκλεγεί, η Γαλλία αναρωτιόταν τι μέλλει γενέσθαι και ο Μουσολίνι γκρέμιζε τα παλιά πολιτικά οχυρά. Όμως οι ευθύνες καταλογίστηκαν στις ΗΠΑ. Η απουσία κοινού στόχου και συναίνεσης σε συνδυασμό με το δόγμα του προστατευτισμού ύψωσαν τείχη ανάμεσα στις δύο πλευρές του Ατλαντικού. Αποτέλεσμα; Η ύφεση βάθυνε πολύ περισσότερο και σε λίγα χρόνια ξέσπασε ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος. Σήμερα όλοι εύχονται να μην επαναληφθούν εκείνα τα λάθη και να παρθούν ουσιαστικά μέτρα αναθέρμανσης της οικονομίας - ενδεχομένως, ένα νέο Bretton Woods και θέσπιση αυστηρών ρυθμίσεων στον τραπεζικό τομέα.

Θα υπάρξει, όμως, συναίνεση μεταξύ των «20»; Ο Σαρκοζί φωνασκεί, η Μέρκελ δηλώνει ότι τίποτα δεν τελειώνει στο Λονδίνο, ο Ομπάμα ψηλαφίζει την Ευρώπη, συμβουλεύοντάς την να αποβάλει το φόβο και ο Μπράουν ονειρεύεται ανύπαρκτους κότινους. Ίσως κάποιος θα πρέπει να τους θυμίσει τα λόγια του Άγγλου ποιητή και την ηθική αρχή ότι «κανένας δεν είναι νησί».