Με κυριότερο υπαίτιο το στρατό, που δρα μεροληπτικά υπέρ των μουσουλμάνων, η σημαντικότερη μουσουλμανική χώρα της Μέσης Ανατολής θέτει σε κίνδυνο τον εκδημοκρατισμό της.
Υπό διωγμό οι χριστιανοί της Αιγύπτου
Βόμβα στα θεμέλια της μετάβασης προς τον εκδημοκρατισμό της Αιγύπτου έβαλαν οι βίαιες επιθέσεις κατά της μειονότητας των χριστιανών Κοπτών της χώρας την περασμένη εβδομάδα, στα αιματηρότερα επεισόδια μετά την προ οκταμήνου πτώση του καθεστώτος Μουμπάρακ.
Τα επεισόδια ξεκίνησαν στη διάρκεια ειρηνικής συγκέντρωσης χιλιάδων Κοπτών έξω από την κρατική τηλεόραση, στο Κάιρο, οι οποίοι διαμαρτύρονταν για την πρόσφατη επίθεση μουσουλμάνων σε μια νεόδμητη εκκλησία στη νότια πόλη της Εντφού, με τη δικαιολογία ότι δεν είχε άδεια ανέγερσης.
Σύμφωνα με αυτόπτες μάρτυρες, αλλά και μέλη ακτιβιστικών οργανώσεων και βίντεο που κυκλοφόρησαν στο διαδίκτυο, οι συγκεντρωθέντες δέχτηκαν ξαφνικά επίθεση από ένοπλους μουσουλμάνους, με το πρόσχημα ότι διαρρηγνύουν την εθνική ενότητα, ενώ λίγο μετά παρενέβησαν και στρατιωτικές δυνάμεις, που στράφηκαν με πραγματικά πυρά εναντίον των χριστιανών. Μάλιστα, εικόνες δείχνουν στρατιωτικά οχήματα να εφορμούν κατά του πλήθους, μη διστάζοντας να τους χτυπήσουν, με τον τελικό απολογισμό να φτάνει τους 26 νεκρούς και τους 500 τραυματίες.
Σε πορείες διαμαρτυρίας των Κοπτών, μετά τα επεισόδια της Κυριακής, η οργή στράφηκε κυρίως κατά του στρατού. Το Ανώτατο Συμβούλιο του Στρατού, που έχει αναλάβει να προετοιμάσει το σκηνικό για τις πρώτες εκλογές στη μετά Μουμπάρακ εποχή, στις 28 Νοεμβρίου, εξέδωσε αυστηρή ανακοίνωση με σκοπό να καταστείλει προ της γενέσεώς της οποιαδήποτε μελλοντική διαδήλωση διαμαρτυρίας. Σύμφωνα με αυτή, οι ένοπλες δυνάμεις προτίθενται να λάβουν όλα τα «αναγκαία μέτρα ασφάλειας» και να εφαρμόσουν απολύτως το νόμο, στέλνοντας στα δικαστήρια όσους εμπλέκονται σε βίαια επεισόδια. Αλλά για να μην υπάρχουν ψευδαισθήσεις σε ποιον απευθύνονται κυρίως οι απειλές αυτές, τα ΜΜΕ, που ελέγχονται από το στρατό, ενθάρρυναν την ίδια στιγμή όσους είναι «πατριώτες» να υπερασπιστούν το στρατό από τον «χριστιανικό όχλο». Την επικίνδυνα μεροληπτική στάση του στρατού απέρριψε πάντως ο υπουργός Οικονομικών και αντιπρόεδρος της Αιγύπτου Χάζεμ ελ-Μπεμπλάουι, υποβάλλοντας την παραίτησή του για τους λάθος χειρισμούς της κυβέρνησης την ημέρα των ταραχών.
Η παρατεταμένη διαδικασία του εκδημοκρατισμού έχει αρχίσει πλέον να δημιουργεί υποψίες για τον επιδιωκόμενο ρόλο του στρατού. Με βάση το χρονοδιάγραμμα της μετάβασης στο νέο καθεστώς, ώσπου να συγκροτηθούν τα δύο Σώματα της Βουλής, να ψηφιστεί και να τεθεί σε δημοψήφισμα το νέο Σύνταγμα αλλά και να ψηφιστεί ο νέος πρόεδρος της χώρας, θα έχουμε φτάσει σχεδόν στα τέλη του 2012. Δεν είναι μάλιστα λίγοι όσοι ισχυρίζονται ότι ο σημερινός επικεφαλής του Στρατιωτικού Συμβουλίου Μ. Ταντάουι σκέφτεται να είναι υποψήφιος για το αξίωμα του προέδρου, κάτι που θα επιτρέψει στο στρατό να συνεχίσει και στο δημοκρατικό καθεστώς να παίζει πρωταγωνιστικό ρόλο στη νομή της εξουσίας.
Ο ρόλος της Μουσουλμανικής Αδελφότητας
Αν και μακράν τα σοβαρότερα, τα επεισόδια της περασμένης εβδομάδας δεν ήταν τα πρώτα περιστατικά θρησκευτικής βίας μετά την επανάσταση. Ακραίοι σαλαφιστές είχαν εκδηλώσει αιματηρές επιθέσεις σε ναούς των Κοπτών τον περασμένο Μάρτιο και τον περασμένο Μάιο, στο Κάιρο και την Αλεξάνδρεια, με την ανοχή του στρατού.
«Γιατί δεν το κάνουν αυτό στους σαλαφιστές ή τη Μουσουλμανική Αδελφότητα όταν οργανώνουν διαδηλώσεις; Αυτή δεν είναι πια η χώρα μου» ανέφερε χαρακτηριστικά ο χριστιανός Κόπτης Άλφρεντ Γιουνάν. Πράγματι, η 18ήμερη επανάσταση του περασμένου Φεβρουαρίου, όπου μουσουλμάνοι και Κόπτες βρίσκονταν πλάι πλάι στον αγώνα κατά του αυταρχικού καθεστώτος, σήμανε πολλές αλλαγές, μεταξύ των οποίων και την εμφάνιση στο προσκήνιο της οργάνωσης της Μουσουλμανικής Αδελφότητας, που βρισκόταν υπό περιορισμό επί καθεστώτος Μουμπάρακ. Το γεγονός αυτό προβληματίζει ιδιαίτερα τη μειονότητα των Κοπτών, που φοβάται περιθωριοποίησή της, όπως ακριβώς είχε γίνει το 2003 στο Ιράκ. Μετά την αμερικανική εισβολή και την πτώση του Σαντάμ και του μπααθικού καθεστώτος, οι 800.000 χριστιανοί υπέστησαν πογκρόμ από τους μουσουλμάνους, με αποτέλεσμα σήμερα να έχουν απομείνει στη χώρα μόλις 150.000.
Η παλαιότατη χριστιανική κοινότητα της Αιγύπτου αντιστοιχεί στο 10%-15% του πληθυσμού των 82 εκατομμυρίων, και βρισκόταν και πριν υπό την απειλή ακραίων ισλαμιστών. Για παράδειγμα, τη δεκαετία του 1990 οι Κόπτες, ιδίως της άνω Αιγύπτου, ήταν στόχος της ισλαμιστικής οργάνωσης Γκαμάα Ισλαμίγια. Ωστόσο τα πράγματα δεν ήταν τόσο απειλητικά για την κοινότητα. Η στάση του ίδιου του Μουμπάρακ δεν ήταν εχθρική απέναντι στους χριστιανούς, αναγνωρίζοντας επίσημα ως αργία τη γιορτή των Χριστουγέννων και αφήνοντας εντελώς ελεύθερη την ανέγερση χριστιανικών ναών. Μάλιστα, στη μειονότητα των Κοπτών ανήκαν ένας κυβερνήτης επαρχίας και δύο υπουργοί.
Είναι αλήθεια βέβαια ότι στη διοικητική ελίτ του κράτους δεν θα συναντούσε κανείς ποτέ χριστιανό, όπως ούτε στα δικαστήρια, τα πανεπιστήμια και το στρατό, αλλά αυτό ήταν ως ένα σημείο κατανοητό σε μια χώρα με μουσουλμανική παράδοση. Ίσως γι’ αυτό ο Κόπτης Πάπας Σενούντα υποστήριζε μέχρι τελευταία στιγμή τον Μουμπάρακ, την ίδια ώρα που πολλοί χριστιανοί έσπευδαν να διαδηλώσουν στην πλατεία Ταχρίρ. Και πρέπει να σημειωθεί ότι παρόμοια στήριξη παρέχει στο αυταρχικό καθεστώς Άσαντ και η επίσημη χριστιανική εκκλησία της Συρίας, μολονότι χριστιανοί ακτιβιστές βρίσκονται στην πρώτη γραμμή της αντιπολίτευσης. Πάντως, όλα αυτά έχουν αποτέλεσμα την περιχαράκωση των χριστιανών στα όρια της κοινότητας, ενισχύοντας το μειονοτικό αίσθημα.
Θρησκευτική βία και κατά των Εβραίων
Η θρησκευτική βία των ισλαμιστών της Αιγύπτου στρέφεται και εναντίον των Εβραίων. Τον περασμένο Σεπτέμβριο πλήθος διαδηλωτών είχε εισβάλει για λίγο στην πρεσβεία του Ισραήλ στο Κάιρο, αναγκάζοντας τον Ισραηλινό πρέσβη να εγκαταλείψει τη χώρα. Εξάλλου, ύστερα από δεκαετίες ηρεμίας στη χερσόνησο του Σινά, τον περασμένο Αύγουστο καταγράφηκε και πάλι επίθεση ισλαμιστών, με αποτέλεσμα τη δολοφονία 8 Ισραηλινών. Αυτό είναι που ανάγκασε το Ισραήλ την περασμένη εβδομάδα να επιτρέψει στην Αίγυπτο να αναπτύξει στρατιωτικές δυνάμεις στην περιοχή, που αποτελεί από το 1979 αποστρατιωτκοποιημένη ζώνη. Παράλληλα, εκδόθηκε ταξιδιωτική οδηγία στους Ισραηλινούς να αποφεύγουν την περιοχή.
Συμφωνία για την απελευθέρωση του Σαλίτ
Η Αίγυπτος είχε πάντως μεσολαβητικό ρόλο στην πρόσφατη συμφωνία του Ισραήλ και της Χαμάς για την απελευθέρωση του επί 1.934 μέρες κρατούμενου Ισραηλινού δεκανέα Γκιλάντ Σαλίτ, 25 ετών σήμερα. Ως αντάλλαγμα, προβλέπεται να αφεθούν ελεύθεροι 1.027 Παλαιστίνιοι, από τους συνολικά περίπου 5.000 που κρατούνται σε ισραηλινές φυλακές. Δεν θα είναι όμως μεταξύ αυτών ο Μαρουάν Μπαργκουτί, ανώτατο στέλεχος της Φατάχ και προαλειφόμενος για διάδοχος του Μ. Αμπάς, ούτε ορισμένα κορυφαία στελέχη της Χαμάς.
Η διαδικασία θα περατωθεί σε δύο φάσεις, με τους πρώτους 450 Παλαιστίνιους να αποφυλακίζονται με την απελευθέρωση του Σαλίτ και τους υπόλοιπους δύο μήνες αργότερα. «Είναι η καλύτερη συμφωνία που θα μπορούσαμε να έχουμε με δεδομένη την αναταραχή στην περιοχή» υπογράμμισε ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπ. Νετανιάχου, εξηγώντας γιατί η κυβέρνηση επέλεξε την απελευθέρωση των κρατουμένων, μετακινούμενη από τις αρχικά ανελαστικές της θέσεις (τις οποίες εξέφραζαν κυρίως οι επικεφαλής των μυστικών υπηρεσιών). Από την πλευρά του, ο αρχηγός της Χαμάς Χαλέντ Μεσάαλ χαρακτήρισε «εθνικό επίτευγμα για όλο τον παλαιστινιακό λαό» τη συμφωνία και πρόσθεσε ότι λυπάται που δεν κατάφερε να απελευθερώσει όλους τους συμπατριώτες του.
Όπως αναφέρουν παρατηρητές της περιοχής, οι δύο πλευρές έδειξαν μεγαλύτερη ευελιξία στις διαπραγματεύσεις διότι είχαν και οι δύο να κερδίσουν από την επιτυχία τους. Η μεν Χαμάς διότι έτσι τραβά τα φώτα από τον πρόεδρο της Παλαιστινιακής Αρχής Μ. Αμπάς, που έχει γίνει πολύ δημοφιλής μετά το αίτημά του στον ΟΗΕ για αναγνώριση του παλαιστινιακού κράτους, ο δε Νετανιάχου διότι ενισχύει το προφίλ του, ανταποκρινόμενος σε ένα επίμονο αίτημα μεγάλου μέρους της ισραηλινής κοινωνίας.
Να επισημανθεί πάντως ότι, όπως αναγνώρισε και ο πρόεδρος του Ισραήλ Σ. Πέρες, εποικοδομητικό ρόλο στις διαπραγματεύσεις των δύο πλευρών έπαιξε και η Άγκυρα, που, παρά τη λυσσαλέα κριτική της κυβέρνησης Ερντογάν το τελευταίο διάστημα στο Ισραήλ, επιδιώκει να έχει ρόλο σε όλα τα τεκταινόμενα στην περιοχή.
15-10-2011
Πηγή:
http://www.citypress.gr/freesunday/index.html?action=article&article=2056
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου