Η τραγωδία της Πτήσης VN-474 και η μοναδική επιζήσασα Ανέτ Χέρφκενς

Κυριακή 4 Μαΐου 2025

Η τραγωδία της Πτήσης VN-474 και η μοναδική επιζήσασα Ανέτ Χέρφκενς

Η τραγωδία της Πτήσης 474 της Vietnam Airlines και η μοναδική επιζήσασα Ανέτ Χέρφκενς

Η τραγωδία της πτήσης 474

Η πτήση 474 των Vietnam Airlines συνετρίβη κατά την προσέγγιση στο αεροδρόμιο Nha Trang στις 14 Νοεμβρίου 1992 κατά τη διάρκεια του κυκλώνα Forrest. Το αεροσκάφος ήταν ένα VN-A449 με αριθμό καταχώρισης Yakovlev Yak-40, ένα τρικινητήριο αεριωθούμενο αεροσκάφος που κατασκευάστηκε στη Σοβιετική Ένωση το 1976. Το αεροπλάνο πετούσε με εξαμελές πλήρωμα και 25 επιβάτες εκ των οποίων μόνο ένας επιβάτης επέζησε.

Το αεροσκάφος εκτελούσε εσωτερική προγραμματισμένη πτήση από το Διεθνές Αεροδρόμιο Tan Son Nhat προς το Αεροδρόμιο Nha Trang . Κατά την προσέγγιση στο αεροδρόμιο Nha Trang κατά τη διάρκεια κακοκαιρίας, κατέβηκε κάτω το ασφαλές υψόμετρο και χτύπησε σε δέντρα κατά μήκος μιας κορυφογραμμής του βουνού Ô Kha. Συνετρίβη και καταστράφηκε ολοσχερώς. Χρειάστηκαν οκτώ ημέρες στους διασώστες για να βρουν τα συντρίμμια του αεροπλάνου. Κατά την προσπάθεια διάσωσης τυχόν επιζώντων στάλθηκε στις 22 Νοεμβρίου 1992, από το Ανόι ένα βιετναμέζικο ελικόπτερο Mil Mi-8 που μετέφερε διασώστες αλλά συνετρίβη κοντά στο όρος Ô Kha την ίδια ημέρα. Και οι επτά επιβαίνοντες στο ελικόπτερο σκοτώθηκαν.

Από την αεροπορική τραγωδία σώθηκε μόνο μία επιβάτης η Ολανδή Ανέτ Χέρφκενς. Επέζησε οκτώ ημέρες με πολλαπλά τραύματα και συντηρήθηκε μόνο με το νερό της βροχής. Μερικοί επιβάτες επέζησαν από την αρχική πρόσκρουση, αλλά πέθαναν πριν προλάβουν να διασωθούν. Ο αρραβωνιαστικός της Χέρφκενς, ο οποίος ταξίδευε μαζί της, πέθανε ακαριαία κατά την πρόσκρουση.

Αυτή είναι η ιστορία της Ανέτ Χέρφκενς.

Κατά τη διάρκεια των σπουδών της στο Πανεπιστήμιο του Λέιντεν στην Ολλανδία, η Ανέτ Χερφκενς γνώρισε έναν άνδρα ονόματι Βίλεμ βαν ντερ Πας. Μετά από δεκατρία χρόνια σχέσης μαζί του, σκόπευαν να παντρευτούν. Ο Πας (όπως αποκαλούσε η Ανέτ τον Βίλεμ) είχε πάει στο Βιετνάμ για δουλειές με την τράπεζα και την κάλεσε να τον επισκεφθεί. Ο Φαν ντερ Πας ήταν τραπεζίτης και η Χέρφκενς εργαζόταν ως χρηματίστρια.

Μετά από ένα υπέροχο Σαββατοκύριακο στη Χο Τσι Μιν, το ζευγάρι σχεδίαζε να ταξιδέψει προς τις ακτές του Βιετνάμ για διακοπές. Μόλις όμως η Ανέτ είδε το αεροπλάνο, τρόμαξε. Ήταν ένα μικρό, αρκετά παλιό (16 ετών τότε) Yak-40.

Όντας κλειστοφοβική η Χέρφκενς αρχικά δεν ήθελε να επιβιβαστεί και πρότεινε στον σύντροφό της να πάνε με αυτοκίνητο, αλλά ο Πας αρνήθηκε λόγω των δυσκολιών του ταξιδιού στη ζούγκλα. Για να την ησυχάσει μάλιστα ο Πας είπε ψέματα στην Ανέτ ότι η πτήση θα διαρκούσε μόνο 20 λεπτά, ενώ στην πραγματικότητα ήταν περίπου μία ώρα.

Η πτήση του τρόμου

Ανεβαίνοντας μαζί με άλλους 24 επιβάτες και 6 μέλη πληρώματος στο παλιό αεροπλάνο, η Ανέτ ένιωσε ξανά κλειστοφοβία και έλυσε τη ζώνη ασφαλείας αμέσως μετά την απογείωση — κάτι που ίσως της έσωσε τη ζωή.

Είχαν περάσει ήδη 40 λεπτά στον αέρα όταν τον αεροπλάνο άρχισε ξαφνικά να πέφτει. «Αυτό δεν μου αρέσει» της είπε ο Πας ενώ το αεροπλάνο συνέχισε να πέφτει. Η Ανέτ προσπάθησε να του δώσει κουράγιο λέγοντας: «Είναι απλά ένα κενό αέρος, μη φοβάσαι». Τον κράτησε από το χέρι για να τον ηρεμήσει. Όμως είχε δίκιο να ανησυχεί γιατί όπως συνεχίζει στην διήγησή η Ανέτ: «Ακούστηκε ξαφνικά ο ήχος των μηχανών να επιταχύνουν. Έγινε μια γιγάντια πτώση και όλοι άρχισαν να ουρλιάζουν. Κοιτάξαμε ο ένας τον άλλο. Μου έπιασε το χέρι και του έπιασα το δικό του και μετά όλα χάθηκαν».

«Δεν θυμάμαι ακριβώς τι έγινε. Νομίζω πως κυλούσα μέσα στο αεροπλάνο σαν κομμάτι ρούχου σε στεγνωτήριο, χτυπώντας το κεφάλι και τα άκρα μου στο ταβάνι και τα ντουλάπια. Ίσως να ήμουν η μόνη που δεν φορούσε ζώνη. Κάποια στιγμή πρέπει να γλίστρησα και σφήνωσα κάτω από ένα κάθισμα. Αυτό με κράτησε εκεί μέχρι το δεύτερο, πιο δυνατό χτύπημα».

Η συντριβή και η επιβίωση

Έτσι η κλειστοφοβία της έσωσε τη ζωή της: αποφεύγοντας τη ζώνη, απέφυγε τον θάνατο όπως συνέβηκε με τον Πας και άλλους. Όπως είπε: «Οι περισσότεροι πέθαναν επειδή φορούσαν τη ζώνη και τα πλευρά τους μπήκαν στους πνεύμονες».

Ξύπνησε πέντε ώρες αργότερα, εγκλωβισμένη, με κάθισμα και νεκρό πάνω της. «Όταν ανέκτησα τις αισθήσεις μου άκουσα τους ήχους της βιετναμέζικης ζούγκλας οι οποίοι έρχονταν από μια τρύπα στην άτρακτο. Το αεροπλάνο είχε συντριβεί σε μια βουνοκορφή. Ένας άγνωστος είχε πέσει πάνω μου. Ήταν νεκρός. Ο Πάς ήταν στη θέση του, επίσης νεκρός, με ένα χαμόγελο στα χείλη του και εντελώς λευκός». Όπως λέει αυτό που δεν θα ξεχάσει ποτέ είναι η μυρωδιά που κυριαρχούσε.

Ήταν σε σοκ, δεν θυμόταν πώς βγήκε απ’ το αεροπλάνο. Ξύπνησε στη βουνοπλαγιά, κάτω από τα δέντρα. Είχε 12 κατάγματα, τραυματισμένο σαγόνι και πνεύμονα. Είπε:

«Πονούσα παντού, δεν μπορούσα να κουνηθώ. Είδα τέσσερα εκατοστά μπλε-λευκού κόκκαλου να βγαίνουν από το πόδι μου».

Κατάφερε να βγει από το αεροπλάνο παρά τα σοβαρά της τραύματα. «Είχα 12 σπασμένα κόκκαλα σε γοφό και γόνατο, το σαγόνι μου είχε πέσει και ο ένας πνεύμονας είχε καταρρεύσει. Μάλλον πρέπει να σύρθηκα και τελικά να έπεσα στη ζούγκλα. Μετά σύρθηκα ακόμα για περίπου δέκα μέτρα για να απομακρυνθώ από τα συντρίμμια. Όλα αυτά ενώ είχα δει τον σύντροφο μου νεκρό» τονίζει η Χέρφκενς.

Οκτώ μέρες στη ζούγκλα

Θα έμενε στη ζούγκλα για οκτώ ολόκληρες μέρες και αυτό που δεν θα ξεχάσει ποτέ είναι οι πρώτες ώρες μετά το δυστύχημα. «Άκουγα τις φωνές και τα βογκητά άλλων επιζώντων. Κατάφερα να επικοινωνήσω με μια κοπέλα από το Βιετνάμ η οποία όμως δεν άντεξε για πολύ. Σιγά σιγά όμως έσβησαν και έμειναν μόνο οι ήχοι της ζούγκλας» λέει.

Η Ανέτ προσπάθησε να ανάψει φωτιά με αναπτήρα — αλλά η ζούγκλα ήταν πολύ υγρή. Αντί να πανικοβληθεί, εστίασε στη φύση για να μη χάσει τα λογικά της.

Ακόμα και σήμερα αυτό που κάνει εντύπωση στην Χέρφκενς είναι ότι δεν σκεφτόταν ότι μπορεί να πεθάνει. «Ήμουν σίγουρη ότι θα με βρουν. Δεν σκέφτηκα ότι μπορεί, για παράδειγμα, να εμφανιστεί μια τίγρη. Δεν σκέφτηκα ότι μπορεί να πεθάνω. Ήμουν σε μια κατάσταση που σκεφτόμουν ότι θα το δω εκείνη τη στιγμή αν τελικά πεθάνω. Ήμουν σε μια κατάσταση ενσυνείδησης. Πέρασαν περίπου δύο μέρες για να συνειδητοποιήσω ότι ήμουν απολύτως μόνη μου στη ζούγκλα. Πότε δεν ήμουν τόσο μόνη μου και αυτό με πανικόβαλε. Λόγω του κατεστραμμένου μου όμως πνεύμονα έπρεπε να καταβάλω προσπάθεια για να αναπνεύσω και αυτό με επανέφερε. Έπρεπε να σκεφτώ το τώρα. Για κάποιο λόγο στη ζούγκλα έκανα όλα τα σωστά πράγματα».

Η πρώτη μεγάλη πρόκληση που της παρουσιάστηκε ήταν αυτή του νερού. Διψούσε αφόρητα και έπρεπε να βρει μια λύση. «Σκέφτηκα ότι πρέπει να καταστρώσω ένα σχέδιο και να το χωρίσω σε βήματα τα οποία θα μπορούσα να κάνω. Έβλεπα το διαλυμένο φτερό του αεροπλάνου που είχε μέσα ένα υλικό το οποίο θα μπορούσε να λειτουργήσει σαν σφουγγάρι. Σύρθηκα ως εκεί με τους αγκώνες μου. Στο τέλος τους είχα κάνει τόσο μεγάλη ζημιά που χρειάστηκε πλαστική. Έφτασα στα συντρίμμια και λιποθύμησα από τον πόνο. Όταν ανέκτησα τις αισθήσεις μου έφτιαξα έξι μπάλες από το υλικό. Περίμενα να βρέξει και οι μπάλες να απορροφήσουν το νερό. Έτσι κι έγινε και κάθε δύο ώρες έπινα μια γουλιά. Έτσι έλυσα το θέμα του νερού. Μέχρι σήμερα δεν πηγαίνω πουθενά χωρίς να έχω ένα μπουκάλι νερό μαζί μου. Ακόμα βρίσκω τη γεύση του νερού την καλύτερη από κάθε τι άλλο» αναφέρει.

Χρησιμοποίησε ένα αδιάβροχο για να παραμείνει στεγνή. Όσο για το φαγητό λέει : «Σκεφτόμουν αυτή την πασίγνωστη ιστορία στις Άνδεις με τους επιζώντες που έφαγαν πτώματα για να ζήσουν. Κοιτούσα ένα από τα πτώματα στο αεροπλάνο και έλεγα μέσα μου πως δεν υπάρχει περίπτωση να κάνω κι εγώ κάτι τέτοιο». Η δυσοσμία των πτωμάτων την απωθούσε. Έζησε μόνο με νερό και έχασε δέκα κιλά. Παρακολουθούσε την ώρα με ρολόι ενός νεκρού.

«Καθώς οι μέρες περνούσαν η κατάσταση μου επιδεινωνόταν, λέει η Ανέτ. Την έκτη μέρα πίστεψα ότι θα πεθάνω. Είχα αυτή την όμορφη προθανάτια εμπειρία και ήμουν ευτυχισμένη που θα έφευγα» θυμάται.

Το νερό της βροχής και ο τρόπος που αντιμετώπισε την κατάσταση την κράτησαν στη ζωή. Την έβδομη μέρα νόμιζε πως είχε παραισθήσεις. Είδε κάποιον με πορτοκαλί αδιάβροχο – «ο Άγιος Πέτρος; Ο αρκούδος Πάντινγκτον;» Φώναξε και κούνησε το χέρι – κι εκείνος εξαφανίστηκε.

Αργότερα έμαθε πως ήταν ο τοπικός αστυνομικός Κάο Ναν Χαν, που την πέρασε για φάντασμα. Ειδοποίησε τις αρχές και την επόμενη μέρα ήρθαν διασώστες.

Η διάσωση και η αποκατάσταση

Έπρεπε να περιμένει οκτώ ολόκληρες μέρες μέσα στην ζούγκλα για να την εντοπίσουν τα σωστικά συνεργεία και να τη μεταφέρουν σε νοσοκομείο.

«Την επόμενη μέρα ήρθε η σωστική ομάδα. Μου έδειξαν μια λίστα με τα ονόματα των επιβατών και τους έδειξα το δικό μου. Είχαν σάκους για πτώματα μαζί τους. Δεν πίστευαν ότι κάποιος θα μπορούσε να έχει επιζήσει».

Όταν οι διασώστες την κουβαλούσαν, έκλαιγε που απομακρυνόταν από τον Πας. Την μετέφεραν στη Χο Τσι Μιν και έπειτα στη Σιγκαπούρη: της αφαίρεσαν νεφρό, έκαναν επεμβάσεις στο σαγόνι και στα χέρια, αντιμετώπισαν γάγγραινα. Δεν ανάρρωσε πλήρως – δεν ελέγχει πλήρως το πόδι της. Αστειεύεται ότι δεν μπορεί πια να κάνει kickboxing. Το πρόσωπό της άλλαξε – έχει παραμορφωθεί ελαφρώς. Ωστόσο, διατήρησε την ψυχική της υγεία.

Παρά την κακή διαχείριση των βιετναμικών αρχών – που μπέρδεψαν τα πτώματα και έστειλαν λάθος σορό – ο Πας τελικά αποτεφρώθηκε στη Σουηδία.

Το 2014 η Χέρφκενς κυκλοφόρησε το βιβλίο της «Turbulence: A True Story of Survival» στο οποίο εξιστορεί την εμπειρία του αεροπορικού δυστυχήματος στο οποίο ήταν η μοναδική επιζήσασα αλλά και πώς αντιμετώπισε την απώλεια του συντρόφου της. Εννέα χρόνια μετά το δυστύχημα ο γιός της Μαξ διαγνώσθηκε με βαριά μορφή αυτισμού. Η Χέρφκενς έχει πλέον αφιερώσει τη ζωή της στο να βοηθά οικογένειες με παιδιά με αυτισμό.

Σήμερα ζει και εργάζεται στη Νέα Υόρκη και έχει πάρει διαζύγιο από το σύζυγό της, Jaime.

Βλέποντας αυτή τη γυναίκα που πέρασε 8 μέρες στην κόλαση και επέζησε, δεν μπορεί κανείς παρά να θαυμάσει το θάρρος και την αντοχή της. Το παράδειγμά της μας θυμίζει να μην εγκαταλείπουμε την ελπίδα, όσο αδύνατη κι αν φαίνεται η σωτηρία.