ΠΩΣ ΕΙΔΑΝ ΟΙ ΞΕΝΟΙ ΤΗΝ 1 ΙΟΥΝΙΟΥ 1973

ΠΩΣ ΕΙΔΑΝ ΟΙ ΞΕΝΟΙ 

ΤΗΝ 1 ΙΟΥΝΙΟΥ 1973

Στις 23 Μαΐου 1973 εκδηλώθηκε κίνημα στο Ναυτικό κατά του καθεστώτος της "21ης Απριλίου". Το κίνημα που προέβλεπε κατ' αρχάς την κατάληψη ενός νησιού και την εξαγγελία με διάγγελμα της απαρχής κινήσεων για την ανατροπή του καθεστώτος απέτυχε γιατί προδόθηκε την τελευταία στιγμή. Όμως ο  Γεώργιος Παπαδόπουλος και οι συνεργάτες του κατάλαβαν ότι άρχισε να σφίγγει πλέον  ο κλοιός αμφισβήτησης και ανατροπής μετά από έξι χρόνια παραμονής τους στην εξουσία.

Η φθορά του καθεστώτος ήταν πλέον εμφανής και διατυπωνόταν και στους κύκλους των ‘’υποστηρικτών’’ του. Ειδικά στη λεγόμενη ομάδα των ‘’σκληρών’’, η οποία είχε σαν κύριο εκφραστή της τον συνταγματάρχη Ιωάννη Λαδά.

Η ομάδα αυτή που σε καμία περίπτωση δεν επεδίωκε την ανατροπή του Παπαδόπουλου, διαφωνούσε με την κάποια σχετική μαλθακότητά του (σε σχέση πάντοτε με τις δικές της αντιλήψεις αντιμετώπισης της βασιλείας) και πίεζε για ‘’ξεκαθάρισμα λογαριασμών’’ με τον Κωνσταντίνο. Αυτό σήμαινε ότι ακόμη και μια τυπική έκπτωσή του Κωνσταντίνου από το θρόνο θα βοηθούσε σημαντικά το Απριλιανό καθεστώς και την ανανέωση της υποστήριξης στο πρόσωπο του δικτάτορα Παπαδόπουλου.

Άλλωστε ο Κωνσταντίνος με την οικογένειά του (τη σύζυγό του Άννα-Μαρία, τη μητέρα του Φρειδερίκη και τα τρία, τότε, τέκνα του, την Αλεξία, τον Παύλο και τον Νικόλαο) ζούσαν από το 1967 εκτός Ελλάδος. Το αποτυχημένο αντί-κίνημα της 13ης Δεκεμβρίου 1967 είχε φράξει το δρόμο της επιστροφής του, παρά τις όποιες προσπάθειες βρίσκονταν σε εξέλιξη ιδίως από τον  εκδότη της εφημερίδας "Ελεύθερος Κόσμος"  Σάββα Κωνσταντόπουλο  που στήριζε απλόχερα το καθεστώς αλλά συνομιλούσε και με τον άλλοτε βασιλέα,.

 Στο πλαίσιο αυτό την 1η Ιουνίου 1973, μία εβδομάδα μετά τη σύλληψη των αξιωματικών του Πολεμικού Ναυτικού, ανακοινώνεται ξαφνικά η κατάργηση της βασιλείας και η εγκαθίδρυση της ''προεδρικής κοινοβουλευτικής δημοκρατίας'', μεταβολή που θα καλείτο να επισφραγίσει κατόπιν δημοψηφίσματος ο ελληνικός λαός.

ΔΗΜΟΦΗΦΙΣΜΑ ΓΙΑ ΤΟ ΠΟΛΙΤΕΙΑΚΟ

Αμέσως μετά το Κίνημα στο Ναυτικό, κηρύχθηκε, την 1η Ιουνίου 1973, η Αβασίλευτος Δημοκρατία. Μετά τη σχετική απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου, που συνήλθε εκτάκτως, ο τότε "Πρωθυπουργός" Γ. Παπαδόπουλος, στον οποίο ανετέθησαν και τα καθήκοντα του Προσωρινού Προέδρου της Δημοκρατίας, μίλησε από το ραδιοτηλεοπτικό δίκτυο:

«[...] Εντός μηνός θα τεθούν υπόψιν τού Ελληνικού Λαού εν σχεδίω αι απαραίτητοι θεμελιώδεις καταστατικαί διατάξεις δια την προσαρμογήν τού Συντάγματος εις το εγκαθιδρυόμενον δημοκρατικόν πολίτευμα [...] Εντός διμήνου από σήμερον θα κληθεί ο Ελληνικός Λαός, όπως, δια Δημοψηφίσματος, αποφανθεί επί της πολιτειακής μεταβολής και των αναγκαίων συνταγματικών μεταρρυθμίσεων».

Ο Βασιλεύς Κωνσταντίνος αποδέχθηκε τη διαδικασία τού δημοψηφίσματος και σε συνέντευξη του στους «Κυριακάτικους Τάιμς» δήλωνε μεταξύ άλλων:

«Εφόσον δεν αποφασίσει άλλως ο Λαός, θεωρώ εαυτόν Βασιλέα και ουχί έκπτωτον και είμαι βέβαιος ότι και ο Λαός με θεωρεί Βασιλέα [...] Ευρίσκομαι εις πολύ στενήν επαφήν μετά τού πρώην πρωθυπουργού κ. Κ. Καραμανλή και τής ηγεσίας τής Χώρας, τής πραγματικής και όχι μετά τών αυτοανακηρυχθέντων αρχηγών τού καθεστώτος, θα συνεχίσω δε την επαφήν αυτήν και με τους ευρισκομένους εντός και εκτός τής Χώρας ηγέτας και ιδιαιτέρως μετά τού κ. Καραμανλή, προς τας προτάσεις τού οποίου18 συμφωνώ πλήρως».

Για το θέμα της μεταβολής της στάσης του δικτατορικού καθεστώτος  προς τον τότε βασιλιά και όσα ακολούθησαν έχουμε αναφερθεί αναλυτικά σε παλαιότερη ανάρτησή μας με θέμα "1η Ιουνίου 1973 : Η αρχή του τέλους της βασιλείας στην Ελλάδα" (http://boraeinai.blogspot.gr/2014/06/1-1973.html) όμως εδώ θα σας παρουσιάσουμε τα δημοσιεύματα του ξένου τύπου όπως αυτά αποτυπώθηκαν  σε έντυπο με τίτλο "Πως είδαν οι ξένοι τη 1η Ιουνίου " που διένειμε το Υπουργείο Τύπου του καθεστώτος και αποτελεί ιστορικό ντοκουμέντο (διατηρήθηκε η γλώσσα του πρωτοτύπου).

ΠΩΣ ΕΙΔΑΝ ΟΙ ΞΕΝΟΙ ΤΗΝ 1ην ΙΟΥΝΙΟΥ

«Το Δημοκρατικόν πολίτευμα είναι δεδομένον». Αυτός είναι ο υπεύθυνος και επιγραμματικός ορισμός της ελληνικής πολιτικής πραγματικότητος. Με την φράσιν αυτήν καθορίζεται το παρόν και διαγράφεται το μέλλον, το πολιτικόν μέλλον της Ελλάδος.

Υπό την έννοιαν αυτήν, η 1η Ιουνίου 1973 αποτελεί τον σημαντικώτερον ίσως σταθμόν εις την πολιτικήν ιστορίαν της νεωτέρας Ελλάδος. Πριν όμως εκκινήση η Ελληνική Δημοκρατία δια την ιστορικήν πορείαν της, δεν θα ήτο άμοιρον ενδιαφέροντος ένα τελευταίον, ένα φευγαλέον βλέμμα προς το αμέσον παρελθόν. Μερικαί διαπιστώσεις, μερικά διδάγματα θα συνοδεύσουν τήν νεαράν και εύρωστσν Ελληνικήν Δημοκρατίαν εις τον δρόμον της. Δια να προσθέσουν εις τήν ορμήν της νεανικής πορείας της την σοφίαν της πείρας του πολιτικού και πολιτειακού χθες.

Από της ιστορικής Παρασκευής, 1ης Ιουνίου 1973, ο Ελληνικός λαός ζή ύπό κατακλυσμόν γεγονότων. Είναι δυσχερής, εξ αυτού, η διατήρησις του γοργού βηματισμού των άμεσων εξελίξεων και η ταυτόχρονος, υπό ψυχράν και ήρεμον λογικήν, ανατένισις προς το παρελθόν.

ΧΩΡΙΣ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΣΜΟΥΣ

Το ελληνικόν δημοκρατικόν σήμερον απορροφεί ολόκληρον την σκέψιν του λαού. Το πολιτικόν χθες, συνδεδεμένον με πάθη και συναισθηματισμούς, ευρίσκεται συνεπώς μετέωρον. Υπάρχει λοιπόν ένα κενόν εις την άφετηρίαν της Ελληνικής Δημοκρατίας της 1ης Ιουνίου 1973. Κενόν το όποιον κυριαρχείται από πάθη και συναισθηματισμούς.

Κατ' ανάγκην λοιπόν, και δια την συμπλήρωσιν του κενού αυτού, πρέπει να προσφυγή κάνεις εις πηγάς κειμένας εκτός του ελληνικού χώρου. Παρά τα μειονεκτήματα, τα πολλά μειονεκτήματα τα όποια έχει η προσφυγή εις ξένας σκέψεις, κρίσεις και διαπιστώσεις επί των ελληνικών πραγμάτων, υπάρχει εν τούτοις εις την προκειμένην περίπτωσιν εν θεμελιώδες πλεονέκτημα. Ότι αι κρίσεις και εκτιμήσεις των ξένων είναι απηλλαγμέναι συναισθηματικών στοιχείων. Και εις την εκτίμησιν των δημοσίων πραγμάτων, το συναίσθημα και το πάθος αποτελούν κάκιστον σύμβουλον δι' ημάς τους Έλληνας, προκειμένου να αποφασίσωμεν περί του συμφερώτερου δια τον τόπον μας. Προκειμένου να διδαχθώμεν από το χθες, δια να προχωρήσωμεν ασφαλώς εις το αύριον.

ΤΑ ΠΡΩΤΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΤΩΝ ΞΕΝΩΝ

Από ένα ερανισμόν περικοπών δημοσιευμάτων των εγκυρωτέρων διεθνών έντυπων, ο οποίος θα επακολούθηση, δίδεται ,μία πρώτη εικών περί του πώς βλέπουν οι ξένοι την επελθούσαν πολιτειακήν μεταβολήν. Πριν όμως προχώρηση κάνεις εις τα επί μέρους σημεία και παρατηρήσεις επί της πραγματοποιηθείσης πολιτειακής μεταβολής, χρήσιμον είναι να υπογραμμισθή ότι οι ιδιεολογικσί και πολιτικοί προσανατολισμοί των έντυπων και των εκπομπών, περί των οποίων ο λόγος, δεν πρόκειται να ληφθούν υπ' όψιν, δεν πρέπει να ληφθούν υπ' όψιν εις την σταχυολόγησιν άλλα μόνον εις την άξιολόγησιν.

Το Βρεταννικόν σύστημα ραδιοφωνίας - τηλεοράσεως (ΒΒC) ολίγας μόλις ώρας μετά την aναγγελίαν της μεταπολιτεύσεως εις την εκπομπήν του της 9ης εσπερινής της 1ης Ιουνίου αναφέρει:

«Οι περισσότεροι άνθρωποι εις την Ελλάδα θεωρούν ότι όλη η υπόθεσις τους άφορα ελάχιστα, δεδομένου ότι η απουσία του Βασιλέως επί 5 1/2 χρόνια εις το εξωτερικόν είχε ως αποτέλεσμα την άμβλυνσιν του ενδιαφέροντος του μεγαλυτέρου τμήματος του λάου ως προς το πρόσωπον του. Ονομαστικώς μόνον η χώρα δεν είχε καταστή Δημοκρατία».

Οι «Τάιμς» του Λονδίνου γράφουν την 2α Ιουνίου:                                                    

«Δεν είναι ή πρώτη φορά πού καταργείται ή Βασιλεία εις την Ελλάδα. Η Μοναρχία ποτέ δεν είχε ριζώσει βαθέως».

Το αμερικανικόν περιοδικόν «Τάιμ» παρατηρεί:

«Οι Έλληνες δεν φαίνονται να έχουν την διάθεσιν του αλληλοτεμαχισμού των, χάριν απλώς της πολιτικής. Παραμένει γεγονός επομένως ότι ό Κωνσταντίνος δεν τυγχάνει μεγάλων συμπαθειών του λάου».

Η γαλλική «Ώρόρ» της 2ας Ιουνίου γράφει:

«Οι  Έλληνες επληροφορήθησαν, χωρίς καταφανή συγκίνησιν, ότι ο Βασιλεύς των δεν θα επανήρχετο. Από πενταετίας και πλέον ηδυνήθησαν να διαπιστώσουν ότι ό Κωνσταντίνος δεν ήτο απαραίτητος».

ΑΝΑΜΙΞΙΣ ΕΙΣ ΤΗΝ ΕΝΕΡΓΟΝ ΑΣΚΗΣΙΝ ΤΗΣ ΕΞΟΥΣΙΑΣ

Ό Γάλλος ακαδημαϊκός κ. Τιερύ Μονιέ εις την γαλλικήν «Λέ Φιγκαρώ» παρατηρεί :

«Εξεπλάγην έκτοτε, όταν διεπίστωσα ότι ο Βασιλεύς ουδεμίαν πρόθεσιν είχε να αρκεσθή εις τον διακοσμητικόν ρόλον, διά τον όποιον προωρίζετο εκ του αξιώματος του, και έδειχνε ήδη τάσιν προσωπικής εξουσίας, την τάσιν η οποία ακριβώς θα τον ωδήγει εις οξειαν εχθρότητα προς τους Συνταγματάρχας, όταν οι τελευταίοι έδραξαν  αυτό ακριβώς το όποιον ό Βασιλεύς είχε την πρόθεσιν να πράξη ο ίδιος».

Ο Ζάν 'Ύβ Ντιμοντ εις την ελβετικήν «Ζουρνάλ Ντε Ζενέβ» γράφει:

«Ο Βασιλεύς Κωνσταντίνος θα ώφειλε να αντιληφθή, ότι η δρασις του δεν είχε τύχει λαϊκής υποστηρίξεως».

Το αμερικανικόν περιοδικόν «Νιους Γουήκ» γράφει:

«Μετά τον θάνατον του Γεωργίου του Β', του ηρωικού αντιναζιστού Βασιλέως, ο διαδεχθείς αυτόν αδελφός του Παύλος ήρχισε την αμφιβόλου φρονήσεως τακτικήν της αναμίξεως εις την πολιτικήν. Ο υιός του Κωνσταντίνος συνέχισε την τακτικήν του πατρός του».

ΑΝΩΡΙΜΟΣ ΚΑΙ ΚΑΤΩΤΕΡΟΣ ΤΩΝ ΠΕΡΙΣΤΑΣΕΩΝ

Γράφουν οι «Τάιμς»: «Ο Κωνσταντίνος υπερεξετίμησε την δημοτικότητα του. Κατά τας επισκέψεις του εις απομεμακρυσμένα ελληνικά χωρία, όπου μία βασιλική επίσκεψις αποτελεί αξιοπερίεργον γεγονός και δημιουργεί εορταστικόν ενθουσιασμόν, παρεξήγησε τας εκδηλώσεις».

Εις τήν γερμανικήν εφημερίδα «Ντι Βέλτ» αναγράφεται: «Το τελευταίον κεφάλαιον εις τα όνειρα του Κωνσταντίνου έσβησεν ουσιαστικώς την 13ην Δεκεμβρίου 1967. Επρόκειτο δι' ένα κίνημα, εις το όποιον ουδέν εξετελέσθη ορθώς. Ο Κωνσταντίνος, από στρατιωτικής απόψεως, ήτο ένας ερασιτέχνης παρ' όλην την αγάπην του προς τας κομψάς στολάς όλων των όπλων».

Η αυτή εφημερίς εις επόμενσν φύλλον της γράφει: «Το τραγικόν διά τον Βασιλέα αυτόν είναι ότι απαιτεί, μετά την εκθρόνισίν του, κάτι το όποιον ηρνήθη να δώση εις τον λαόν του, εφ' έσον ευρίσκετο εις τον θρόνον: Μίαν βιώσιμον Δημοκρατίαν. Από του Ιουλίου 1965 μέχρι της ημέρας του στρατιωτικού κινήματος της 21ης Απριλίου 1967 παρημπόδισεν ο Κωνσταντίνος, με όλας τας δυνατάς ενεργείας, εκείνο το όποιον απαιτεί σήμερον με πάθος. Δηλαδή Δημοκρατικάς έκλογάς.

ΜΟΝΑΡΧΙΑ ΕΠΕΒΛΗΘΗ ΕΞΩΘΕΝ

Η Βρεταννική «Σάνταιη Τέλεγραφ» γράφει: «Αι Προστάτιδες Δυνάμεις κατά τον 19ον αιώνα επέλεξαν αυθαιρέτως και επέβαλαν τον υιόν του τότε Βασιλέως της Δανίας και τον ανεκήρυξαν Βασιλέα της Ελλάδος με το όνομα Γεώργιος Α', εις αντικατάστασιν του Όθωνος της Βαυαρίας, ο όποιος Εξηναγκάσθη να παραιτηθή του θρόνου του».

Οι «Τάιμς» του Λονδίνου αναφέρουν: «Δεν είναι η πρώτη φορά πού καταργείται ο Βασιλεύς Κωνσταντίνος. Η Μοναρχία δεν είχε ριζώσει βαθέως εις την Ελλάδα».

Το αμερικανικόν περιοδικόν «Νιους Γουήκ» γράφει: «Κατά τα 140 έτη της ιστορίας της η Μοναρχία — επιβληθείσα επί της Ελλάδος υπό των μεγάλων Ευρωπαϊκών Δυνάμεων μετά την απελευθέρωσιν από τον Τουρκικόν ζυγόν — σπανίως υπήρξε λαοφιλής».

ΥΠΟ ΤΗΝ ΟΛΕΘΡΙΑΝ ΕΠΙΡΡΟΗΝ ΤΗΣ ΜΗΤΡΟΣ

Γράφει η «Σάνταιη Τέλεγραφ» της 3ης Ιουνίου: «Η Βασίλισσα Φρειδερίκη διαδραμάτισε πάντοτε πρωτεύοντα ρόλον ως σύμβουλος του υιού της και εις την Ελλάδα είχε καταστή στόχος σφοδρών επικρίσεων, διότι ανεμίγνυε την βασιλικήν της ιδιότητα με την άσκησιν της εξουσίας».

Το αμερικανικόν «Νιους Γουήκ» αποδίδει την κακήν τύχην της Μοναρχίας και εις την: «Φιλόδοξον, γερμανικής καταγωγής, σύζυγον του Βασιλέως Παύλου και μητέρα του Κωνσταντίνου».

Η ΑΝΤΙΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΗ ΚΑΙ Η ΑΝΤΙΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΕΙΑ ΤΗΣ ΜΟΝΑΡΧΙΑΣ

Η γερμανική «Ντι Βέλτ» της 4ης Ιουνίου σχολιάζουσα την πολιτικήν μεταβολήν γράφει: «Κατά την διετή περίοδον 1965-1967 ο έκπτωτος Μονάρχης εχρησιμοποίησε τεσσάρας Κυβερνήσεις μειοψηφίας. Από κοινού μετά πολλών πολιτικών της εποχής εκείνης, οι όποιοι κραυγάζουν σήμερον επίσης υπέρ της Δημοκρατίας, κατέστη υπεύθυνος διά την κατάπτωσιν των Δημοκρατικών θεσμών. Η Κοινοβουλευτική Μοναρχία — την οποίαν ούτος εξεπροσώπει — ηυτοκτόνησε».

Τα προαναφερθέντα διεθνή έντυπα υπήρξαν, κατά κανόνα, εξ εκείνων, τα όποια χαρακτηρίζονται ως «σοβαρά» και συντηρητικών κατευθύνσεων. Αι κρίσεις και απόψεις των, κατά συνέπειαν, δεν δύνανται να θεωρηθούν ως επηρεασμέναι από πολιτικάς ιδεολογίας αντιθέτους προς το καταλυθέν καθεστώς. Ούτε και από προσωπικά αισθήματα προς τους φορείς του καθεστώτος αυτού. Είναι, κατά τεκμήριον, αμερόληπτα. Είναι, κατά συνέπειαν, χρήσιμα δι' ημάς τους Έλληνας.

ΙΟΥΝΙΟΣ 1973

Yπενθυμίζουμε ότι το κείμενο "ΠΩΣ ΕΙΔΑΝ ΟΙ ΞΕΝΟΙ ΤΗΝ 1ην  ΙΟΥΝΙΟΥ" διανεμήθηκε τότε και στις Ένοπλες Δυνάμεις προκειμένου οι αξιωματικοί διαφώτισης να το χρησιμοποιήσουν στις ομιλίες τους για το δημοψήφισμα της 29ης Ιουλίου 1973.