Αναζητώντας τη συλλογικότητα σήμερα

Παραθέτω παρακάτω δύο άρθρα σχετικά με την αναζήτηση της συλλογικότητας μέσα στις δύσκολες στιγμές που περνά η πατρίδα μας. Είναι δύο διαφορετικά άρθρα, δυό διαφορετικές θέσεις-αποψεις με κοινό παρονομαστή.

Τα συμπεράσματα και ο δρόμος που θα ακολουθήσετε αφορούν, αφού τα διαβάσετε, αποκλειστικά εσάς.

Αναζητώντας τη συλλογικότητα

Tης Mαριας Kατσουνακη

Στο ερώτημα «πώς θα αντιμετωπίσουμε την κρίση;» οι απαντήσεις ποικίλλουν. Κάποιοι θεωρούν αποκλειστικά υπεύθυνο το πολιτικό προσωπικό και το θέμα αρχίζει και τελειώνει εκεί. Αλλοι, πάλι, περιγράφουν τον ζόφο μέσα από τις εικόνες της Αργεντινής του 2001 και «βλέπουν» πορείες με άδειες κατσαρόλες και μισθωτούς να ψάχνουν σε κάδους απορριμμάτων. Ορισμένοι μένουν άλαλοι, το βλέμμα τους απελπισμένο, ακινητοποιημένοι από μια κατάσταση που τους υπερβαίνει. Οσοι ανήκουν στις προνομιούχες εισοδηματικές τάξεις οργανώνουν το επόμενο βήμα τους ατομικά, επιλέγοντας τον προορισμό του μέλλοντος: μια άλλη χώρα του κόσμου. Στην έκρηξη ατομικισμού ακούγονται και οι εξασθενημένες φωνές εκείνων που αντιμάχονται τις ατομικές λύσεις και δεν σκοπεύουν ούτε τα κεφάλαιά τους να «εξασφαλίσουν» σε τράπεζες του εξωτερικού ούτε οι ίδιοι να μετοικήσουν. Δεν θα αναφερθούμε σε εκείνους που συνεχίζουν σαν να μην έχει αλλάξει τίποτα, από αδράνεια, μεταφυσική αισιοδοξία ή, απλώς, παχυδερμισμό.

Θα σταθούμε, όμως, σε μια κατηγορία πολιτών που αναδύεται, υποστηρίζοντας ένα άγνωστο, μέχρι στιγμής στην Ελλάδα, πνεύμα συλλογικότητας. Κινείται στα blogs και επιγράφεται «στις μέρες που έρχονται, κανείς δεν θα μπορέσει να τα βγάλει πέρα μόνος του». Πολίτες που αυτοοργανώνονται και στήνουν δίκτυα αλληλεγγύης στις γειτονιές τους.

«Η ζωή θα δείξει αν είμαστε έτοιμοι γι’ αυτό που πάμε να κάνουμε. Αυτό που εγώ νιώθω, είναι ότι ανεξάρτητα από το πώς αναλύει καθένας την πολιτική ή την οικονομική κατάσταση, υπάρχει ένα κοινωνικό δυναμικό που δεν έχει ακόμα εκφραστεί», γράφει η μπλόγκερ Riski που συμμετέχει στην πρωτοβουλία των κατοίκων Θησείου - Πετραλώνων. Και συνεχίζει: «Αυτό που θα δοκιμαστεί στην εποχή που διανύουμε είναι οι διαπροσωπικές μας σχέσεις. Είναι ανάγκη να συνειδητοποιήσουμε ότι μόνο μέσα στη συλλογικότητα μπορεί κανείς να ελπίζει ότι τα παιδιά που μεγαλώνει, θα βρουν κι άλλα παιδιά αύριο, ικανά να συνδημιουργήσουν αρμονικά μια κοινωνία αντάξια των δικών τους και των δικών μας προσδοκιών, μια κοινωνία που αξίζει να ονειρευόμαστε».

Τι σημαίνει ακριβώς αυτή η μορφή αυτοοργάνωσης και πώς θα εξελιχθεί «ανεξαρτήτως πολιτικών απόψεων και κομματικών προτιμήσεων» απομένει να το δούμε. Οπως και τι αποτελέσματα θα έχει η κίνηση διαμαρτυρίας της Εθελοντικής Ομάδας Δράσης Πιερίας που ως πελάτες σούπερ μάρκετ γεμίζουν καρότσια και τα εγκαταλείπουν στο ταμείο, αποχωρώντας ομαδικά και δηλώνοντας ότι λόγω των τιμών δεν μπορούν να αγοράσουν. Εν προκειμένω, βέβαια, επιβαρύνουν τους εργαζόμενους στα σούπερ μάρκετ, αφού εκείνοι θα πρέπει να επανατοποθετήσουν τα εγκαταλελειμμένα προϊόντα.

Κάτι αναδεύει. Μικροτριγμοί και τεντώματα ενός σώματος που συνέρχεται από χειμερία νάρκη; Διεκδίκηση μιας πραγματικά εναλλακτικής κοινωνικής λύσης; Πολιτική πράξη χωρίς περαιτέρω βλέψεις, που συγκλίνουν στον ίδιο, θεσμοθετημένο, αφόρητο ατομικισμό; Σε μια πρώτη ανάγνωση, όταν ο ένας στρέφεται και κοιτάζει τον άλλον όχι ως εμπόδιο αλλά ως συνοδοιπόρο, το βήμα που έχει κερδηθεί είναι μεγάλο ακόμη και εάν το επόμενο δεν ακολουθήσει αμέσως ή είναι μικρότερο και διστακτικό.

Ας μείνουμε στο «κοινωνικό δυναμικό που δεν έχει ακόμα εκφραστεί» και δεν έχει ως μότο ζωής «ο σώζων εαυτόν...». Που έχει σπέρματα κοινωνικής ευθύνης και συλλογικής συνείδησης, αλλά δεν ξέρει πώς να τα διατυπώσει. Που κουράστηκε να είναι μόνο και να κινείται ερήμην και αυτάρεσκα. Που συσπειρώνεται για να επιβιώσει με αξιοπρέπεια, καθώς αντιλαμβάνεται πως και αυτό διακυβεύεται. Προς ποια κατεύθυνση;

Το σημαντικό είναι να αρχίσουμε να αναρωτιόμαστε. Να δραπετεύσουμε από τις στατιστικές της ομαδοποιημένης «κοινής γνώμης» που μεταφράζεται σε αυθόρμητη εθελοδουλία. Ας ξεκινήσουμε από τις λέξεις, αναζητώντας τρόπους επικοινωνίας που δεν στηλιτεύουν μόνο αλλά προσπαθούν να κατανοήσουν, να επικοινωνήσουν. Η αγλωσσία οδηγεί στην αφασία, απ’ όπου δεν υπάρχει επιστροφή.

Πηγή:

http://www.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_kathpolitics_1_06/06/2010_1291847

Αναζητώντας τη συλλογικότητα

* Του Ζήση Δ. Παπαδημητρίου

ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ: Τρίτη, 9 Φεβρουαρίου 2010

Αν και τα αίτια της διεθνούς οικονομικής κρίσης εντοπίζονται πρωτίστως στο χρηματοοικονομικό τομέα, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι πρόκειται για κρίση του ίδιου του καπιταλιστικού συστήματος, όσο κι αν οι θιασώτες του νεοφιλελευθερισμού διατείνονται ότι το πρόβλημα οφείλεται απλά και μόνο στον ανεξέλεγκτο τρόπο λειτουργίας του τραπεζικού συστήματος και συγκεκριμένα στα περιώνυμα τοξικά προϊόντα των αμερικάνικων τραπεζών.

Ήταν αναμενόμενο, η χώρα μας, με τις γνωστές δομικές αδυναμίες της οικονομίας της, να βρεθεί στο μάτι του κυκλώνα, καθώς δέχεται μαζικές επιθέσεις από τους γνωστούς «Οίκους Αξιολόγησης», το διεθνή οικονομικό Τύπο και φυσικά από τα παντός είδους γεράκια της κερδοσκοπίας. Όμως οι επιθέσεις που δέχεται η χώρα μας, θυμίζουν τη γνωστή παροιμία του θυμόσοφου λαού μας : «χτυπούν το σαμάρι, για να ακούσει ο γάιδαρος». Και ναι μεν το σαμάρι είναι η χώρα μας, ο γάιδαρος στην προκειμένη περίπτωση είναι η Ευρωπαϊκή Ένωση και το ευρώ, γιατί για τα αμερικανικά οικονομικά συμφέροντα σε παγκόσμια κλίμακα το πρόβλημα δεν είναι βέβαια η Ελλάδα, αλλά το ευρώ που απειλεί την πρωτοκαθεδρία του δολαρίου στις εμπορικές συναλλαγές. Η χώρα μας λειτουργεί απλά ως εξιλαστήριο θύμα!

Ενόψει της οικονομικής κρίσης που αντιμετωπίζει η χώρα μας, θα περίμενε κανείς περισσότερη σοβαρότητα, τόσο από την αντιπολίτευση, όσο και από τους ίδιους τους πολίτες. Καταρχήν, ενώ όλοι μιλούμε για τον κίνδυνο κατάρρευσης της οικονομίας, η στάση μας ως πολιτών, αποδεικνύει για ακόμα μια φορά περίτρανα, πως βασική μας ιδεολογία είναι αυτή του ατομικού βολέματος. Έτσι, οι μεταγραφές ακινήτων για την αποφυγή του ειδικού τέλους, όσων διαθέτουν μεγάλη ακίνητη περιουσία, η γάγγραινα της φοροδιαφυγής, η διαφθορά που επικρατεί σε όλους λίγο ή πολύ τους τομείς της οικονομικής ζωής του τόπου καθώς και στις δημόσιες υπηρεσίες, επιβεβαιώνουν, δυστυχώς, πως η αλληλεγγύη και η συλλογικότητα στη χώρα μας αποτελεί ακόμα ζητούμενο.

Είναι τραγικό να βλέπει κανείς την αξιωματική αντιπολίτευση να αποποιείται τις ευθύνες της για την έλλειψη χρηστής οικονομικής πολιτικής κατά τη διακυβέρνηση της χώρας από την ίδια και να μετατρέπεται σε τιμητή των πάντων, λες και δεν ήταν αυτή που κάλυψε με τη στάση της σωρεία σκανδάλων και οικονομικών ατασθαλιών. Η αριστερή αντιπολίτευση από την άλλη, κινείται στις δηλώσεις της ψηφοθηρικά, αδιαφορώντας, ως φαίνεται, ότι, αν η χώρα καταρρεύσει, τη νύφη δεν θα την πληρώσουν οι έχοντες και κατέχοντες, που έτσι κι αλλιώς αλληθωρίζουν με τα χρήματά τους προς τις τράπεζες της Ελβετίας και αλλού, αλλά ο απλός λαός, οι άνθρωποι του καθημερινού μόχθου παυ υποτίθεται ότι εκπροσωπούν.

Η κριτική στο σύστημα είναι σωστή, αρκεί να μην κυνηγούμε ανεμόμυλους, γιατί η «θεωρία του σοσιαλισμού σε μια χώρα» αποδείχθηκε, ιστορικά, άκρως λαθεμένη, παρασέρνοντας μαζί της και το όραμα της κοινωνικής επανάστασης, όπως έδειξαν οι εξελίξεις σε παγκόσμια κλίμακα, μετά την κατάρρευση του πάλαι ποτέ «υπαρκτού σοσιαλισμού». Την έλλειψη αντίπαλου δέους στον καπιταλισμό πληρώνει σήμερα και θα πληρώνει ακόμα για πολλά χρόνια η ανθρωπότητα, μέχρι που να εμφανιστούν εκείνες οι κοινωνικές δυνάμεις που θα ανατρέψουν στο όνομα της ελευθερίας, της ισότητας και της δικαιοσύνης τα δεδομένα της εκμετάλλευσης, της χειραγώγησης και της αλλοτρίωσης που χαρακτηρίζουν τις κοινωνίες μας.

Ας έρθουμε όμως στα γεγονότα των ημερών μας. Η χώρα δίνει την εντύπωση της διάλυσης, καθώς εντείνονται οι αντιδράσεις στα μέτρα μείωσης των αποδοχών κ.λπ. που παίρνει η κυβέρνηση λόγω της κρίσης. Είναι αλήθεια πως ο αγροτικός κόσμος αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα, όχι, βέβαια, οι νεόκοποι τσιφλικάδες, πολλοί από τους οποίους καμιά σχέση δεν είχαν με τη γεωργία, αλλά οι μικρομεσαίοι γεωργοί που αποτελούν αντικείμενο σκληρής εκμετάλλευσης από τα κυκλώματα των αδίστακτων μεσαζόντων στο χώρο της εμπορίας των προϊόντων τους καθώς και από τις πολυεθνικές παραγωγής σπόρων, τις τράπεζες και τις βιομηχανίες φυτοφαρμάκων.

Ως γνωστόν, τα δισεκατομμύρια ευρώ που δόθηκαν τα περασμένα είκοσι χρόνια από την Ε.Ε. στους αγρότες, εξυπηρέτησαν περισσότερο την ψηφοθηρική πολιτική των δυο μεγάλων κομμάτων της χώρας μας παρά τους ίδιους, αφού δεν έγιναν οι απαραίτητες δομικές αλλαγές στην αγροτική οικονομία που θα την καθιστούσαν ανταγωνιστική. Ευθύνη έχουν, βέβαια, και οι ίδιοι οι αγρότες που χρησιμοποίησαν, με λίγες εξαιρέσεις που επιβεβαιώνουν τον κανόνα, τα κεφάλαια για αλλότριους σκοπούς (σπίτια, αυτοκίνητα, διασκέδαση κ.λπ.), λες και δεν θα σταματούσε κάποια μέρα ο ευρωπαϊκός κρουνός των επιδοτήσεων, αντί να φροντίσουν για την προσαρμογή των εκμεταλλεύσεων τους στα νέα δεδομένα που συνεπάγεται η περιώνυμη παγκοσμιοποίηση που προωθεί με όλα τα μέσα το πολυεθνικό κεφάλαιο.

Η λύση για τη γεωργία μας, στην προκειμένη περίπτωση, δεν είναι η επανάληψη εσφαλμένων πολιτικών του παρελθόντος, αλλά η υλοποίηση θεσμικών αιτημάτων με στόχο την αναδιοργάνωση σε υγιείς βάσεις. Ο αποκλεισμός των οδικών αρτηριών της χώρας δεν λύνει το πρόβλημα, αλλά, αντίθετα, ενισχύει την αντιπαράθεση μεταξύ των διαφόρων κοινωνικών ομάδων, γεγονός που όχι μόνον δεν προωθεί τα αιτήματα των αγροτών αλλά τους καθιστά όμηρους αλλότριων συμφερόντων και ψηφοθηρικών στρατηγικών. Εξίσου άκαιρες αυτή τη στιγμή είναι και οι κινητοποιήσεις άλλων κοινωνικών ομάδων, όπως των δημοσίων υπαλλήλων. Ακούστηκε. μάλιστα ότι η οικονομική επιβάρυνση π.χ. των εφοριακών και των τελωνειακών, θα επηρεάσει αρνητικά τα έσοδα του κράτους, γιατί, ενδεχομένως, δεν θα επιτελούν στο έπακρο το καθήκον τους. Αν κάτι τέτοιο συμβαίνει πράγματι, τότε «ουαί τοις ηττημένοις»!

Η κρισιμότητα των στιγμών που διέρχεται η χώρα μας απαιτεί σύμπνοια και συλλογικότητα. Βοηθούμε όλοι μαζί, για να βγάλουμε το κάρο από τη λάσπη, τουτέστιν να αποφύγουμε την οικονομική εξαθλίωση του λαού μας, συνεχίζουμε, ωστόσο, να ασκούμε κριτική στα κακώς έχοντα της κοινωνίας μας, επιμένοντας απαρέγκλιτα στην αναγκαιότητα ενός άλλου κοινωνικού συστήματος, στο επίκεντρο του οποίου δεν θα βρίσκεται η αξιοποίηση του κεφαλαίου και η λογική του κέρδους αλλά ο άνθρωπος και οι ανάγκες του, όπως αυτός ο ίδιος τις ορίζει, μακριά από τις σειρήνες του άκρατου καταναλωτισμού.

Ο Ζήσης Δ. Παπαδημητρίου είναι ομότιμος καθηγητής του Τμήματος Νομικής του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης

Πηγή:
http://www.eleftheria.gr/viewarticle.asp?aid=16384&pid=19&CategoryID=19