Translate -TRANSLATE -

Δευτέρα 5 Απριλίου 2021

Οι «δίδυμες» άμαξες της Πομπηίας και της Θράκης

 


Οι «δίδυμες» άμαξες της Πομπηίας και της Θράκης

Πριν λίγες μέρες, σε μια ρωμαϊκή έπαυλη κοντά στην Πομπηία, βρέθηκε μια σχεδόν ατόφια τελετουργική τετράτροχη άμαξα από ορείχαλκο και κασσίτερο, πλούσια διακοσμημένη. Το εύρημα είναι μοναδικό για την Ιταλία, όχι όμως και για την Ελλάδα, όπου το 2002 πέντε παρόμοιες άμαξες είδαν το φως κατά την ανασκαφή του ταφικού τύμβου που βρίσκεται κοντά στα χωριά Μικρή Δοξιπάρα, Ζώνη και Χελιδόνα, στο δυτικό τμήμα του βόρειου Έβρου.

Η άμαξα στην Πομπηία αποτελείται από ελαφρύ, βαμμένο ξύλινο πλαίσιο, το οποίο στηρίζεται σε τέσσερις σιδερένιους τροχούς, που συνδέονται μεταξύ τους με ένα μηχανικό σύστημα προηγμένης τεχνολογίας. Στο μπροστινό μέρος,  διακοσμημένο με ανάγλυφα από χάλκινο και κασσίτερο, υπήρχε ένα κάθισμα, που περιβαλλόταν από μεταλλικά μπράτσα και πλάτες, για ένα ή δύο άτομα. Πολύ πλούσιες ήταν οι διακοσμήσεις, βαμμένες με κόκκινο και μαύρο χρώμα ενώ υπάρχουν διακοσμητικές φιγούρες με ερωτικό περιεχόμενο.

O απερχόμενος διευθυντής του Αρχαιολογικού Πάρκου της Πομπηίας και διευθυντής της ανασκαφής, Μάσιμο Οσάνα, μετά τον εντοπισμό του ευρήματος, επισήμανε την ομοιότητα: «Αυτός ο τύπος άμαξας, που δεν είχε βρεθεί ποτέ ξανά στην Ιταλία, συγκρίνεται με ευρήματα που έχουν αποκαλυφθεί σε έναν ταφικό τύμβο στη Θράκη, στη βόρεια Ελλάδα», και συμπλήρωσε ότι μια από τις θρακικές άμαξες μοιάζει ιδιαίτερα με την ιταλική. Τι κοινό τελικά έχουν τα δυο ευρήματα; «Πράγματι με μια πρώτη ματιά τα δύο ευρήματα παρουσιάζουν πολλές ομοιότητες –κυρίως στη διακόσμηση– και χρονολογούνται στην ίδια εποχή, στα τέλη του 1ου αι. μΧ Ωστόσο, θα πρέπει να δούμε περισσότερες κατασκευαστικές λεπτομέρειες της άμαξας της Πομπηίας προκειμένου να είμαστε σε θέση να σχολιάσουμε με ακρίβεια τις ομοιότητες και τις διαφορές των δύο αμαξών», πληροφορεί το ΑΠΕ-ΜΠΕ η Δόμνα Τερζοπούλου, προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Έβρου.

 


 

Η ίδια υπήρξε συνεργάτιδα του ανασκαφέα, επίτιμου Εφόρου Αρχαιοτήτων, Διαμαντή Τριαντάφυλλου, που το 2002 ήταν διευθυντής της τότε ΙΘ’ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων Θράκης. Ήταν, δηλαδή, εκεί όταν βρέθηκαν οι τέσσερις λάκκοι με τα υπολείμματα των καύσεων τριών ανδρών και μιας γυναίκας –μαζί με πολυάριθμα αντικείμενα που τους συνόδευαν στον άλλο κόσμο–, τις άμαξες και τις ταφές πέντε αλόγων.

Το εύρημα ήταν μοναδικό για τον ελληνικό χώρο, καθώς άμαξες (μόνες ή μαζί με τα άλογά τους) έχουν εντοπιστεί σε πολλές χώρες της Ευρώπης και της Ασίας, στην Ελλάδα όμως ήρθαν για πρώτη φορά στο φως στον τύμβο της Μικρής Δοξιπάρας-Ζώνης.

Ο τότε ανασκαφέας κ. Τριαντάφυλλος μάς λέει πως το ιταλικό εύρημα φαίνεται να έχει ομοιότητες με την άμαξα Β από την ανασκαφή της Μικρής Δοξιπάρας.

«Στις αρχές του 2ου αι. μ.Χ. τέσσερα μέλη μιας πλούσιας οικογένειας γαιοκτημόνων που πέθαναν διαδοχικά, αποτεφρώθηκαν και ενταφιάστηκαν στο ίδιο σημείο, κοντά στο δρόμο που οδηγούσε από την Αδριανούπολη στη Φιλιππούπολη. Στην ίδια θέση κατασκευάστηκε σταδιακά μεγάλος τύμβος, για να διατηρηθεί ανά τους αιώνες ζωντανή η μνήμη των νεκρών» σημειώνει για την ανασκαφή που ξεκίνησε το 2002 ο Διαμαντής Τριαντάφυλλος. Μαζί τάφηκαν και άλογα που έσερναν κάποτε τις συγκεκριμένες άμαξες.

Πώς όμως αισθάνθηκε τότε και η Δόμνα Τερζοπούλου, προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Έβρου κατά την ανακάλυψη και σε τι κατάσταση βρίσκονται σήμερα οι άμαξες και τα υπόλοιπα ευρήματα;

«Η έκπληξη και η χαρά συνοδεύουν πάντοτε την ανασκαφική διαδικασία, μερικές φορές ακόμη και η συγκίνηση. Στην πορεία, όταν το εύρημα είναι τόσο σύνθετο και οι χειρισμοί τόσο απαιτητικοί υπερισχύει το αίσθημα ευθύνης απέναντι στα ίδια τα ευρήματα. Σήμερα οι άμαξες, οι σκελετοί των αλόγων και τα κινητά ευρήματα βρίσκονται σε ικανοποιητική κατάσταση διατήρησης, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν απαιτείται διαρκής μέριμνα για τη συντήρησή τους» μας απαντά η Έφορος Αρχαιοτήτων Έβρου.

Πρόσφατα έγινε γνωστό ότι θα γίνει σχετικό έργο για την προστασία και ανάδειξη του τύμβου. «Βρισκόμαστε πλέον στο τελικό στάδιο προετοιμασιών για την έναρξη του Έργου, την οποία τοποθετούμε στον επόμενο μήνα», ενημερώνει το ΑΠΕ-ΜΠΕ η κ. Τερζοπούλου. 

 


 

Τα έργα αφορούν την κατασκευή ενός κλειστού θολωτού κελύφους στο εσωτερικό του οποίου θα οργανωθεί εκθεσιακός χώρος. «Ο επισκέπτης θα έχει τη δυνατότητα να δει –μέσω της κατασκευής ακριβών αντιγράφων– τις άμαξες, τις καύσεις και τις ταφές αλόγων ακριβώς όπως βρέθηκαν, ενώ παράλληλα θα εκτεθούν σε ειδικές προθήκες ανακατασκευασμένες άμαξες και τα κτερίσματα των καύσεων. Σύμφωνα με τον υπάρχοντα προγραμματισμό, τρεις υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού θα συνεργαστούν για την ολοκλήρωση του έργου: Η Εφορεία Αρχαιοτήτων Έβρου θα αναλάβει την τελική διαμόρφωση του ανασκαφικού χώρου και την προετοιμασία της μουσειολογικής και μουσειογραφικής μελέτης, η Διεύθυνση Συντήρησης Αρχαίων και Νεώτερων Μνημείων θα είναι υπεύθυνη για τη συντήρηση των εκθεμάτων, ενώ η κατασκευή του εκθεσιακού χώρου θα γίνει με την ευθύνη της Διεύθυνσης Μελετών και Εκτέλεσης Έργων Μουσείων και Πολιτιστικών Κτιρίων του ΥΠΠΟΑ. Θεωρούμε ότι οι εργασίες θα έχουν ολοκληρωθεί σε τρία έτη», μας εξηγεί.

Ο ταφικός τύμβος της Μικρής Δοξιπάρας-Ζώνης αποτελεί μια πραγματική κιβωτό πληροφορίας για τα ταφικά έθιμα και την κοινωνία της ρωμαϊκής Θράκης. «Στα ευρήματά του αντικατοπτρίζονται η κοινωνική οργάνωση της περιοχής, η πρόσδεση των κατοίκων στις ιδιομορφίες μιας εθνοτικής ταυτότητας αλλά και η εξοικείωσή τους με τον ρωμαϊκό τρόπο ζωής. Η δημιουργία ενός νέου εκθεσιακού χώρου κοντά στο Διδυμότειχο όπου υπάρχει το μοναδικό βυζαντινό Μουσείο της Θράκης και σε απόσταση ελάχιστων χιλιομέτρων από την βουλγαρική πόλη Ιvailovgrad, όπου είναι επισκέψιμη μια μεγάλη ρωμαϊκή έπαυλη με εντυπωσιακά ψηφιδωτά δάπεδα, πιστεύουμε πως θα δημιουργήσει μια νέα πολιτιστική διαδρομή», συμπληρώνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η Έφορος Αρχαιοτήτων Έβρου.

Πηγές :

https://www.xronometro.com/oi-amakses-tis-pompiias-kai-tis-thrakis-parousiazoun-polles-omoiotites/

https://www.evros-news.gr/2021/03/08/πολιτισμός-η-άμαξα-της-πομπηίας-έχει/


Δεν υπάρχουν σχόλια: