In Memoriam
του Γιάννη Τριάντη
Ο ελληνισμός έχασε ένα από τα πιο αξιόλογα τέκνα της νεώτερης πολιτικής ιστορίας του. Τον Αναστάση Πεπονή. Αν αναλογιστεί κανείς ότι εκείνο που χαρακτηρίζει τις πρόσφατες δεκαετίες της πατρίδος είναι η σπάνις ικανών πολιτικών, τολμηρών μεταρρυθμιστών και εντίμων προσώπων του δημόσιου βίου, τότε ο θάνατος του Αναστάση Πεπονή προσλαμβάνει διαστάσεις μεγάλης εθνικής απώλειας.
Για τη μαχητική πολιτική διαδρομή του εκλιπόντος γράφτηκαν πολλά. Και αληθεύουν μέχρι κεραίας. Όπως και για το παροιμιώδες ήθος του. Για την καταγωγική του ευγένεια, το καθαρό βλέμμα, την εξαιρετική του συγκρότηση και το ασυμβίβαστον του χαρακτήρος του. Ο Αναστάσης Πεπονής υπήρξε ένα δυσεύρετο κράμα ρεαλιστή και ασυμβίβαστου πολιτικού. Ένας άνθρωπος σπάνιας ευαισθησίας και διαρκούς εγρήγορσης, με φρέσκιες ιδέες και αντανακλαστικά εφήβου, που του επέτρεπαν να μη μένει καθηλωμένος στο παρελθόν, αλλά να είναι πλήρως εντεταγμένος στη ροή των σημερινών εξελίξεων...
Όμως πέραν αυτών, που δεν ανήκουν στη σφαίρα των τυπικών μεταθανάτιων επαίνων αλλά κατοπτρίζουν πλήρως την πραγματικότητα, το αποτύπωμα του Αναστάση Πεπονή στη νεώτερη πολιτική ιστορία της χώρας, αποτύπωμα που θα μείνει ανεξίτηλο, είναι το ριζοτομικό του έργο. Υπήρξε ένας πραγματικός πρωτοπόρος εκσυγχρονιστής, που δεν είχε καμία σχέση με τους ψευδώνυμους «εκσυγχρονιστές», οι οποίοι ταλάνισαν τη χώρα κατά την επταετία Σημίτη. Η μεγάλη μεταρρύθμιση, μια βαθιά τομή στη διοίκηση, υπήρξε ασφαλώς η καθιέρωση του ΑΣΕΠ, που έχει συνδεθεί αμετάκλητα με το όνομά του. Ένα τεράστιο βήμα για την ασθμαίνουσα Πολιτεία ήταν το ΑΣΕΠ, ικανό να αλλάξει τη μοίρα του κρατικού ερειπιώνα. Δυστυχώς, η τομή αυτή υπονομεύθηκε ποικιλοτρόπως. Και πρωτίστως από το ίδιο το ΠΑΣΟΚ, στελέχη του οποίου είχαν συνυφάνει τον βίο και την πολιτεία τους με το ρουσφέτι και την αδιαφάνεια. Όλοι αυτοί –αρκετοί του «παλαιού» ΠΑΣΟΚ, καθώς και η πλειονότης των λεγόμενων «εκσυγχρονιστών»– δεν άντεχαν ούτε τον νόμο Πεπονή ούτε τον ίδιο τον άτεγκτο και έντιμο άνδρα. Γι’ αυτό έκαναν το παν να αποδυναμώσουν το ΑΣΕΠ, αλλά και να βάλουν στο πολιτικό περιθώριο τον Αναστάση Πεπονή. Πέτυχαν και τα δύο.
Οι θλιβεροί πολέμιοι του άψογου Πεπονή μετήλθαν όλα τα μέσα για να υπονομεύσουν την επανεκλογή του ως βουλευτή. Ήθελαν να ξεμπλέξουν με το φωτεινό αυτό μυαλό, διότι δεν ήταν συμβατό με τις βασικές πολιτικές επιλογές του καλπάζοντος «εκσυγχρονισμού», τόσο στο πεδίο της οικονομίας όσο –και κυρίως– στα εθνικά θέματα. Ο Αναστάσης Πεπονής ανησυχούσε για τον αναπροσανατολισμό της εξωτερικής πολιτικής και δεν το έκρυβε. Εξέφραζε ανοιχτά τους προβληματισμούς του για τον τρόπο με τον οποίο χειριζόταν η κυβέρνηση Σημίτη το άνοιγμα προς την Τουρκία και τα θλιβερά συμπαρομαρτούντα, όπως η αναγνώριση των τουρκικών αξιώσεων στο Αιγαίο. Σήμερα λοιπόν, όπως αποδεικνύεται περίτρανα από τις αποκαλύψεις του Ντενίζ Μπουλούκμπασι, διαπραγματευτή της γείτονος στις διερευνητικές επαφές των δύο χωρών κατά τη δεκαετία του 2000, ο Αναστάσης Πεπονής και όλοι εκείνοι που αντιδρούσαν όχι στο ισορροπημένο «άνοιγμα» προς την Τουρκία, αλλά στις ολέθριες διαπραγματεύσεις, δικαιώνονται πλήρως. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο σημερινός υπουργός Άμυνας «άδειασε» προχθές τον κ. Σημίτη, ο οποίος είχε πει ότι «ήμασταν μια ανάσα πριν από τη συμφωνία» (για τα χωρικά ύδατα)...
Υπάρχει όμως ακόμη ένα πεδίο που φέρει τη μεταρρυθμιστική σφραγίδα του Αναστάση Πεπονή. Είναι το ενεργειακό. Δεν είναι ευρέως γνωστές οι επιλογές και η συνολική πολιτική τού εκλιπόντος στον τομέα αυτόν. Όσοι τον γνώρισαν όμως ως υπουργό Βιομηχανίας και Ενέργειας στην πρώτη κυβέρνηση του Ανδρέα Παπανδρέου και παρακολούθησαν την πορεία του, μιλούν για σοβαρές, ρηξικέλευθες επιλογές (π.χ. φυσικό αέριο) και για συγκροτημένη πολιτική στον κρίσιμο αυτόν τομέα. Δυστυχώς, ο Αναστάσης Πεπονής δεν αξιοποιήθηκε από τις «εκσυγχρονιστικές» κυβερνήσεις. Παραήταν άτεγκτος, ευθύς και ασυμβίβαστος για να τον αντέξουν...
Και κάτι τελευταίο σ’ αυτό το In Memoriam για τον Αναστάση Πεπονή. Συνέγραψε οκτώ βιβλία, τα οποία αποκαλύπτουν πλήρως το εύρος της συγκρότησής του, το στέρεον των απόψεών του, την επιστημονική του δεινότητα και τον χαρακτήρα του εκλιπόντος πολιτικού. Για τους νεώτερους, που θέλουν να πληροφορηθούν για την εκλεκτή αυτή περίπτωση, ας μας επιτραπεί να προτείνουμε ένα από τα βιβλία του. Φέρει τον τίτλο «Για το ζήτημα του Αιγαίου – Τα πετρέλαια, ο Μάρτης του ’87, οι συνοριακές διαφορές, η Ευρωπαϊκή Ένωση και η ενεργειακή γέφυρα». Βιβλίο του 2008, από τις εκδόσεις Λιβάνη...
Όσα υμνητικά εμπεριέχονται στο σημερινό σημείωμα δεν θα είχαν ιδιαίτερη σημασία, αν δεν ήσαν πλήρως συμβατά με την πραγματικότητα. Δεν υπάρχει ίχνος υπερβολής ούτε οιαδήποτε προσπάθεια να επιδαψιλευτούν τιμές, λόγω –της υπαρκτής– προσωπικής γνωριμίας με τον Αναστάση Πεπονή. Ένα μόνο, ως κατακλείδα: Ουδέποτε κατά την πολύχρονη γνωριμία μας σήκωσε το τηλέφωνο να ζητήσει κάτι – υποστηριστικό για τον ίδιο. Ποτέ. Και ουδέποτε απένειμε εύσημα ή επαίνους για να γίνει αρεστός. Αντιθέτως, εξέφραζε ευθέως τις διαφωνίες του, οσάκις υπήρχαν, ενώ δεν ήταν φειδωλός σε επαίνους ακόμη και για γραφιάδες ή πολιτικούς με τους οποίους διαφωνούσε πλήρως. Αναγνώριζε την αυταξία των κειμένων ή την εντιμότητα των αλλοδόξων. Και γενναιόδωρος ων, τις εξέφραζε.
Για τη μαχητική πολιτική διαδρομή του εκλιπόντος γράφτηκαν πολλά. Και αληθεύουν μέχρι κεραίας. Όπως και για το παροιμιώδες ήθος του. Για την καταγωγική του ευγένεια, το καθαρό βλέμμα, την εξαιρετική του συγκρότηση και το ασυμβίβαστον του χαρακτήρος του. Ο Αναστάσης Πεπονής υπήρξε ένα δυσεύρετο κράμα ρεαλιστή και ασυμβίβαστου πολιτικού. Ένας άνθρωπος σπάνιας ευαισθησίας και διαρκούς εγρήγορσης, με φρέσκιες ιδέες και αντανακλαστικά εφήβου, που του επέτρεπαν να μη μένει καθηλωμένος στο παρελθόν, αλλά να είναι πλήρως εντεταγμένος στη ροή των σημερινών εξελίξεων...
Όμως πέραν αυτών, που δεν ανήκουν στη σφαίρα των τυπικών μεταθανάτιων επαίνων αλλά κατοπτρίζουν πλήρως την πραγματικότητα, το αποτύπωμα του Αναστάση Πεπονή στη νεώτερη πολιτική ιστορία της χώρας, αποτύπωμα που θα μείνει ανεξίτηλο, είναι το ριζοτομικό του έργο. Υπήρξε ένας πραγματικός πρωτοπόρος εκσυγχρονιστής, που δεν είχε καμία σχέση με τους ψευδώνυμους «εκσυγχρονιστές», οι οποίοι ταλάνισαν τη χώρα κατά την επταετία Σημίτη. Η μεγάλη μεταρρύθμιση, μια βαθιά τομή στη διοίκηση, υπήρξε ασφαλώς η καθιέρωση του ΑΣΕΠ, που έχει συνδεθεί αμετάκλητα με το όνομά του. Ένα τεράστιο βήμα για την ασθμαίνουσα Πολιτεία ήταν το ΑΣΕΠ, ικανό να αλλάξει τη μοίρα του κρατικού ερειπιώνα. Δυστυχώς, η τομή αυτή υπονομεύθηκε ποικιλοτρόπως. Και πρωτίστως από το ίδιο το ΠΑΣΟΚ, στελέχη του οποίου είχαν συνυφάνει τον βίο και την πολιτεία τους με το ρουσφέτι και την αδιαφάνεια. Όλοι αυτοί –αρκετοί του «παλαιού» ΠΑΣΟΚ, καθώς και η πλειονότης των λεγόμενων «εκσυγχρονιστών»– δεν άντεχαν ούτε τον νόμο Πεπονή ούτε τον ίδιο τον άτεγκτο και έντιμο άνδρα. Γι’ αυτό έκαναν το παν να αποδυναμώσουν το ΑΣΕΠ, αλλά και να βάλουν στο πολιτικό περιθώριο τον Αναστάση Πεπονή. Πέτυχαν και τα δύο.
Οι θλιβεροί πολέμιοι του άψογου Πεπονή μετήλθαν όλα τα μέσα για να υπονομεύσουν την επανεκλογή του ως βουλευτή. Ήθελαν να ξεμπλέξουν με το φωτεινό αυτό μυαλό, διότι δεν ήταν συμβατό με τις βασικές πολιτικές επιλογές του καλπάζοντος «εκσυγχρονισμού», τόσο στο πεδίο της οικονομίας όσο –και κυρίως– στα εθνικά θέματα. Ο Αναστάσης Πεπονής ανησυχούσε για τον αναπροσανατολισμό της εξωτερικής πολιτικής και δεν το έκρυβε. Εξέφραζε ανοιχτά τους προβληματισμούς του για τον τρόπο με τον οποίο χειριζόταν η κυβέρνηση Σημίτη το άνοιγμα προς την Τουρκία και τα θλιβερά συμπαρομαρτούντα, όπως η αναγνώριση των τουρκικών αξιώσεων στο Αιγαίο. Σήμερα λοιπόν, όπως αποδεικνύεται περίτρανα από τις αποκαλύψεις του Ντενίζ Μπουλούκμπασι, διαπραγματευτή της γείτονος στις διερευνητικές επαφές των δύο χωρών κατά τη δεκαετία του 2000, ο Αναστάσης Πεπονής και όλοι εκείνοι που αντιδρούσαν όχι στο ισορροπημένο «άνοιγμα» προς την Τουρκία, αλλά στις ολέθριες διαπραγματεύσεις, δικαιώνονται πλήρως. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο σημερινός υπουργός Άμυνας «άδειασε» προχθές τον κ. Σημίτη, ο οποίος είχε πει ότι «ήμασταν μια ανάσα πριν από τη συμφωνία» (για τα χωρικά ύδατα)...
Υπάρχει όμως ακόμη ένα πεδίο που φέρει τη μεταρρυθμιστική σφραγίδα του Αναστάση Πεπονή. Είναι το ενεργειακό. Δεν είναι ευρέως γνωστές οι επιλογές και η συνολική πολιτική τού εκλιπόντος στον τομέα αυτόν. Όσοι τον γνώρισαν όμως ως υπουργό Βιομηχανίας και Ενέργειας στην πρώτη κυβέρνηση του Ανδρέα Παπανδρέου και παρακολούθησαν την πορεία του, μιλούν για σοβαρές, ρηξικέλευθες επιλογές (π.χ. φυσικό αέριο) και για συγκροτημένη πολιτική στον κρίσιμο αυτόν τομέα. Δυστυχώς, ο Αναστάσης Πεπονής δεν αξιοποιήθηκε από τις «εκσυγχρονιστικές» κυβερνήσεις. Παραήταν άτεγκτος, ευθύς και ασυμβίβαστος για να τον αντέξουν...
Και κάτι τελευταίο σ’ αυτό το In Memoriam για τον Αναστάση Πεπονή. Συνέγραψε οκτώ βιβλία, τα οποία αποκαλύπτουν πλήρως το εύρος της συγκρότησής του, το στέρεον των απόψεών του, την επιστημονική του δεινότητα και τον χαρακτήρα του εκλιπόντος πολιτικού. Για τους νεώτερους, που θέλουν να πληροφορηθούν για την εκλεκτή αυτή περίπτωση, ας μας επιτραπεί να προτείνουμε ένα από τα βιβλία του. Φέρει τον τίτλο «Για το ζήτημα του Αιγαίου – Τα πετρέλαια, ο Μάρτης του ’87, οι συνοριακές διαφορές, η Ευρωπαϊκή Ένωση και η ενεργειακή γέφυρα». Βιβλίο του 2008, από τις εκδόσεις Λιβάνη...
Όσα υμνητικά εμπεριέχονται στο σημερινό σημείωμα δεν θα είχαν ιδιαίτερη σημασία, αν δεν ήσαν πλήρως συμβατά με την πραγματικότητα. Δεν υπάρχει ίχνος υπερβολής ούτε οιαδήποτε προσπάθεια να επιδαψιλευτούν τιμές, λόγω –της υπαρκτής– προσωπικής γνωριμίας με τον Αναστάση Πεπονή. Ένα μόνο, ως κατακλείδα: Ουδέποτε κατά την πολύχρονη γνωριμία μας σήκωσε το τηλέφωνο να ζητήσει κάτι – υποστηριστικό για τον ίδιο. Ποτέ. Και ουδέποτε απένειμε εύσημα ή επαίνους για να γίνει αρεστός. Αντιθέτως, εξέφραζε ευθέως τις διαφωνίες του, οσάκις υπήρχαν, ενώ δεν ήταν φειδωλός σε επαίνους ακόμη και για γραφιάδες ή πολιτικούς με τους οποίους διαφωνούσε πλήρως. Αναγνώριζε την αυταξία των κειμένων ή την εντιμότητα των αλλοδόξων. Και γενναιόδωρος ων, τις εξέφραζε.
Αυτός ήταν ο Αναστάσιος Πεπονής. Ένα κόσμημα στα πολιτικά τιμαλφή της πατρίδος. Αιωνία του η μνήμη.
http://www.paron.gr/v3/new.php?id=69370&colid=69&dt=2011-08-14%200:0:0
Ως υποψήφιος βουλευτής του Κόμματος Φιλελευθέρων το 1958
ΜΝΗΜΕΣ - ΠΟΤΕ ΔΕΝ ΣΥΝΕΜΟΡΦΩΘΗ ΠΡΟΣ ΤAΣ ΥΠΟΔΕΙΞΕΙΣ Ο ΠΕΠΟΝΗΣ
ΑΓΝΩΣΤΕΣ ΣΤΙΓΜΕΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΟΛΥΚΥΜΑΝΤΗ ΖΩΗ ΤΟΥ ΕΥΠΑΤΡΙΔΗ
Είχε πάντα την παραίτηση στην τσέπη του...
Ήταν έξω από λογικές συσχετισμών, μηχανισμών και ομάδων
Πώς δεν έγινε Πρόεδρος της Δημοκρατίας το 2005
Συνήθως περισσεύουν τα καλά λόγια και οι ωραίες, βαρύγδουπες εκφράσεις για κάποιον που «έφυγε» για το μεγάλο ταξίδι… Αυτό πολύ περισσότερο ισχύει για τους πολιτικούς. Όταν κάποιος εκλείπει, συνωστίζονται για να εκφραστούν γι' αυτόν «γενναιόδωρα» φίλοι και
αντίπαλοι…
αντίπαλοι…
Για τον Αναστάση Πεπονή ισχύει το αντίθετο. Είναι τυχερός, μάλλον ήταν άξιος να ακούσει τα καλύτερα εν ζωή, από φίλους αλλά και πολιτικούς αντιπάλους. Γιατί πολύ απλά, το άξιζε! Γιατί ακόμα και μέσα στις σφοδρότερες πολιτικές θύελλες όλοι τού αναγνώριζαν το ήθος, την ακεραιότητα, την εντιμότητα, τη διαχρονική συνέπεια σε θέσεις, αρχές. Χωρίς εκπτώσεις!
Τι να πει λοιπόν κάποιος γι' αυτόν, τώρα που έφυγε, χωρίς τον κίνδυνο να πει πολύ λιγότερα απ' αυτά που του αξίζουν, για να αποδώσουν τη διαδρομή του;
Για τον πολιτικό τον οποίο αποκάλεσαν «ευπατρίδη» της πολιτικής. Πολιτικοί φίλοι, μα και πολιτικοί αντίπαλοι. Και αυτό, δηλαδή η αναγνώριση και απ' τους πολιτικούς αντιπάλους, έχει εξαιρετική σημασία. Και αποδίδει, ως έναν βαθμό, την ποιότητα του Αν. Πεπονή, ο οποίος για δεκαετίες υπηρέτησε τον λαό, υπηρέτησε την πολιτική με τρόπο που αποτελεί παράδειγμα για όλους. Κόσμησε, χωρίς υπερβολή, την πολιτική ζωή, τον πολιτικό κόσμο της χώρας.
Αν επιχειρούσε κάποιος να βρει παραδείγματα όπου η πολιτική δράση πάει αντάμα με τη συνέπεια, την αγωνιστικότητα, το θάρρος, τον μη υπολογισμό του πολιτικού κόστους, την εντιμότητα, τον σεβασμό στον άνθρωπο, τον σεβασμό στον πολιτικό αντίπαλο, στο πρόσωπο του Αν. Πεπονή δεν θα δυσκολευόταν καθόλου να βρει συγκεντρωμένα όλα τα παραπάνω.
Αυτήν την εντιμότητα, την ακεραιότητα, την εικόνα ότι δεν σήκωνε μύγα στο σπαθί του για θέματα που άπτονταν της αξιοπρέπειάς του και των αρχών στις οποίες πίστευε, του τα αναγνώριζαν ως κεντρικά και διαχρονικά πολιτικά του προσόντα όλοι. Μα κυρίως ο ελληνικός λαός, ανεξάρτητα από κομματικές εντάξεις και προτιμήσεις. Και τούτο είναι το σημαντικότερο.
Για παράδειγμα, νομίζουμε ότι στην πολιτική ιστορία της Ελλάδας θα πρέπει κάποιος να ψάξει πολύ για να βρει παράδειγμα αντίστοιχο της παραίτησης του Αν. Πεπονή για λόγους ευθιξίας απ' τη θέση του υπουργού Προεδρίας της κυβέρνησης, λίγους μήνες μετά την ψήφιση και έναρξη εφαρμογής του αποκληθέντος «νόμου Πεπονή» για τις προσλήψεις στο Δημόσιο. Ενός νόμου-τομή στην πολιτική και κοινωνική ζωή της χώρας, αφού για πρώτη φορά θεσμοθέτησε αντικειμενικά κριτήρια, επιστημονικά και κοινωνικά, για τις προσλήψεις στο Δημόσιο. Θεσμοθέτησε επίσης το ΑΣΕΠ, ως ασφαλιστική δικλίδα για την εφαρμογή του αδιάβλητου, ένα νέο, πρωτοποριακό, κυριολεκτικά επαναστατικό για τα ελληνικά δεδομένα, ανεξάρτητο όργανο, που έχει στην ευθύνη και αρμοδιότητά του τη διεξαγωγή των διαγωνισμών ή τον έλεγχο με αυστηρά κριτήρια των προσλήψεων, όπου δεν απαιτούνται διαγωνισμοί.
Επειδή ακριβώς ο νόμος αυτός αποτελούσε, επαναλαμβάνουμε, επανάσταση για τα ελληνικά δεδομένα, αφού κατέφερε ένα συντριπτικό χτύπημα στις σχέσεις εξάρτησης του πολίτη απ' τον πολιτικό, πολεμούσε αποφασιστικά τις πελατειακές σχέσεις και απελευθέρωνε την πολιτική ζωή από πλέγματα δεκαετιών, νόμος-τομή για να προχωρήσει η Ελλάδα μπροστά, ακριβώς γι' αυτό και υπονομεύτηκε νωρίς, απ' την ψήφισή του. Με πολλούς τρόπους. Από ένα σύστημα που είχε συνηθίσει να επιβιώνει και να αναπαράγεται πελατειακά.
Ακόμα και από στελέχη του ίδιου του κόμματός του, τα οποία έβλεπαν ότι αυτή η θεσμική τομή τους στερούσε «πελατεία»!
Με αποτέλεσμα, να κατακρεουργηθεί στη συνέχεια, κυρίως μάλιστα επί εποχής του «εκσυγχρονισμού», με τη μέθοδο της «σαλαμοποίησης» στην εφαρμογή του και τη σταδιακή εξαίρεση απ' το πεδίο εφαρμογής του διαφόρων περιπτώσεων του ευρύτερου δημόσιου τομέα. Ούτε οι «εκσυγχρονιστές», βλέπετε, δεν άντεχαν τον ανόθευτο, τον πραγματικό εκσυγχρονισμό…
Κάποια εφημερίδα λοιπόν, η «Ελευθεροτυπία» συγκεκριμένα, σε πρωτοσέλιδο ρεπορτάζ της ισχυρίστηκε ότι ο νόμος στην πράξη και σε ορισμένες περιπτώσεις δεν εφαρμοζόταν. Προσέξτε, σε καμιά περίπτωση δεν απέδιδε ευθύνες στον ίδιο τον υπουργό, τον Αν. Πεπονή, τον οποίο εξαιρούσε της κριτικής της.
Κι όμως, αμέσως ο Αν. Πεπονής υπέβαλε την παραίτησή του στον –τότε– πρωθυπουργό Α. Παπανδρέου και για λόγους ευθιξίας, αλλά κυρίως, όπως ο ίδιος έχει τονίσει, για να σώσει αυτόν τον νόμο και από αντιπάλους και από «φίλους», αφού γνώριζε καλά ότι δεν ήταν αρεστός επειδή καταργούσε στην πράξη πολιτικές συμπεριφορές παγιωμένες σε όλους τους πολιτικούς χώρους!
Και ρωτάμε: Γνωρίζετε στην πολιτική μας ιστορία άλλη παρόμοια περίπτωση παραίτησης; Εμείς πάντως δεν θυμόμαστε! Θυμόμαστε, αντίθετα, μυριάδες περιστατικά πολιτικού παχυδερμισμού!
Και ξέρετε και κάτι άλλο;
Ο ίδιος ο αρχιτέκτονας αυτού του νόμου, ο Αν. Πεπονής και για λόγους σεμνότητας αλλά και επειδή θεωρούσε –και δίκαια– ότι η πολιτική του παρουσία, διαδρομή, προσφορά, θα έπρεπε να κριθεί συνολικά και όχι από ένα μόνο γεγονός, όσο σημαντικό κι αν ήταν αυτό –και ήταν!– ποτέ δεν θέλησε και δεν αποδέχτηκε τον όρο «νόμος Πεπονή» για τον ν. 2190/94 για τις προσλήψεις. Αντιδρούσε όταν του το έλεγαν και επεσήμαινε ότι αφενός ήταν ένας νόμος της τότε κυβέρνησης και αφετέρου ότι… έχει κάνει κι άλλα, πολλά πράγματα στην πολιτική και κοινωνική του πορεία και επιθυμεί το έργο του να αποτιμηθεί συνολικότερα. Εμείς θα προσθέταμε, με την άδειά σου φίλε Αναστάση, ότι αυτή σου η στάση εν πολλοίς οφειλόταν και στη σεμνότητα που σε διέκρινε επίσης…
Σεμνότητα, συνέπεια, αποφασιστικότητα, μαχητικότητα. Αρετές «παντρεμένες» με μοναδικό τρόπο στον πολιτικό που κόσμησε με την παρουσία του την πολιτική μας ζωή. Από τότε που ξεκίνησε να μάχεται. Απ' την περίοδο της γερμανοϊταλικής κατοχής, όταν, νέος τότε, οργανώθηκε στις αντιστασιακές οργανώσεις ΠΕΑΝ και ΕΣΑΣ και είχε πλούσια δραστηριότητα και στον παράνομο Τύπο και σε άλλες αντιστασιακές εκδηλώσεις.
Και στη συνέχεια. Όταν, μετά την απελευθέρωση, διακρίθηκε ως πρόεδρος της νεολαίας της ΕΠΕΚ (του Ν. Πλαστήρα).
Τότε ήρθαν στην επιφάνεια τα χαρακτηριστικά του, που αναφέραμε προηγούμενα, ιδίως δε το ασυμβίβαστο, η συνέπεια και ο μη υπολογισμός του πολιτικού κόστους. Αντιτάχθηκε τότε, σε μια ταραγμένη εποχή, ο Αν. Πεπονής στην εκτέλεση των Μπελογιάννη, Μπάτση, Καλούμενου, Αργυριάδη και αυτό είχε ως αποτέλεσμα να διαγραφεί απ' το κόμμα. Τη σχετική απόφαση, της διαγραφής, ανακάλεσε βέβαια αργότερα ο Ν. Πλαστήρας, ωστόσο η στάση του νεαρού τότε πολιτικού έδειξε δρόμους και συμπεριφορές θάρρους και συνέπειας, ίσως πρωτόγνωρους για τα πολιτικά ήθη…
Παρόμοιες συμπεριφορές θα ξανασυναντήσουμε στην πολιτική του πορεία, σε μια άλλη περίοδο ταραγμένη και πλήρη παθών. Το 1965. Τη βραδιά που αναγκάστηκε σε παραίτηση, μετά το βασιλικό πραξικόπημα εναντίον του, ο εκλεγμένος πρωθυπουργός Γ. Παπανδρέου. Τότε ο Αν. Πεπονής, γενικός διευθυντής του ΕΙΡ, έδωσε μάχη για τη νομιμότητα στο χώρο τον οποίο διηύθυνε, τη Ραδιοφωνία, για να μεταδοθούν όχι μόνο οι επιστολές του βασιλιά προς τον Γ. Παπανδρέου, αλλά και οι επιστολές Παπανδρέου στον βασιλιά Κωνσταντίνο. Και την κέρδισε τη μάχη αυτή. Έτσι ο ελληνικός λαός είχε πλήρη ενημέρωση κι όχι μονομερή…
Αυτή του όμως η αποφασιστική, συνεπής στάση, δεν θα πρέπει να μας κάνει να λησμονήσουμε ότι ως γενικός διευθυντής του τότε ΕΙΡ ο Αν. Πεπονής:
- Καθιέρωσε, για πρώτη φορά μεταπολεμικά, τη δημοτική στο ραδιόφωνο.
- Ίδρυσε τον Πειραματικό Σταθμό Τηλεόρασης, με τον οποίο ξεκίνησε λίγο αργότερα η κρατική τηλεόραση στην Ελλάδα.
Στην αμέσως επόμενη πολιτική περίοδο, που δεν ήταν απλώς ταραγμένη, ήταν περίοδος ανωμαλίας και συνταγματικής εκτροπής και κατάργησης δημοκρατικών και ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ελευθεριών, την περίοδο της εφτάχρονης δικτατορίας των συνταγματαρχών, ο Αν. Πεπονής ήταν πάλι παρών.
Δίπλα στον δοκιμαζόμενο λαό. Ενάντια στη χούντα. Με θάρρος και συνέπεια. Ξανά.
Ήδη απ' τους πρώτους μήνες της δικτατορίας πήρε μέρος στην οργάνωση αντιδικτατορικών εκδηλώσεων. Καταδικάστηκε μαζί με τους Παν. Κατσικόπουλο, Αντ. Λιβάνη, Λ. Βερυβάκη κ.ά. απ' το Έκτακτο Στρατοδικείο της Αθήνας.
Ο ίδιος θυμάται και το έχει κατ' επανάληψη αφηγηθεί σε φίλους του, τη στιγμή όπου «δεμένος» με τις ίδιες χειροπέδες με τον φίλο του τον Αντ. Λιβάνη, σήκωσαν ψηλά τα χέρια, σε χαιρετισμό στον κόσμο που βρίσκονταν εκεί, όταν οδηγούνταν στις φυλακές…
Με τους Γ. Πεσμαζόγλου, Β. Τσουδερού, Γ. Κουμάντο και άλλους αγωνιστές ίδρυσαν την Εταιρεία Μελέτης Ελληνικών Προβλημάτων, την ΕΜΕΠ, που διακρίθηκε ως «κυψέλη» αντιδικτατορικών εκδηλώσεων. Ορισμένες εξ αυτών δημόσιες. Άρα ενοχλητικές για το δικτατορικό καθεστώς, που δεν άντεχε ούτε και αυτά τα ψήγματα «ελεύθερης» έκφρασης που «παραχώρησαν» για δικές τους σκοπιμότητες…
Έτσι έπειτα από μια τέτοια δημόσια εκδήλωση για τα ανθρώπινα δικαιώματα (ειρωνεία…) τον Μάη του 1972, εκδήλωση με ομιλητές, μεταξύ άλλων, και τους Πεπονή και Κουμάντο, το καθεστώς διέλυσε την ΕΜΕΠ και συνέλαβε και εκτόπισε τρία στελέχη της, τους (κατά σειρά) Αν. Πεπονή, Γ. Κουμάντο και Γ. Πεσμαζόγλου. Οι Πεπονής και Πεσμαζόγλου παρέμειναν εκτοπισμένοι ως τον Δεκέμβρη του 1972…
Εκείνη την περίοδο θα σμιλευτούν και φιλίες πολύτιμες, ακριβές. Με τον Αντ. Λιβάνη, για παράδειγμα, τον Γ. Κουμάντο, τον Τάκη Παππά…
Γεγονότα που θα περιγράψει αργότερα και σε βιβλία του, όπως το «Προσωπική Μαρτυρία» ή το «1961-1981. Τα γεγονότα και τα πρόσωπα». Πολύτιμες παρακαταθήκες για τη νέα γενιά.
«Επιστρέφουμε» στην περίοδο της δικτατορίας, στη διάρκεια της οποίας συνολικά πέντε φορές συνελήφθη, εκτοπίστηκε ή κρατήθηκε.
Ενδεικτικά και μόνο προσθέτουμε στα όσα προαναφέραμε τη σύλληψή του μετά τη δεύτερη εξέγερση της Νομικής, τον Απρίλη του 1973, και την εν συνεχεία κράτησή του επί τρεις μήνες σε απομόνωση, στα κολαστήρια της διαβόητης ΕΣΑ. Τρεις μήνες βασανιστηρίων και αδούλωτου φρονήματος, μια περίοδος-εύσημο στη διαδρομή του Αν. Πεπονή…
Προσέξτε όμως. Αυτά τα αγωνιστικά του εύσημα, αυτήν τη μαχητική και ασυμβίβαστη πορεία του, ο πολιτικός και άνθρωπος Αν. Πεπονής ουδέποτε επιχείρησε να τα «εξαργυρώσει». Ουδέποτε τα περιέφερε προς περιγραφή για να εισπράξει επαίνους. Ουδέποτε τα «διαλάλησε» ούτε τα «διαφήμισε». Σεμνός συνέχισε να πορεύεται, έχοντας την πεποίθηση ότι απλώς έπραξε το καθήκον του, είπε το ΝΑΙ που έπρεπε να πει σε μεγάλες στιγμές.
Και η μεταπολιτευτική του διαδρομή, στον ίδιο δρόμο της συνέπειας και της διδαχής ήθους, ήταν γεμάτη από αγώνες, σε άλλα βέβαια επίπεδα, από συνέπεια, από εντιμότητα.
Βουλευτής της Α΄ Αθήνας του ΠΑΣΟΚ, απ' το 1977 έως το 2000. Ευρωβουλευτής το 1981. Υπουργός Βιομηχανίας - Ενέργειας το 1981-82. Άνευ Χαρτοφυλακίου με αρμοδιότητα τα κρατικά ΜΜΕ το 1984. Βιομηχανίας - Ενέργειας - Έρευνας το 1986-89, 1989-1990 και 1995. Υπουργός Προεδρίας της Κυβέρνησης το 1989 και το 1993-94. Δικαιοσύνης το 1995 και Υγείας - Πρόνοιας το 1996.
Και στη συνέχεια. Όταν, μετά την απελευθέρωση, διακρίθηκε ως πρόεδρος της νεολαίας της ΕΠΕΚ (του Ν. Πλαστήρα).
Τότε ήρθαν στην επιφάνεια τα χαρακτηριστικά του, που αναφέραμε προηγούμενα, ιδίως δε το ασυμβίβαστο, η συνέπεια και ο μη υπολογισμός του πολιτικού κόστους. Αντιτάχθηκε τότε, σε μια ταραγμένη εποχή, ο Αν. Πεπονής στην εκτέλεση των Μπελογιάννη, Μπάτση, Καλούμενου, Αργυριάδη και αυτό είχε ως αποτέλεσμα να διαγραφεί απ' το κόμμα. Τη σχετική απόφαση, της διαγραφής, ανακάλεσε βέβαια αργότερα ο Ν. Πλαστήρας, ωστόσο η στάση του νεαρού τότε πολιτικού έδειξε δρόμους και συμπεριφορές θάρρους και συνέπειας, ίσως πρωτόγνωρους για τα πολιτικά ήθη…
Παρόμοιες συμπεριφορές θα ξανασυναντήσουμε στην πολιτική του πορεία, σε μια άλλη περίοδο ταραγμένη και πλήρη παθών. Το 1965. Τη βραδιά που αναγκάστηκε σε παραίτηση, μετά το βασιλικό πραξικόπημα εναντίον του, ο εκλεγμένος πρωθυπουργός Γ. Παπανδρέου. Τότε ο Αν. Πεπονής, γενικός διευθυντής του ΕΙΡ, έδωσε μάχη για τη νομιμότητα στο χώρο τον οποίο διηύθυνε, τη Ραδιοφωνία, για να μεταδοθούν όχι μόνο οι επιστολές του βασιλιά προς τον Γ. Παπανδρέου, αλλά και οι επιστολές Παπανδρέου στον βασιλιά Κωνσταντίνο. Και την κέρδισε τη μάχη αυτή. Έτσι ο ελληνικός λαός είχε πλήρη ενημέρωση κι όχι μονομερή…
Αυτή του όμως η αποφασιστική, συνεπής στάση, δεν θα πρέπει να μας κάνει να λησμονήσουμε ότι ως γενικός διευθυντής του τότε ΕΙΡ ο Αν. Πεπονής:
- Καθιέρωσε, για πρώτη φορά μεταπολεμικά, τη δημοτική στο ραδιόφωνο.
- Ίδρυσε τον Πειραματικό Σταθμό Τηλεόρασης, με τον οποίο ξεκίνησε λίγο αργότερα η κρατική τηλεόραση στην Ελλάδα.
Στην αμέσως επόμενη πολιτική περίοδο, που δεν ήταν απλώς ταραγμένη, ήταν περίοδος ανωμαλίας και συνταγματικής εκτροπής και κατάργησης δημοκρατικών και ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ελευθεριών, την περίοδο της εφτάχρονης δικτατορίας των συνταγματαρχών, ο Αν. Πεπονής ήταν πάλι παρών.
Δίπλα στον δοκιμαζόμενο λαό. Ενάντια στη χούντα. Με θάρρος και συνέπεια. Ξανά.
Ήδη απ' τους πρώτους μήνες της δικτατορίας πήρε μέρος στην οργάνωση αντιδικτατορικών εκδηλώσεων. Καταδικάστηκε μαζί με τους Παν. Κατσικόπουλο, Αντ. Λιβάνη, Λ. Βερυβάκη κ.ά. απ' το Έκτακτο Στρατοδικείο της Αθήνας.
Ο ίδιος θυμάται και το έχει κατ' επανάληψη αφηγηθεί σε φίλους του, τη στιγμή όπου «δεμένος» με τις ίδιες χειροπέδες με τον φίλο του τον Αντ. Λιβάνη, σήκωσαν ψηλά τα χέρια, σε χαιρετισμό στον κόσμο που βρίσκονταν εκεί, όταν οδηγούνταν στις φυλακές…
Με τους Γ. Πεσμαζόγλου, Β. Τσουδερού, Γ. Κουμάντο και άλλους αγωνιστές ίδρυσαν την Εταιρεία Μελέτης Ελληνικών Προβλημάτων, την ΕΜΕΠ, που διακρίθηκε ως «κυψέλη» αντιδικτατορικών εκδηλώσεων. Ορισμένες εξ αυτών δημόσιες. Άρα ενοχλητικές για το δικτατορικό καθεστώς, που δεν άντεχε ούτε και αυτά τα ψήγματα «ελεύθερης» έκφρασης που «παραχώρησαν» για δικές τους σκοπιμότητες…
Έτσι έπειτα από μια τέτοια δημόσια εκδήλωση για τα ανθρώπινα δικαιώματα (ειρωνεία…) τον Μάη του 1972, εκδήλωση με ομιλητές, μεταξύ άλλων, και τους Πεπονή και Κουμάντο, το καθεστώς διέλυσε την ΕΜΕΠ και συνέλαβε και εκτόπισε τρία στελέχη της, τους (κατά σειρά) Αν. Πεπονή, Γ. Κουμάντο και Γ. Πεσμαζόγλου. Οι Πεπονής και Πεσμαζόγλου παρέμειναν εκτοπισμένοι ως τον Δεκέμβρη του 1972…
Εκείνη την περίοδο θα σμιλευτούν και φιλίες πολύτιμες, ακριβές. Με τον Αντ. Λιβάνη, για παράδειγμα, τον Γ. Κουμάντο, τον Τάκη Παππά…
Γεγονότα που θα περιγράψει αργότερα και σε βιβλία του, όπως το «Προσωπική Μαρτυρία» ή το «1961-1981. Τα γεγονότα και τα πρόσωπα». Πολύτιμες παρακαταθήκες για τη νέα γενιά.
«Επιστρέφουμε» στην περίοδο της δικτατορίας, στη διάρκεια της οποίας συνολικά πέντε φορές συνελήφθη, εκτοπίστηκε ή κρατήθηκε.
Ενδεικτικά και μόνο προσθέτουμε στα όσα προαναφέραμε τη σύλληψή του μετά τη δεύτερη εξέγερση της Νομικής, τον Απρίλη του 1973, και την εν συνεχεία κράτησή του επί τρεις μήνες σε απομόνωση, στα κολαστήρια της διαβόητης ΕΣΑ. Τρεις μήνες βασανιστηρίων και αδούλωτου φρονήματος, μια περίοδος-εύσημο στη διαδρομή του Αν. Πεπονή…
Προσέξτε όμως. Αυτά τα αγωνιστικά του εύσημα, αυτήν τη μαχητική και ασυμβίβαστη πορεία του, ο πολιτικός και άνθρωπος Αν. Πεπονής ουδέποτε επιχείρησε να τα «εξαργυρώσει». Ουδέποτε τα περιέφερε προς περιγραφή για να εισπράξει επαίνους. Ουδέποτε τα «διαλάλησε» ούτε τα «διαφήμισε». Σεμνός συνέχισε να πορεύεται, έχοντας την πεποίθηση ότι απλώς έπραξε το καθήκον του, είπε το ΝΑΙ που έπρεπε να πει σε μεγάλες στιγμές.
Και η μεταπολιτευτική του διαδρομή, στον ίδιο δρόμο της συνέπειας και της διδαχής ήθους, ήταν γεμάτη από αγώνες, σε άλλα βέβαια επίπεδα, από συνέπεια, από εντιμότητα.
Βουλευτής της Α΄ Αθήνας του ΠΑΣΟΚ, απ' το 1977 έως το 2000. Ευρωβουλευτής το 1981. Υπουργός Βιομηχανίας - Ενέργειας το 1981-82. Άνευ Χαρτοφυλακίου με αρμοδιότητα τα κρατικά ΜΜΕ το 1984. Βιομηχανίας - Ενέργειας - Έρευνας το 1986-89, 1989-1990 και 1995. Υπουργός Προεδρίας της Κυβέρνησης το 1989 και το 1993-94. Δικαιοσύνης το 1995 και Υγείας - Πρόνοιας το 1996.
Ο ίδιος θεωρούσε και το έλεγε –και δικαίως– ως μια απ' τις πολυτιμότερες δράσεις του μετά τη μεταπολίτευση το ότι υπήρξε εισηγητής και κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος της πλειοψηφίας (του ΠΑΣΟΚ) κατά τη συνταγματική αναθεώρηση του 1985/1986.
Κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΠΑΣΟΚ ήταν επίσης κατά την περίοδο 1989-1993. Ιδιαίτερα η παρουσία του στη Βουλή, κατά το «βρώμικο '89», στην υπεράσπιση τότε του Ανδρέα Παπανδρέου, ήταν εξαιρετικά σημαντική. Ιστορική. Οι τότε ομιλίες του καταγράφηκαν ως λόγοι μεγάλου ρήτορα. Και θεωρούσε τιμή του, ότι ως κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος αναπλήρωσε, τον Οκτώβριο του 1991, τον Α. Παπανδρέου, κατά τη συζήτηση στη Βουλή σε επίπεδο αρχηγών κομμάτων, για την εξωτερική πολιτική.
Αλλά εκείνη την επίσης ταραγμένη εποχή του 1989-1993 ο Αν. Πεπονής διακρίθηκε για την έξοχη κοινοβουλευτική του παρουσία, ιδιαίτερα δε, όπως προαναφέραμε, το καλοκαίρι του 1989, όταν με μοναδικό τρόπο και με αγορεύσεις που άφησαν εποχή, στάθηκε στο πλευρό του Α. Παπανδρέου, όταν άλλα στελέχη του ΠΑΣΟΚ είχαν αποστασιοποιηθεί, είχαν φυγομαχήσει. Κι όμως, πολλά απ' αυτά τα στελέχη αργότερα διεκδικούσαν δάφνες… αντιστασιακών, σε αντίθεση με τον Αν. Πεπονή, ο οποίος ούτε τότε επιχείρησε να εξαργυρώσει τη μαχητική του παρουσία…
Γνωρίζουμε ότι ο ιδρυτής του ΠΑΣΟΚ εκτιμούσε και κάτι άλλο, ιδιαίτερα στον φίλο και συνεργάτη του: Ότι ήταν απ' τα ελάχιστα στελέχη που ποτέ δεν εντάχτηκε σε λογικές συσχετισμών και μηχανισμών, δεν ήταν ποτέ μέλος «ομάδας».
Αλλά αυτή η σχέση σεβασμού, αλληλοεκτίμησης και αντιπαράθεσης όταν κρινόταν αναγκαίο, κράτησε μέχρι που ο Ανδρέας έφυγε απ' τη ζωή, στις 23 Ιουνίου του 1996.
Αξίζει ίσως να θυμίσουμε ένα παράδειγμα του πώς λειτουργούσε ο Αν. Πεπονής και πώς τον αντιμετώπιζε ο Α. Παπανδρέου.
Κατά την περίοδο 1990-93, όταν ήταν αντιπολίτευση το ΠΑΣΟΚ, σε κάποια συνεδρίαση της Βουλής είχε ο Αν. Πεπονής μια έντονη λογομαχία με έναν άλλο ευπατρίδη της πολιτικής, τον τότε πρόεδρο της Βουλής Αθ. Τσαλδάρη. Ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΠΑΣΟΚ τότε θεώρησε εαυτόν θιγέντα και υπέβαλε την παραίτησή του!
Ενημερώθηκε αμέσως ο Α. Παπανδρέου, ο οποίος ακριβώς επειδή εγνώριζε τον χαρακτήρα του και τον τρόπο λειτουργίας του έσπευσε να πάει στη Βουλή προκειμένου να τον αποτρέψει. Και σε συνεργάτη του ο οποίος τον ρώτησε «μα καλά, γιατί δεν τον παίρνεις τηλέφωνο», απάντησε:
– Δεν τον ξέρεις καλά τον Σάκη, μου φαίνεται. Σε τέτοια θέματα ευθιξίας είναι περίεργος, δεν σηκώνει μύγα στο σπαθί του. Μόνο αν τον συναντήσω υπάρχει περίπτωση να τον μεταπείσω!
Πρόσθεσε ότι «μόνο ο Σάκης θα μπορούσε να παραιτηθεί για ένα τέτοιο θέμα». Όταν έφτασε στη Βουλή και τον συνάντησε του είπε «αποκλείεται να δεχτώ την παραίτησή σου, σε καλύπτω απολύτως». Και μόνο έτσι τον έπεισε…
Αυτή του η «δογματική» εμμονή σε ιδέες, θέσεις, αρχές, τον χαρακτήρισε και κατά την περίοδο της πρωθυπουργίας του Κ. Σημίτη.
Έχει, για παράδειγμα, καταγραφεί ότι στη δραματική συνεδρίαση του Υπουργικού Συμβουλίου, την επομένη της μεγάλης κρίσης των Υμίων, ο Αν. Πεπονής με μία παρέμβασή του πλήρη επιχειρημάτων ιστορικών και πολιτικών, περιέγραψε το τι πραγματικά σήμαινε το αποτέλεσμα των κυβερνητικών χειρισμών τόσο για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις όσο και για το μέλλον των ελληνικών θέσεων για το Αιγαίο. Εξέφρασε ανησυχίες και προβληματισμούς με τρόπο θαρραλέο και με επιχειρήματα στέρεα. Αυτή η παρέμβαση, που είδε αργότερα το φως της δημοσιότητας απ' τη δημοσιογραφική έρευνα, νομίζουμε ότι αποτελεί ένα ντοκουμέντο πολιτικής παρέμβασης με ιστορικές διαστάσεις…
Ο Αν. Πεπονής εξέφρασε διαφωνίες με το «σύμφωνο της Μαδρίτης», με τους χειρισμούς στην υπόθεση Οτσαλάν, με χειρισμούς γενικότερα στα ελληνοτουρκικά, στις διαβουλεύσεις για το Αιγαίο. Με αποφασιστικότητα, αλλά και αξιοπρέπεια και κομματική συνείδηση. Δεν περιέφερε τις όποιες διαφωνίες του ούτε στα τηλεοπτικά «παράθυρα» ούτε στα ΜΜΕ γενικότερα. Αλλά δεν έκανε και εκπτώσεις σε ό,τι θεωρούσε αρνητικό για την Ελλάδα. Εξέφρασε επίσης διαφωνίες και για σημεία της κοινωνικής και οικονομικής πολιτικής. Ήθελε τη συνέχεια πολιτικών και πατριωτικών και προοδευτικών σε κοινωνικό επίπεδο. Και πάλευε γι' αυτό. Με συνέπεια. Χωρίς και σε αυτήν την περίοδο να «βάλει νερό στο κρασί του». Καταγράφηκε, εκείνη την περίοδο, ως ο εκφραστής του πατριωτικού ΠΑΣΟΚ, με τα κείμενά του, τις εν γένει παρεμβάσεις του. Και αυτό ελάχιστοι το επεσήμαναν, ακόμα και τούτες τις μέρες…
Ίσως γι' αυτό δεν ήταν αρεστός σε αρκετά ΜΜΕ…
Σίγουρα πάντως δεν ήταν αρεστός σε κάποιους στο ίδιο του το κόμμα!
Γι' αυτό, στις εκλογές του 2000 πολεμήθηκε από «συντρόφους» του, πολλοί απ' τους οποίους τις προηγούμενες μέρες βγήκαν κι έκαναν δηλώσεις γι' αυτόν! Τότε όμως, το 2000, τον πολέμησαν με τη γραμμή «να μην εκλεγεί ο Πεπονής, όλο προβλήματα δημιουργεί»…
Αποτέλεσμα, η μη επανεκλογή του. Πικράθηκε πολύ. Αλλά, περήφανος όπως ήταν, ουδέποτε δημοσιοποίησε αυτήν του την πίκρα…
Άλλωστε αυτό το κόστος που κάθε φορά εισέπραττε ουδέποτε τον έκαμψε. Ουδέποτε τον απομάκρυνε απ' τις αρχές του. Αυτές που τον συντρόφευαν σε στιγμές δύσκολες, ακόμα και οριακές…
Κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΠΑΣΟΚ ήταν επίσης κατά την περίοδο 1989-1993. Ιδιαίτερα η παρουσία του στη Βουλή, κατά το «βρώμικο '89», στην υπεράσπιση τότε του Ανδρέα Παπανδρέου, ήταν εξαιρετικά σημαντική. Ιστορική. Οι τότε ομιλίες του καταγράφηκαν ως λόγοι μεγάλου ρήτορα. Και θεωρούσε τιμή του, ότι ως κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος αναπλήρωσε, τον Οκτώβριο του 1991, τον Α. Παπανδρέου, κατά τη συζήτηση στη Βουλή σε επίπεδο αρχηγών κομμάτων, για την εξωτερική πολιτική.
Αλλά εκείνη την επίσης ταραγμένη εποχή του 1989-1993 ο Αν. Πεπονής διακρίθηκε για την έξοχη κοινοβουλευτική του παρουσία, ιδιαίτερα δε, όπως προαναφέραμε, το καλοκαίρι του 1989, όταν με μοναδικό τρόπο και με αγορεύσεις που άφησαν εποχή, στάθηκε στο πλευρό του Α. Παπανδρέου, όταν άλλα στελέχη του ΠΑΣΟΚ είχαν αποστασιοποιηθεί, είχαν φυγομαχήσει. Κι όμως, πολλά απ' αυτά τα στελέχη αργότερα διεκδικούσαν δάφνες… αντιστασιακών, σε αντίθεση με τον Αν. Πεπονή, ο οποίος ούτε τότε επιχείρησε να εξαργυρώσει τη μαχητική του παρουσία…
Γνωρίζουμε ότι ο ιδρυτής του ΠΑΣΟΚ εκτιμούσε και κάτι άλλο, ιδιαίτερα στον φίλο και συνεργάτη του: Ότι ήταν απ' τα ελάχιστα στελέχη που ποτέ δεν εντάχτηκε σε λογικές συσχετισμών και μηχανισμών, δεν ήταν ποτέ μέλος «ομάδας».
Αλλά αυτή η σχέση σεβασμού, αλληλοεκτίμησης και αντιπαράθεσης όταν κρινόταν αναγκαίο, κράτησε μέχρι που ο Ανδρέας έφυγε απ' τη ζωή, στις 23 Ιουνίου του 1996.
Αξίζει ίσως να θυμίσουμε ένα παράδειγμα του πώς λειτουργούσε ο Αν. Πεπονής και πώς τον αντιμετώπιζε ο Α. Παπανδρέου.
Κατά την περίοδο 1990-93, όταν ήταν αντιπολίτευση το ΠΑΣΟΚ, σε κάποια συνεδρίαση της Βουλής είχε ο Αν. Πεπονής μια έντονη λογομαχία με έναν άλλο ευπατρίδη της πολιτικής, τον τότε πρόεδρο της Βουλής Αθ. Τσαλδάρη. Ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΠΑΣΟΚ τότε θεώρησε εαυτόν θιγέντα και υπέβαλε την παραίτησή του!
Ενημερώθηκε αμέσως ο Α. Παπανδρέου, ο οποίος ακριβώς επειδή εγνώριζε τον χαρακτήρα του και τον τρόπο λειτουργίας του έσπευσε να πάει στη Βουλή προκειμένου να τον αποτρέψει. Και σε συνεργάτη του ο οποίος τον ρώτησε «μα καλά, γιατί δεν τον παίρνεις τηλέφωνο», απάντησε:
– Δεν τον ξέρεις καλά τον Σάκη, μου φαίνεται. Σε τέτοια θέματα ευθιξίας είναι περίεργος, δεν σηκώνει μύγα στο σπαθί του. Μόνο αν τον συναντήσω υπάρχει περίπτωση να τον μεταπείσω!
Πρόσθεσε ότι «μόνο ο Σάκης θα μπορούσε να παραιτηθεί για ένα τέτοιο θέμα». Όταν έφτασε στη Βουλή και τον συνάντησε του είπε «αποκλείεται να δεχτώ την παραίτησή σου, σε καλύπτω απολύτως». Και μόνο έτσι τον έπεισε…
Αυτή του η «δογματική» εμμονή σε ιδέες, θέσεις, αρχές, τον χαρακτήρισε και κατά την περίοδο της πρωθυπουργίας του Κ. Σημίτη.
Έχει, για παράδειγμα, καταγραφεί ότι στη δραματική συνεδρίαση του Υπουργικού Συμβουλίου, την επομένη της μεγάλης κρίσης των Υμίων, ο Αν. Πεπονής με μία παρέμβασή του πλήρη επιχειρημάτων ιστορικών και πολιτικών, περιέγραψε το τι πραγματικά σήμαινε το αποτέλεσμα των κυβερνητικών χειρισμών τόσο για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις όσο και για το μέλλον των ελληνικών θέσεων για το Αιγαίο. Εξέφρασε ανησυχίες και προβληματισμούς με τρόπο θαρραλέο και με επιχειρήματα στέρεα. Αυτή η παρέμβαση, που είδε αργότερα το φως της δημοσιότητας απ' τη δημοσιογραφική έρευνα, νομίζουμε ότι αποτελεί ένα ντοκουμέντο πολιτικής παρέμβασης με ιστορικές διαστάσεις…
Ο Αν. Πεπονής εξέφρασε διαφωνίες με το «σύμφωνο της Μαδρίτης», με τους χειρισμούς στην υπόθεση Οτσαλάν, με χειρισμούς γενικότερα στα ελληνοτουρκικά, στις διαβουλεύσεις για το Αιγαίο. Με αποφασιστικότητα, αλλά και αξιοπρέπεια και κομματική συνείδηση. Δεν περιέφερε τις όποιες διαφωνίες του ούτε στα τηλεοπτικά «παράθυρα» ούτε στα ΜΜΕ γενικότερα. Αλλά δεν έκανε και εκπτώσεις σε ό,τι θεωρούσε αρνητικό για την Ελλάδα. Εξέφρασε επίσης διαφωνίες και για σημεία της κοινωνικής και οικονομικής πολιτικής. Ήθελε τη συνέχεια πολιτικών και πατριωτικών και προοδευτικών σε κοινωνικό επίπεδο. Και πάλευε γι' αυτό. Με συνέπεια. Χωρίς και σε αυτήν την περίοδο να «βάλει νερό στο κρασί του». Καταγράφηκε, εκείνη την περίοδο, ως ο εκφραστής του πατριωτικού ΠΑΣΟΚ, με τα κείμενά του, τις εν γένει παρεμβάσεις του. Και αυτό ελάχιστοι το επεσήμαναν, ακόμα και τούτες τις μέρες…
Ίσως γι' αυτό δεν ήταν αρεστός σε αρκετά ΜΜΕ…
Σίγουρα πάντως δεν ήταν αρεστός σε κάποιους στο ίδιο του το κόμμα!
Γι' αυτό, στις εκλογές του 2000 πολεμήθηκε από «συντρόφους» του, πολλοί απ' τους οποίους τις προηγούμενες μέρες βγήκαν κι έκαναν δηλώσεις γι' αυτόν! Τότε όμως, το 2000, τον πολέμησαν με τη γραμμή «να μην εκλεγεί ο Πεπονής, όλο προβλήματα δημιουργεί»…
Αποτέλεσμα, η μη επανεκλογή του. Πικράθηκε πολύ. Αλλά, περήφανος όπως ήταν, ουδέποτε δημοσιοποίησε αυτήν του την πίκρα…
Άλλωστε αυτό το κόστος που κάθε φορά εισέπραττε ουδέποτε τον έκαμψε. Ουδέποτε τον απομάκρυνε απ' τις αρχές του. Αυτές που τον συντρόφευαν σε στιγμές δύσκολες, ακόμα και οριακές…
Ως υπουργός Βιομηχανίας - Ενέργειας - Τεχνολογίας διαπραγματεύτηκε το 1987-1988 και συμφώνησε την εισαγωγή του φυσικού αερίου στην Ελλάδα απ' την τότε ΕΣΣΔ και την Αλγερία. Επί θητείας του στο υπουργείο αυτό ξεκίνησε το αντίστοιχο έργο.
Ως υπουργός αρμόδιος για την ενεργειακή πολιτική εισηγήθηκε και χειρίστηκε τη μεθόδευση και τα μέτρα αποσύνδεσης των ερευνών ξένων εταιρειών για πετρέλαια στο Β. Αιγαίο από ζητήματα εθνικής ασφάλειας και εξωτερικής πολιτικής. Για το ζήτημα αυτό, εξόχως σημαντικό, είναι πάρα πολύ ενδιαφέρον το τελευταίο του βιβλίο «ΓΙΑ ΤΟ ΖΗΤΗΜΑ ΤΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ - Τα πετρέλαια, ο Μάρτης του '87, οι ''συνοριακές διαφορές'', η Ευρωπαϊκή Ένωση και η ''ενεργειακή γέφυρα''».
Στο βιβλίο αυτό ο Αν. Πεπονής εκφράζει και τεκμηριώνει την εκτίμηση ότι «το ζήτημα του Αιγαίου επηρεάζεται και από εξελίξεις που αφορούν στον ενεργειακό εφοδιασμό και την καλούμενη ''ενεργειακή ασφάλεια'' των κρατών της ΕΕ».
Αυτός ήταν ο Αναστάσης Πεπονής. Όσο οι λέξεις, αραδιασμένες επίπονα σε κείμενο μιας εφημερίδας, μπορούν, αν μπορούν, να αποτυπώσουν, στοιχειωδώς έστω, μια πολιτική διαδρομή συνέπειας, θάρρους, εντιμότητας…
Ξέρετε κάτι; Όλο και σπανίζουν οι πολιτικοί οι οποίοι αρνούνται να συμβιβαστούν, να ενταχθούν σε ένα σύστημα όπου η μιντιοκρατία καθορίζει και καθοδηγεί πολλά και πολλούς και όπου η «επικοινωνία» τείνει εν πολλοίς να υποκαταστήσει την καθαρή πολιτική.
Ειλικρινά, και επειδή πολλές φορές πολύς λόγος γίνεται για την ανάγκη ανανέωσης της πολιτικής, για την οποία φυσικά ουδείς διαφωνεί, αναρωτιόμαστε:
• Πόσοι νέοι πολιτικοί διαθέτουν αυτό το χάρισμα της ασυμβίβαστης ανανέωσης, της μη υπαγορευμένης από επικοινωνιακούς κομπογιανιτισμούς, που διέθετε ο Αν. Πεπονής;
ΥΓ.: Για την ιστορία. Όταν, τον Φλεβάρη του 2005, ο τότε πρωθυπουργός Κ. Καραμανλής και οι στενοί του συνεργάτες διαβουλεύονταν για να επιλέξουν ποιον θα προτείνουν για νέο Πρόεδρο της Δημοκρατίας, έφτασαν να συζητούν στο τέλος για δύο πρόσωπα. Τον Κάρ. Παπούλια και τον Αν. Πεπονή. Τελικά επελέγη ο πρώτος…
Ως υπουργός αρμόδιος για την ενεργειακή πολιτική εισηγήθηκε και χειρίστηκε τη μεθόδευση και τα μέτρα αποσύνδεσης των ερευνών ξένων εταιρειών για πετρέλαια στο Β. Αιγαίο από ζητήματα εθνικής ασφάλειας και εξωτερικής πολιτικής. Για το ζήτημα αυτό, εξόχως σημαντικό, είναι πάρα πολύ ενδιαφέρον το τελευταίο του βιβλίο «ΓΙΑ ΤΟ ΖΗΤΗΜΑ ΤΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ - Τα πετρέλαια, ο Μάρτης του '87, οι ''συνοριακές διαφορές'', η Ευρωπαϊκή Ένωση και η ''ενεργειακή γέφυρα''».
Στο βιβλίο αυτό ο Αν. Πεπονής εκφράζει και τεκμηριώνει την εκτίμηση ότι «το ζήτημα του Αιγαίου επηρεάζεται και από εξελίξεις που αφορούν στον ενεργειακό εφοδιασμό και την καλούμενη ''ενεργειακή ασφάλεια'' των κρατών της ΕΕ».
Αυτός ήταν ο Αναστάσης Πεπονής. Όσο οι λέξεις, αραδιασμένες επίπονα σε κείμενο μιας εφημερίδας, μπορούν, αν μπορούν, να αποτυπώσουν, στοιχειωδώς έστω, μια πολιτική διαδρομή συνέπειας, θάρρους, εντιμότητας…
Ξέρετε κάτι; Όλο και σπανίζουν οι πολιτικοί οι οποίοι αρνούνται να συμβιβαστούν, να ενταχθούν σε ένα σύστημα όπου η μιντιοκρατία καθορίζει και καθοδηγεί πολλά και πολλούς και όπου η «επικοινωνία» τείνει εν πολλοίς να υποκαταστήσει την καθαρή πολιτική.
Ειλικρινά, και επειδή πολλές φορές πολύς λόγος γίνεται για την ανάγκη ανανέωσης της πολιτικής, για την οποία φυσικά ουδείς διαφωνεί, αναρωτιόμαστε:
• Πόσοι νέοι πολιτικοί διαθέτουν αυτό το χάρισμα της ασυμβίβαστης ανανέωσης, της μη υπαγορευμένης από επικοινωνιακούς κομπογιανιτισμούς, που διέθετε ο Αν. Πεπονής;
ΥΓ.: Για την ιστορία. Όταν, τον Φλεβάρη του 2005, ο τότε πρωθυπουργός Κ. Καραμανλής και οι στενοί του συνεργάτες διαβουλεύονταν για να επιλέξουν ποιον θα προτείνουν για νέο Πρόεδρο της Δημοκρατίας, έφτασαν να συζητούν στο τέλος για δύο πρόσωπα. Τον Κάρ. Παπούλια και τον Αν. Πεπονή. Τελικά επελέγη ο πρώτος…
Κροκοδείλια δάκρυα...
Κοινός τόπος, το επίπεδο υψηλού ήθους, η έμπρακτη πολιτική εντιμότητα και η με συνέπεια πίστη στις αρχές της Δημοκρατίας και της Δικαιοσύνης του αείμνηστου Ανάσταση Πεπονή.
Εκείνο όμως που σκοπίμως αποσιωπήθηκε είναι ότι έχασε τη βουλευτική του έδρα ακριβώς λόγω της πολιτικής του εντιμότητας και της έμπρακτης πίστης του στη Δικαιοσύνη και στην Αξιοκρατία. Βέβαια, το γεγονός αυτό καθαυτό δεν συνιστούσε προσωπική απώλεια, αλλά απώλεια για την ουσία της Δημοκρατίας. Αξίζει πάντως να υπενθυμίσουμε ποιοι ήταν οι κύριοι υπεύθυνοι αυτού του πολιτικού εξοστρακισμού που υπέστη ο εκλιπών, επειδή θεσμοθέτησε την αξιοκρατία και χτύπησε με νόμο την πολιτική αγυρτεία και τους αρχιερείς της. Κατά κύριο λόγο εκείνοι που του κήρυξαν τον βρώμικο πόλεμο ήταν βουλευτές και πολιτευτές του ΠΑΣΟΚ, χωρίς να εξαιρούνται και συνάδελφοί τους από άλλα κόμματα. Τα υλικά της λάσπης τους από τη μάντρα του χυδαίου παλαιοκομματισμού, του πολιτικού εκμαυλισμού του λαού και του άκρατου αμοραλισμού.
«Εγώ είχα εξασφαλίσει τον διορισμό της κορούλας σου, όπως είχα υποσχεθεί, αλλά ήρθε αυτός ο Πεπονής και μας κατέστρεψε με τον νόμο του περί Αξιοκρατίας λέει... Πού ακούστηκε να μην μπορούμε να διορίσουμε ούτε τα παιδιά μας; Πηγαίνετε λοιπόν τώρα στον Πεπονή να σας τα διορίσει». Κάπως έτσι απαντούσε ο πολιτικάντης βουλευτής στην εκλογική πελατεία του μετά την ψήφιση του «νόμου Πεπονή». Η απάντηση του ψηφοφόρου ποια ήταν; Όχι η, δημοκρατικά, αναμενόμενη: «Μπράβο στον Πεπονή. Επιτέλους θα απαλλαχθούμε από την ανάγκη να γλείφουμε κατουρημένες ποδιές για να διοριστεί το παιδί μας, ακόμη και όταν δεν αξίζει, σε βάρος άλλου με περισσότερα προσόντα». Αντί για μια τέτοια στάση, φώναζε: «Μαύρο στον Πεπονή» και για να είναι και... συνεπής έδιδε την ψήφο του στους μαυραγορίτες της πολιτικής. Τα δάκρυα, επομένως, που χύνουν τώρα ορισμένοι, πολιτικοί και πολίτες, είναι απολύτων κροκοδείλια, αφού είχαν κάνει ό,τι μπορούσαν για να τον θάψουν πολύ πριν πεθάνει.
Εκείνο όμως που σκοπίμως αποσιωπήθηκε είναι ότι έχασε τη βουλευτική του έδρα ακριβώς λόγω της πολιτικής του εντιμότητας και της έμπρακτης πίστης του στη Δικαιοσύνη και στην Αξιοκρατία. Βέβαια, το γεγονός αυτό καθαυτό δεν συνιστούσε προσωπική απώλεια, αλλά απώλεια για την ουσία της Δημοκρατίας. Αξίζει πάντως να υπενθυμίσουμε ποιοι ήταν οι κύριοι υπεύθυνοι αυτού του πολιτικού εξοστρακισμού που υπέστη ο εκλιπών, επειδή θεσμοθέτησε την αξιοκρατία και χτύπησε με νόμο την πολιτική αγυρτεία και τους αρχιερείς της. Κατά κύριο λόγο εκείνοι που του κήρυξαν τον βρώμικο πόλεμο ήταν βουλευτές και πολιτευτές του ΠΑΣΟΚ, χωρίς να εξαιρούνται και συνάδελφοί τους από άλλα κόμματα. Τα υλικά της λάσπης τους από τη μάντρα του χυδαίου παλαιοκομματισμού, του πολιτικού εκμαυλισμού του λαού και του άκρατου αμοραλισμού.
«Εγώ είχα εξασφαλίσει τον διορισμό της κορούλας σου, όπως είχα υποσχεθεί, αλλά ήρθε αυτός ο Πεπονής και μας κατέστρεψε με τον νόμο του περί Αξιοκρατίας λέει... Πού ακούστηκε να μην μπορούμε να διορίσουμε ούτε τα παιδιά μας; Πηγαίνετε λοιπόν τώρα στον Πεπονή να σας τα διορίσει». Κάπως έτσι απαντούσε ο πολιτικάντης βουλευτής στην εκλογική πελατεία του μετά την ψήφιση του «νόμου Πεπονή». Η απάντηση του ψηφοφόρου ποια ήταν; Όχι η, δημοκρατικά, αναμενόμενη: «Μπράβο στον Πεπονή. Επιτέλους θα απαλλαχθούμε από την ανάγκη να γλείφουμε κατουρημένες ποδιές για να διοριστεί το παιδί μας, ακόμη και όταν δεν αξίζει, σε βάρος άλλου με περισσότερα προσόντα». Αντί για μια τέτοια στάση, φώναζε: «Μαύρο στον Πεπονή» και για να είναι και... συνεπής έδιδε την ψήφο του στους μαυραγορίτες της πολιτικής. Τα δάκρυα, επομένως, που χύνουν τώρα ορισμένοι, πολιτικοί και πολίτες, είναι απολύτων κροκοδείλια, αφού είχαν κάνει ό,τι μπορούσαν για να τον θάψουν πολύ πριν πεθάνει.
Μανώλης Μηλιαράκης
Πρόεδρος της
«Χριστιανικής Δημοκρατίας»
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου